آیا درخت بادام بدون آب رشد می‌کند؟

در شرایط کمبود آب و کاهش فاحش منابع زیر زمینی آب برای بسیاری از باغداران مطرح می‌شود این است که آیا درخت بادام بدون آب و یا بدون نیاز به آبیاری کردن رشد می­کند یا خیر؟ یا سوال دیگر این است که آیا بهره برداری از درختان بادام که به صورت دیم کاشته می‌شوند مطلوب است یا خیر؟ در این مقاله قصد داریم در رابطه با میزان نیاز درختان بادام به آب و نحوه­ ی تامین آن با شما صحبت کنیم پس با ما همراه باشید.

میزان نیاز درختان بادام به آب:

در رابطه با میزان نیاز درختان بادام باید توجه داشت نه تنها درختان بادام بلکه بیشتر درختان میوه به یک سیستم آبیاری عادت می­کنند و خارج شدن از آن عادت ایجاد تنش آبی در آنها می­کند، قطعا هیچ درخت میوه­ای نمی­تواند بدون آب رشد کند اما برخی از انواع درختان میوه هستند که نیاز کمتری به آب داشته و یا نسبت به شرایط کم آبی مقاوم هستند و از این رو در مناطقی که بارش منظمی دارند می­توان بدون آبیاری و به صورت دیم آنها را کاشت.

در رابطه با عادت کردن درخت به یک سیستم آبیاری به یک مثال مراجعه می­کنیم، به عنوان مثال نهال بادام آذر خوشه ­ای که به عنوان یکی از ارقام پربار و بسیار محبوب درخت بادام شناخته می­شود هم به صورت دیم کاشته می­شود و هم به صورت آبی، اما همین درختی که نسبت به کم آبی مقاومت داشته و به صورت دیم قابل کشت است را اگر به صورت آبی بکارید و دور آبیاری دو هفته را برای آن تعیین کنید اما بنا به دلایلی ناگهان دور آبیاری را در تابسان به 20 روز و یا بیشتر افزایش دهید قرار نیست از خود در برابر کم آبی مقاومت کرده و مورد تنش قرار می­گیرد.

همین نهال بادام آذر خوشه ­ای در صورتی که به صورت مهندسی شده و طبق قاعده در منطقه­ی مناسب به صورت دیم کاشته شود نیازی به آبیاری دستی نخواهد داشت چرا که از ابتدای کشت به این سیستم تامین آب عادت کرده است و آبیاری دستی درختان تنها در صورتی که میزان بارندگی سالیانه از حدی کمتر شود ضروری است.

بنابراین دانستید که کاشت درخت بادام بدون آب تنها در مناطق خاص به صورت دیم امکان پذیر بوده و مساله­ی با اهیمت در تامین نیاز آبی درختان بادام داشتن نظم در آبیاری است و نه میزان آب آبیاری چرا که همان درختی را که به صورت آبی می­کارند به صورت دیم نیز می‌توانند بکارند چرا که درخت به این سیستم عادت می­کند، در ادامه­ی مطلب شما را با نحوه­ی مدیریت آبیاری درختان بادام در شرایط بحران آبی کشور در کشت دیم و آبی آشنا خواهیم کرد.

مدیریت آبیاری باغ بادام در کشت آبی:

در صورتیکه قصد کاشت درخت بادام به صورت آبی داشته باشید قبل از خرید نهال بادام باید اقدامات لازم برای تامین نیاز آبی درختان را انجام داده باشید، در این بخش به شما آموزش می­دهیم که چگونه می­توانید منابع آبی محدود موجود را برای آبیاری درختان بادام در کشت آبی مدیریت کنید.

• اصلاح بافت خاک:

بافت خاک سبک به سرعت آب را از خود عبور می­دهد، تبخیر سطحی در خاک­های با بافت سنگین و رسی زیاد است اما در مقابل دو نوع خاک سبک و سنگین خاک با بافت لومی و حاوی مواد آلی بالا وجود دارد که قابلیت نگهداری آب را در خود دارد، خاکی که به سرعت آب را از طریق تبخیر و یا از طریق زهکش شدید از دست بدهد قطعا گزینه­ی مناسبی برای مدیریت آبیاری درختان بادام به ویژه در مناطق با محدودیت منابع آبی نخواهد بود.

بنابراین قبل از اینکه اقدام به احداث باغ بادام به شیوه ی آبی کنید توصیه می­شود با انجام آزمون خاک نوع بافت خاک را به درستی تعیین کرده و با استفاده از مشاوران و کارشناسان مراکز فروش نهال بادام و یا نهالستانی که برای خرید نهال به آنجا مراجعه کرده­اید بافت خاک را به سمت لومی شدن سوق دهید تا کمترین میزان اتلاف آب را در طول سال­های باغداری خود داشت باشید.

لازم به ذکر است که استفاده از کودهای آلی و یا کود دامی پوسیده می­تواند ظرفیت نگهداری آب در خاک را افزایش داده و به ویژه در طول تابستان نیازی به کوتاه­تر کردن دور آبیاری و افزایش مصرف آب نخواهد بود.

• سیستم آبیاری نوین:

استفاده از انواع سیستم­های آبیاری نوین شامل انواع سیستم­های آبیاری تحت فشار و یا بدون فشار که آب را درون شیلنگ جریان می­دهند می­تواند تا حد زیادی در میزان هدر رفت آب موثر باشد، استفاده از شیلنگ­های دریچ دار و یا استفاده از تیپ­های آبیاری تحت فشار به صورت زیر سطحی و یا نصب روی زمین می­توان سبب کاهش هدر رفت اب از طریق تبخیر در مسیر حرکت آب باشد، قطعا هدر رفت آب در مسیر آبیاری در سیستم آبیاری سطحی بسیار بالا است که این هدر رفت در آبیاری با شیلنگ و یا تیپ­های آبیاری کاهش پیدا می­کند.

از طرفی در سیستم آبیاری سطحی درصد بالایی از آب در مسیر حرکت جذب نقاطی می‌شود که ریشه درخت وجود نداشته و در واقع غیر هدف است و همین سبب رشد علف‌های هرز می­شود اما در سیستم آبیاری قطره ای و یا دریچه دار آب تنها در جایی از شیلنگ خارج می­شود که سایه انداز درختان بادام وجود داشته و مستقیما به ریشه­ی درختان می­رسد.

لازم به ذکر است که در بین سیستم­های آبیاری تحت فشار استفاده از سیستم­های آبیاری زیر سطحی در مناطق گرم و خشک بسیار اثر بخش بوده و مانع از گرم شدن آب در مسیر عبور داخل شیلنگ و صدمه به ریشه درختان می­شود، هزینه­ی تعمیر و نگهداری کمتری نیز دارد چرا که در معرض باد،حرکت انسان، جانوران و یا ماشین آلات کشاورزی و آسیب نور خورشید نیز قرار نمی­گیرد، مشکلی که در این روش وجود دارد اینه که از یک سمت آب به ریشه‌ها می‌رسد و به مرور زمان ریشه‌ها به یک سمت متمایل می‌شود.

• مالچ پاشی:

مالچ پاشی کمک بسیاری به کاهش تبخیر سطحی آب از روی زمین کرده و به مدیریت آب در باغات بادام کمک بسیاری می­کند، مطالعات انجام شده در استفاده کردن و نکردن از مالچ برای جلوگیری از اتلاف و تبخیر سطحی آب نشان­گر اختلاف معنی دار بین این دو تیمار بوده است، فارغ از اینکه مالچ پاشی از داغ شدن ریشه­ی درختان نیز جلوگیری می­کند و در ایجاد نیاز آبی جلوگیری خواهد کرد.

• مواد جاذب الرطوبه:

به جز کود دامی پوسیده که می­تواند سبب جذب آب بیشتر و نگهداری بیشتر آب در خاک شود موادی نیز به صورت صنعتی تولید می­شوند و در فروشگاه­های نهاده­های کشاورزی به فروش می­رسند که ترکیب آنها با خاک سبب افزایش جذب و نگهداری آب در خاک خواهد شد.

مدیریت منابع آبی در کشت دیم درختان بادام:

کشت دیم به معنای کاشت درخت بادام بدون آب نیست بلکه تنها به معنای کاشت درخت بادام بر پایه­ ی کافی بودن منابع آبی حاصل از بارندگی در منطقه است، پس بر این اساس باید فکر کاشت درخت بادام به صورت دیم در مناطق با متوسط بارندگی کم را از سر خود بیرون کنید.

در پاسخ به این پرسش که آیا راندمان تولید بادام درکاشت دیم می­تواند به خوبی راندمان در کاشت آبی باشد باید گفت قطعا راندمان یکی نخواهد بود اما در صورتی که کاشت دیم به صورت مهندسی شده و بر طبق اصول و محاسبات دقیق صورت بگیرد قطعا راندمان خوبی قابل برداشت خواهد بود، در ادامه به بررسی فاکتورهای مهم در احداث باغ دیم بادام می‌پردازیم.

• نیاز سنجی:

نیاز سنجی منطقه به لحاظ توانمند بودن یا نبودن منطقه برای کاشت دیم بادام باید صورت بگیرد، در این امر در نظر گرفتن میزان بارش سالیانه وکافی بودن آن برای کاشت ارقام مختلف بادام دیم مورد بررسی قرار گرفته و در صورت مساعد بودن شرایط بارندگی منطقه برای کاشت دیم بادام با توجه به میزان بارندگی نوع درخت بادام مناسب تعیین خواهد شد.

یکی از ارقام معروف و پر بار بادام که در کاشت دیم در منطقه­ی مناسب نیز عملکرد خوبی دارد نهال بادام آذر خوشه­ای است، نهال این بادام را می­توانید از نهالستان­های معتبر تهیه کنید اما باید بدانید که با توجه به کیفیت کار نهالستان و معتبر بودن یا نبودن آن قیمت نهال بادام آذر خوشه­ای در نهالستان­های مختلف متفاوت خواهد بود.

پس از انجام نیاز سنجی اولیه و انتخاب نوع نهال بادام برای کاشت دیم می­توانید مراحل احداث باغ بادام دیم را شروع کنید.

• آماده‌سازی زمین:

در نظر داشته باشید که کاشت دیم بر مبنای استفاده­ی حداکثری از منبع آب بارندگی و روان آب حاصل از بارندگی است، بنابراین تسطیح زمین باید با هدف جریان دادن آب پای درختان بادام انجام شود، در باغات دیم مهندسی شده کانال‌ها و مسیرهایی را برای جریان دادن روان آب از سطوح بالا به سمت سطوح پایین­تر ایجاد کرده و در اطراف هر درخت و یا هر چند درخت پشته­هایی را به صورت مربعی و یا دایره­ای ایجاد می­کنند تا آبی که در حال حرکت است جذب این پشته­ها شود.

پشته­ها را می­توانید با خاک دستی ایجاد کنید و یا از خاکی که از چاله کندن برای کاشت بادام خارج شده است استفاده کنید.

• کاشت نهال بادام:

نهال بادام را باید به چاله­هایی که حفر کرده اید منتقل کنید اما به منظور جذب بیشتر رطوبت و افزایش ظرفیت خاک برای جذب آب بهتر است از مواد جاذب رطوبت که در بخش قبل در ارتباط با آن صحبت کردیم و یا دست کم از کود دامی پوسیده در لایه­ی آخر در هنگام پرکردن چاله استفاده کنید.

این مواد رطوبت ناشی از بارندگی را مدت زمان بیشتری در خود نگه داشته و سبب ایجاد مقاومت درختان به شرایط خشکی و کم آبی می­شود.

• جلوگیری از تبخیر:

برای جلوگیری از تبخیر و افزاش ماندگاری آب در خاک باغ دیم از مالچ روشن اطراف تنه­ی درخت و در سایه انداز درخت استفاده می­شود، برخی از باغداران از پوشش پلاستیک شفاف نیز در روی خاک اطراف تنه­ی درختان بادام استفاده می­کنند.

بنابراین با استفاده از روش­های ذکر شده می­توانید در میزان مصرف آب صرفه جویی کرده و منابع آبی در دسترس خود را به خوبی مدیریت کرده و بیشترین بهره برداری را از منابع آب موجود و در دسترس خود داشته باشید.

تاثیر استفاده از ارقام مقاوم در برابر کم آبی:

یکی از موضوعاتی که با جدیت به ویژه در سال­های اخیر دنبال می­شود تاثیر استفاده از ارقام مقاوم در برابر کم آبی و یا خشکسالی است، قطعا استفاده از ارقام مقاوم به کم آبی تاثیر زیادی در بهره برداری بهینه از منابع آبی دارد به طوری که می­توان حتی دور آبیاری را در مورد ارقام مقاوم طولانی­تر از درختان حساس در نظر گرفت بدون اینکه آسیبی به عملکرد باغ بادام وارد شود.

در رابطه با مدیریت آبیاری درختان بادام باید این نکته را در نظر داشت که تنظیم دقیق دور آبیاری مطابق با نیاز درختان بادام و شرایط آب و هوایی منطقه بسیار اهمیت دارد، دور آبیاری بادام در مناطق گرم و خشک قاعدتا با دور آبیاری درختان بادام در مناطق معتدلی که تابستان­های خنک دارند یکسان نیست اما مساله­ای که در این مورد اهمیت بسیار زیادی دارد این است که تغییر ناگهانی دور آبیاری در هر منطقه­ای به شدت اشتباه است.

چنانچه در مدیریت آبیاری باغ بادام خود در سال­های اخیر دچار مشکل شده اید در نظر داشته باشید که نباید ناگهان چند روز به دور آبیاری اضافه کنید چرا که درختان دچار تنش و استرس شدید شده و زمینه در این باغ برای حمله­ی آفات و بیمای­های فرصت طلب و ایجاد خسارت بیشتر همراه می­شود.

در صورتیکه برای مدیریت منابع آبی نیاز دارید دور آبیاری را افزایش دهید توصیه می­شود هر دور یک روز به دور آبیاری اضافه کنید تا درخت بتواند خود را به آن وفق دهد.

تغییر سیستم آبیاری:

یکی از کارهایی که این روزها مورد توجه باغداران قدیمی قرار گرفته است و با افزایش بحران آب نیز شدت گرفته است تغییر سیستم آبیاری از سطحی به قطره­ای است.

در زمینه­ی تغییر سیستم آبیاری از سطحی به قطره ای نیز باید بدانید که بافت خاک و ژنتیک رقم درخت بادام در این امر تاثیر بسزایی دارند، چنانچه بافت خاک به گونه­ای بوده که ریشه نتوانسته باشد خیلی عمیق شود در تغییر سیستم آبیاری مشکل بزرگی پیش نمی­آید و البته نوع رقم نیز در عمق گرفتن ریشه بی تاثیر نیست.

در نظر داشته باشید که تغییر سیستم آبیاری از سطحی به قطره­ای برای مدیریت بهتر منابع آبی بسیار مفید است اما باید به صورت مهندسی شده و دقیق و زیر نظر مهندسین آبیاری صورت بگیرد، این مهندسین تمام شرایط موجود در باغ شما و همینطور شرایط آب و هوایی و اقلیم منطقه را در نظر گرفته و نحوه­ی انتقال سیستم از سطحی به قطره­ای را به صورت گام به گام به گونه­ای که درختان کم­ترین آسیب را ببینند به شما شرح می­دهند.