خشک شدن ناگهانی درخت بادام در فصل تابستان یکی از مشکلاتی است که بسیاری از باغداران با آن مواجه شده اند، خشک شدن ناگهانی می تواند معلول یک عامل و یا همکاری چند عامل به طور همزمان باشد، این که چه عامل و یا عواملی می توانند منجر به خشک شدن درختان بادام در فصل تابستان شوند موضوعی است که در این مقاله به آن خواهیم پرداخت.
قبل از هر چیز بهتر است بدانید خشک شدن درختان به معنای نرسیدن آب و مواد غذایی به میزان مورد نیاز به تاج پوشش درختان بوده و هر عاملی که بتواند مانع از رسیدن آب و مواد غذایی به قشمت هوایی درخت شود سبب خشک شدن درختان می شود، اما چرا این خشک شدن در تابستان اتفاق می افتد؟
دلیل این امر نیاز بیشتر درختان به آب و مواد غذایی در تابستان است، در تابستان به دلیل فعالیت متابولیکی بیشتر درختان و همینطور گرمای هوا که سبب تبخیر و تعرق می شود درختان به آب و موادغذایی بیشتری نیاز داشته و در صورت تامین نشدن آن به مقدار کافی درختان خشک خواهند شد.
آسیب دیدن و یا از بین رفتن طوقه و ریشه به عنوان قلب تپنده در درختان بادام:
آسیب دیدن و از بین رفتن طوقه و ریشه به عنوان اولین عاملی است که برای خشک شدن نهال بادام باید در نظر گرفته شود و در هنگام مشاهده ی درخت خشک شده این دوناحیه قبل از هر چیز باید مورد بررسی و بازدید قرار بگیرد، اما عوامل میکروبی و آفات مختلفی هستند که ریشه و طوقه ی درختان بادام را تهدید می کنند، در این بخش به بررسی آفات و بیماریهایی می پر دازیم که طوقه و ریشه را از بین می برند.
فایتوفتورا شبه قارچ زئوسپور داری است که به صورت فرم مقاوم و یا ااوسپور در خاک دوام آورده و به محض کاشت گیاه میزبان ااوسپور جوانه زده و در نهایت با تولید زئوسپور یعنی اسپور تاژکدار و متحرک خود را به ریشه ی گیاه می زبان رسانده و در قسمت ابتدای ریشه ی میزبان و طوقه ایجاد پوسیدگی می کند.
ایجاد پوسیدگی در بافت طوقه و ریشه اگر در شرایطی اتفاق بیوفتد که درخت میزبان به صورت ژنتیکی نسبت به این بیماری حساس باشد و یا به اندازه ی کافی از تغذیه و آبیاری مناسب برخوردار نباشد پس از ایجاد ضعف در درخت بیمار می تواند سبب مرگ ناگهانی درخت در فصل تابستان و در زمانیکه درخت نیاز بیشتری به تغذیه و آبرسانی دارد می شود.
بیماری پوسیدگی طوقه و ریشه در اثر قارچ فایتوفتورا خاکزاد بوده وهمراه با خاک آلوده گلدان نهال وارد باغ می شود، قبل از احداث باغ ممکن است درخاک به واسطه ی کاشت گیاهان زراعی حساس وجود داشته باشد و یا همراه با خاک آلوده ای که برای اصلاح بافت خاک استفاده شده است به زمین آورده شده باشد، اما نکته ی مهم در مورد این بیماری این است که این بیماری به هر شیوه ای وارد باغ شده باشد همراه با آب آبیاری در شیوه ی غرقابی به سرعت در کل باغ منتشر می شود.
برای اینکه بدانید علت خشک شدن درخت بادام شما این عامل است یا خیر باید ناحیه ی طوقه ی درخت بادام و یا ابتدایی ریشه ی آن را مورد بررسی قرار داده و در صورت مشاهده ی علائم پوسیدگی می توانید نسبت به خسارت این عامل اطمینان پیدا کنید، اما برای حصول اطمینان بیشتر می توانید نمونه ای از پوست طوقه به همرتاه خاک اطراف آن را به آزمایشگاه گیاهپزشکی بفرستد.
در صورت تایید بیماری پوسیدگی فیتوفتورایی رعایت چند نکته ضروری است:
اصلاح شیوه ی آبیاری: در صورت استفاده از سیستم آبیاری غرقابی بهتر است آبیاری درختان بیمار به صورت قرنطینه ای و جداگانه انجام شود و در صورت حذف درخت بیمار توجه داشته باشید که خاک آن قسمت آلوده بوده و تا از بین رفتن کامل عامل بیماری در آن قسمت نه درختی در آنجا واکاری شود و نه آب از آنجا عبور کند.
درختانی که به طور کامل خشک نشده اند در صورتی که کمتر از 50 درصد طوقه آلوده شده باشد را می توان با حذف بافت آلوه و تیمار طوقه با قارچ کش مناسب مانند الیت درمان کرد، در ضمن خاک محدوده ی درخت باید با آب مخلوط با متالاکسیل مانکوزب تیمار شود تا عامل در خاک از بین برود.
تقویت درختان بیمار با کودهای تقویت کننده ای مانند انواع کود ریشه زا و حاصلخیز کننده ی خاک می تواند برای کنترل بیماری موثر باشد.
پوسیدگی آرمیلاریایی، بند کفشی و یا عسلی نامهایی است که به این نوع از عامل بیماری داده شده است، این بیماری در مناطق پر باران و مرطوب شمال کشور بیشتر فعال بوده و بیشترین دلیل ایجاد بیماری با این قاچ کاشت درختان در خاک با زهکشی ضعیف و رطوبت بالای خاک است.
درواقع نداشتن برنامه ی صحیح آبیاری و غرقاب کردن درختان به ویژه در مناطقی که رطوبت به خودی خود بالا است این بیماری ظاهر می شود و در درختان حساس و ضعیف در فصل تابستان خشک شدن ناگهانی درختان بادام را ایجاد می کند.
برای اینکه متوجه شوید با این قارچ سر و کار دارید یا خیر می توانید به نشانه های این بیماری توجه کنید، نشانه های تیپیک این بیماری ریسه های به هم تابیده ی قارچ است که شبیه به بند کفش ضخیم و مشکی رنگ بوده و دور طوقه و یقه را می پوشاند، علاوه بر این در شرایط مساعد و بارندگی زیاد می توانید کلاهکهای قارچ که مرحله ی تولید مثل جنسی آن است را ببینید که اطراف طوقه و یقه ی درخت بیمار روئیده و شبیه به قارچ خوراکی است.
در صورت تایید وجود این بیماری در باغ و خشک شدن در خرید نهال بادام به دلیل وجود این بیماری تقویت درختان،حذف درختان خشک شده و استفاده از کودهای آلی که سبب افزایش و بهبود زهکشی خاک می شوند بسیار مناسب است،مهمترین اقدام برای کنترل این بیماری مدیریت صحیح آبیاری و عدم استفاده از سیستم آبیاری غرقابی است.
نماتدها موجودات کرمی شکل بسیار ریز و میکروسکوپی بوده که با چشم غیر مسلح قابل دیدن نیستند اما در خاک آلوده وجود داشته و به ریشه ی درختان حمله می کنند، نماتدهای ریشه گرهی روی ریشه ی درختان ایجاد گره کرده و داخل ریشه از مواد غذایی گیاه نغذیه می کنند همین امر سبب ضعیف شدن درختان بیمار و در مورد درختان حساس سبب خشک شدن درختان می شود.
برای تایید وجود این بیماری لازم است نمونه ای از خاک کنار ریشه های مویین به همراه بخشی از ریشه های مویین به آزمایشگاه ارسال شود و در صورت تایید این بیماری باید اقدامات کنترلی مناسب صورت بگیرد
بیماریهای نماتدی در خاکهای شنی به شدت توسعه و تکثیر می شوند، بنابراین مناسب بودن بافت خاک در هنگام کاشت نهال اهمیت بسیار زیادی خواهد داشت، این بیماری یا از قبل به دلیل کاشت گیاهان زراعی حساس در خاک باغ وجود داشته و یا همراه با نهال آلوده به باغ آورده شده است و در این مورد خرید نهال سالم بسیار اهمیت دارد.
برای کنترل این بیماری درختان خشک شده را حذف مرده و خاک را همراه با آب آبیاری مخلوط با نماتد کش آبیاری کنید، چنانچه از سیستم آبیاری غرقابی استفاده می کنید شک نداشته باشید که درختان دیگر نیز درگیر شده اند اما تکثیر نماتد در آنها انقدر زیاد نشده که منجر به خشک شدن آنها شود بنابراین آبیاری همه درختان با آب مخلوط با نماتد کش الزامی است.
استفاده از کودهای تقویت کننده به ویژه کودهای تحریک کننده ی ریشه زایی برای عبور ریشه ی درختان از قسمتی از خاک که نماتدها در آن فعال هستند نیز برای کنترل خسارت بیماری بسیار موثر خواهد بود.
آفت کرم سفید ریشه خوار مرحله ی لاروی سوسکهای درشت و قهوه ای رنگی هستند که به مدت سه سال از ریشه ی درختان میزبان و حتی گیاهان زراعی مانند سیب زمینی به ویژه در مناطق سردسیر تغذیه کرده و با این تغذیه ی طولانی مدت از ریشه خسارت زیادی را به درختان وارد می کند.
حشره ی کامل کرم سفید ریشه خوار به ویژه درختان ضعیف و تحت تنش را انتخاب کرده و در کنار ریشه ی آنها تخمگذاری می کند تا لاروها در هنگام شروع تغذیه به مشکل برخورد نکنند، در نتیجه این درختان ممکن است در زمان رشد لاروها و خسارت به ریشه های اصلی ناگهان در تابستان و در زمانیکه نیاز بیشتری به آب دارند خشک شوند.
برای تشخیص اینکه آیا با این مشکل روبه رو هستید یا خیر باید خاک پای ریشه ی درخت را در فصل تابستان تا عمق ده سانتی متری و یا در فصل زمستان تا عمق بیست سانتی متری خاک را شخم شخم بزنید در صورت وجود اینآفت لروهای درشت سفید رنگبه روی خاک آمده و همینطور خسارت تغذیه ی این آفت روی ریشه به صورت پوسیدگی ریشه با قارچهای ساپروفیت موجود در خاکقابل مشاده خواهد بود.
این آفت همراه با کود نپوسیده دامی و یا خاک آلوده و به همراه نهال آلوده وارد باغ می شود، اما نکته ی مهم در مورد این آفت آن است که درختان ضعیف و تحت تنش آبیاری را مورد حمله قرار می دهد بنابراین برای کنترل این آفت در درجه ی اول خرید نهال مقاوم و تقویت درختان با کودهای مناسب و مورد نیاز، آبیاری منظم و متناسب با سن درخت و فصل و در درجه ی دوم شکار حشرات کامل در فصل بهار و با مشاهده ی خروج اولین حشرات کامل با استفاده از تله فرمونی اهمیت بسیار زیادی دارد.
از کاشت گیاهان زراعی حساس مانند گوجه فرنگی و سیب زمینی پای درختان صرف بهره برداری بیشتر از فضای باغ نیز جدا خود داری کنید چرا که سبب طغیان آفت خواهد شد.
این آفت در درختان ضعیف و تحت تنش آبی خشکی ناگهانی در درختان را ایجاد می کند، سوسک کاپنودیس با داشتن یک نسل در سال به صورت لاروسن آخر در خاک کنار طوقه درختان زمستان گذرانی کرده و حشرات کامل در اواسط تا اواخر بهار تخم خود را روی پوست طوقه نزدیک به سطح زمین قرار می دهند، لاروها پس از خروج وارد قسمت زیر پوست شده و شروع به تغذیه می کنند، شدت خسارت این لاروها به حدی است که ممکن است خشک شدن ناگهانی درختان را شاهد باشید.
برای تایید وجود این آفت بهتر است با بیل به پوست طوقه در نزدیکی سطح زمین ضربه بزنید چنانچه پوست به راحتی جدا شد و لارو و فضولات و همینطور چوبهای جویده شده روی زمین ریخت به معنای فعالیت این آفت در باغ است.
برای کنترل این آفت درختان کامل خشک شده را حذف کرده و بسوزانید، پوست طوقه سایر درختان را مورد بررسی قرار داده و در صورت وجود آفت آنها را کاملا پاکسازی کرده و سم پاشی کنید.
در کنترل این آفت تغذیه و مدیریت آبیاری صحیح بیشترین اهمیت را دارد و در صورت توجه کافی به این موضوع این آفت به عنوان یک آفت درجه د در باغ فعالیت کرده و خسارت نمی زند، در غیر این صورت باید هر ساله شاهد خشک شدن تعدادی از درختان بادام خود در تابستان باشید.
صمغ زدگی تنه ی درختان بادام دلیل دیگری برای خشک شدن درختان بادام به ویژه در فصل تابستان است، در مورد این عارضه دلایل متعددی دست به دست هم داده و می تواند سبب خشک شدن درختان بادام شود.
در درجه ی اول درختانی که مدیریت تغذیه و آبیاری مناسبی نداشته باشند در تابستان به ویژه در مناطق گرمسیری تحت تاثیر تابش آفتاب دچار آفتاب سوختگی شده و پوست تنه ی درختان شکاف بر می دارد در این زمان شیره ی نباتی به جای اینکه به قسمتهای هوایی درخت برود از سیستم خارج شده و در درختان ضعیف می تواند سبب خشک شدن درختان بادام شود.
در درجه ی دوم ضربه ی ابزار کشاورزی و یا ماشین آلات کشاورزی به تنه ی درختان سبب ایجاد شکاف در پوست درختان شده و با ترشح صمغ از تنه ممکن است ایجاد خشکیدگی در درختان کند.
در درجه ی سوم عوامل میکروبی مانند باکتریهای ایجاد کننده ی شانکر در درختان بادام می توانند از طریق این شکافها و یا زخم ناشی از هرس وار د درخت شده و صمغ بیرون آمده از تنه ی درخت در این حالت ترکیبی از پیکره های باکتری عامل بیماری به همراه شیرابه ی گیاهی باشد در این صورت درخت نه تنها در اثر خروج شیرابه ضعیف شده و خشک می شود بلکه در اثر حمله ی باکتری نیز خسارت می بیند.
برای کنترل این مشکل در باغ بادام اولین و مهمترین کار جلوگیری از آسیب فیزیکی به تنه ی درختان و همینطور جلوگیری از خسارت آفتاب سوختگی با داشتن مدیریت صحیح آبیاری و پوشاندن تنه ی درختان با رنگ سفید است.
برای کنترل بیماری شانکر نیز می توانید با سم پاشی در ابتدای فصل با استفاده از سم اکسی کلرور مس رشد باکتری را متوقف کنید، این بیماری در هوای گرم و خشک تابستان متوقف شده و پراکنده نمی شود اما بیشترین میزان پراکنش را در ابتدای فصل بهار و در زمان بارندگی بهاره دارد.
در نظر داشته باشید که هیچ یک از این مشکلات در درختانی که تحت تنش قرار نداشته باشند اتفاق نمی افتد بنابراین مدیریت صحیح آبیاری و تغذیه اولین اصل در باغداری بادام است.
کلام آخر:
در مدیریت تمام آفات وبیماریهای ذکر شده یک فاکتور مشترک وجود داشت و آن مدیریت صحیح آبیاری و تغذیه بود، درختان بادامی که حساس باشند و از مدیریت صحیح آبیاری و تغذیه برخوردار نباشند در برخورد با آفات و بیماریها ضعیف عمل کرده و دچار خشک شدگی به ط.ور کامل می شوند اما اگر همین آفات و بیماریها برای درختان مقاوم و یا در درختانی با مدیریت صحیح آبیاری و تغذیه رخ دهد ایجاد مشکل و خسارت جدی نخواهد کرد.
مقالات مرتبط
![نهالستان: خرید نهال با بهترین قیمت [فروش نهال 1402]](https://bartarnahal.ir/wp-content/uploads/2023/05/logo-3-copy.webp "نهالستان: خرید نهال با بهترین قیمت [فروش نهال 1402]"){kind=logo}
نظرات کاربران