برای رشد و باردهی مطلوب درخت زیتون باید به نیازهای اساسی آن و تامین آن نیازها توجه داشه یاشید، داشتن علم و آگاهی کافی نسبت به شرایط رشد و نگهداری بهینه ی درختان زیتون می تواند راهنمایی باشد برای باغدارانی که قصد افزایش بهره وری از باغ زیتون خود را دارند، در این مقاله به بررسی شرایط مطلوب رشد درخت زیتون پرداخته و به شما آموزش می دهیم چگونه می توانید به رشد بهینه ی درختان زیتون خود کمک کنید.
نیازهای اساسی درخت زیتون:
برای رسیدن به رشد و باردهی بهینه ی درخت زیتون باید نیازهای اساسی درخت زیتون را شناسایی کرده و با تامین آنها به رشد درختان زیتون کمک کنید، در ادامه برخی از مهمترین نیازهای درختان زیتون را بیان خواهیم کرد.
قطعا کاشت درخت زیتون در شرایط آب و هوایی نامطلوب نمی تواند رشد و باردهی بهینه داشته باشد، مناسبترین شرایط آب و هوایی برای رشد درختان زیتون شرایط آب و هوای معتدل گرمسیری و یا گرمسیری است به طوری که این درختان تحمل دمای هوای بسیار سرد را دارند اما در برابر سرمای کمتر از منفی 5 درجه سانتی گراد تحمل بالایی ندارد و دچار ترک و سوراخ در تنه و شاخه ها می شود که این زخمها و سوراخها می تواند راه ورد بیمارگرها مانند بیمارگرهای باکتریایی را باز کند.
شکوفه های درخت زیتون در صورت گرم شدن هوا در اواخر زمستان باز شده و بنابراین نمی تواند در برابر سرما پس از شکوفایی از خود مقاومت نشان دهد، سرمای دیر رس بهاره در مناطقی که استعداد این عارضه را دارند می تواند سبب از بین رفتن شکوفه ها و کاهش رشد درخت زیتون شود.
با همه ی این تفاسیر درخت زیتون یک درخت معتدله بوده و برای شکوفایی و رشد بهتر نیاز به تامین نیاز سرمایی دارد، در مناطقی که دست کم 400 و حداکثر 1300 ساعت سرمای زیر ۲ درجه سانتی گراد وجود داشته باشد نیاز سرمایی درخت زیتون تامین شده و رشد درخت زیتون در این شرایط آب و هوایی مناسب خواهد بود.
بنابراین اگر می خواهید درختان زیتون شما رشد خوبی داشته باشند از کاشت آنها در مناطقی که زمستان بسیار سرد، زمستان طولانی و یا خطر سرمای دیر رس بهاره دارند پرهیز کنید.
میزان بارندگی در منطقه فاکتور دیگر هوا شناسی است که باید میزان آن متناسب با نیاز درختان زیتون باشد، کاشت دیم زیتون نباید در مناطقی باشد که میانگین سالانه ی بارندگی از 500 میلیمتر کمتر باشد در این صورت درختان زیتون دیم رشد و باردهی خوبی ندارند اما در کلشت آبی که درختان با استفاده از سیستمهای آبیاری تحت فشار آبیاری می شوند متوسط بارندگی سالانه 100 تا 200 میلیمتر نیز برای رشد و باردهی مطلوب آنها کفایت می کند.
با توجه به شرایط آب و هوایی مطلوب برای کاشت درخت زیتون در مناطقی از کشور که آب و هوای گرمسیری و نیمه گرمسیری داشته و برای کاشت درخت زیتون مناسب است متاسفانه در بیشتر موارد خاک شرایط نامطلوبی برای رشد و باردهی اکثر درختان میوه دارد، در این مناطق به طور غالب بافت خاک سنگین و رسی، دارای مواد غذایی و آلی کم، اسیدیته ی بالا به واسطه ی وجود آهک و نفوذ پذیری و قابلیت نگهداری پایین آب است.
در نظر داشته باشید که افزایش حاصلخیزی خاک، مساعد کردن اسیدیته و بافت خاک قبل از کاشت نهال می تواند منجر به افزایش رشد و باردهی درختان زیتون در طول سالهای باغداری شما شود.
از آنجایی که در بسیاری از مناطق خرید نهال زیتون و کاشت آن با هدف احداث باغ دیم است قابلیت نگهداری آب در خاک بسیار اهمت دارد تا در فواصل بارندگی درختان زیتون دچار تنش آبی نشوند، اضافه کردن کود دامی می تواند قابلیت نگهداری آب را در خاک به ویژه در خاکهای رسی افزایش دهد، علاوه بر آن به اصلاح یافت سنگین خاک نیز کمک کرده و سبب می شود درختان زیتون در این خاکها رشد بیشتری داشته باشند.
خوشبختانه میزان عمق ریشه ی درخت زیتون زیاد نبوده و وجود لابه ی سخت در عمق بیش از دو متری خاک برای رشد آنها محدودیتی ایجاد نمی کند اما ریشه درخت زیتون تا عمق یک و نیم متری رشد کرده و تا عمق یک و نیم تا دو متری نباید لایه سخت آهکی و یا از جنسهای دیگر وجود داشته باشد، رشد ریشه ی درخت زیتون به صورت عرضی بوده و بنابراین در عرض خاک نیز نیاد سنگ و لایه های نفوذ ناپذیر وجود داشته باشد.
در مورد شوری خاک که در بیشتر مناطق گرمسیر مشکل شوری خاک وجود دارد باید در نظر داشته باشید که ای سی بیش از 8 به رشد درختان زیتون خسارت زده و مانع از رشد و عملکرد بهینه ی آنها می شود، بنابراین در صورتی که خاک منطقه ی مورد نظر شما شور است قبل از کاشت نهال زیتون نسبت به رفع شوری تا حد ممکن اقدام نمایید.
وقتی سخن از افزایش رشد درخت زیتون می شود اولین نکته ای که به ذهن باغداران می رسد کود دهی است، اهمیت این موضوع برای همه ی باغداران واضح و روشن است و تردیدی در آن نیست اما متاسفانه مشکلی که در این زمینه وجود دارد کود دهی غیر اصولی به درختان است که نه تنها سبب افزایش رشد نمی شود بلکه بیش بود برخی از عناصر مانع از رشد و باردهی بهینه ی این درختان می شود.
با توجه به اینکه در مناطق زیتون کاری ممکن است با کمبود حاصلخیزی خاک مواجه باشیم و استفاده از کودهای شیمیایی می تواند منجر به تخریب بافت خاک و یا افایش شوری خاک شود بنابراین برنامه ریزی دقیق و استفاده صحیح از عناصر غذایی و کودها بسیار اهمیت دارد.
برای این منظور استفاده از نتیجه ی آزمایش تجزیه ی خاک و برگ و با مشورت گرفتن از مشاوران فروش نهال زیتون می توانید مناسبترین برنامه ی کود دهی را برای درختان خود تعیین کنید.
کودهای دارای ازت بیشتر سبب تسریع رشد رویشی درختان زیتون می شو اما در مورد استفاده از کود ازته باید دقت داشته باشید که پیش از شکوفه دهی استفاده از کود ازته با درصد بالا می تواند منجر به کاهش باردهی به دلیل تمرکز درخت بر رشد رویشی شود.
فسفر و پتاسیم نیز از جمله عناصر غذایی بسیار مهم برای رشد بیشتر درختان زیتون بوده که استفاه ی بهینه از این عناصر نیز می تواند منجر به افزایش رشد و باردهی این درختان شود.
برای افزایش میوه دهی و یا تثبیت میوه روی درختان و در واقع جلوگیری از ریزش میوه های جوان استفاده از عناصر ریز مغذی مانند آهن بسیار ضروری است.
مقاومت ارقام مختلف زیتون به کم آبی مانند نهال زیتون خوراکی سبب شده که کاشت و بهره برداری از این درختان با دردسر کمتری مواجه باشد اما به هر حال اگر بخواهید رشد بهتری بای درختان خود رقم بزنید توصیه می شود نسبت به نظم در آبیاری این درختان حساسیت نشان دهید، در نظر داشته باشید درختانی که در مناطق گرمسیری رشد می کنند بیشتر ر معرض خطر تنش آبی هستند چرا که میزان بالایی از آب آبیاری و یا بارندگی نبخیر شده و از دسترس خارج می شود و از این رو باید با دقت بیشتری برنامه ی آبیاری تنظیم شود.
در تنظیم برنامه ی آبیاری فصل، سن درخت زیتون و بافت خاک باید لحاظ شده و بهترین دور و میزان آبیاری برای این درختان در نظر گرفته شود، بنابراین با آبیاری اصولی می توانید به رشد بیشتر درخت زیتون و باردهی بهینه آنها کمک کنید.
هرس درخت زیتون از آنجایی که به از بین بردن شاخه های آفت زده و بیمار کمک کرده و از طرفی به دریافت نور بیشتر به شاخه های بارده منجر می شود می تواند سبب رشد بیشتر درخت زیتون شود، در زمان انجام هرس باید دقت داشته باشید که هرس شاخه های بیرونی منجر به افت تولید میوه می شود چرا که میوه های تولید شده در شاخه های بیرونی بیشتر و با کیفیت تر هستند، بنابراین هرس اصولی در افزایش رشد درخت زیتون اهمیت بسیار زیادی دارد.
کنترل شرایط محدود کننده ی باردهی و رشد:
تمام شرایط مساعد برای رشد و باردهی در صورت نامساعد بودن می تواند در رشد و باردهی درختان زیتون ایجاد محدودیت کند، به عنوان مثال کاشت نهال زیتون در مناطق سردسیر یا زمستان سرد انجام نمی شود چرا که در این مناطق سرمای هوا محدود کننده ی رشد درختان زیتون خواهد بود، عمق نامناسب و یا بافت نامناسب خاک نیز همگی از جمله شرایط محدود کننده ی رشد زیتون بوده که به تفصیل توضیح داده شد.
در بین شرایط محدود کننده ی رشد درختان زیتون درگیری با آفات و بیماریها از جمله مهمترین شرایط محدود کننده ی رشد درخت زیتون بوده که در صورت کنترل نشدن می تواند منجر به مرگ درخت شود، در ادامه برخی از مهمترین آفات و بیماریها ی محدود کننده ی رشد درختان زیتون را ذکر خواهیم کرد.
آفات و بیماریهای محدود کننده ی رشد درختان زیتون:
آفات و بیماریها شامل حشرات، کنه ها، قارچها، باکتریها، ویروسها و سایر موجودات زنده ای هستند که بخشی یا تمام سیکل زندگی خود را به تغذیه از درخت زیتون وابسته بوده و با رشد و تکثیر روی درختان زیتون و تغذیه از آنها منجر به ضعف و کاهش رشد آنها می شوند.
آفت مکنده ای که روی درختان زیتون تولید توده های پنبه ای و سفید کرده و علاوه بر کاهش سطح فتوسنتز با تغذیه از شیره یگیاهی سبب کاهش انرزی و ذخیره ی غذایی درخت شده که همین امر جلوی رشد متعادل درخت را می گیرد، پسیل زیتون سبب ریزش برگ و میوه شده و خسارت زیادی را به درختان زیتون وارد می کند.
پوشش سفید و پنبه ای مانع ار رسیدن سم به آفت شده و از آفت در برابر سمپاشی محافظت می کند، کنترل این آفت با کاشت ارقام مقاوم تغذیه و آبیاری بهینه ی درختان و هرس شاخه های آلوده و البته سم پاشی درختان پیش از تولید بیش از اندازه ی توده های پنبه ای شکل ممکن خواهد بود.
بید زیتون آفتی است که منجر به از بین رفتن برگ و سرشاخه های جوان، کاهش رشد درخت زیتون و ریزش میوه های زیتون می شود، این آفت با وجود سه نسلی که در سال تولید می کند می تواند خسارت زیادی را به باردهی درخت زیتون و رشد آن وارد کند از این رو اقدامات کنترلی مناسب مانند استفاده از سموم با قدرت اثر بالا و البته سموم ایمن برای جمعیت دشمنان طبیعی می تواند سبب کنترل آفت شود.
جوانه خوار زیتون شب پره ای است که تخم خود را بر جوانه های زیتون قرار داده و لارو تولید شده از جوانه ها تغذیه می کند، تغذیه ی لارو از جوانه ها منجر به کاهش شدید در رشد درختان زیتون می شود چرا که مریستم انتهایی را از بین می برد، با توجه به شب پره بودن آفت می توانید با استفاده از تله های نوری و یا فرمونی در زمان تخمگذاری آفت را شکار کرده و از خسارت آن جلوگیری کنید، سم پاشی یک هفته پس از پیک پروازی که با استفاده از تله ی نوری قابل تشخیص است راه حل دیگر کنترل این آفت خواهد بود و در نهایت هرس و سوزاند سرشاخه های آلوده به لارو می تواند آفت را برای سال بعد کم کند.
این بیماری قارچی که روی برگهای درخت زیتون ایجاد لکههایی بیضی شکل و متحدالمرکز مانن طرح پر طاووس می کند با کاهش سطح فتوسنتز کننده ی برگ درختان زیتون منجر به کاهش رشد درختان شده و اگر بخواهید شرایط را برای رشد بیشتر زیتون فراهم کنید باید این بیماری را به صورت اصولی کنترل کنید.
کنترل این بیماری با هرس شاخه های آلوده، سمپاشی با سموم ایمن و از بین بردن و سوزاندن برگ و میوه های آلوده ریخته کف باغ مقدور خواهد بود.
بیماری آنتراکنوز به وسیله ی قارچ بیمارگری ایجاد می شود که زمستان را در لابه لای برگهای آلوده ریخته کف باغ سپری کرده و در بهار روی درخت زیتون مهاجرت کرده و برگها را آلوده می کند، کاهش سطح فتوسنتز کننده ی درخت به دلیل ایجاد لکه های نکروز و سوخته روی برگ و متعاقبا کاهش باردهی و رشد درخت زیتون از عواقب درگیر شدن درخت زیتون با این بیماری است.
کنترل این بیماری در درجه ی اول منوط به حذف برگهای آلوده و ریخته کف باغ شده و در مراحل بعدی سم پاشی در زمانی که اسپورها در اول فصل رها می شوند، عدم استفاده از آبیاری بارانی و تکرار سم پاشی در طول فصل در صورت لزوم اقدامات دیگری است که می تواند منجر به کنترل بیماری شود.
کلام آخر:
فراهم کردن شرایط مساعد برای رشد و کنترل شرایط محدود کننده ی رشد درخت زیتون به باغداران کمک می کند تا به رشد بیشتر درختان خود کمک کنند، در این بین استفاده از ارقام مقاوم زیتون و خرید نهال زیتون سالم، گواهی دار و البته ضمانتنامه دار می تواند بسیار موثر باشد و در نهایت باغداری اصولی با دریافت مشاوره از متخصصان در این امر می تواند منجر به افزایش رشد و باردهی باغ زیتون شود، برای کسب اطلاعات تکمیلی، دریافت قیمت نهال زیتون و یا مشاوره در زمینه ی احداث باغ زیتون می توانید با مشاوران ما از طریق پلهای ارتباطی در ارتباط باشید.
مقالات مرتبط
![نهالستان: خرید نهال با بهترین قیمت [فروش نهال 1402]](https://bartarnahal.ir/wp-content/uploads/2023/05/logo-3-copy.webp "نهالستان: خرید نهال با بهترین قیمت [فروش نهال 1402]"){kind=logo}
نظرات کاربران