علائم شانکر باکتریایی گردو بر تنه درخت ✔️ برتر نهال

علائم شانکر باکتریایی گردو بر تنه درخت

یکی از خطرناک ترین بیماریهای درختان گردو شانکر پوست درخت گردو است، شانکرهای پوستی همگی با عوامل باکتریایی ایجاد می شوند اما با توجه به اینکه چه گونه ی باکتریایی به پوست درختان حمله کند میزان عمق آن متفاوت خواهد بود.

پوست درخت لایه ی محافظ از آوندهای آبکش و چوبی درخت بوده و پس از آن بافت آوند چوب و آبکش قرار می گیرد، زخمی که بر روی تنه ایجاد می شود در درجه ی اول به پوست و در درجه های بعدی و به صورت عمیق تر روی آوند آبکش تاثیر می گذارد، خسارت زدن به این بافتها در درختان گردو طبیعتا در تبادل مواد غذایی به وسیله ی آوند اختلال ایجاد کرده و در صورت ضعیف بودن درختان بیمار حتی می تواند منجر به مرگ درختان گردو شوند.

در این مقاله شما را با انواع شانکر پوست با توجه به عمق آن آشنا کرده و به شما می آموزیم چگونه با هر کدام از این بیماریها مقابله کنید.

شانکر سطحی پوست درختان گردو:

همانطور که از نام این نوع شانکر بر می آید عامل باکتریایی بیماری برروی سطوح بیرونی پوست درخت تاثیر گذاشته و با ایجاد زخم در پوست درخت خود را نشان می دهد.

عامل بیماری شانکر سطحی پوست درخت گردو باکتری به نام Erwinia nigrifluance است، در بسیاری از منابع که در سال های پیش از سال 1998 در باره ی این بیماری نوشته شده است این بیماری با این نام علمی شناخته یاد کرده اند، اما در سالهای بعد که مطالعات مولکولی و تعیین توالی ژنوم آر ان ای ریبوزومی در شناسایی گونه ها و تفکیک آنها از یکدیگر توسعه یافت محققان به این نتیجه رسیدند که عامل بیماری شانکر سطحی پوست را باید در گونه ی Brenneria nigrifluance قرار بدهند.

امروزه در تمام منابع نام علمی عامل بیماری شانکر سطحی پوست گردوBrenneria nigrifluance است، این گونه باکتری یک باکتری گرم منفی، اکسیداز منفی، بی هوازی اختیاری و میله ای است که اندوسپور و یا کپسول ندارد، تاژکهای این باکتری به صورت محیطی اطراف پیکره ی باکتری قرار گرفته و پیکره این باکتریها به صورت تکی و گاهی اوقات به صورت جفتی قرار می گیرد.

در آزمون تست فوق حساسیت در توتون واکنش فوق حساسیت ایجاد نمی کند، باکتری عامل بیماری شانکر سطحی پوست در درمای 28 درجه سانتی گراد بیشترین سرعت تکثیر را داشته اما در دمای هوا بیشتر از 37 درجه سانتیگراد رشد آن متوقف می شود، کلنی باکتری عامل بیماری شانکر پوستی در محیط کشت EMS سبز رنگ است و با این رنگ کلونی در این محیط کشت به راحتی قابل شناسایی است.

این بیماری اولین بار در اسپانیا، سپس در فرانسه و پس از آن در ایتالیا گزارش شد و از آنجا به سرعت گسترش پیدا کرد.

بیماری شانکر پوستی گردو در ایران اولین بار در سال 65 از استان مازندران سپس از استان کرمان، کهکلویه و بویر احمد و در نهایت در سال 85 از استان کردستان گزارش شد، این نوع گسترش در عرض 20 سال نشان می دهد که بی توجهی کردن به واردشدن بیماری به ایران و در استان مازندران سبب گسترش بیماری در مناطق مختلف کشور با فواصل دور از هم شده و توانسته در عرض 20 سال به نوعی کل کشور را درگیر کند.

علائم بیماری شانکر سطحی پوست:

شانکر سطحی پوست باکتریایی در درختان گردو با علائم زخم در سطح پوست درختان گردو مشخص می شود اما در برخی مناطق و در برخی شرایط آب و هوایی مانند شرایط آب و هوایی استان کهکلویه و بویر احمد توانسته زخم های عمیق تر ایجاد کند و سبب ضعف و زردی در درختان گردو و حتی مرگ درختان در صورت ضعیف بودن آنها می شود.

نشانه ی بارز شانکر سطحی پوست این است که در مرکز زخمهای ایجاد شده روی پوست ترشحات سیاه رنگی خارج شده که پس از خشک شدن در مجاورت هوا شبیه به قیر می شود، نکته ی جالب در مورد این بیماری این است که این بیماری به شاخه های اصلی و ضخیم حمله کرده و شاخه های فرعی یک ساله را مورد حمله قرار نمی دهد.

درست است که در شاخه های فرعی شانکر ایجاد نمی شود اما محل غذا رسانی به شاخه های فرعی، شاخه های اصلی هستند و در صورت آسیبب دیدن آنها قطعا شاخه های فرعی نیز دچارضعف و زردی می شوند، بنابراین زمانی که از پایین با تاج درختان آلوده نگاه می کنید ضعفف زردی و کم برگ و باری به همراه لکه های سیاه رنگ و قیر مانند روی برخی شاخه ها مشاهده خواهید کرد.

خسارت اصلی این بیماری برای باغداران زمانی ایجاد می شود که ضعف و زردی در نهال گردو سبب کاهش باردهی و یا توقف باردهی در درختان می شود، با ادامه ی آلودگی باکتری عامل بیماری به کم برگ و باری اکتفا نکرده و سبب خشک شدن درختان در ابتدا از یک سمت و در نهایت در همه ی درخت می شود.

سیکل زندگی عامل بیماری:

شانکر پوستی باکتریایی درختان گردو زمستان را به صورت پیکره های باکتری درون همین زخم های روی پوست و ترشحات بیرون آمده از آن سپری می کنند، در هوای بسیار سرد زمستان و پاییز فعالیت ندارند اما در بهار با بالاتر رفتن دمای هوا و بروز بارندگی مجددا فعال شده و از طریق حیوانات، پرندگان و حشرات به درختان دیگر منتقل می شود.

باکتری عامل بیماری به محض برخورد با روزنه و یا شکاف در پوست شاخه و تنه ی درختان وارد شده و در آنجا شروع به تکثیرمی کنند، در طول فصل تابستان به ویژه در مناطقی که آب و هوا در تابستان معتدل است و ماکزیمم دمای هوا به 28 درجه سانتی گراد می رسد به سرعت رشد پیدا کرده و در صورت برخور آب آبیاری و یا دیگر عوامل انتقال به راحتی به درختان دیگر منتقل می شوند.

کنترل بیماری شانکر سطحی پوست:

این بیماری به ویژه در درختانی که تحت تنش و استرس قرار دارند توسعه پیدا کرده و در این درختان حتی سبب مرگ و نابودی کل درخت می شود، بنابراین اولین گام در کنترل بیماری شانکر پوستی این است که با کاشت ارقام مقاوم جلوی ورود و استقرار عامل بیاری به درخت را بگیرید و چنانچه از این مرحله غافل شده و عامل بیماری وارد درختان گردوی شما شده اند باید با تقویت درختان با آبیاری و کود دهی صحیح و اصولی جلوی گسترش بیماری در درختان را بگیرید و اجازه ندهید خسارت بیماری به مرور افزایش پیدا کند.

دومین روش کنترل این بیماری نیز به مسیر ورود باکتری برمی گردد، در مطالعه ی چرخه زندگی باکتری عامل بیماری دریافتید که این باکتری برای ورود به پوست درخت گردو احتیاج به زخم دارد، این زخم ها ممکن است در اثر هرس شاخه ها، در اثر برخور وسایل کشاورزی مانند بیل و یا ماشین آلات کشاورزی و یا در اثر خسارت برخی جوندگان ایجاد شده باشد، بننابراین با کنترل این راه های ورود می توانید جلوی گسترش بیماری را بگیرید.

شاید برای شما این پرسش مطرح شود که هرس اجتناب نا پذیر است و باید انجامشود، در شرایط وجود این آلودگی باید چگونه هرس کنید، در مطالعه ی چرخه ی بیماری دریافتید که این باکتری در دمای بسیار سرد زمستان غیر فعال است بنابراین هرس در ماه های سرد زمستان ایرادی ندارد به شرط اینکه کمی قبل و بعد از تاریخ هرس باد و باران رخ نداده باشد، بنابراین شرایط کاملا آرام جوی را برای هرس انتخاب کنید.

سم پاشی درختان پس از انجام هرس، در طول تابستان پس از بارندگی و در ابتدای بهار پس از بارندگی با اکسی کلرور مس بسیار واجب است، اکسی کلرور مس پیکره ی باکتری که برای ورود به زخم درختان آماده است را قبل از ورود از بین خواهد برد.

شانکر عمیق پوست درختان گردو( شانکر آوند آبکش)

عامل بیماری

عامل بیماری شانکر عمیق پوستی در درختان گردو Brenneria rubrifacience است که به دلیل عمیق بودن زخم حاصل از این باکتری به نام شانکر آوند آبکش و یا سرطان عمیق پوست درختان گردو نیز شناخته می شوند، این باکتری نیز مانند باکتری عامل شانکر سطحی پوست باکتری گرم منفی، اکسیداز منفی با تاژکهای محیطی است.

تفاوتی که این گونه را با گونه ی باکتری عامل بیماری شانکر سطحی از هم جدا می کند رنگ ترشحات است، در این گونه همانطور که از نام آن بر می آید ترشحات صورتی و یا قرمز رنگ ایجاد می کنند.

عامل بیماری شانکر عمقی پوست گردو که به طور گسترده در آمریکا روی درختان گردو وجود دارد اما مدیریت اصولی درختان گردو در این کشور سبب شده این بیماری زمینه ی جولان نداشته باشد و تنها علائم این بیماری در برخی شاخه ها مشاهده شده و به عنوان بیماری درجه دو شناخته می شود در ایران در مناطق زیادی ایجاد بیماری کرده و توانسته واسطه ای برای مرگ درختان گردوباشد.که در قیمت نهال گردو تاثیر دارد.

نشانه های بیماری شانکر عمیق پوست درختان گردو:

عامل بیماری شانکر عمیق پوستی به درختانی با سن بالا تر از 6 سال و ضعیف حمله کرد و در آنها ایجاد بیماری می کنند، در زمان فعالیت باکتریها در شکاف ایجاد شده در تنه ی درختان یعنی در فاصله ی بهار تا پاییز از محل زخم و شکاف ترشحاتی صورتی تا قهوه ای رنگ خارج می شود، ظاهر تیپیک علامت این بیماری به این صورت است که پس از خشک شدن ترشحات در محل شکاف ظاهری شبیه به خونریزی در محل شکاف ایجاد می کند.

عمق شانکر ایجاد شده به شدت به فصل بستگی دارد به طوری که در تابستان که باکتری فعالیت بیشتری دارد عمق شانکر به 60 سانتی متر هم می رسد اما عمق شانکرهای تازه ایجاد شده در بهار به 30 سانتی متر می رسد چرا کهدما در این فصل پایین تر از فصل تابستان است.

نشانه های دیگر بیماری در درختان گردو به عوارضی بر می گردد که زخم ایجاد شده روی آوند آبکش ایجاد می کند، باکتری عامل بیماری هر چه به عمق بیشتر نفوذ می کند بافت آوند آبکش را بیشتر تخریب کرده و همین سبب اختلال در عبور و مرور مواد غذایی در درخت شده و زمانی که شما از پایین به تاج درختان بیمار نگاه کنید شاخه های تنک همراه با زخم هایی را می بینید که از آن ترشحات قرمز تا قهوه ای خارج شده است.

در شرایط ضعف و تنش این بیماری سبب مرگ درختان بیمار خواهد شد اما قبل از آن کاهش شدید باردهی و خشک شدن شاخه های شانکر دار را شاهد خواهید بود.

چرخه زندگی عامل بیماری شانکر عمیق پوست:

این بیماری درون زخم های پوست تنه در زمستان به صورت غیر فعال باقی مانده و در بهار همراه با باد و بارندگی وارد زخم های ایجاد شده روی تنه ی درختان شده و به صورت سیستمیک در می آید، نکته ای که این بیماری راتبدیل به بیماری خطرناک می کند این است که این بیماری می تواند تا زمان ظهور نشانه ها چند سال به صورت مخفی باقی بماند و در درختان آلوده سیستمیک شود.

از روی درختان آلوده به کمک ابزار هرس و یا ادوات کشاورزی مانند ماشین برداشت به درختان دیگر منتقل شود، مابقی سیکل بیماری مشابه با سیکل بیماری شانکر سطحی پوست است.

کنترل بیماری شانکر عمیق پوستی:

نکته ی بسیار مهم در مورد شانکر عمیق پوستی این است که بر خلاف علائم شدیدی که ایجاد می کند نمی تواند به تنهایی عامل مرگ در درختان قوی باشد، بنابراین در زمان احداث باغ باید ارقام مقاوم به این بیماری را خرید نهال گردو کرده و پس از مرحله ی کاشت نیز با تقویت درختان با کودهای تقویت کننده و همینطور آبیاری منظم از ایجاد تنش در درختان جلوگیری کنید تا بیماری نتواند خسارت زیادی وارد کند.

مانند شانکر پوستی درختان گردو دقت در رفت و آمد ماشین آلات کشاورزی در بین درختان و صدمه ندیدن درختان، استفاده از ماشین آلات برداشت و یا هرس می تواند مانع از گسترش بیماری در باغ شود، توصیه می شود چنانچه علائم بیماری در باغ مشاهده شده است پس از برداشت، هرس و یا عبور ماشین آلات کشاورزی و یا برداشت با استفاده از ماشین برداشت حتما درختان را با سم اکسی کلرور مس سمپاشی کنید.

هرس و برداشت میوه در زمان بارندگی انجام نشود و ترجیحا هرس در فصل سرد زمستان باشد تا باکتری در حالت غیر فعال بوده و منتقل نشود، لازم به ذکر است که سمپاشی با سموم مسی تنها جلوی انتقال بیماری را گرفته و زمانی که به درخت منتقل شد به صورت سیستمیک درآمده و درمان درخت بیمار سخت خواهدشد.

جمع بندی:

دانستد که عامل بیماری در هر دو مورد شانکر سطحی و عمقی پوست درخت گردو باکتریایی بوده با این تفاوت که در شانکر عمقی سیستمیک شده و در شانکر سطحی سیستمیک نخواهد شد، اما در هر دو مورد با کاشت ارقام مقاوم و یا تقویت درختان و جلوگیری از تنش آبی می توانید جلوی خسارت بیماری را بگیرید.

نکته ی دیگر این است که در منطقه ای که این بیماری مشاهده می شود باید تمام باغداران اقدامات پیشگیرانه مانند محافظت از درختان در برابر صدمه دیدن به ویژه در فصولی که بارندگی بیشتر رخ می دهد جلوی انتشار بیماری را بگیرند.