شانکر باکتریایی بادام + راه های کنترل و درمان

شانکر باکتریایی بادام + راه های کنترل و درمان

به ایجاد زخم روی تنه ی درختان بادام که از آن شیره ی گیاهی به بیرون تراوش کند شانکر می گویند، ایجاد زخم دلایل متنوعی می تواند داشته باشد و خسارات مربوط به خود را وارد می کند اما گاهی اوقات این محل زخم می تواند راهی برای ورود عوامل بیمارگر گیاهی به درخت باشد که خسارت عامل بیمارگر نیز به خسارت ناشی از زخم و ترشح شیرابه به خارج اضافه می شود.

در این مقاله دلایل ایجاد زخم و عوامل میکروبی که می تواند از این طرق وارد شود، نحوه ی ایجاد خسارت و همینطور راه های کنترل و پیشگیری از آنها در درختان بادام را مورد بررسی قرار خواهیم داد.

دلایل ایجاد زخم روی تنه ی درختان بادام:

  • تنش خشکی و آفتاب سوختگی:

یکی از مهم ترین دلایل ایجاد زخم روی تنه ی نهال بادام تنش خشکی و خسارت آفتاب سوختگی است، سطح وسیعی از سطوح زیر کشت بادام در کشور ما در شهرهای مرکزی ایران که غالبا استانهای کویری و گرم و خشک هستند وجود دارد، در این شهرها در تابستان هوا بسیار گرم و سوزان و بدون رطوبت نسبی بوده و در زمستان نیز هوا غالبا سرد و خشک است.

علاوه بر شرایط آب وهوایی خاص این شهرها، کمبود منابع آبی این شهرها به ویژه به دلیل خشکسالی های پی در پی در سال های اخیر سبب شده باغداران نتوانند درختان خود را به صورت منظم آبیاری کنند، آب کافی می تواند پوستی انعطاف پذیر و در عین حال محکم برای درخت ایجاد کند اما در صورتی که درختان بادام تحت شرایط تنش آبی قرار داشته باشند پوست تنه انعطاف پذیری مورد نیاز خود را از دست خواهد داد.

از دست رفتن انعطاف پذیری پوست تنه ی درختان بادام سبب می شود تا نتواند رشد درخت را تحمل کرده و شکاف بردارد، علاوه بر فشار رشدی، تابش شدید آفتاب در هوای بدون رطوبت و خشک نیز به خسارت تنش خشکی اضافه شده و سبب ترک برداشتن پوست تنه ی درختان بادام به ویژه در سمت ضلع جنوبی تنه ی درخت می شود.

هر دو این عوامل به تنهایی یا به صورت مجموعه ای با هم سبب ایجاد شکاف در پوست تنه ی درختان بادام شده و از این شکاف که معمولا به بافت آوندی نیز می رسد شیره ی گیاهی به بیرون تراوش می کند، خارج شدن شیره ی گیاهی هم به واسطه ی از دست رفتن انرژی گیاه خسارت زا خواهد بود و سبب زردی و ضعف درخت می شود و هم به واسطه ی باز شدن راه ورود عوامل بیمارگر به پوست تنه ی درختان بادام خسارت زا خواهد بود.

برای جلوگیری از خسارت آفتاب سوختگی و تنش خشکی به ویژه در مناطق گرم و خشک تنها کاری که می توان انجام داد رعایت دور آبیاری منظم است، درختان بادام شاید مقاومت خوبی نسبت به خشکی نشان بدهند اما ترکیب اثر خشکی و آفتاب سوختگی در این مناطق را نمی توان دست کم گرفت، بنابراین در صورتی که با کمبود منابع آبی مواجه هستید با اجرای سیستم آبیاری تحت فشار در مصرف آب صرفه جویی کرده و نظم آبیاری درختان را از دست دهید.

برای جلوگیری از خسارت آفتاب سوختگی تنه ی درختان نیز می توانید تنه ی درختان را با رنگ سفید بپوشانید تا تابش نور خورشید را بازتاب داده و مانع از خسارت آفتاب سوختگی شود.

شانکر باکتریایی بادام + راه های کنترل و درمان

  • خسارت آفات پوستخوار و چوبخوار:

در تنه ی درختان بادام در بسیاری از شهرها آفاتی نظیر آفات پوستخوار و چوبخوار بادام خسارت وارد می کنند، آفاتی که پوست درختان بادام را مورد حمله قرار می دهند و بافت زیر پوست را تخریب می کنند و یا آفاتی که در تنه ی درختان سوراخ ایجاد می کنند، این آفات به واسطه ی تخریب آوندی خود می توانند به تنهایی عامل مرگ درختان بادام ضعیف و تحت تنش باشند اما در درختان قوی تنها راه ورود عوامل میکروبی به درخت را باز کرده و ممکن است از محل خسارت این آفات شاهد ترشح شیره ی درخت همراه با ترشاحت بیمارگرها باشیم.

در مورد خسارت آفات چوبخوار و پوست خوار به درختان بادام این نکته بسیار اهمیت دارد که این آفات تنها درختان ضعیف و تحت تنش غذایی و آبی را پیدا کرده و به آنها حمله می کنند، در این شرایط درختانی که تحت استرس هستند علاوه بر خسارت آفتاب سوختگی دچار خسارت آفات پوستخوار و چوبخوار نیز شده و در نهایت درگیر خسارت ورود عامل بیمارگر نیز می شوند.

برای جلوگیری از خسارت این آفات در درجه ی اول اهمیت دادن به تغذیه و آبیاری درختان تحت تنش بسیار اهمیت دارد، در درجه ی دوم با کنترل آفات چوبخوار و پوستخوار سعی کنید خسارت این آفات را بسته به نوع آفت کاهش دهید و در نهایت در صورت ورود عوامل بیمارگر این عوامل را نیز از طریق اصولی خود که در ادامه ی این مقاله به آنها خواهیم پرداخت کنترل کنید.

  • خسارت به تنه ی درختان به وسیله ی جانوران:

بسیاری از جانوران هستند که به تنه ی درختان بادام خسارت وارد می کنند، به عنوان مثال موشها و یا حیوانات اهلی که برای خوردن علفهای هرز به باغ آورده می شوند مانند گوسفندان و بزها، بزها به ویژه برای خوردن برگ درخت بادام تمایل زیادی نشان داده و برای دسترسی به آنها پاهای خود را مرتبا روی تنه ی درختان می کشند، این کشیدن پاها به صورت مداوم روی تنه ی درختان می تواند سبب ایجاد زخم روی تنه ی درختان بادام شود و راه را برای ورود بیمارگر ها باز کند.

با کنترل موشها و جلوگیری از ورود حیوانات اهلی به باغ جلوی خسارت این عوامل به تنه ی درختان بادام خود را بگیرید،برای کنترل علفهای هرز در باغ از حیوانات استفاده نکنید به جای آن سعی کنید از کودهای کاملا پوسیده ی دامی به جای کودهای نپوسیده استفاده کنید تا به این وسیله بذر علف هرز وارد باغ نشود، علاوه بر آن استفاده از شخم وکنترل شیمیایی علفهای هرز نیز بسیار مناسب تر از استفاده از حیوانات خواهد بود.

  • خسارت به تنه ی درختان بادام در اثر استفاده از ابزار کشاورزی یا تردد ماشین آلات کشاورزی:

در باغات با تراکم زیاد درختان که ردیف بندی به خوبی رعایت نشده باشد و فاصله ی مناسب بین درختان در نظر گرفته نشده باشد تردد ماشین آلات کشاورزی به سختی انجام شده و هر بار عبور و مرور ماشین آلات کشاورزی می تواند به برخی از درختان خسارت وارد کند، این خسارت به صورت ایجاد زخم روی تنه ی درختان و همینطور شکستن شاخ و برگ درختان خواهد بود.

برای پیشگیری از این اتفاق باید در زمان احداث باغ درختان را با فاصله ی مناسب از هم و در ریفهای منظم و به صورت بلوک بندی شده بکارید تا در زمان به بلوغ رسیدن درختان به مشکل تردد ماشین آلات کشاورزی برخورد نکنید.

  • هرس:

هرس درختان نیز می تواند خود راهی برای ورود عوامل بیمارگر به درختان بادام باشد و زمانی که بیمارگر وارد شد می تواند از طریق خسارت زخم روی تنه نیز ترشحات خود را به بیرون تراوش کند.

هرس درختان در شرایطی دما و رطوبت محیط به گونه ای باشد که عوامل بیمارگر فعال باشند سبب ایجاد خسارت از طریق حمله این عوامل به درختان خواهد شد.

عوامل بیمارگری که از طریق زخم روی تنه وارد درخت بادامشده و ایجاد شانکر می کنند:

  • قارچ سایتوسپورا:

شانکر سایتوسپورایی یک بیماری قارچی است که به وسیله ی قارچ ستوسپورا روی درختان بادام ایجاد می شود، این قارچ قدرت نفوذ به درختان بادام سالم و بدون زخم را ندارد اما در صورتی که روی تنه ی درختان و یا شاخ و برگ آنها از روشهایی که بیان کردیم زخم ایجاد شده باشد قارچ بیمارگر به سادگی وارد شده و ایجاد بیماری می کند.

سایتوسپورا علاوه بر گسترش شدت زخم روی تنه و یا شاخه سبب بروز علائم روی برگ و میوه ی درختان نیز می شود، سایتوسپورا روی برگها ایجاد لکه های کلروز و سوخته می کند، در صورتی که این لکه ها روی دم برگ و یا دم میوه قرار بگیرد سبب ریزش برگ و میوه خواهد شد.

ترشح شیره از بادامهای تازه نیز یکی دیگر از علاوم این بیماری خواهد بود، علاوه بر اینکه درختان مبتلا به دلیل خروج شیره ی درخت از تنه دچار ضعف می شوند، این درختان در اثر کاهش سطح سبزینه ی برگ به دلیل ایجاد لکه های کلروز و نکروز نیز دچار ضعف شده و بنابراین چار کاهش باردهی خواهند شد، درختانی که به وسیله ی این بیمارگر مورد حمله قرار گرفته باشند به شدت ضعیف شده و آفات و بیمارگرهای دیگر نیز این درخت ضعیف را به خوبی شناسایی کرده و به آن حمله می کنند.

معمولا درختان ضعیف تبدیل به سیبل برای هدف قرار دادن اغلب آفات و بیمارگرهای فرصت طلب خواهند شد که با مورد حمله قرار گرفتن آنها ممکن است حتی درختان به طور کامل از بین بروند.

سایتوسپورا زمستان را در روی علفهای هرز، برگ و میوه های ریخته کف باغ و یا داخل زخم روی تنه سپری کرده و در بهار با بارندگی بهاره و افزایش دما روی برگ و شاخه ها منتقل می شود، این بیمارگر در شرایط مساعد به تعداد چرخه ی تولید مثلی ایجاد کرده و می تواند به سرعت در باغ پراکنده شود، انجام هرس در شرایط بارندگی به این عامل بماری کمک می کند تا در باغ فرا گیر شود.

شانکر باکتریایی بادام + راه های کنترل و درمان

  • شانکر باکتریایی:

از طریق زخم روی تنه درختان بادام علاوه بر قارچ سایتوسپورا، باکتری سودوموناس نیز می تواند وارد شده و ایجاد خسارت کند، در مورد شانکر باکتریایی نیز علائم خسارت روی تنه شبیه به شانکر سایتوسپورایی است با این تفاوت که باکتریها تولید ااوز می کنند و همین ااوز سبب کدر شدن شیره ی خارج شده از تنه ی درخت می شود و علاوه بر آن شیره ی خارج شده از تنه ی درخت بوی کلونی باکتری می دهد.

علاوم روی برگ به صورت لکه های نکروز با حاشیه ی زرد رنگ است، در مورد آلودگی قارچی لکه های روی برگ به ندرت حاشیه ی زرد رنگ تولید می ند، این حاشیه ی زرد رنگ مربوط به توکسینی است که باکتری ترشح کرده و سلولهای برگ را پیش از رسیدن باکتری به آن می کشد.

شانکر باکتریایی بادام + راه های کنترل و درمان

عامل باکتریایی شانکر نیز مانند عامل قارچی زمستان را در شاخ و برگهای آلوده ریخته کف باغ یا داخل شانکر تنه سپری کرده و در بهار مانند عامل قارچی همراه با باد و باران روی شاخ و برگ درختان می رود و ایجاد بیماری می کند، این بیماری نیز روی میوه های سبز ترشح صمغ و یا ریزش برگ و میوه ایجاد کرده و باعث کاهش شدید عملکرد به ویژه در درختان ضعیف و تحت تنش می شود.

کنترل بیماریهای شانک سایتوسپورایی و باکتریایی:

  • کنترل راه ورد این بیماری به باغ:

خرید نهال آلوده اولین راه ورود این بیماریها به باغ است، بنابراین با خرید نهال بادام سالم و گواهی شده جلوی ورود بیمارگر به باغ را بگیرید.

راههای ورود بیمارگرها به درخت از طریق ایجاد زخم را کنترل کنید، در ابتدای این مقاله به تمام دلایلی که می توانند سبب ایجاد زخم روی تنه ی درختان بادام شود و همینطور راه های جلوگیری از این خسارات را بیان کردیم بنابراین با عمل به اقدامات بیان شده جلوی ورود بیمارگر به درخت را مسدود کنید.

جلوی استقرار بیمارگر در باغ را بگیرید، بیمارگرهای قارچی و باکتریایی در همه جا حضور دارند و زخم روی تنه نیز ممکن است خواه ناخواه اتفاق بیوفتد، کار دیگری که می توانید برای جلوگیری از خسارت این بیمارگرها انجام دهید این است که جلوی استقرار آنها را بگیرید، بیمارگر زمانی که به درخت مقاوم به لحاظ ژنتیکی و تغذیه ای برخورد کند قدرت استقرار نخواهد داشت.

بنابراین در زمان احداث باغ ز اهمیت خرید نهال مقاومبه آفات و بیماریها غافل نشوید و در درجه ی دوم درختان بادام را با توجه کافی به آبیاری و تغذیه  یآنها مقاوم نگه دارید، از طرفی با محدود کردن خسارت آفات و بیماریهای دیگر روی درخت بادام جلوی ضعیف شدن درختان بادام به این دلیل را نیز بگیرید.

جلوگیری از خسارت آفات و بیماریها جز با پایش مستمر امکان پذیر نیست، در صورت پایش نکردن ممکن است زمانی متوجه حضور و فعالیت بیماری و یا آفت در باغ شوید که دیگر کار از کار گذشته باشد و کنترل آنها دشوار باشد.

نکته ی بسیار مهمی که در کنترل این بیمارگرها وجود دارد از بین بردن منبع زمستان گذرانی آنها است، حذف علفهای هرز، برگ و میوه های آلوده ریخته کف باغ به صورت جمع آوری و سوزاندن آنها تاثیر زیادی در کنترل شانکر خواهد داشت. که در قیمت نهال بادام تاثیر زیادی دارد.

راه نهایی کنترل شانکر باکتریایی و یا سایتوسپورایی استفاده از قارچ کش و یا باکتری کش به صورت سم پاشی هوایی به ویژه در ابتدای بهار است، در طول فصل نیز در صورتی که هوا مرطوب باشد و بارندگی داشته باشید و یا آبیاری به صورت بارانی انجام داده باشید سم پاشی ضروری است.

کلام آخر:

شانکر تنه ی درختان بادام در صورت وجود مجموعهای از عوامل رخ می دهد که باید برای کنترل این بیماری مجموعه ی عواملی را که با هم سبب ایجاد خسارت شده اند را کنترل کنید،بنابراین سم پاشی به تنهایی به هیچ عنوان موثر نبوده و تنها سبب از دست رفتن منابع مالی شما خواهد شد.

مقالات مرتبط




نظرات کاربران

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

ارتباط با برترنهال