میزان توسعه ی ریشه ی درختان میوه که گاهی تحت عنوان عمق ریشه درختان تلقی می شود تاثیر بسزایی در میزان رشد درختان و باردهی و عملکرد آنها دارد، معمولا میزان رشد و توسعه ی ریشه بسته به ژنتیک درختان، بافت خاک و شیوه ی آبیاری متفاوت بوده اما باید متناسب با رشد تاج درخت باشد.
در صورتی که این تناسب به دلیل هر مشکلی در خاک از بافت خاک و نوع آبیاری گرفته تا تاثیر آفات و بیماریهای روی ریشه سبب می شود رشد تاج درخت نیز کند شده و باردهی درختان میوه به شدت تحت تاثیر قرار بگیرد، گاهی اوقات توسعه ی ضعیف ریشه باعث می شود درختان نتوانند در برابر وزش بادهای شدید از خود مقاومت نشان داده و از ریشه بیرون می آیند.
بنابراین مساله عمق ریشه درختانو عوامل موثر بر توسعه ی ریشه درختان میوه و هلو مساله ی بسیار مهمی است که باید حتما به آن پرداخته شود، در این مقاله شما را با عوامل موثر بر توسعه ی ریشه نهال هلو آشنا می کنیم.
تعریف توسعه ی ریشه در درختان هلو و مراحل آن:
شاید برای شما جالب باشد بدانید ریشه در درختان به طور پیوسته و یکنواخت در طول سال رشد نمی کند، این موضوع در مورد درختان مثمر و درختان غیر مثمر نیز متفاوت است به عنوان مثال رشد ریشه در درختان مثمر در زمان باردهی و در زمان فصل سرما متوقف می شود و مدت زمان توسعه ریشه در این درختان بسیار محدود است.
زمان دقیق رشد ریشه در درختان هلو
زمان دقیق توسعه ی ریشه در درختان هلو به عنوان درختان مثمر شامل دو مرحله می شود:
عوامل موثر بر عمق ریشه درختان هلو
نوع توسعه ی ریشه در میزان عمق ریشه گیاهان مختلف تاثیر گذار است، نوع توسعه ی ریشه در گیاهان به دو صورت مستقیم و افشان است، در نوع توسعه ی مستقیم ریشه ها بیشتر تمایل به عمیق شدن دارند در حالی که در نوع توسعه ی افشان ریشه ها تمایل به گسترده شدن در نزدیکی سطح دارند، ریشه در درختان هلو از نوع افشان بوده و بنابراین تمایل بیشتری به توسعه یافتگی افقی دارند.
جالب است بدانید ریشه درختان در جستجوی آب ومنابع غذایی حرکت می کنند و در این راه هیچ چیز جلودار آنها نیست، به طوریکه اگر با یک سطح سخت برخورد کنند حتی سعی می کنند آن سطح را سوراخ کنند و اگر نتوانند این کار را انجام دهند مانع سخت را دور خواهند زد.
رشد و توسعه ی ریشه علاوه بر اینکه متاثر از جستجوی منابع غذایی و آب در گیاه است یک فرآیند هورمونی نیز به شمار می آید، در واقع این تاثیر هورمونهای رشد گیاهی است که ریشه را وادار به حرکت به سمت آب و منابع غذایی می کند.
میزان تولید این هورمونها بسته به ژنتیک درختان، شرایط آب و هوایی و تغذیه ی درختان متفاوت است به طوریکه رشد ریشه در زمان سرد شدن هوا متوقف می شود و یا اینکه در زمان رشد رویشی و زایشی درختان نیز رشد ریشه متوقف شده و تمرکز هورمونها بر رشد رویشی و زایشی یعنی تولید میوه قرار داده می شود.
برخی باکتریها و قارچهای مفید در خاک وجود دارند که با کمک به فرآیند تجزیه شدن و پوساندن کودهای دامی در خاک و آزاد کردن عناصر غذایی آنها به رشد درختان کمک می کنند، مطالعات نشان داده است که آنزیمی که این باکتریها و یا قارچهای مفید موجود در خاک به منظور فرآیند تجزیه شدن مواد آلی رها می کنند تاثیر مستقیم و مفیدی بر میزان توسعه ی ریشه ی گیاهان دارد.
شاید به همین دلیل است که استفاده از کودهای دامی و کودهای ارگانیک توسعه ی ریشه را تقویت کرده و بیش از نوع کود دیگری سبب افزایش رشد و باردهی درختان می شود، جمعیت این باکتریهای و قارچهای مفید درون خاک ثابت بوده و در شرایط مساعد تکثیر می شوند و به رشد درختان کمک می کنند اما متاسفانه در سالهای اخیر با افزایش استفاده از سموم شیمیایی درون خاک جمعیت این میکروارگانیسمها کاهش پیدا کرده و بنابراین رشد درختان بارده مانند هلو نیز کم شده است.
ایرادی که وجود دارد این است که ما انسانها در ابتدا با دستکاری در طبیعت با استفاده ی بی رویه از کودها و سموم شیمیایی تعادل طبیعی را بر هم زده و پس از چند سال در کمال تعجب می بینیم که طبیعت روی خوشی به ما نشان نمی دهد و باز هم به جای بر طرف کردن ریشه ای مشکل به دنبال راه حل های موقتی هستیم، مثلا زمانی که با کاهش رشد درختان مواجه می شویم روز به روز ترکیبات شیمیایی جدیدتر را به خاک اضافه کرده و فرصت برگشت تعادل در طبیعت را نمی دهیم.
تنش آبی بر میزان رشد و توسعه ی ریشه درختان هلو و در خرید نهال هلو تاثیر گذار است، برخی تنش آبی را تنها به معنای کمآبی تلقی می کنند این در صورتی است که تنش آبی به معنای هر گونه اختلال در آبیاری است.
اختلال در آبیاری می تواند به معنای آبیاری بیش از اندازه و یا کمتر از میزان نیاز درختان باشد، این تنش آبیاری حتی می تواند با جلو و عقب کردن تاریخ آبیاری نیز اتفاق بیوفتد، در واقع در صورتی که درختان در فصل تابستان عادت به ده روز یکبار آبیاری کردن داشته باشند و به ناگاه درختان را پس از دو هفته یا بیست روز آبیاری کنید نیز درختان را دچار تنش آبی کرده اید.
نوعی دیگر از تنش آبی زمانی اتفاق می افتد که بدون برنامه ریزی صحیح و مدیریت درست ناگهان سیستم آبیاری را تغییر می دهید، به عنوان مثال پس از چند سال که از احداث باغ می گذرد ناگهان سیستم آبیاری را از نوع غرقابی به قطره ای و یا از نوع قطره ای به غرقابی تغییر می دهید، زمانی که سیستم آبیاری غرقابی باشد ریشه ی درختان به این نوع از دریافت آب عادت دارند و در صورت تغییر سیستم به آنها تنش خشکی وارد می شود و بالعکس در تغییر از قطره ای به غرقابی احتمال خطر خفه شدن ریشه ها وجود دارد.
واقعیت این است که اولین نیاز گیاه که ریشه در جستجوی آن است آب است و باغداران با نداشتن مدیریت صحیح آبیاری می توانند ریشه ها را تحت تنش و استرس آبی قرار دهند، با این کار ریشه های تحت تنش خشکشده و دیگر توانایی رشد کردن ندارند، نتیجه این عدم مدیریت خود را در اندام هوایی درخت و به صورت ضعف وخشک شدن درختان نشان خواهد داد و عملکرد درختان هلو به شدت کاهش پیدا می کند.
در این شرایط است که ممکن است یک درخت با تاج گسترده ناگهان بخش بزرگی از ریشه های خود را از دست داده و پایه ی ان در خاک سست شود و با یک طوفان از جا کنده شود.
آفاتی مانند کرم سفید ریشه خوار، و بیماریهایی مانند بیماریهای نمانتدی، پوسیدگی طوقه و ریشه و پوسیدگی آرمیلاریایی ریشه می توانند روی توسعه ی ریشه ی درختان هلو تاثیر گذار باشند، جالب است بدانید که در مورد سه بیماری ذکر شده همگی عدم مدیریت صحیح آبیاری سبب افزایش خسارت بیناری شده و بنابراین ریشه ها از بین خواهد رفت.
بیماریهای ذکر شده هر سه خاکزاد بوده و همراه با خاک و آب آلوده به قسمتهای ایزوله و سالم باغ منتقل شده و ریشه درختان سالم را درگیر می کند، لازم به ذکر است که بافت خاک نیز در افزایش شدت این بیماریها بی تاثیر نیست به طوریکه شدت بیماری پوسیدگی طوقه و ریشه در خاکهای سنگین و شدت بیماریهای نماتدی در خاکهای سبک و شنی بسیار زیاد خواهد بود.
در واقع اگر شما در زمان احداث باغ به اهمیت بافت خاک و اجرای سیستم آبیاری قطره ای توجه کافی داشته باشید هیچگاه توسعه ی ریشه درختان هلو در باغ شما با مشکل روبه رو نخواهد شد.
ریشه درختان در جستجوی غذا توسعه پیدا می کند بنابراین این این فاکتور تاثیر بسیار زیادی بر رشد و توسعه ی ریشه درختان هلو در خاک دارد، در زمان احداث باغ هلو توصیه می شود که قبل از کاشت نهال از خاک زمین مورد نظر آزمایش تجزیه خاک انجام شود، ضرورت انجام این آزمایش به این جهت است که در بیشتر موارد برای احداث باغ تغییر کاربری از زمین زراعی به باغی انجام می شود و سابقه ی تغذیه در خاک به دلیل کاشت گیاهان زراعی طولانی مدت است.
برخی عناصر ممکن است به دلیل نیاز کم گیاهان زراعی استفاده نشده باشد و برخی دیگر از عناصر زیاد استفاده شده باشد، بنابراین استفاده از هر کودی با هر درصد عنصر غذایی نمی تواند درست باشد، در برخی موارد ممکن است سمیت عناصر غذایی در اثر بیش بود آن عنصر درخاک روی دهدو در برخی موارد ممکن است کود استفاده شده برای رفع کمبود برخی عناصر کافی نباشد.
انجام آزمایش تجزیه خاک شناسنامه ای از میزان عناصر موجو در خاک را در اختیار ما گذاشته تا بتوانیم کود مورد نیاز درختان را دقیقا مطابق نیاز و کمبودهای تغذیه ای درخاک استفاده کنیم، کمبود و بیش بود عناصر غذایی می تواند سبب عدم رشد ریشه و یا از بین رفتن و سوختن ریشه های درحال رشد شود و از بین رفتن ریشه از یک سو و ضعف و ناتوانی درختان از سویی دیگر سبب کاهش عملکرد درختان هلو می شود.
بافت خاک نیز عاملی است که بر میزان عمق و توسعه ی درختان هلو تاثیر گذار است به طوری که ریشه درختان در بافت خاک سبک سریعتر توسعه پیدا کرده و عمیق تر می شوند در حالی که در خاک سنگین میزان رشد ریشه کند تر بوده و ریشه ها سطحی تر خواهند بود، به همین دلیل است که درختان مسن تر در بافت خاک شنی دیرتر تشنه می شوند نسبت به درختان در بافت خاک رسی، چرا که ریشه های آنها عمیق تر شده و کمتر تحت تاثیر گرمای هوا قرار می گیرند. که در قیمت نهال هلو تاثیر زیادی دارد.
نوع سستم آبیاری تاثیر مستقیم بر میزان عمق ریشه ها خواهد داشت به طوری که در سیستم آبیاری غرقابی ریشه ها عمیق تر شده ولی توسعه ریشه ها در سیستم آبیاری قطره ای سطحی تر خواهد بود، به همین دلیل است که تغییر سیستم آبیاری یک کار حساب شده و اصولی است و نباید بدون برنامه ریزی انجام شود چرا که ممکن است درختان را در استرس قرار دهد.
میزان عمق و توسعه ی ریشه درختان هلو:
همانطور که پیش تر نیز عنوان شد میزان عمق و توسعه ی ریشه گیاهان مختلف متاثر از نوع توسعه ی ریشه گیاهان و ژنتیک آنها است، به طوری که در گیاهان زراعی که سیستم ریشه ای از نوع راست است ریشه آنها تا عمق 60 سانتی متری خاک نفوذ می کن اما در مورد درختان این موضوع متفاوت است.
در مورد درختان نیز میزان عمق و توسعه ژنتیکی بوده و به دو صورت عمقی و سطحی توسعه پیدا می کند، در برخی درختان توسعه ریشه افشان به صورت سطحی بوده و در برخی دیگر توسعه ریشه به صورت عمقی است، در توسعه ی سطحی ممکن است عمق ریشه بیشتر از 30 سانتی متر نباشد اما در توسعه ی عمقی عمق ریشه می تواند به ده ها متر برشد.
درختان غول پیکر نمی توانند ریشه های سطحی داشته باشند، این درختان بسته به حجم تاج و ارتفاعشان باید ریشه ی عمیق داشته باشند تا بتوانند در خاک دوام بیاورند، در مورد درختان هلو که معمولا درختان عظیم جثه ای نیستند توسعه ی ریشه به صورت افشان و سطحی خواهد بود.
تاثیر کود توسعه دهنده ی ریشه بر میزان عمق ریشه درختان هلو
استفاده از برخی کودها می تواند به توسعه ی ریشه درختان هلو کمک کند، به عنوان مثال استفاده از ترکیبات آلی و کودهای دامی تاثیر زیادی بر رشد ریشه هلو و عمیق شدن آنها دارد، استفاده از کودهای توسعه دهنده ی ریشه به ویژه زمانی که ریشه ها تحت تاثیر تنشهای زیستی مانند آفات و بیماریهای ریشه و یا غیر زیستی مانند تنش آبی قرار می گیرند و رشد ریشه متوقف می شود توصیه می شود.
استفاده از این کود ها به ویژه در زمانیکه از حضور نماتد در خاک اطلاع دارید و نتوانستید جمعیت نماتد را به طور کامل کنترل کنید توصیه می شودف استفاده از این کودها کمک می کند ریشه درختان به سرعت از محدوده ی فعایت نماتدها که بیست سانتی متری ابتدای ریشه است عبور کرده و کمتر تحت تاثیر خسارت نماتد قرار بگیرد و یا اینکه در صورت خسارت دیدن ریشه ها سریعتر جبران شوند.
مقالات مرتبط
![نهالستان: خرید نهال با بهترین قیمت [فروش نهال 1402]](https://bartarnahal.ir/wp-content/uploads/2023/05/logo-3-copy.webp "نهالستان: خرید نهال با بهترین قیمت [فروش نهال 1402]"){kind=logo}
نظرات کاربران