![تفسیر نتایج آزمایش خاک کشاورزی [ آنالیز خاک ]](https://bartarnahal.ir/wp-content/uploads/2023/04/6786786876786-min.jpg "تفسیر نتایج آزمایش خاک کشاورزی [ آنالیز خاک ]")
یکی از اقدامات بسیار مهمی که باغداران از زمان قبل از احداث باغ و حتی انتخاب نوع درخت میوه ی مناسب باید انجام دهند آزمایش تجزیه ی خاک کشاورزی است، در آزمایش تجزیه ی خاک کشاورزی فاکتورهای بسیار مهم و البته المنتهای بسیار مهمی که قابلیت خاک برای کشاورزی را نشان می دهد مورد بررسی قرار گرفته و به باغدار کمکی کند تا علاوه بر اینکه بتواند خاک خود را در صورت لزوم به درستی اصلاح نماید با توجه به ویژگیهای خاک خود درختی را انتخاب کند که بیشترین سازگاری را داشته باشد.
![تفسیر نتایج آزمایش خاک کشاورزی [ آنالیز خاک ]](https://bartarnahal.ir/wp-content/uploads/2023/04/تفسیر-نتایج-آزمایش-خاک-کشاورزی23-min.jpg)
در این مقاله فاکتورهایی را که در آزمایش تجزیه ی خاک کشاورزی مورد بررسی قرار می گیرد ذکر کرده و به شما می آموزیم چگونه می توانید آنها را تفسیر کنید.
در آزمایش خاک کشاورزی فاکتورهای متعددی مورد بررسی قرار می گیرد، این فاکتورها تماما فاکتورهایی هستند که در رشد و باردهی درختان میوه موثرند و باغدار باید در صورتی که هر کدام از اینها از حالت نرمال و متعدل خارج بود قبل از خرید نهال و اقدام به کاشت نهال آنها را اصلاح نماید و یا اینکه حداقل نهالی را برای کاشت در زین انتخاب کند که سازگاری بیشتری با شرایط خاص زمین او داشته باشد، در ادامه مهمترین فاکتورهای مورد بررسی را ذکر خواهیم کرد.
یکی از مهمترین فاکتورها که می تواند حاصلخیزی خاک را نیز تعیین کند فاکتور بافت خاک است، بافت خاک با توجه به درصد سه عنصر رس، شن و سیلت (لای) در مقدار مشخصی از خاک تعیین می شود و کارشناسان خاکشناس با خاکشویی و عبور خاک از الکهای مختلف می توانند درصد این سه عنصر را در بافت خاک شما تعیین کنند.
این نوع بافت خاک که درصد بالایی رس دارد نمی تواند بافت خوبی برای کشاورزی و باغداری باشد چرا که علاوه بر ظرفیت پایین در نگهداری آب به دلیل چسبنده بودن ذرات رس پس از آبیاری و خشک شدن آب سله بسته و به ریشه ی درختان آسیب می زند، بافت خاک رسی همچنین خلل و فرج کافی نداشته و بنابراین تهویه ی خوبی در این خاک برقرار نیست و علاوه بر اینها به دلیل نفوذ پذیری پایین سبب می شود آب برای مدت زمان طولانی پای درخت باقی بماند که این سبب افزایش بیماریهای طوقه و ریشه می شود.
در این بافت خاک درصد شن بالا بوده و این نشان دهنده ی خلل و فرج و زهکشی آب در این خاک است اما متاسفانه در این خاک، آب به سرعت از دسترس گیاه خارج می شود همراه با خود عناصر غذایی را نیز شسته و پایین می برد و بنابراین در این نوع بافت خاک درختان معمولا با مشکل تنش آبی و تغذیه ای روبه رو خواهند شد.
در این نوع بافت خاک علاوه بر درصد متعادل از رس و شن مقداری لای هم در خاک وجود داشته و همین سبب می شود خاک از وضعیت درصد وزنی به حجمی مناسبی برخوردار باشد و علاوه بر اینکه زهکشی و تهویه ی خوبی دارد اما ظرفیت نگهداری آب و مواد غذایی در آن خوب بوده و بنابراین طلایی ترین نوع بافت خاک برای احداث باغبه شمار می رود.
در صورتی که نتیجه ی آزمایش خاک را دریافت کردید و درصد شن و یا رس درخاک باغ شما بالا بود نیز جای نگرانی نیست، شما می توانید با در دست داشتن نتیجه ی آزمایش به مشاوران خاک شناس و یا مشاوران فروش نهال مراجعه کرده و شیوه ی اصلاح این دو نوع خاک نا مساعد برای کاشت نهال را آموزش ببینید.
دومی فاکتور مهم در احداث باغ میوه اسیدیته ی خاک است، اسیدیته ی خاک مساعد می تواند سبب جذب شدن مواد غذایی به ریشه شده و مانع از رشد بیمارگرهای خاکزاد شود اما بر عکس در اسیدیته ی نامناسب برخی از عناصر غذایی از دسترس خارج شده و برای درخت قابل جذب نخواهند بود و از طرفی ممکن است به رشد برخی از بیمارگرهای خاکزاد نیز کمک کند، بنابراین باید به این فاکتور توجه داشته باشید و در صورت نامناسب بودن آن را اصلاح کنید، اسیدیته ی خاک که با PH در آزمایش خاک نشان داده می شود در واقع نشان دهنده ی اسیدی و یا قلیایی بودن خاک است.
میزان هدایت الکتریکی و یا ای سی خاک در واقع می تواند نشان دهنده ی میزان شوری خاک باشد که البته این فاکتور در مورد آب کشاورزی نیز قبل از احداث باغ باید مورد بررسی قرار بگیرد، در صورت خارج بودن ای سی آب و یا خاک از حد نرمال باید نسبت به اصلاح آن با روشهای موجود اقدام کنید و علاوه بر آن باید به دنبال ارقام و یا انواعی از درختان میوه باشید که تحمل بالا به شوری آب و خاک داشته باشند مانند نهال پسته که باردهی بهتری در خاک شور دارد.
در نظر داشته باشید که استفاده از سیستمهای غلط آبیاری مانند آبیاری غرقابی و همچنین استفاده از کودهای غیر استاندارد در آب و یا خاک می تواند به مرور سبب افزایش شوری و یا ای سی خاک شود و بنابراین علاوه بر اینکه این فاکتور باید به صورت مدام چک شود در صورتی که این فاکتور در خاک باغ شما بالا باشد باید افزایش تدریجی آن در سالهای بعد را نیز برای انتخاب نوع درخت مناسب در نظر بگیرید.
ماده ی الی موجود در خاک می تواند به نوعی نشان دهنده ی حاصلخیزی خاک باشد، وجود مواد آلی در خاک باغ علاوه بر تامین عناصر غذایی مورد نیاز درختان می تواند به رشد میکرو ارگانیسمهای مفید و تجزیه کننده در خاک کمک کند که این میکروارگانیسمها نیز به نوبه ی خود در رشد و باروری درختان مفید خواهند بود.
هرچه میزان مواد آلی در خاک بالاتر باشد ظرفیت نگهداری آب در خاک نیز افزایش پیدا میکند و این مورد سبب می شود شما بتوانید دور آبیاری درختان خود در سن بلوغ را روی ده روز تا دو هفته تنظیم نمایید، بنابراین این فاکتور نیز به عنوان یک فاکتور بسیار مهم در حاصلخیزی خاک و بررسی شرایط کاشت درختان میوه در باغ به شمار آمده و در صورت کم بودن مواد آلی باید این کمبود قبل از کاشت نهال در خاک جبران شود.
![تفسیر نتایج آزمایش خاک کشاورزی [ آنالیز خاک ]](https://bartarnahal.ir/wp-content/uploads/2023/04/تفسیر-نتایج-آزمایش-خاک-کشاورزی11-min.jpg)
عناصر غذایی ممکن است بر حسب شرایط جغرافیایی، بافت و اسیدیته ی خاک در قالب ترکیبات مختلف در خاک وجود داشته باشند اما آن چیزی که برای شما باغداران اهمیت دارد این است که آیا این عناصر به فرم قابل جذب برای گیاهان وجود دارند و یا خیر؟ در صورتی که عنصر اساسی برای رشد گیاهان در خاک وجود نداشته باشد، کم باشد و با به فرم غیر قابل جذب وجود داشته باشد باید نسبت به تامین آن قبل از احداث باغ اقدام کنید.
عناصر غذایی مورد نیاز و ضروری درخت که باید قبل از کاشت نهال در خاک وجود داشته باشند شامل عناصر پر مصرف و کم مصرفی مانند نیتروژن، فسفر، پتاسیم، آهن، گوگرد، روی، مس، منگنز و سدیم هستند.
میزان این عناصر در خاک البته به فرم قابل جذب در آزمایش تجزیه ی خاک تعیین شده و باغداران باید با توجه به درصد عنصر موجود در خاک برنامه ی کودی از زمان کاشت نهال را تنظیم کنند.
باغداران معمولا هزینه ی زیادی را بابت نهالهای زود بازده پرداخت می کنند، قیمت نهال زود بازده معمولا بالاتر از نهالهای معمولی است اما باید بدانید در صورتی که نهال را در زمینی بکارید که عناصر غذایی مورد نیاز برای رشد سریع نهال را در خود نداشته باشد خرید نهال زود بازده سودی برای شما ندارد و به هر حال باردهی درختان شما به تعویق خواهد افتاد.
در بسیاری از مناطق و استانهای ایران به دلیل موقعیت جغرافیایی خاصی که این استانها دارند و یا به واسطه ی نوع تشکیل بافت خاک در دورانهای زمین شناختی خاک این استانها درصد بالایی از کربنات کلسیم در بافت خود دارد، کربنات کلسیم که از آن تحت عنوان آهک یافت می شود به مقادیر جزئی می تواند تاثیر مثبتی در رشد و باردهی درختان میوه داشته باشد اما تجاوز ان از حد مجاز خاک را شور کرده و رشد درختانی که به آهک متحمل و یا مقاوم نباشند را با مشکل مواجه خواهد کرد.
در بسیای از استانهای مرکزی ایران و استانهایی مانند لرستان این مشکل در خاک وجود داشته و باغدران باید قبل از احداث باغ از میزان آهک در خاک باغ خود مطلع باشند و در صورت نیاز و تا جای ممکن اصلاحات مربوط به خاک آهکی را انجام دهند سپس اقدام به کاشت نهال کنند.
ظرفیت اشباع خاک در واقع به نوعی بیانگر مقدار رطوبتی است که خاک می تواند در خود نگه داری کند، این ظرفیت نگهداری آب در خاک برای باغداران می تواند راهنمایی باشد برای تعیین دور آبیاری مناسب، همانطور که می دانید یکی از عوامل مهم موثر در تعیین دور و میزان آبیاری درختان میوه نوع بافت خاک است، نوع بافت خاک می تواند ظرفیت نگهداری آب در خاک را تعیین کند.
ظرفیت نگهداری آب درخاک نیز به وسیله ی آزمایش تجزیه ی خاک به صورت یک رقم تعیین شده و در صورت پایین بودن ظرفیت نگهداری آب در خام باغداران باید نسبت به افزایش این رقم اقدامات لازم را انجام دهند تا درختان آنها در طول دوران رشد چار تنش آبی نشوند.
این فاکتور به ویزه در باغاتی که قرار است به صورت دیم احداث شوند بسیار اهمیت پیدا خواهد کرد و از این رو این رقم در این باغات به دلیل اینکه قابلیت نگهداری آب در خاک بسیار اهمیت دارد و خاک باید آب باران را در خود برای مدت طولانی نگهدارد باید تا حد ممکن بالا باشد.
با توجه به اینکه قیمت نهال در ارقام تجاری بالا بوده و باغداران هزینه ی زیادی را بابت احداث باغ در سطوح وسیع متحمل می شوند و پس از احداث باغ انتظار دارند که به بهره وری حداکثری برسند باید در مورد شرایط مساعد خاک برای احداث باغ حساسیت زیادی به خرج داده و از اهمیت انجام این آزمایش قبل از احداث باغ غافل نشوید، در ادامه مقادیر نرمال برای فاکتورهای ذکر شده را برای شما عنوان خواهیم کرد.
همانطور که شما به آزمایشگاه مراجعه می کنید و در آزمایش شما مقادیری به عنوان داده و مقادیری به عنوان مرجع در نظر گرفته می شود که شما می توانید مقادیر به دست آمده را با مرجع مطابقت داده و متوجه شوید که آزمایش شما نرمال است یا خیر این موضوع در مورد آزمایش خاک نیز به صورت مقادیر مرجع وجود داشته و باغداران می توانند متوجه شوند که داده های خاکشناسی زمین مورد نظر ایشان نرمال است یا خیر؟ مقادیر فاکتورهای خاکشناسی در جدول زیر درج شده است:
| فاکتور خاکشناسی | تعریف | مقادیر نرمال |
| PH | اسیدیته | بین 6 تا 8 |
| EC | میزان هدایت الکتریکی و یا شوری | بین 0 تا 2 |
| OM | ماده آلی در خاک | 1 درصد در زمینهای حاصلخیز |
| SADND/SILT/CLAY | بافت خاک | با توجه به بافت خاک غالب منطقه متغیر است |
| عناصر غذایی به حروف اختصاری | برای هر عنصر با توجه به نوع درخت مقادیر استاندارد متفاوتی وجوددارد. |
همانطور که در جدول مشاهده می کنید برخی از فاکتورها با توجه به شرایط مختلف متغیر بوده و برای درک بهتر از درست بودن یا نبودن مقادیر آمده در جواب آزمایش شما نیاز دارید که با یک کارشناس خاک شناسی کشاورزی و یا مشاوران فروش نهال در این زمینه مشورت کرده و نوع و شیوه ی اصلاحی مناسب را اتخاذ نمایید.
![تفسیر نتایج آزمایش خاک کشاورزی [ آنالیز خاک ]](https://bartarnahal.ir/wp-content/uploads/2023/04/تفسیر-نتایج-آزمایش-خاک-کشاورزی-min.jpg)
دانستید که مساعد بودن شرایط خاک و فاکتورهای آن برای کاشت نهال درخت میوه در باردهی و رشد این درختان تاثیر بسزایی دارد، احداث کورکورانه باغ بدون کسب آگاهی کامل در رابطه با وضعیت فیزیکوشیمیایی خاک کاری بسیار اشتباه بوده که می تواند منجر به از دست رفتن سرمایه ی شما در احداث باغ شود.
بنابراین با انجام آزمایش تجزیه ی خاک قبل از احداث باغ و پس از احداث باغ به صورت سالیانه رسیدگی به باغ خود از قبیل کود دهی و آبیاری را به صورت مدون و دقیقا مطابق با نیاز درختان انجام داده و در صورتی که فاکتورهایی مانند آهک و شوری از حد قابل تحمل عبور کرده به طوری که قابلیت اصلاح نداشته باشد از کاشت درختان میوه ای که نسبت به این فاکتورها حساس هستند اجتناب نمایید.
مقالات مرتبط
نظرات کاربران
![نهالستان: خرید نهال با بهترین قیمت [فروش نهال 1402]](https://bartarnahal.ir/wp-content/uploads/2023/05/logo-3-copy.webp "نهالستان: خرید نهال با بهترین قیمت [فروش نهال 1402]"){kind=logo}
سلام و احترام. تحلیل نتایج آنالیز خاک کشاورزی رو بسیار عالی توضیح دادید. سپاسگزارم.
سلام دوست عزیزی، خواهش می‌کنم
خوشحالیم بابت حسن نظرتتون