در هنگام انجام هر کاری ابتدا در ذهنمان هدف از انجام آن کار و همچنین شیوه و زمان صحیح اعمال آن کار را در نظر می‌گیریم و پس از تحقیقات متعدد و پرس و جو از افراد متخصص شروع به انجام فرآیند مورد نظر می‌کنیم؛ هرس کردن نیز از جمله فعالیت‌هایی است که برای شروع نیاز به طی تمامی عملیات‌های ذهنی ذکر شده در بالا را دارد و شما خواننده عزیز که هم اکنون به مطالعه این مقاله پرداخته اید، قطعا به قصد تحقیق و جستجو در این خصوص آمده‌اید. در این مقاله ما قصد داریم به صفر تا صد عملیات هرس درخت زیتون اعم از تعاریف کلی، اهداف، شیوه‌ها، زمان صحیح هرس کردن و … بپردازیم، پس توصیه می‌کنیم که تا انتهای مقاله با ما همراه باشید.
عملیات هرس کردن یکی از مهم‌ترین مراحل احداث باغ است که زیر مجموعه مرحله داشت قرار می‌گیرد و بسته به نیاز درخت و نوع نژاد گونه سالانه و یا چند سال یکبار توسط افراد متخصص صورت می‌گیرد؛ علت هرس درخت زیتون به دلایل زیر انجام می شود:
و … صورت می‌گیرد، قسمت‌هایی از درختان که دچار آفت زدگی، بیماری و یا خشکیدگی شده‌اند را حذف و جداسازی می‌نماییم تا عامل بیماری زا به قسمتهای سالم درخت سرایت نکند و امکان رشد برای سایر قسمت‌ها (شاخه و برگ‌های جدید) نیز وجود داشته باشد.
در قسمت قبلی مقاله گفتیم که برخی ارقام نهال میوه هر چند سال یکبار نیاز به هرس دارند اما با توجه به تراکم بالای شاخه و برگ های درختان زیتون، این گونه را باید هر ساله هرس نمود تا در سال بعد کاملا متوجه فواید این هرس برای ارقام نهال زیتون باشید، البته این امر که گفته شد این درخت تراکم بالایی از شاخه و برگ دارد به هیچ وجه نکته منفی نخواهد بود بلکه یک راه حفاظتی مطمئن در برابر سرمازدگی در فصول سرد سال است.
علی رغم سایر درختان میوه که خزان پذیر هستند، درختان زیتون در شمار درختان همیشه سبز قرار می‌گیرند و این خود نکته‌ای مهم در هنگام هرس کردن این درخت است که باید در نظر گرفته شود و عملیات سربرداری و هرس کاملا محتاطانه و اصولی تحت نظر افراد متخصص صورت گیرد. شاید این سوال برایتان ایجاد شود که چرا دایم تاکید می‌شود که هرس درختان زیتون باید به افراد متخصص و مجرب سپرده شود؟ برای پاسخ به این سوال باید بدانید که درختان زیتون همانند سایر گیاهان موجودات زنده‌ای هستند و تمامی اندام‌های آنان زنده و پویا هستند پس برای حفظ سلامت و بهبود عملکرد آنها از طریق هرس کردن باید از ویژگی‌های بیولوژیکی و فیزیولوژیکی آنها اطلاعات کاملی در اختیار داشته باشیم؛ برای مثال باید بدانیم که شاخه‌های ارقام نهال زیتون بسیار نرم و منعطف هستند یا اینکه هر ساله شاخه‌های جوان و تازه در سطح درخت پدیدار می‌شوند که خاصیت نور گرایی دارند و به سمتی متمایل می‌شوند که نور خورشید به آن سمت می‌تابد و این خود سبب ایجاد عدم قرینگی در فرم درخت می‌شود و در عملیات هرس باید فرم درخت را طوری شکل داد که کاملا قرینه باشد.
اغلب باغداران در هنگام مراجعه به مراکز فروش نهال زیتون سوالاتی از قبلی سوالات زیر را از کارشناسان مربوطه می‌پرسند که سوالات مهم و ارزشمندی هستند، سوالات قبل از هرس درخت زیتون شامل:
هدف ما از نوشتن این مقاله ارائه پاسخی جامع به تمامی سوالات بالاست پس در ادمه نیز با ما همراه باشید تا علاوه بر این که اطلاعاتی در خصوص قیمت نهال زیتون در اختیارتان قرار می‌دهیم در خصوص مدرن‌ترین شیوه‌های هرس نهال زیتون نیز به کسب اطلاعات بپردازید.
در سال‌های اولیه کاشت نهال که به اصطلاح به مرحله نونهالی شهرت یافته است، گونه غالبا رشد رویشی دارد و هنوز وارد فاز زایشی نشده است پس بهتر است در این مرحله اسکلت و تنه درختان را به کمک هرس فرم دهی، مقاوم سازی نماییم اما با گذشت حدود ۵ الی ۶ سال از کاشت نهال که وارد فاز زایشی شده و اصطلاحا درخت بالغ شده است بهتر است با هرس باردهی، اقدام به هرس درختان کنیم که البته این مرحله باید با شدت کمتری با توجه به عوامل اکولوژیکی و شرایط باردهی درخت صورت گیرد. شاید گمان کنید که هرس کردن درختان زیتون در همین مرحله به اتمام می‌رسد؛ در حالی که در سنین کهنسالی درختان نیز با هدف افزایش عمر اقتصادی گونه و جوان‌سازی، درختان زیتون را به صورت تخصصی و بسیار محتاطانه طی چند مرحله اساسی هرس نمود.
ممکن است این سوال برایتان ایجاد شود که نحوه هرس درخت زیتون چگونه است؟ هرس باردهی اصولا با دو صورت کروی و بوته‌ای انجام می‌شود که هرس کروی بیشتر در نواحی گرم و خشک متداول است و به این صورت است که فرم درخت را از حدود ۵۰ سانتی متری سطح زمین به وسیله عملیات سرزنی به شکل کره در می‌آورند تا تابش مستقیم نور خورشید سبب سوختگی برگ‌ها نشوند اما در هرس بوته‌ای همانگونه که از نامش مشخص است درخت را به کمک سرزنی با شدت متوسط به شکلی در می‌آورند که دارای ۳ الی ۴ تنه اصلی با شاخه‌های متوازن باشد و بتواند از گونه در برابر سرمای شدید زمستانه محافطت کند.
در قسمتهای قبلی مقاله گفته شد که شدت هرس ارقام نهال زیتون با توجه به شرایط اکولوژیکی تعیین می‌شود و اصولا هرس درختان را از نقطه نظر شدت به سه دسته هرس سبک یا soft، هرس متوسط یا medium و هرس سنگین یا hard دسته بندی می‌کنند که در سبک‌ترین حالت درختان را حدود ۱۵٪ و سنگین‌ترین حالت حدود ۵۰٪ هرس می‌کنند. حال ممکن است بپرسید که در چه شرایطی درخت را هرس سبک و در چه شرایطی هرس سنگین می‌کنیم؟ زمانی که در نواحی حاصلخیز رشد شاخه درختان تا ۳۰ سانتی‌متر می‌رسد، گونه را هرس سبک و زمانی که درختان زیتون در نواحی خشک و غیر مستعد کاشته شود احتمال رشد شاخه درختان تا حداکثر ۱۵ سانتی متر است که در این زمان بهتر هرس را سنگین انجام داد.
بهتر است بانید که برش غالب در عملیات هرس کردن درختام زیتون، برش تنک کردن است که با حذف کامل شاخه اعمال می‌شود اما در برش سرزنی همان گونه که از نامش پیداست قسمتهای انتهایی شاخه را بریده و قطع می‌نمایند و تنها نکته این نوع برش آن است که در فصل تربیت درخت اعمال نشود زیرا سبب تحریک رشد شاخه‌های بیشتر در سال بعد خواهد شد. شاخه‌هایی که بر سطح یک درخت زیتون وجود دارند همگی از نوع میوه ده نیستند بلکه برخی از آنها شاخه‌های به اصطلاح رایج شاخساره هستند که همزمان به صورت زایشی گل و میوه تولید می‌کنند و غالبا در قسمت پایینی درخت ( بازوی پایینی) رشد می‌کنند البته این امر به این معنی نیست که در قسمت بالای درخت شاخساره زایشی نداریم بلکه کمتر هستند اما شاخه‌های میوه ده شاخه‌هایی هستند که غالب میوه‌های درخت بر سطح آنها تولید می‌شوند.
همه باغداران با تجربه و کاربلد می‌دانند که فصل هرس درختان زیتون چه درختان جوان باشد و چه درختان کهنسال یا در هنگامه رشد درختان یعنی فصل تابستان است و یا در هنگام خواب زمستانی و استراحت درختان یعنی اواخر فصل پاییز و اوایل فصل زمستان است؛ به این صورت که در فصل تابستان اکثر هرس‌ها یعنی هرس فرم دهی، حذف شاخه‌های بیمار و شکسته، حذف پاجوش‌های اضافه یا نرک‌ها و حتی در برخی موارد شاخه‌هایی با قدرت رشد بالا، صورت می‌گیرد.
نتیجه گیری
یکی از موارد بسیار مهمی که در رابطه با هرس درختان وجود دارد این است که به وسیله کاهش حجم درختان و کوچک کردن تاج آنها می‌توانیم زمینه‌ساز دریافت نور خورشید توسط قسمتهای داخلی درخت شویم و از این طریق رویش جوانه‌ها را نیز افزایش دهیم حتی در اکثر موارد با این عملیات می‌توان از درگیری درخت با آفاتی همچون پسیل نیز ممانعت به عمل آورد. در فصول سرد سال نیز امکان اعمال هرس سنگین وجود خواهد داشت و از این طریق می‌توان به تحریک میوه‌دهی درخت پرداخت و حتی توصیه شده است که پای درختان زیتون را نیز با کمک روتیوار از علف‌های هرز پاکسازی نمایید، تنها باید توجه داشت که در هنگام عملیات هرس تمامی نکات بهداشتی و موارد ایمنی را رعایت نمود و حتی ابزارهایی همچون قیچی باغبانی را نیز ضدعفونی کرد تا سهم هرس در فرآیند رشد درختان تکمیل شود. ناگفته نماند که قیمت نهال زیتون هرس شده در نهالستان‌های معتبر کاملا مقرون به صرفه است و با خرید نهال زیتون شما هیچ دغدغه‌ای در خصوص فرم دهی افزایش مقاومت تنه نهال جوان نخواهید داشت.
مقالات مرتبط
![نهالستان: خرید نهال با بهترین قیمت [فروش نهال 1402]](https://bartarnahal.ir/wp-content/uploads/2023/05/logo-3-copy.webp "نهالستان: خرید نهال با بهترین قیمت [فروش نهال 1402]"){kind=logo}
نظرات کاربران