این مقاله توسط کارشناسان حرفه‌ای و مجرب نهالستان بزرگ برتر نهال به منظور آشنایی و آگاه سازی باغداران عزیز با انواع آفات و بیماری‌های رایج در باغات زیتون تدوین شده است و توصیه می‌شود که تا انتهای این مقاله با ما همراه باشید؛ چرا که در انتهای این مقاله نه تنها با آفات و بیماری‌های رایج درختان زیتون آشنا شده‌اید بلکه شیوه های اصولی و نوین و در عین حال کم هزینه پیشگیری و یا مبارزه با آنها را نیز فرا خواهید گرفت.
اصولا شیوع آفات و بیماری‌ها در میان درختان یا نهال‌های زیتون ممکن است در سه دوره‌ی زمانی رخ داده باشد که احتمال داده می‌شود که یکی از آنها
1. نهال‌های موجود در نهالستان رسیدگی مطلوبی دریافت نکرده‌اند و از همان زمان قبل از فروش دچار آفت زدگی یا بیماری شده‌اند.
2. نهال جوان تازه خریداری شده نیازهای مطلوب خود را دریافت نکرده است و پس از کاشت در باغ و پیش از رسیدن به سن بلوغ درگیر آفات و بیماری شده است.
3. نهال زیتون بالغ یا همان درخت زیتون در اثر غفلت و سهل انگاری و یا بی تجربگی باغدار در اثر رسیدگی‌های کم و یا بالعکس بیش از اندازه دچار بیماری‌های مهلک و آفات خطرناک شده است؛ برای مثال ممکن است در اثر آبیاری بیش از اندازه و بالا رفتن رطوبت خاک ریشه درخت دچار پوسیدگی و یا بیماری بلایت شود و یا حتی متحمل حمله برخی آفات رطوبت دوست شده باشد که در این صورت ممکن است خسارات بسیار سنگینی را به باغدار وارد کند.
برای هر یک از موارد گفته شده در بالا راه چاره و گریزی وجود دارد که با رعایت و پیشگیری از آنها و اندکی خرج نمودن دقت می‌توان از بروز این آسیب‌های گاها جبران ناپذیر ممانعت به عمل آورد؛ برای پیشگیری از مورد اول بهتر است در هنگام خرید نهال زیتون دقت فراوانی را به کار گرفت و در وهله اول به دنبال معتبرترین مرکز فروش نهال زیتون مجوز دار در شهر یا منطقه خود بود و سپس در مرحله دوم پیش از اقدام به خرید حتما اطلاعات خود را در رابطه با مشخصات یک نهال زیتون سالم و آفات و بیماری‌های رایج میان آنها و همچنین نشانه‌های هر بیماری یا آفت تکمیل و بروزرسانی نمود تا نهالی سالم و مرغوب و همچنین پربازده را از نهالستان خریداری نمایید.
راه گریز و پیشگیری مورد دوم نیز رسیدگی دائمی و آبیاری در فواصل منظم بذرهای کاشته شده در نهالستان است که وظیفهی کارشناسان مجرب نهالستان می‌باشد و این کار باید تا زمان تبدیل بذر‌ها به نهال‌های جوان و سالم ۶ الی ۸ برگی و حتی از پس از انتقال آنها به گلدان نیز ادامه یابد تا امکان زدن شناسنامه‌ی سلامت نهال که از سوی جهاد کشاورزی مورد تایید است، وجود داشته باشد.
شاید برایتان جالب باشد که بدانید دقیقا در نقطه مقابل تهدید آفات و بیماری‌های نهال زیتون، بحث سلامتی و طول عمر آن مد نظر است که در صورت سالم ماندن درختان زیتون می‌توانند عمر مفیدی در حدود چند صد سال داشته باشند؛ زیرا در حالت کلی این ارقام نهال زیتون نسبت به بیماری‌ها و آفات مقاومت بسیار خوبی از خود نشان می‌دهند.
آفات و بیماری‌های رایج در میان درختان زیتون بسیار گسترده اند اما تعدادی از این موارد مهلک و خطرناک‌تر هستند به گونه‌ای که علاوه بر عملکرد و بازدهی درخت بر طول عمر آن نیز تاثیر متفی خواهند گذاشت؛ در این مقاله نیز به چندی از خطرناک‌ترین این آفات و بیماری‌ها خواهیم پرداخت و مختصری از روش‌های کنترل و مبارزه با آنها را نیز بیان خواهیم کرد.
احتمالا تا کنون بافت‌های پنبه‌ای شکل سطح درختان زیتون را دیده‌اید که به برفک نیز شباهت بسیاری دارند، این توده‌ها در اثر وجود حشره‌ای سبز رنگ به نام پسیل ایجاد می‌شوند و مکانیسم عمل آنها به این گونه است که شیره گیاهان را مکیده و با ایجاد توده‌های سفید رنگ از گلدهی درختان ممانعت به عمل می‌آورند و همزمام نیز عسلک تولید می‌کنند. انواع بالغ این حشرات معمولا بر سطح برگ‌های جوان درختان و سرشاخه‌ها دیده می‌شوند.
بهترین شیوه مبارزاتی با این حشره موذی سمپاشی در اواخر فصل زمستان است و بهتر است از سموم شیمیایی همچون مالاتیون و اتریمفوس و روغن ولک به نسبت‌های اندک استفاده نمود.
همزمان با گرم و شرجی شدن هوا، حشراتی ریز جثه با بال‌های شیاردار خاکستری و بدنی پوشیده شده از مو در سطح تنه درختان دیده می‌شود و مکانیسم عمل آنها نیز تخم گذاری و حفر تونل داخل تنه درختان است که پس از مدت اندکی تخم‌ها به لاروهای سفید رنگی تبدیل شده و با تغذیه از پوست درختان زیتون تنه درختان را پوک و فرسوده می‌کنند.
روش مبارزه: به جز استفاده از سموم شیمیایی که در ادامه مطلب بعه آنها و مقادیر مناسب آنها اشاره خواهیم کرد، با روش‌هایی بسیار ساده و کم هزینه می‌توان اقدام به پیشگیری از این آفت مهلک کرد ؛ اقداماتی همچون:
● رنگ کردن شاخه‌های درختان با رنگ سفید
●هرس اصولی درختان زیتون در زمان‌های مقرر و منظم
●آبیاری در فواصل منظم با توجه به الگوی بارشی منطقه و نیاز درخت
●استفاده از کود سازگار جهت غنی سازی خاک و رفع نیازهای درخت.
توجه داشته باشید بهترین زمان استفاده از راهکارهای شیمیایی برای از بین بردن سوسک پوست خوار زیتون، زمانی است که حشره بالغ شده و قصد خروج از پناهگاه خود را دارد، در این زمان بهتر است از سموم شیمیایی دورسبان و سوین با غلظت مناسب استفاده نمایید.
حشره سپردار بنفش که غالبا به رنگ ارغوانی دیده می‌شود بسته به جنس نر یا ماده بودن فاقد بال و پا است و تنها نوع نر آن است که دارای پا و بال است و سیستم عملکردی آن نیز به این گونه است که از کلروفیل برگ‌های درختان زیتون و یا حتی گیاهان آپارتمانی تغذیه می‌کند و سبب ایجاد رنگ قرمز بر سطح برگ درختان می‌شود (زیرا کلروفیل سبب سبز ماندن برگ درختان می‌شود). آفت سپردار زرد نیز پس از گرم شدن هوا و شروع تخم گذاری ماده مومی شکل و چسبنده‌ی سپرداری را بر سطح بدن خود ایجاد می‌کنند و با چسبیدن به برگ‌ها سبب تغییر رنگ برگ از سبز به زرد و ریزش آنها به همراه میوه‌ها خواهند شد.
بهترین و موثرترین شیوه مبارزاتی با این نوع آفات و حشرات نیز استفاده از سموم دیازینون و حشره کش کارپیریفوس به همراه روغن ولک با غلظت کم در فصول گرم سال و هنگام تشکیل میوه است.
در قسمت‌های فوق در رابطه با چندتا از مهم‌ترین آفات درختان زیتون و راه‌های مبارزاتی آنها سخن گفتیم حال بهتر است کمی هم در رابطه با بیماری‌های شایع در باغات زیتون و شیوه‌های پیشگیری و علائم و نشانه‌های آنها سخن بگوییم.
اگر بر سطح برگ‌ها یا میوه‌های درختان لکه‌های زرد رنگ یا قهوه‌ای با قطر ۱۰ میلی‌متر مشاهده کردید، قطعا درخت شما دچار بیماری قارچی لکه طاووسی شده است و بهتر است دمای هوا و میزان رطوبت را کنترل نمایید زیرا عامل اصلی این بیماری رطوبت بالا و سرمای هوا است. این بیماری سبب ریزش برگ درختان و همچنین میوه‌های نارس و یا رسیده می‌شود که ممکن است خسارات جبران ناپذیری را به بار آورد البته ناگفته نماند که از طریق هرس اصولی، استفاده از قلمه‌های سالم و مناسب و همچنین رعایت فواصل اصولی در هنگام کاشت نهال می‌توان به پیشگیری از این بیماری کمک نمود و در صورت ابتلا نیز در زمان شیوع بیماری یعنی فصل پاییز از سموم مسی استفاده کرد.
معمولا در ابتدای فصل بهار در اثر وجود عامل بیماری سرکوسپورا سطح زیرین برگ درختان زیتون دچار لکه‌های خاکستری رنگ و همزمان سطح رویی نیز دچار لکه‌های زرد و قهوه‌ای می‌شود که در نهایت سبب ریزش برگ‌ها و کاهش عملکرد درخت خواهد شد. جالب است بدانید که این بیماری از طریق وزش باد یا بارش باران به سرعت در سطح باغ شایع می‌شود و از طریق عملیات هوادهی و آبیاری در فواصل منظم و همچنین به کارگیری سموم سازگار می‌توان به کنترل و مبارزه با آن اقدام کرد.
یکی از مهلک‌ترین بیماری‌های درختان زیتون که اثر آن در ابتدا به وسیله ایجاد لکه‌های سیاه رنگ و تیره در سطح درخت نمایان می‌شود و پس از درگیری شدیدتر سبب نرگ درخت می‌شود، بیماری فیتوفترا است که در اثر رطوبت بیش از حد خاک و برودت هوا ایجاد می‌شود شاید گمان کنید که این بیماری تنها به پوست تنه درخت حمله می‌کند؛ این در حالی است که فیتوفترا به ریشه‌ها نیز حمله کرده و سبب ریزش برگ‌ها و خالی شدن شاخه‌ها خواهد شد که این امر تدریجا سبب ضعف و مرگ درختان زیتون خواهد شد.
بهتر است بدانید که برای مبارزه با این بیماری از هیچ گونه شیوه شیمیایی استفاده نخواهیم کرد و تنها با ضدعفونی نمودن ابزارهای باغبانی و استفاده از سیستم آبیاری قطره‌ای (عدم به کارگیری آبیاری غرقابی به منظور کنترل طوبت خاک) می‌توان به مبارزه با فیتوفترا پرداخت.
در انتها می‌توان فهمید که دلیل بالا بودن قیمت نهال زیتون سالم و شناسنامه دار در نهالستان‌های معتبر به چه منظور است؛ زیرا خرید نهال زیتون نامرغوب و آفت زده هیچ گونه سودی برای باغدار نخواهد داشت و بالعکس باغدار را متحمل خسارات بسیاری خواهد کرد، پس در هنگام مراجعه به مراکز فروش نهال زیتون نهایت توجه خود را صرف نمایید تا نهالی سالم با مقرون به صرفه‌ترین قیمت نهال زیتون را خریداری نمایید.
مقالات مرتبط
![نهالستان: خرید نهال با بهترین قیمت [فروش نهال 1402]](https://bartarnahal.ir/wp-content/uploads/2023/05/logo-3-copy.webp "نهالستان: خرید نهال با بهترین قیمت [فروش نهال 1402]"){kind=logo}
نظرات کاربران