ریشه و طوقه ی درختان مرکز مبادلات آب و مواد غذایی از زمین به سمت اندام هوایی آنها است و در اثر تخریب یا پوسیده شدن خسارت زیادی به سلامت، رشد و باردهی درختان وارد می شود، پوسیدگی در این ناحیه می تواند حاصل فعالیت یک یا چند عامل بیمارگر ایجاد شده باشد، در این مقاله به بررسی دلایل پوسیده شدن ریشه و طوقه ی درختان هلو و نحوه ی کنترل این بیماری در باغ هلو بحث خواهیم کرد.
در این قسمت مهمترین بیمارگرهایی که می توانند سبب ایجاد پوسیدگی در ناحیه ی ریشه و طوقه ی درختان شوند را معرفی خواهیم کرد.
فیتوفتورا شبه قارچی است که دارای اسپورهای تاژکدار و متحرک بوده و به واسطه ی داشتن این اسپورها می تواند به راحتی در مسیر آب حرکت کرده و خود را به ریشه و طوقه ی درختان میزبان حساس برساند، این اسپورها در مسیر حرکت زمانی که به ریشه و طوقه ی درختان حساس رسیدند جذب آنها شده و با رشد در بافت پوست ریشه و طوقه پوسیدگی را آغاز می کنند.
با توجه به ناحیه ای که این بیمارگر ایجاد پوسیدگی می کند بیماری به صورت بافت پوسیده در ناحیه ی طوقه و قسمت ابتدایی ریشه ظاهر می شود، این شبه قارچ در بیست سانتی تر ابتدایی خاک فعالیت کرده و ریشه های عمیق از خسارت این بیماری در امان خواهند بود، بیماری در اندام هوایی درخت خود را به صورت ضعف، زردی، پژنردگی، کاهش و یا توقف در رشد رویشی و ریزش برگها نمایان می شود.
درختان شدیدا بیمار بسیار کم برگ و بار شده و باردهی آنها به شدت افت پیدا می کند، با بررسی ناحیه ی طوقه و ریشه متوجه پوسیده شدن این قسمت شده و زمانی که بافت پوسیده را برمی دارید بافت پوسیده نمدار و بویی شبیه به بوی چوب نم خورده و پوسیده خواهد داد.
این بیماری به واسطه ی ایجاد ریسه های سفید رنگ در منطقه ی آلوده که به بافت درخت ظاهری سفید رنگ می دهد به این نام شناخته می شود، عامل بیماری پوسیدگی سفید ریشه قارچی به نام رزلینیا بوده که با نام پوسیدگی رزلینیایی نیز شناخته می شود.
پوسیدگی سفید ریشه می تواند ریشه، طوقه و قسمت های بالای طوقه تا ابتدای تنه را نیز درگیر کرده و با پوشاندن ریسه های سفید رنگ روی آن به درخت ظاهری سفید رنگ می دهد، علائم بیماری پوسیدگی سفید ریشه در اندام هوایی شبیه به بیماری گموز بوده و در مراحل اولیه ی آلودگی ممکن است با نگاه کردن به ظاهر کلی درخت به کمبود مواد غذایی در درخت شک کنید.
پژمردگی، زردی و از پا افتادن درختان در صورت آلودگی شدید از دیگر علائم کلی این بیماری بوده که به دلیل شبیه بودن به سایر بیماریهای طوقه و ریشه قابل اتکا نبوده و باغداران باید با کنار زدن خاک در اطراف طوقه و ریشه این قسمت را به خوبی مورد بررسی قرار دهند.
این بیماری به وسیله ی قارچی به نام آرمیلاریا ایجاد می شود و به همین دلیل به نام پوسیدگی آرمیلاریایی نیز شناخته می شود، این قارچ نیز در مناطق مرطوب و پر باران که خاک از زهکشی بالایی برخوردار نباشد می تواند درختان هلو را مبتلا کرده و در ناحیه ی طوقه و ریشه ایجاد پوسیدگی کند.
علائم کلی بیماری پوسیدگی ارمیلاریایی طوقه و ریشه ی درختان هلو در اندام هوایی نیز مانند دو بیمارگر قبلی بوده و خود را به صورت ضعف، زردی، پژمردگی، کم برگ و باری و در نهایت مرگ درخت بیمار نشان می دهد اما در ویژگیهای جزئی با هم تفاوت دارند.
قارچ عامل پوسیدگی بند کفشی ریسه های سیاه رنگ خود را به هم می تاباند و در امتداد تنه از محل طوقه رشد می کند، ظاهر این ریسه های سیاه رنگ به لحاظ ضخامت و سایر ویژگیهای ظاهری شبیه به بند کفش بوده به همین دلیل به آن پوسیدگی بند کفشی نیز گفته می شود.
قارچ آرمیلاریا در فاز تولید مثل جنسی در رده ی بازیدیومیستها قرار داشته و در این فاز تولید کلاهک می کند، بنابراین در شرایط مساعد برای تولید مثل جنسی قارچ در کنار طوقه و ریشه ی درختان آلوده کلاهک هایی شبیه به قارچهای خوراکی می روید و این نیز نشانه ی دیگری از درگیری درختان هلو با قارچ آرمیلاریا است.
بیشتر بخوانید: روش های تکثیر درخت هلو
در این بخش مهمترین روشهای کنترل بیماری پوسیدگی طوقه و ریشه ی درختان هلو با هر سه عامل آرمیلاریا، رزلینیا و فیتوفتورا را مورد بررسی قرار می دهیم.
هر سه قارچ و شبه قارچ ایجاد کننده ی بیماری پوسیدگی طوقه و ریشه می توانند از قبل در زمین وجود داشته باشند، پیش از اقدام به خرید نهال هلو به ویزه اگر قصد احداث باغ هلو در مناطق با آب و هوای سرد و معتدل را دارید و به ویژه اگز خاک زمین شما زهکشی بالایی نداشته و خاک سنگین دارد از انجام آزمایش سلامت خاک و عاری بودن از این سه عامل بیماری غافل نشوید.
با مراجعه به کلینیک های گیاهپزشکی می توانید از کارشناسان متخصص در رابطه با کسب اطمینان از سلامت خاک زمین مورد نظر خود مشاوره دریافت کرده و آزمایشات لازم را قبل از احداث باغ انجام دهید، در رابطه با آوردن خاک از باغات و یا زمینهای دیگر نیز باید همین آزمایشات را انجام دهید و خاک سالم به باغ خود منتقل کنید.
هر سه عامل بیمارگر قابلیت انتقال با نهال را داشته و بابراین باید به مراکز فروش نهال هلو که نهال را با گواهی سلامت ارائه می کنند مراجعه کرده و خرید خود را از آن مراکز انجام دهید تا با انتقال نهال آلوده باغ خود را آلوده نکنید.
در مورد این سه بیمارگر باید با اطمینان گفت که هر سه بیمارگر در خاکهای سنگین با زهکشی پایین خسارت بیشتری وارد می کنند و در این مورد باید قبل از احداث باغ از میزان رس در خاک زمین ورد نظر خود کسب اطلاع کنید، در صورتی که خاک زمین مورد نظر شما سنگین بوده و درصد بالایی رس در خود دارد باید با اضافه کردن خاک سبک و یا کود دامی کاملا پوسیده بافت خاک را سبک و متخلخل کنید، در این زمینه می توانید مقالات مربوط به اصلاح خاک با بافت رسی و سنگین را مطالعه کرده و یا با دریافت مشاوره از مشاوران فروش نهال مراحل اصلاح بافت خاک را جویا شوید.
ماندگاری آب پای طوقه و ریشه به مدت زمان طولانی از مهمترین عوامل ایجاد کننده ی پوسیدگی در ناحیه ی طوقه و ریشه است، این مورد هم به بافت سنگین خاک بر می گردد و هم به مدیریت غلط و شیوه های غلط آبیاری، در صورتی که بافت خاک را قبل از احداث باغ اصلاح کرده اید برای جلوگیری از ایجاد و شیوع بیماری پوسیدگی ریشه و طوقه درختان هلو باید از سیستمهای آبیاری تحت فشار و یا قطره ای استفاده کنید.
در صورتی که نمی توانید از سیستم آبیاری تحت فشار استفاده کنید بهتر است سیستم آبیاری سطحی را به صورت حوضچه ای انجام دهید، در این شیوه آب در مسیر به سمت درختان هدایت شده اما با ایجاد پشته اطراف طوقه مانع از برخورد مستقیم آب با طوقه ی درختان می شوند و این امر مانع از انتقال بیمارگر و تماس آن با طوقه ی درختان شده و در صورتی که یک درخت آلوده باشد آلودگی از طریق آب آبیاری به درختان دیگر انتقال پیدا نمی کند.
علاوه بر استفاده از سیستم صحیح آبیاری باید ابیاری درختان را نیز طبق برنامه ی درست و بر اساس نیاز درختان انجام دهید، آبیاری درختان هلو باید بر اساس فصل، بافت خاک و سن درختان برنامه ریزی شده و انجام شود.
بیشتر بخوانید: زمانبندی سمپاشی درخت هلو
در رابطه با بیماریهای گیاهی یکی از گزینه های مطرح استفاده از سموم شیمیایی خواهد بود، در مورد پوسیدگی ریشه طوقه ی درخت هلو باید این را در نظر داشته باشید که عامل می تواند قارچ شامل آرمیلایا و رزلینیا باشد و یا می تواند عامل شبه قارچی یعنی فایتوفتورا باشد.
نکته ی بسیار مهم در مورد کنترل شیمیایی این سه بیمارگر این است که سمومی که بر روی قارچهای آرمیلاریا و رزلینیا موثر هستند بر روی فیتوفتورا بی تاثیر بوده و بالعکس، بنابراین بای کنترل شیمیایی بهینه باید در درجه ی اول به درستی تشخیص دهید که درخت شما با کدام عامل دچار پوسیدگی شده است.
سمی به نام فوزتیل آلومینیوم یا الیت می تواند به خوبی بیماری گموز را کنترل کند اما ترکیب سمی به نام متالاکسیل مانکوزب می تواند همزمان قارچها و شبه قارچها را کنترل کرده و بنابراین می تواند روی هر سه بیمارگر اثر درمانی فوق العاده داشته باشد، این سم را می توانید روی طوقه درختان بیمار ضماد کنید و یا در ترکیب با آب آبیاری مورد استفاده قرار دهید.
برای تاثیر بهتر توصیه می شود بافتهای بیمار با چاقو از طوقه جدا شده و درختان بیمار به صورت جداگانه با این قارچ کش درمان شوند و در درمان و پیشگیری تکمیلی قارچ کش را در سیستم آب آبیاری نیز مورد استفاده قرار دهید.
در باغی که داری درختان سالم و بیمار به صورت همزمان است تقویت درختان با عناصر غذایی که سبب استحکام بیشتر دیواره ی سلولی و همینطور افزایش ایمنی درختان می شود مانند کودهای حاوی پتاسیم تاثیر زیادی در کنترل توسعه ی بیماری در باغ خواهد داشت، داشتن برنامه ی منظم کود دهی بر اساس نیاز درختان می تواند سبب افزایش قدرت درخت در دفاع از خود در برابر بیمارگران داشته، به درمان درختان بیمار کمک کرده و از بیمار شدن درختان سالم نیز جلوگیری می کند.
کلام آخر
بیماری پوسیگی طوقه و ریشه می تواند در شرایط مساعد به سرعت در باغ گسترش پیدا کند و درختان زیادی را مبتلا کند، بنابراین علاوه بر حصول اطمینان از احداث باغ سالم با خرید نهال هلو سالم و مقاوم و کاشت نهال هلو در زمین با خاک سالم و البته خاک با زهکش مناسب وضعیت سلامت درختان خود را در باغ به صورت مستمر در نظر داشته باشید و در صورت بروز نشانه های هوایی ضعف و زردی و کاهش رشد خیلی سریع اقدام به بررسی و انجام آزمایش از بافت طوقه و ریشه کنید.
مقالات مرتبط
![نهالستان: خرید نهال با بهترین قیمت [فروش نهال 1402]](https://bartarnahal.ir/wp-content/uploads/2023/05/logo-3-copy.webp "نهالستان: خرید نهال با بهترین قیمت [فروش نهال 1402]"){kind=logo}
نظرات کاربران