پوسیدگی ریشه قارچ درخت گردو + بررسی علائم، کنترل و درمان ✔️ برتر نهال

پوسیدگی ریشه قارچ درخت گردو + بررسی علائم، کنترل و درمان

یکی از مهمترین عوامل محدود کننده‌ی رشد درختان گردو و عامل کاهش رشد، کاهش باردهی و همینطور مرگ درختان گردو بیماری پوسیدگی طوقه و ریشه است، این بیماری همیشه در شرایطی ایجاد میشود که بسیاری از باغداران ممکن است گمان کنند در اثر آبیاری زیاد این اتفاق برای درختشان افتاده است، درست است که آبیاری تاثیر مستقیمی بر رشد و توسعه‌ی این بیماری دارد اما باید بدانید این بیماری در صورت وجود نداشتن عامل قارچی آن اتفاق نخواهد افتاد، علاوه بر قارچ و شبه قارچهای عامل بیماری پوسیدگی طوقه و ریشه عومل دیگری نیز هستند که به طور غیر مستقیم ایجاد پوسیدگی میکنند، در این مقاله به بررسی تمام عوام ایجاد کننده‌ی این بیماری خواهیم پرداخت.

بیماری شبه قارچی پوسیدگی طوقه و ریشه:

این بیماری در اثر حمله‌ی شبه قارچ فایتوفتورا به طوقه و قسمت ابتدایی ریشه‌ی درختان میزبان اتفاق میافتد، قارچ فایتوفتورا یک قارچ خاکزاد بوده و در قسمت بیست سانتی متری بالای خاک مستقر میشود، بافت طوقه و ابتدای ریشه درخت گردو که در این عمق خاک وجود دارند و با خاک در تماس هستند با حمله‌ی این شبه قارچ درگیر خواهند شد.

چرخه بیماری پوسیدگی فایتوفتورایی ریشه و طوقه:

این بیماری به سه فرم میسیلیوم، ااوسپور و یا زئوسپور در خاک تا زمان کاشت گیاه حساس وجود خواهند داشت، البته مقاوم ترین فرمهای قارچ در خک ااوسپور بوده که میتواند شرایط نامساعد محیطی مانند زمستانهای بسیار سرد را تحمل کند، پس از مساعد شدن شرایط دمایی، رسیدن رطوبت و آب آبیاری به آنها و کاشت درختان حساس این ااوسپورها جوانه زده و تولید اسپورانژیومهایی مملو از زئوسپور میکنند.

زئوسپور به معنای اسپور متحرک بوده و اسپورها به واسطه‌ی داشتن تاژک میتوانند در آب شنا کنند به همین دلیل به آنها متحرک میگویند، این ویژگی داشتن اسپور متحرک است که از این بیماری یک بیماری خطرناک ساخته است.

زئوسپورها حرکت کرده و خود را به ریشه و طوقه‌ی درختان میرسانند و پس از اتصال به بافت ریشه و طوقه وارد بافت گیاه میشوند، در اینجا لازم است بدانید خسارتی که به ریشه وارد شده است مانند آسیب جوندگان، کرم سفید ریشه، آسیب بیل و دیگر ابزار کشاورزی راه ورود این زئوسپورها را هموارتر میکند، علاوه بر این زخم در ریشه تولید ماده ای میکند که باعث تحریک جوانه زنی ااوسپورها در خاک میشود.

زئوسپورها همچنین میتوانند بر اثر پاشیده شدن آب آبیاری به روی برگ درختان، برگ و میوه را نیز آلوده کرده و باعث ایجاد سوختگی در برگ درختان گردو میشوند.

در شرایط نامساعد محیطی و با فرا رسیدن زمستان اسپورهای موجود در خاک تولید ااوسپور کرده و به فرم مقاوم در خواهند آمد.

علائم بیماری پوسیدگی فایتوفتورایی طوقه و ریشه گردو:

دانستید که شبه قارچهای عامل بیماری به طور عمده به ناحیه‌ی ریشه و طوقه درختان آسیب وارد میکنند، طوقه و ریشه محل غذا رسانی به درخت از طریق خاک بوده و درختان بیشتر عناصر غذایی وحیاتی خود را از طریق ریشه دریافت میکنند، بنابراین اولین علائم آلودگی درختان به صورت ضعف و زردی نمایان میشود، شدت این علائم در حدی است که ممکن است باغدار گمان کند درختان دچار ضعف تغذیه شده اند و در پی رفع کمبود عناصر غذایی به فکر کود دهی بیشتر بیوفتد اما در کمال تعجب مشاهده خواهد کرد که حتی با استفاده از کود علائم بر طرف نمیشود.

با پیشرفت بیماری علائم ممکن است به صورت سوختگی برگها به صورت لکههای بزرگ و تیره از حاشیه به سمت مرکز و یا در مرکز به وجود بیاید و علاوه بر آن شاهد علائم کم برگ و باری و زردی و پژمردگی درختان باشید، ریزش میوههای جوان و برگها از دیگر علائم این بیماری بوده که با پیشرفت بیماری در قسمت طوقه و ریشه ظاهر خواهد شد.

روشهای انتقال بیماری پوسیدگی طوقه و ریشه:

این بیماری خاکزاد بوده و مهمترین منبع انتقال آن خاک است، با انتقال خاک آلوده از منطقه‌ی آلوده به منطقه‌ی سالم منتقل میشود، این بیماری همچنین از طریق آب آبیاری که از منطقه ای با خاک آلوده عبور میکند به منطقه‌ی سالم منتقل میشود، یکی از مهمترین مسیرهای انتقال بیماری به باغ ورود نهال با خاک آلوده به این قارچ است، در صورتی که خاک نهال تازه کاشته شده آلوده باشد و آبیاری باغ هم به شیوه‌ی آبیاری کرتی باشد این بیماری زئوسپورهای خود را در آب آبیاری آزاد کرده و درختان سالم را نیز آلوده خواهد کرد.

عوامل شدت دهنده به خسارت بیماری پوسیدگی فیتوفتورایی طوقه و ریشه درختان گردو:

سن درخت: درختان با سن کم که سیستم ریشه ای ضعیف دارند و طوقه‌ی حساستری دارند بیشتر در معرض خطر ابتلا به بیماری قرار میگیرند، هرچه سن درخت بالاتر برود مقاومت درخت نسبت به بیماری به دلیل چوبی تر شدن بافت طوقه و ریشه افزایش پیدا میکند.
حساس بودن ژنتیکی درختان: ارقام حساس به سرعت اجازه‌ی ورود عامل بیماری به بافت طوقه و ریشه‌ی خود را داده و بدون ایجاد محدودیت و مقاومت به بیماری اجازه میدهند در بافتهای درخت رشد و تکثیر پیدا کند،بنابراین درختان حساس خیلی زودتر از حد تصور ممکن است حتی دچار مرگ شوند.
ضعف درختان: حتی ارقام مقاوم برای بروز مقاومت خود نیاز به تغذیه‌ی مکفی دارند، عدم توجه به تغذیه‌ی درختان مانع از بروز سیستمهای دفاعی درختان می‌شود.
حمله‌ی آفات خسارت زننده به طوقه و ریشه: آفاتی که طوقه و ریشه‌ی درختان را می‌جوند مانند جوندگان و کرم سفید ریشه خوار اینها با ایجاد زخم در ریشه و طوقه راه را برای ورود عامل بیماری باز میکنند و زئوسپورها به راحتی میتوانند وارد شوند.
نحوه‌ی انتقال نهال به چاله: عدم توجه کافی به انتقال ایمن نهال به چاله در زمان احداث باغ ممکن است باعث آسیب به طوقه و ریشه و حساس شدن آن نسبت به ورود عامل بیماری شود.
سیستم آبیاری کرتی و یا غرقابی: در صورتی که در سیستم آبیاری غرقابی آب مستقیما با طوقه و ریشه درختان در تماس باشد این بیماری به سرعت و با شدت بیشتری میتواند وارد درخت شده و ایجاد بیماری کند.
کاشت گیاهان حساس به بیماری پای درختان گردو: گاهی اوقات ممکن است که خود درخت گردو به این بیماری مقاوم باشد و بنابراین با وجود حضور بیماری در خاک ایجاد خسارت نکند اما با کاشت گیاهان حساس مانند سیب زمینی به مرور زمان و با تکثیر بی رویه قارچ عامل بیماری جمعیتی به وجود بیاید که بتواند بر مقاومت گردو غلبه کرده و گردو را نیز مبتلا کند و یا سبب افزایش خسارت بیماری در گردو میشود.

کنترل پیشگیرانه بیماری پوسیدگی طوقه و ریشه:

کاشت نهال سالم: همانطور که پیشتر عنوان شد اولین راه انتقال بیماری به باغ کاشت نهال با خاک آلوده است، در انتخاب نهالستان و نهال با کیفیت و گواهی دار دقت کنید.
آوردن خاک سالم به باغ: در زمان احداث باغ ممکن است نیاز به اصلاح بافت خاک با آوردن خاک از منطقه ای دیگر باشد، در این صورت با توجه به اهمیت این بیماری توصیه میشود مقداری از خاک را به آزمایشگاه داده و در صورت اطمینان از سالم بودن آن خاک را وارد باغ کنید، توصیه میشود این خاک را از مناطقی که زمین زراعی و با کاشت گیاهان حساس مانند سیب زمینی بوده اند نیاورید.
سیستم آبیاری: بهترین راه برای کنترل پیشگیرانه از بیماری استفاده از سیستم آبیاری قطره ای است، این سیستم باعث میشود چنانچه یک درخت و یا قسمتی از باغ آلوده بود آلودگی نتواند به قسمتهای دیگر منتقل شود، استفاده از سیستم آبیاری غرقابی به شیوه‌ی فاصله دار از طوقه و ریشه نیز میتواند موثر باشد، در باغات مسن که امکان تغییر سیستم آبیاری وجود ندارد بهتر است این شیوه اجرا شود.

کنترل آفات طوقه و ریشه مانند کرم سفید ریشه و موش
مراقبت از درختان در برابر درمات فیزیکی در عملیات باغبانی و عبور و مرور ماشین آلات کشاورزی.

روشهای کنترل بیماری:

در صورت مبتلا شدن درختان به بیماری پوسیدگی طوقه و ریشه باید در صدد کنترل این بیماری بر بیایید، برای کنترل این بیماری دو سری عملیات باید انجام شود، دسته‌ی اول عملیاتی که برای جلوگیری از گسترش بیماری باید انجام داد و سری دوم عملیاتی که برای کنترل بیماری در درخت بیمار باید انجام شود.

عملیاتی که برای جلوگیری از گسترش بیماری باید انجام داد:

مهمترین اقدام برای کنترل گسترش بیماری استفاده از سیستم آبیاری محدود در روش آبیاری غرقابی اطراف درختان بیمار است، چنانچه برای شما امکان محدود کردن آبیاری همه‌ی درختان وجود ندارد بهتر است در گام اول دست کم آبیاری درختان بیمار به صورت جداگانه انجام شود.
جلوگیری از عبور آب از نزدیکی درخت آلوده و رسیدن آن به درختان سالم، بهتر است اطراف درختان حوضچه آبیاری جداگانه ایجاد شده و آب از مسیر یک جوی به نوبت وارد محدوده‌ی آبیاری هر درخت شود، باغداران رفسنجانی به این کار که در مورد درختان پسته‌ی خود انجام میدهند آغولو میگویند.
عدم استفاده از ابزار باغبانی یکسان مانند بیل که پای درختان آلوده استفاده شده برای کار در محدوده‌ی درختان سالم، این بیماری اسپورهای چسبیده به خاک خود را با ابزار کشاورزی انتقال میدهد.
از بین بردن و سوزاندن برگ میوههای لک دار ریخته پای درخت که میتواند حامل اسپور قارچ باشد، این برگها و میوه‌ها به وسیله‌ی باد، باران، آبیاری، پرندگان و جوندگان به قسمتهای دیگر باغ برده شود.

کنترل درمانی بیماری پوسیدگی طوقه و ریشه درختان گردو:

خاک اطراف طوقه را کنار زده و بافت پوسیده‌ی طوقه را تاجایی که بافت سالم ظاهر شود بتراشید.
بافتهای تراشیده شده را در یک ظرف ریخته و از باغ خارج کنید و حتما آنها را بسوزانید.
محل تراشیده شده را با سموم مناسب آغشته کرده و در صورت امکان با چسب باغبانی بپوشانید.
از برخورد آب با طوقه و ریشه جلوگیری کنید.
درختان را با آب مخلوط با متالاکسیل مانکوزب و یا سم الیت آبیاری کنید.

کرم سفید ریشه خوار:

گاهی اوقات بادید علائم زردی و کم برگ وباری پای طوقه و ریشه را حفر کرده و تنها متوجه علائم پوسیدگی در ریشههای رویی و قسمت بالایی ریشه درخت میشوید اما در قسمت طوقه هیچگونه علائم پوسیدگی مشاهده نمی کنید، در اینجا باید متذکر شد که این بیماری نمی تواند پوسیدگی فایتوفتورایی باشد چرا که فایتوفتورا قسمت طوقه را نیز صد در صد آلوده میکند.

این نوع پوسیدگی در اثر حمله‌ی قارچهای ساپروفیت به زخم ناشی از جویده شدن ریشه توسط کرم سفید ریشه ایجاد شده است، در این صورت باید بدانید عمده‌ی خسارت به وسیله‌ی قارچ ایجاد نشده است بلکه در اثر حمله‌ی کرم سفید ریشه بوده و با کمی زیر و رو کردن خاک اطراف ریشه میتوانید لاروهای درشت وسفید رنگ این آفت را مشاهده کنید، در این مورد باید نسبت به کنترل آفت با استفاده از به دام انداختن حشرات کامل در خردادماه با استفاده از تله فرمونی و یا از بین بردن لارو با استفاده از یخ آب زمستانه و یا آب آبیاری مخلوط با سم مورد نظر اقدام کنید.

پوسیدگی عسلی یا پوسیدگی آرمیلاریایی درختان میوه هسته دار:

این بیماری به وسیله‌ی قارچ Armilaria mellea ایجاد میشود، نام این بیماری نشان دهنده‌ی آن است که این بیماری ایجاد پوسیدگی روی ریشه‌ی درختان هسته دار مانند آلو، آلبالو، زردآلو، گیلاس، شلیل و گوجه سبز میکند اما متاسفانه در سالهای اخیر در مناطق مختلف کشور مانند استانهای شیراز و قزوین و سمنان روی درختان دانه دار و یا گردو و نهال بادام گزارش شده است، این بیماری روی گردو در استان فارس گزارش شده است.

علائم بیماری پوسیدگی آرمیلاریایی:

علائم این بیماری به صورت پوسیدگی سفید رنگ روی طوقه، یقه و ریشه درختان بیمار مشاهده میشود، بنابراین در بسیاری از موارد پوشش سفید رنگ در قسمت یقه یعنی قسمت روی خاک از تنه‌ی درخت نیز مشاهده میشود، در این بیماری علائم سرخشکیدگی، زود رسیدگی میوه و ریزش برگ و میوه مشاهده میشود، علائم یکسان با بیماری فایتوفتورا نیز ایجاد میکند که شامل زردی و ضعف درختان بیمار میشود.

از مهمترین علائم این بیماری سبز خشک شدن درختان در اواسط فصل تابستان و در مواجهه با هوای گرم تابستان است، در صورتی که پوست یقه و طوقه تراشیده شود به وضوح پوشش سفید رنگ قارچ قابل مشاهده خواهد بود.

پوسیدگی سفید رنگ به مرور تغییر رنگ داده و در ابتدا قهوه ای و در انتها تیره رنگ میشود، در برخی موارد نفوذ قارچ به بافت آوندی میتواند ایجاد علائم شانکر در تنه‌ی رختان کند، در نهایت نما ریشه و یا علامت ریسههای بند کفشی شکل اطراف طوقه و ریشه نیز به راحتی قابل منشاهده است.

علاوه بر این علائم ممکن است در کنار ریشهی درخت در پاییز و پس از بارندگی کلاهک قارچ شبیه به قارچ خوراکی بروید.

نحوه‌ی انتقال و ایجاد بیماری این قارچ نیز مانند قارچ فایتوفتورا است، این قارچ نیز خاکزاد بوده و از طریق خاک آلوده و یا از طریق نهال با خاک آلوده وارد باغ میشود، مایه‌ی اولیه‌ی قارچ میتواند تا صد سال درون خاک باقی بماند. که در خرید نهال بادام می تواند تاثیر گذار باشد.

به محض کاشت گیاه میزبان شروع به فعالیت کند، شدت بیماری در باغاتی با آبیاری سنگین و همینطور درختانی که ضعف تغذیه دارند بیشتر بوده و در ارقام حساس ممکن است منجر به مرگ درخت نیز شود، معمولا در مناطق مرطوب و پر باران بیشتر درختان میتوانند درگیر این بیماری شوند، برای کنترل این بیماری استفاده از ارقام مقاوم و کاشت درختان در خاک بدون آلودگی بیشترین و بالاترین اهمیت را دارد.

نکته‌ی دوم در کنترل این بیماری آبیاری درختان به حد نیاز است، درختان آلوده را باید از خاک درآورد و آنها را سوزاند، فراموش نکنید مایه‌ی اولیه‌ی بیماری تا صد سال در خاک باقی میماند بنابراین استفاده از دشمنان طبیعی برای از بین بردن مایه‌ی اولیه‌ی بیماری در خاک و عدم استفاده‌ی بی رویه از سموم شیمیایی به منظور حفظ جمعیت دشمنان طبیعی مانند قارچ تریکودرما بسیار ضروری است.

کلام آخر:

دانستید که سه عامل مهم در ایجاد پوسیدگی ریشه درختان گردو میتواند موثر باشد، اولین و مهمترین آنها که فراگیری بیشتری نیز دارد قارچ فایتوفتورا است، در مورد عوامل ایجاد کننده‌ی پوسیدگی کنترل میزان آبیاری و آبیاری درختان بسته به نیاز و نه بیشتر از نیاز بسیار اهمیت دارد، این بیماریها خاکزاد بوده و از کاشت درختان با پایه‌ی حساس در خاک باید جلوگیری کرد، ضمن اینکه در کاشت ارقام پیوندی بسیار دقت کنید که قسمت پیوند خورده با فاصله‌ی زیاد از سطح خاک قرار بگیرد چرا که در یک رقم پیوندی قسمت پیوند در بیشتر مواقع به بیمار شدن حساس است. که میتوانید در قیمت نهال بادام و تغییرات قیمت تاثیر گذار باشد.