انسانها از گذشته با یادگیری کشاورزی به صورت تجربی به این نتیجه رسیدهاند در هر اقلیم جغرافیایی گیاهی خاص رشد میکند و اگر گیاهان در شرایط نامناسب آب و هوایی قرار بگیرند تولید محصول آنها کاهش خواهد یافت یا دچار زوال خواهند شد و امروزه نتایج مطالعات علمی این موضوع را ثابت کرده است برای اینکه یک محصول بتواند بهترین عملکرد را داشته باشد باید با شرایط اقلیمی منطقه سازگار باشد وگرنه دچار زوال خواهد شد.
درخت ازگیل نیز همانند هم نوعنان خود، نیاز به شرایط اقلیمی مناسب برای رشد دارد و این درخت به صورت خودرو در نواحی جنگلی و مرطوب کشور رشد میکند اما برخی از ارقام آن دارای ویژگیهایی هستند که میتوانند در اقلیم سردسیری و نیمه سردسیری دوام بیاورند و بازدهی خوبی داشته باشند و نیاز سرمایی آنها با قرار گیری در دماهای زیر صفر به مدت مشخص رفع خواهد شد.
اگر قصد کاشت و پرورش ازگیل در مناطق سردسیردی را در ذهن خود دارید پیشنهاد میشود قبل از خرید نهال و احداث باغ، ارقام سردسیری آن را بشناسید.
درختان میوهای که متعلق به مناطق معتدل و سردسیری هستند به طور طبیعی در زمستان (جهت مقاومت در برابر سرما) یکسری فعل و انفعالاتی درون آنها رخ میدهد و هورمون بازدارنده به نام آبسزیک اسید ترشح میشود که این هورمون سبب ریزش برگها و توقف فعالیت زیستی درخت میشود و درخت را وارد مرحله خواب و برای رویش در بهار آماده میکند همچنین جهت شکوفایی جوانههای گل و تبدیل آنها به میوه به این دوره سرما نیاز است.
نیاز سرمایی بر اساس ساعاتی مشخص و دمای بین 0 تا 7 درجه سانتی گراد تعیین میشود که در هر محصول باغی این رقم متفاوت خواهد بود که این نیاز برای درخت ازگیل 800 تا 1500 ساعت در دمای کمتر از 7 درجه سانتی گراد است.
اگر نیاز سرمایی برای درختان میوه تامین نشود اثرات منفی زیادی بر روی آنها خواهند گذاشت که میتوان به کاهش رشد میان گره، کاهش میزان گرده، تشکیل برگهای غیر طبیعی، ریزش جوانهها، تاخیر و بی نظمی در برگ دهی و گلدهی، کاهش تولید میوه، ضعیف شدن درخت و حساس شدن در برابر عوامل نامساعد محیطی اشاره کرد.
در بررسی انجام شده زادگاه درخت ازگیل را کشور چین عنوان کردهاند که از آن جا به اروپا و قاره آمریکا فرستاده شده است این درخت در نواحی مرطوب و جنگلهای بارانی و در قسمتهای از جنگل که به صورت سایه روشن است به خوبی و به صورت خودرو رشد میکند و حتی برخی از گونههای آن در نواحی سرد و کوهستانی در آمریکای جنوبی به صورت وحشی رشد میکنند و در ایران نیز نواحی شمال کشور به صورت محلی دیده میشود.
مناسبترین اقلیم برای این درخت، آب و هوای معتدل مدیترانه است که زمستان نسبتا سرد و تابستان نسبتا گرم داشته باشد و میتواند دماهای زیر صفر درجه سانتی گراد را تحمل کند.این درخت به شکل درختچهای و درخت رویت میشود. برگهای درخت ازگیل دمبرگی نسبتا بلند دارند و از لحاظ شکل ظاهری بیضی شکل و کشیده با رنگ سبز تیره و براق که سطح زیرین آنها به رنگ خاکستری همراه با کرکهای ریز است که با آغاز سرما خزان میکنند.
گلهای درخت ازگیل به صورت منفرد یا خوشهای، سفید رنگ، زیبا با 5 گلبرگ تخم مرغی شکل در بهار نمایان میشوند که عطر ملایمی از خود ساطع میکنند این گل ها هرمافرودیت یا تک پایه هستند .میوه ارقام مختلف درخت ازگیل از نظر شکل، اندازه و رنگ متفاوت هستند و به رنگ قهوهای، زرد و حتی قرمز دیده میشوند زمانی که میوه به مرحله رسیدگی میرسد بافت گوشتی، نرم و آبدار با طعمی ملس و یا شیرین پیدا میکند
وقتی درخت در برابر سرما و یخبندان شدید قرار بگیرد که از آستانه تحمل آن خارج است یکسری علائم بر روی آن قابل مشاهده است مانند :
درخت ازگیل به صورت بالقوه آب و هوای مرطوب و معتدل را ترجیح میدهد اما دارای چندین رقم است که میتوانند در نواحی سردسیر و نیمه سردسیری تکثیر و رشد کنند و در برابر سرما تا دمای 25- درجه سانتی گراد مقاومت کنند و نیاز سرمایی آنها در دمای زیر هفت درجه سانتی گراد به مدت مشخصی برطرف میشود تا برای شکوفایی در فصل بهار آماده شوند و حتی این ارقام توانایی رشد در مناطق مرتفع و کوهستانی با ارتفاع 1500 متر از سطح دریا دارند.
لازم به ذکر است درمناطقی که سرما و یخبندان و باد های شدید دارند باید از کاشت نهال ازگیل پرهیز کرد زیرا این شرایط آب و هوایی سبب افت و کاهش باردهی درخت ازگیل میشود.
ازگیل جنگلی که با نام انگلیسی common meddler معروف است جز ارقام بومی کشور به شمار میآید که در نواحی شمالی کشور و در جنگلهای استان مازندران یافت میشود و در زبان مازنی با نام کندوس یا کندس خوانده میشود این نهال دارای رشد سریع و محصول مرغوبی است به همین علت این نهال برای کاشت پیشنهاد میشود
این نهال با آب و هوای مناطق پر بارش و مرطوب سازگار است و سرمای 20- درجه سانتی گراد را میتواند تحمل کند و به دلیل دیرگل بودن به سرمای بهاره نیز مقاوم است بنابراین در مناطق سردسیری که حداکثر 1800 متر از سطح دریا ارتفاع دارند به شرط نداشتن بادهای سرد و شدید، قابلیت کاشت دارد و برای رفع نیاز سرمایی باید در سرمای 7- درجه سانتی گراد به میزان 1500 ساعت قرار گیرد.
میوههای این گونه پس از گذشت 2 سال از زمان کاشت بر روی درخت نمایان میشوند که وزن آنها به 50 گرم میرسد و طعمی شیرین، بافتی آبدار با 4 هسته در مرکز خود دارد در زمان بلوغ بیش از 40 تن در هکتار میوه با کیفیت تولید میکند. این نهال کوتاه قامت است و برداشت میوه آن با سهولت انجام میگیرد که پیشنهاد میشود در هنگام خرید این نهال رقم گرده افشان سازگار برای آن تهیه کرد.
نهال ازگیل قرمز به دلیل عملکرد مطلوب و رشد آسان بازار فروش زیادی دارد، این نهال غیر بومی به خوبی توانسته خود را با اقلیم شمال و شمال شرقی کشور سازگار کند و به فرم درختچههای کوچک با رشد کم اما پر بازده ظاهر شود.
این نهال در برابر سرما وخشکی بسیار مقاوم و پایدار است و قادر است در مقابل سرما و یخبندانهای طولانی مدت تا دمای 25- درجه سانتی گراد تاب بیاورد و خشک نشود اما در برابر بادهای سرد و شدید ضعیف است و منجر به ریزش شکوفههای آن میشود.
در زمان کاشت این نهال باید به ارتفاع منطقه از سطح دریا دقت که برای این نهال ارتفاعی تا حدود 1500 متر مناسب است و همچنین نیاز سرمایی آن در ماههای سرد سال به مدت 800 تا 1600 ساعت در دمای 7- درجه سانتی گراد باید تامین شود.
این نهال دیرگل و دیررس است و گلهای آن بعد ار رفع سرما در اردبیهشت ماه ظاهر میشوند که بعد از گذشت چند ماه میوههای آن در انتهای تابستان تا اوایل پاییز ظاهر میشوند و معمولا به صورت نیمه رس برداشت میشود و در سردخانه نگهداری میشوند تا بافت میوهها سبک، طعم آن شیرین و به رنگ قرمز مایل به قهوهای مبدل شود و حجم قابل برداشت این میوه سالانه 20 تن در هکتار است.
جمع بندی
برای انتخاب یک نهال مناسب یکسری ویژگیها اعم از پرباری، مقاوم بودن به آفات و امراض و غیره.وجود دارد که در انتخاب نوع نهال تاثیر دارند اما اگر به ویژگی سازگاری نهال با شرایط اقلیمی منطقه دقت نکنید حتی اگر بهترین نهال را انتخاب کنید کاشت این نهال با شکست روبرو خواهد شد به خصوص در مناطق سردسیری، اگر در هنگام خرید نهال، رقم متناسب با اقلیم سرد را خریدداری نکنید نهالها در سرما و یخبندان دچار ضعف و مرگ خواهند شد.
اگر میخواهید در مناطق سردسیری درخت ازگیل بکارید اما ارقام سردسیری آن را نمیشناسید توصیه میشود به نهالستانهای معتبر بروید زیرا فروش نهال را به صورت کاملا تخصصی انجام میدهند و نهالی متناسب با این اقلیم را در اختیارتان قرار خواهند داد همچنین میتوانید به سایت رسمی این نهالستانها سر بزنید و نه تنها خصوصیات تمام ارقام ازگیل را مشاهده کنید بلکه از قیمت نهالهای ارقام مختلف آن مطلع شوید.
مقالات مرتبط
نظرات کاربران