انجام هر کاری اگر مبتنی بر علم و دانش باشد و به صورت دقیق و اصولی انجام شود بهترین نتیجه را در پی خواهد داشت به خصوص در فعالیت‌های کشاورزی اگر بر پایه علمی و با رویکرد اقتصادی انجام شود راندمان محصول ارتقا پیدا خواهد کرد و این امر موجب سرمایه گذاری بیشتر بر روی بخش‌های مختلف کشاورزی خواهد شد و به دنبال آن اشتغالزایی افزایش خواهد یافت.
یکی از فعالیت‌های کشاوری که باید به صورت تخصصی انجام شود هرس درختان است به خصوص در درختان میوه که نه تنها سبب بهبود شکل ظاهری درخت می‌شود بلکه موجب افزایش باردهی و تولید بیشتر نیز خواهد شد، هرس نوعی پاکسازی و پیرایش محسوب می‌شود و درخت را از هر گونه شاخه های مزاحم خلاص می کند و به آن ساختار و شکلی زیبا می‌بخشد.
درخت ازگیل نیز در طی دوران حیات خود به این پاکسازی و پیرایش نیاز دارد و هرس آن باید به صورت صحیح انجام شود و اگر باغی از درختان ازگیل و حتی یک درخت ازگیل دارید پیشنهاد می‌شود آن را به روش صحیح هرس کنید تا بهترین نتیجه را بدست آورید.
در جواب به این که هرس درختان چیست باید بگوییم که هرس به معنی حذف یا قطع شاخه‌های درختان است که در این روش شاخه‌های مزاحم و بیمار باید حذف شوند که حذف صحیح و دقیق این شاخه‌ها نتایج مفیدی برای درخت به دنبال خواهد داشت در غیر این صورت به درخت شکل نامتناسب و نامتقارن خواهد داد و محصول آن افت خواهد کرد در ادامه دلایل و اهمیت هرس درختان را بیان می‌کنیم.
هیچ شاخه‌ای روی درخت نباید بدون دلیل حذف شود و هر کدام از شاخه‌های درخت می‌بایست به دلیل یا هدفی خاص حذف شوند از دلایل هرس درختان می توان به موارد زیر اشاره کرد.
بسیاری از باغداران در زمانی که تجربه کافی ندارند ممکن است به صورت اشتباه هرس درخت را انجام دهند. در ادامه توضیح خواهیم داد که هرس اشتباه درخت موجب چه چیزی خواهد شد.
| نام انگلیسی | نام علمی | خانواده | خاستگاه |
| Medlar | Mespilus germanica | گلسرخیان یا Rosaceae | کشور چین |
درخت ازگیل به صورت بوته‌ای یا درختچه‌ای و گاهی به صورت درخت رشد می‌کند جز درختان مثمر به شمار می‌آید که گاهی در شرایط مناسب ارتفاع آن به 6 الی 8 متر می‌رسد اما به طور کلی به طور آهسته رشد می‌کند و بر روی شاخه‌های آن خار واقع شده است و ریشه‌ای عمودی و قوی دارد و در حدود 30 تا 50 سال طول عمر این درخت عنوان شده است.
برگ‌های آن به صورت بیضی شکل، کشیده و نوک تیز هستند سطح رویی برگ‌ها سبز تیره و صاف و سطح زیرین آن خاکستری تیره به همراه کرک‌های ریز دیده می‌شود که خزان پذیرند و گل‌ها در بهار ظاهر می‌شوند و به شکل درشت، منفرد، سفید رنگ دارای 5 گلبرگ، دو جنسی و خود بارور هستند یعنی گل‌های نر یک درخت با گل‌های ماده همان درخت عمل لقاح را انجام می‌دهند که انتقال گرده به کمک حشرات گرده افشان انجام می‌گیرد.
بعد از باروری گل‌ها در حدود 3 ماه بعد زمان رسیدگی میوه‌ها فرا می‌رسد که میوه‌های نارس ازگیل به شکل کروی، با بافت سفت ، مزه ترش یا اسیدی و غیر قابل خوردن هستند اما زمانی که میوه‌ها می‌رسند بافت آن‌ها نرم، شیرین و آبدار می‌شود به رنگ زرد روشن و براق رویت می‌شود و چند هسته قهوه‌ای خوشرنگ و براق در مرکز آن دیده می‌شود که از اواسط بهار تا اوایل تابستان زمان برداشت آن‌ها است.
در برخی از منابع عنوان شده است که درخت ازگیل نیاز به هرس ندارد و هرس آن سبب افت محصول می‌شود اما درخت ازگیل مانند سایر درختان شاخه های اضافه، بیمار و مزاحمی تولید می‌کند و یا در طی سال ممکن است شاخه‌ها بر اثر عوامل محیطی مختلف دچار آسیب یا شکستگی شوند بنابراین نیاز است که این شاخه‌ها حذف شوند تا از خسارات بیشتر به درخت جلوگیری کرد بنابراین باید در زمستان این شاخه‌های مزاحم را هرس کرد.
هرس درخت ازگیل به منظور فرم دهی و ایجاد ساختاری قوی انجام می‌شود تا در برابر شرایط نامساعد محیطی مثل بادهای شدید و ریزش برف های سنگین درخت را از شکستگی شاخه‌ها مصون نگه داشت و گاهی تاج درخت به صورت بسیار باز و گسترده رشد می‌کند و هرس به شکل دهی صحیح تاج کمک می‌کند همچنین کمک به گلدهی و میوه دهی بیشتر درخت ازگیل می‌کند.
شاخه‌هایی از درخت ازگیل که در اثر باد یا طوفان ها و یا عوامل دیگر دچار شکستگی و آسیب شدند به دلیل اینکه در محل شکستگی، ساختار شاخه به شدت آسیب دیده است و شاخه‌ها خورد شده‌اند و زخم‌های ناشی از این آسیب دیدگی به راحتی التیام پیدا نمی‌کنند و یا اگر ترمیم پیدا کنند به صورت ردی ناهموار بر روی درخت به جا خواهند ماند در نتیجه میتوان با انجام هرس صحیح میزان این آسیب دیدگی را به حداقل رسانید.
نحوه هرس درخت ازگیل به این گونه انجام می‌شود که در 3 یا 4 سال اول رشد نهال، بلند ترین شاخه آن را که به سمت بالا رشد کرده است را انتخاب می‌کنند و یک سوم آن را برش می‌زنند و شاخه‌هایی که زاویه تندی با تنه اصلی دارند و به سمت مرکز درخت رشد کرده‌اند را حذف می‌کنند، شاخه‌های بلند و ضعیف دیگر را نیز کوتاه می‌کنند اما شاخه‌هایی با طول کمتر از 23 سانتی متر را نگه می‌دارند تا ظاهر درخت به شکل دلخواه نزدیک شود.
پس از گذشت سال چهارم به بعد شاخه‌های ضعیف و بیمار حذف می‌شوند زیرا درختان ازگیل بالغ در برابر هرس سخت و زیاد واکنش خوبی ندارند و سبب افت محصول آن خواهد شد.
زمانی که هرس انجام می‌گیرد برش می‌بایست به صورت صاف و با حداقل آسیب بر روی شاخه ایجاد شود و برش باید به گونه‌ای باشد که زاویه آن به سمت پایین باشد که محلی برای تجمع آب ایجاد نشود و بعد از هرس محل برش را با پودر زغال باید ضدعفونی کرد.
در هنگام برش باید مراقب بود که شاخه‌ای که قرار است حفظ شود به آن آسیب وارد نشود پس لازم است به کمک یک دست این شاخه را مهار کرد تا در زمان برش به آن نیرو یا فشاری وارد نشود.
بونسای نوعی هنر ژاپنی محسوب می‌شود که درختان را به اندازه کوچک اما شبیه درختان بالغ و مسن تبدیل می‌کنند این کار با کمک هرس کردن و سیم مفتول انجام می‌شود و درخت ازگیل این قابلیت را دارد که به کمک هرس و پیوند زدن به یک درخت کوچک تبدیل شود و به اصطلاح بونسای شود زیرا درخت ازگیل رشد کندی دارد و به صورت درختچه‌ای رشد می‌کند اما سیستم ریشه ای قوی دارد.
جمع بندی
یکی از مراحل نگهداری و داشت درختان میوه عملیات هرس است که اگر به درستی و توسط فرد متخصص و با تجربه انجام شود دارای فواید بسیاری خواهد بود بنابراین قبل از انجام هرس به درستی در این زمینه مطالعه کنید و یا این کار به فرد متخصصی محول کنید همچنین می‌توانید در زمان خرید نهال ازگیل با مهندسان کشاورزی که در نهالستان‌های معتبر در حال فعالیت هستند، مشورت کنید و اطلاعات لازم در این زمینه را دریافت کنید.
یکی از اهداف هرس، بهبود شکل ظاهری درخت و ایجاد فرم دلخواه برای آن است پس در هنگام خرید نهال دقت کنید که نهال‌های جوان دارای ساختار و شکل مناسب باشند و از طرفی چون تولید نهال در نهالستان‌های معتبر در شرایط رشدی استاندارد انجام می‌شود پس نهال‌های آن‌ها دارای ساختار و شکل استانداردی هستند و کارشناسان فروش نهال به این نکته دقت می‌کنند و نهال‌های سالم با ساختاری مناسب را در اختیار مشتری قرار می‌دهند.
به طور کلی در یک معامله، قیمت حرف اول را می‌زند و در هنگام خرید نهال نیز قیمت آن یکی از فاکتورهای مهم به حساب می‌آید و زمانی یک باغدار بخواهد در سطح چندین هکتار نهال تهیه کند قیمت نهال برای آن اهمیت دارد پس برای اینکه قیمت تمام شده نهال ازگیل مقرون به صرفه باشد و از طرفی نهال‌های خریداری شده با کیفیت و تضمین شده باشند باید از مراکز معتبر مثل نهالستان‌های دارای مجوز این نهال‌ها خریداری شوند.
مقالات مرتبط
![نهالستان: خرید نهال با بهترین قیمت [فروش نهال 1402]](https://bartarnahal.ir/wp-content/uploads/2023/05/logo-3-copy.webp "نهالستان: خرید نهال با بهترین قیمت [فروش نهال 1402]"){kind=logo}
نظرات کاربران