آفت شته درختان گردو + راهکار کنترل

شته از دسته آفات مکنده بر روی درختان و گیاهان زراعی می باشد، این آفت که در گونه های مختلف در سراسر جهان وجود دارد تحت شرایط خاص می تواند بسیار خسارتزا باشد، آفات مکنده با مکیدن شیره ی گیاهی توان گیاه در تولید محصول را کاهش داده و حتی در شرایط بسیار گرم تابستان در صورت ضعیف بودن گیاه در برخی موارد می توانند منجر به مرگ گیاه شوند، این آفات فرصت طلب در صورت مساعد نبودن شرایط به سادگی افراد بالدار را تولید کرده و با کمک جریان باد به نواحی اطراف کوچ می کنند، مطلبی که سبب وحشتناک شدن خسارت این آفات می شود این است که این آفت در تمامی گونه های خود دامنه ی میزبانی وسیع داشته و در صورت نبود میزبان اصلی می توانند روی میزبانهای دیگر کوچ کرده و تا کاشت مطلوب ترین میزبان منتظر بمانند، بنابراین در زمینه ی کنترل این آفت تمام باغداران و زارعین یک منطقه باید به صورت متحد نسبت به کنترل جمعیت شته اقدام کرده تا یک ایمنی و کنترل کلی در منطقه نسبت به آنها صورت پذیرد، در این مقاله شما را با مهم ترین گونه ی شته که بر روی درختان گردو ایجاد خسارت می کند آشنا کرده و راه های کنترل اصولی آن را به شما می آموزیم.

شته های مهم و خسارتزای گردو:

همانطور که می دانید تنوع گونه های شته بسیار زیاد می باشد و در بسیاری موارد شته های با دامنه ی میزبانی وسیع درختان گردو را نیز در گیر می کنند اما به طور ویژه و خاص یک گونه شته سبز خالدار گردو می تواند در صورت مساعد بودن شرایط ایجاد خسارت کند.

شته سبز خالدار گردو:

این شته ها با نام علمی callaphis juglandis که در فرم بالغ دارای لکه ها و نقوش نقطه مانند روی سطح پشتی خود هستند دارای اندازه ی نسبتا درشتی بوده و به طور عمده پشت برگها را درگیر می کنند، این شته ها با تغذیه از رگبرگ اصلی در پشت برگ سبب ضعف درخت در انجام فتوسنتز و یا رسانیدن غذای تولید شده از برگ به سایر نقاط درخت شده و در نتیجه باعث ضعف، زردی و کاهش محصول در گردو می شود، یکی از نشانه های آلودگی درختان گردو به این آفت تجمع مورچه ها روی برگو تنه ی درخت می باشد، مورچه ها با شته ها همزیستی داشته و با تغذیه از مدفوع شته ها که عسلک نام دارد و حاصل تغذیه شته از شیره ی گیاهی و شیرین بوده در مقابل از شته ها در مقابل شکارچیان محافظت می کنند، علاوه بر این محافظت مورچه ها می توانند تخم این آفت را به لانه برده و زمستان را در آنجا سپری می کنند و یا تخم و یا پوره های سنین اول را روی شاخه ها جابه جا کرده و به گسترش آفت کمک می کنند، البته زمستانگذرانی این آفت بر روی شاخه های نهال گردو بوده و این آفت در اردیبهشت ماه انبوه ترین کلونیهای خود را روی شاخه های گردو تشکیل می دهد.

سیکل زندگی شته خالدار گردو:

سیکل زندگی اغلب گونه های شته یکسان بوده و این آفات پر جمعیت زمستان را به صورت افراد بالغ در پناهگاه هایی مانند شکاف درختان و حتی بر روی علفهای هرزی که می تواند به عنوان میزبان واسط عمل کند سپری کرده و در بهار اولین تخم ها را می گذارند، در اواسط اردیبهشت و در صورت مساعد بودن شرایط آب و هوایی این آفات اولین کلونیهای خود را به صورت پر جمعیت ظاهر کرده و به دلیل سرعت بالای تکثیر این آفت به سرعت جمعیت طغیانی پیدا خواهد کر، در پاییز با کم شدن شیره ی گیاهی و آماده شدن درخت برای به خواب رفتن جمعیت به صورت نر، ماده های زنده زا و نیمفها روی درختان وجود داشته و با سرد شدن هوا ماده های زنده زا ماده های تخمگذار را تولید کرده و خودشان از بین می روند و به همین ترتیب مجددا کلونی شته به صورت نر ها و ماده های تخم گذار زمستان گذرانی خواهند کرد.

لازم به ذکر است که در صورت اشباع شدن یک درخت به لحاظ جمعیت آفت، شته های بالدار ظاهر شده و به راحتی بر روی دیگر درختان مهاجرت کرده و روی آنها ایجاد کلونیهای جدید می کنند، این توسعه به سرعت صورت گرفته و ممکن است در طول یک فصل زراعی تمام خرید درختان گردو یک باغ و یا باغهای همجوار آلوده شوند.

علائم ابتلا به شته خالدار و یا شته سبز گردو:

به دلیل تجمع این آفات در پشت برگها ممکن است باغداران خیلی سریع متوجه حضور آفت نشوند اما به طور کلی نشانه ی تغذیه ی آفت مکنده از برگ درخت خیلی زود به صورت نقاط زرد رنگ بر روی سطح برگ ظاهر می شود، در صورت یک مقایسه ی ساده می توانید ببینید که برگهای آلوده سبز یکدست نبوده و خالخالی های رنگ پریده بر روی آنها ظاهر شده است، در صورت لمس این برگها متوجه چسبنده بودن سطح برگ می شوید وحتی ممکن است ببینید که روی برگ خاک چسبیده است، چسبنده بودن ناشی از ترشح عسلک از مخرج این شته ها بوده که چسبنده می باشد، این عسلک در سطح زیرین برگ تولید می شود اما تردد مورچه ها و چسبنده شدن دست و پای آنها تمام سطح برگ را چسبنده می کند، نشانه ی دیگر وجود شته در زیر برگ تردد بیش از اندازه ی مورچه ها روی شاخه ها، برگها و تنه ی درختان است که نشاندهنده ی وجود یک مشوق که همان عسلک می باشد است و در نهایت درختانی که به شدت به شته آلوده شده باشند شته ها علاوه بر پشت برگ ممکن است روی برگ هم دیده شده و علاوه بر مشاهده ی حضور مستقیم شته می توانید زردی و بی حالی درختان را مشاهده کنید.

خسارت شته سبز یا خالدار گردو:

خسارت آفات مکنده به این صورت است که با تغذیه از شیره ی گیاهی از بافت آبکش اجازه ی رسیدن مقدار کافی غذا به سلولهای میوه ی در حال رشد را نمی دهد و میوه ها پوک و یا خیلی ریز شده و حتی کاهش چشمگیری در میزان باردهی ایجاد می شود چرا که اولین کلونیها مصادف با زمان گلدهی درختان ظاهر شده و ممکن است سبب ریزش گلها شود.

نوعی دیگر از خسارت شته وجود داردکه به صورت غیر مستقیم بر درختان تحمیل می شود، شته ها به طور مرتب از شیره ی گیاه تغذیه کرده و عسلک از بدن آنها خارج می شود، همان ماده ی چسبناکی که سبب جلب توجه مورچه ها می شود، این ماده ی چسبناک بر روی روزنه ها نشسته و باعث بسته شدن روزنه ها می شود، همچنین گرد و غبار نیز بر روی این مواد چسبناک می نشیند و آنها نیز سبب مسدود شدن روزنه ها خواهد شد، فراموش نکنیم که روزنه ها به طور عمده در درختان پهن برگ در سطح زیرین برگها قرار داشته و اتفاقا تجمع شته و عسلک نیز در درختان گردو در سطح زیرین برگها می باشد، بنابراین شته با تولید این ماده به طور غیر مستقیم در تنفس و فتوسنتز گیاه اختلال ایجاد کرده و سبب ضعف درخت خواهد شد.

یکی دیگر از انواع خسارتی که تغذیه ی شته به صورت غیر مستقیم به درختان گردو می تواند بزند نقشی است که شته می تواند به عنوان ناقل بیماریهای ویروسی داشته باشد، ناقاین ویروسی مانند شته ها می توانند با انتقال این بیماری به قیمت نهال گردو این درختان را طی چند سال از پا در آورده و سبب کاهش تا صفر شدن میزان محصول شود و بنابراین کنترل جمعیت شته می تواند اهمیت بسیار زیادی داشته باشد.

راه های ابتلا به شته سبز خالدار گردو:

شته های خالدار ممکن است با نهال آلوده که در باغات تازه تاسیس شده مورد استفاده قرار گرفته اند وارد باغ شده و با باد و یا حشرات و پرندگان به باغهای قدیمی وارد شوند و درختان قدیمی را آلوده کنند، انتخاب نهالی که گواهی سلامت دریافت نکرده می تواند منجر به ایجاد این مشکل بزرگ نه تنها در باغ جدید بلکه در باغهای قدیمی مجاور شود، استفاده از ابزار باغبانی که در باغات آلوده مورد استفاده قرار گرفته نیز راه دیگری برای انتقال این آفت می باشد، بسیاری از باغداران ممکن است ابزار آلات باغبانی را از یکدیگر بنا به دلایلی قرض بگیرند، بنابراین توصیه می شود ابزارآلات قرض گرفته شده را با آب وایتکس 10 درصد ضد عفونی کنید و سپس مورد استفاده قرار دهید.

عوامل افزایش دهنده ی خسارت آفت شته خالدار سبز گردو:

نکته ای که در این زمینه برای خسارت بیشتر شته اهمیت دارد ضخیم بودن و یا ترد بودن برگ است، شاید برای شما جالب باشد بدانید آفت شته در بیشتر مواقع به عنوان افت درجه یک شناخته نمی شود و در واقع آفت درجه دومی باشد، این آفت تنها در صورت مساعد بودن شرایط است که می تواند به صورت طغیانی در آمده و خسارت وارد کند، آفت شته دارای قطعات دهانی زننده مکنده می باشد به این صورت که در ابتدا با یک مته ی سوزنی شکل بافت برگ را سوراخ کرده و سپس با مجاری مکنده شیره گیاه را به داخل بدن خود می کشند، شرایط مساعد زمانی ایجاد می شود که درخت با تغذیه ی بیش از اندازه با کودهای ازته و آبیاری بیش از اندازه دیواره های نازک تر تولید می کند، استفاده از کود ازته زیاد رشد رویشی گیاه را تحریک کرده و درختان به طور مداوم در حال تولید برگهای جوان هستند و بنابراین برگهای نازک و ترد که برای تغذیه ی شته بسیار مناسب هستند به وفور در دسترس خواهد بود.

راههای کنترل آفت شته خالدار سبز گردو

یکی از اساسی ترین و مهم ترین راه های کنترل آفات وبیماریها کنترل زراعی می باشد، کنترل زراعی برای از بین بردن یا کنترل جمعیت آفت شته خالدار شامل تمامی اقدامات لازم برای کنترل اینوکولوم اولیه ی آفت می باشد، اینوکولوم اولیه همان جمعیت شته های ماده تخمگذار و شته های نر بوده که زمستان را روی میزبانهای ثانویه مانند علفهای هرز و یا در زیر پوسته و شکاف درختان گردو به سر می برند می باشد، بنابراین کنترل زراعی می تواند شامل از بین بردن علفهای هرز و سم پاشی بهاره ی درختان به قصد از بین بردن این جمعیت اولیه باشد، پس از کاهش جمعیت اولیه تمام راه های زراعی که می تواند سبب کاهش حساسیت درختان به تغذیه آفت باشد نیز کنترل زراعی به شمار می رود،مانند استفاده از ارقام مقاوم که برگهای خشبی تر و ضخیم تر تولید می کنند، وآبیاری و کود دهی به موقع و از همه مهم تر به اندازه ی درختان مانع از حساس شدن آنها به خسارت آفت شده و نوعی کنترل زراعی به شمار می رود، همچنین استفاده از کودهای حاوی سیلیس نیز به خشبی تر شدن برگها کمک می کند و عدم استفاده بیش از اندازه از کودهای ازته که سبب ترد شدن بافت برگها می شود بسیار موثر است، در نهایت عدم کاشت گیاهان زراعی حساس به شته پای درختان نیز می تواند به کنترل آفت به صورت زراعی کمک بسیار زیادی بکند.

خرید نهال گردو سالم و گواهی شده از مراکز فروش نهال گردو که به صورت معتبر فعالیت می کنند می تواند بسیار موثر باشد، چرا که یکی از راه های اصلی انتقال این عوامل به باغهای جدید خرید نهال گردو آلوده می باشد، بنابراین بدون توجه به قیمت نهال گردو سعی کنید نهال سالم را از مراکز معتبر تهیه کنید.

ببسیاری از حشرات شکارگر و یا پارازیتوئید هستند که می توانند نقش موثری در کنترل آفت شته بازی کنند، یکی از این عوامل کنترل کننده شکارگر بالتوری سبز می باشد، این شکارگر در زمان پورگی می تواند از شته ها تغذیه کند اما در زمان بلوغ تنها تخمگذاری می کند، این شکار گر به طور طبیعی در طبیعت بساری از مناطق وجود داشته و امروزه با پرورش مصنوعی آن و رها سازی در کشاورزیهای تحت کنترل مانند گلخانه ها بسیار مفید واقع شده است، پارازیتوئیدهای فعال نیز بسیار زیاد هستند پارازیتوئیدهایی مانند aphideous colemani که می توانند درون بدن شته ها تخمگذاری کرده و شته به مرور مومیایی می شود تا جایی که می میرد و حشره ی بالغ پارازیتوئید از آن خارج می شود، شرایط تکثیر این پارازیتوئیدها ممکن است در بسیاری از مناطق گردوکاری به واسطه آب و هوای خاص این مناطق ممکن نباشد و بهتر است در این صورت به فکر روشهای تکمیلی مانند روشهای زراعی و یا سم پاشی با سموم بیولوژیک باشید ، البته سم پاشی کردن اصولی و جلوگیری از سم پاشیهای بی رویه می تواند از جمعیت شکارگرهای بومی مانند کفشدوزکها حمایت کند و در نتیجه جمعیت این آفت هیچگاه طغیانی نخواهد شد

اولین مرحله و اساسی ترین مرحله در سمپاشی برای کنترل جمعیت آفت شته سمپاشی بهاره پس از ظهور اولین کلونیها می باشد، پس از سمپاشی مرحله ی اول روغن پاشی برای نامساعد کردن شرایط تغذیه این آفات سبب دور شدن آفات از روی درخت شده و حتی پوشیده شدن بدن شته ها با روغن در مواردی سبب کشته شدن این آفات و ریزش آنها می شود، در صورت مشاهده ی جمعیتهای بعدی آفت در طول فصل رویش توصیه می شود مجددا سمپاشی انجام شود، سم پاشی پاییزه بر روی علفهای هرز و تنه ی درختان نیز می تواند سبب از بین رفتن جمعیت زمستان گذران شود چرا که خوشبختانه این آفات فرم زمستان گذران غیر قابل نفوذ نداشته و نسبت به سمپاشی حساس هستند.

سم پاشی را می توان با انواع سموم محاز و مناسب انجام داد، بیشترین سمومی که در این مورد مورد استفاده قرار می گیرد سموم دیازینون، مالاتیون و پر مترین می باشد.

کلام آخر:

کلام آخر اینکه با تغذیه ی اصولی درختان راه را برای تبدیل این آفت درجه دو به یک آفت درجه یک بازنکنید و با پایش مداوم در باغ به محض ورود آفت و پیش از طغیانی شدن جمعیت آن را کنترل کنید و موکدا بیان می شود که در زمینه ی کنترل شیمیایی برای حفظ دشمنان طبیعی بومی در منطقه و جلوگیری از ایجاد مقاومت در شته ها از سم پاشیهای بی رویه جلوگیری نمایید.