افت شته درختان میوه( تشخیص، کنترل و درمان )✔️ برتر نهال

افت شته درختان میوه (تشخیص، کنترل و درمان )

شته آفتی است که همه ی باغداران دست کم یک بار با آن سر وکار داشته اند و ممکن است در برخی از باغات به حدی دردسر آفرین شده باشد که باغداران از کنترل آن عاجر مانده باشند، در این مقاله شما را با این آفت سرسخت آشنا کرده و راه های کنترل آن را به شما آموزش خواهیم داد.

شناسایی شته:

شته ها در گونه های مختلفی وجود دارند و هر یک ویژگیهای ظاهری و زیستی مخصوص به خود را دارند، گونه های مختلف شته می توانند به انواع مختلف درختان میوه حمله کرده و با تغذیه از شیره ی گیاهی سبب ایجاد ضعف در درختان شوند، ایجاد ضعف غذایی در درختان می تواند سبب ریزش برگها، شکوفه ها، میوه ها و حتی کاهش رشد درختان شود که همه ی اینها منجر به کاهش عملکرد درختان میوه خواهد شد.

شته هایی مانند شته ی سبز هلو، شته ی مومی و شته ی خالدار از جله گونه های با دامنه ی میزبانی وسیع در بین شته ها هستند که به اغلب درختان میوه حمله کرده و سبب ایجاد ضعف در درختان می شوند، دامنه ی میزبانی وسیع این شته ها سبب می شود که هیچ گاه بدون میزبان باقی نمانند هر زمان یک میزبان به فاز خواب برود این شته های می توانند روی درختان همیشه سبز کوچ کرده و تا بهار و سبز شدن مجدد میزبان خود منتظر بمانند.

شناسایی گونه های مختلف شته می تواند به شما این امکان را بدهد که بتوانید مرحله ی حساس زندگی شته را شناسایی کرده و کنترل را درست در زمان حساس زندگی شته انجام دهید، شناسایی گونه ها ممکن است برای شما باغداران کار ساده ای نباشد اما کارشناسان و متخصصان گیاهپزشکمی توانند این کار را به سادگی از طریق کلیدهای حشره شناسی انجام دهند.

اما در مورد کنترل شته ها کلیاتی نیز وجود دارد که برای همه ی گونه های شته یکسان بوده و در این مقاله با اشاره به این کلیات مهم راهنمایی عمومی برای کنترل این آفات را به شما ارائه خواهیم کرد.

سیکل زندگی شته ها:

شاید برای شما جالب باشد بدانید که شته ها تنها از راه تولید مثل جنسی تکثیر نمی شوند بلکه از راه غیر جنسی که به آن پارتنوکارپی نیز گفته می شود تکثیر می شوند، این شیوه ی تکثیر به وسیله ی افراد ماده ی بکر زا بدون دخالت نرها انجام می شود که به حشره این امکان را می دهد که بتواند با سرعت بیشتری در شرایط مساعد تکثیر شود، این روش تکثیر به ویژه در شته ی سبز هلو که دامنه میزبانی بسیار وسیعی نیز دارد وجود داشته و سبب می شود این آفت در مناطقی که میزبان حساس و شرایط آب و هوایی مطلوب وجود دارد طغیان کند.

بنابراین دانستید که برای طغیان و در دسر ساز شدن شته ها در باغ دو شرط وجود دارد اول شرایط آب و هوایی مطلوب و دوم وجود میزبان حساس، شرایط آب و هوایی گرم با رطوبت نسبی متوسط می تواند از شرایط مطلوب آب و هوایی برای رشد شته ها به شمار رود و میزبان هم به صورت زنتیکی می تواند حساس باشد و یا اینکه در اثر تغذیه و آبیاری نا درست ما باغداران حساس شده باشد.

روشهای عمومی تشخیص شته ها:

برای شناسایی شته در باغ خود باید به دنبال این حشرات در مراکز تجمع آنها بگردید، در جدول زیر محل تجمع برخی از گونه های خسارتزای شته را به شما آموزش می دهیم تا در مرحله ی پایش خود در باغ بتوانید قسمتهایی از درختان میوه که می تواند محل تجمع آنها باشد را به خوبی نگاه کرده و در صورت ورود و استقرار این آفت به باغ خود خیلی زود مطلع شوید و اقدامات کنترلی مخصوص را انجام دهید.

گونه ی شته ی رایج	میزبان	محل استقرار	شکل ظاهری	علائم روی درخت
شته سبز هلو	وسیع و پلی فاز	پشت برگها، دم برگها و به ویژه در محل سرشاخه های جوان و یکساله	سبز رنگ، در دو فرم بالدار و بدون بال،	تردد بیش از اندازه ی مورچه ها، خیس و چسبناک شدن درخت
شته ی خالدار گردو	وسیع و پلی فاز	پشت برگها و در محل سرشاخه ها و در امتداد رگبرگها به صورت ردیفی	سیاهرنگ و خالدار و جثه ای نسبتا درشت	ضعف و زردی درخت و عبور و مرور مورچه روی شاخه ها
شته ی گل رز	گل سرخ و نسترن و دیگر اعضای خانواده گلسرخیان	پشت برگ و کل شاخه ها	رنگ سبز مایل به قهوه ای و پاهای سیاه رنگ	ضعف و زردی درختان
شته سبز سیب	سیب، گلابی، به، زالزالک و دیگر اعضای خانواده گلسرخیان	پشت برگها، سرشاخه های جوان و پاجوشها	سبز رنگ و تجمع در سرشاخه ها	تغییر شکل سرشاخه های جوان در اثر تغذیه ی این شته

گونه های دیگری از شته ها نیز وجود دارند که می توان با شناسایی دقیق گونه روشهای دقیق تری را برای مدیریت آنها در نظر گرفت اما همانطور که در جدول می بینید نوع خسارت اغلب گونه های شته به دلیل نوع تغذیه ی مکنده ی یکسانی که دارند مانند هم بوده و بنابرین شیوه ی کنترلی هم که برای آنها در نظر گرفته می شود می تواند یکسان باشد، در ادامه روشهای پیشگیرانه از هجوم آفت شته به باغات را برای شما شرح می دهیم تا بدانید با انجام چه اقداماتی می توانید از هجومو طغیان شته در باغ خود جلوگیری کنید.

جلوگیری از هجوم و طغیان شته ها در باغ:

چنانچه اقدامات زیر را در باغ خود انجام دهید هیچ گاه با طغیان شته ها رو به رو نشده و نگرن استفاده از سموم مختلف برای کنترل آنها نخواهید بود.

احداث باغ با ارقام مقاوم:

درست است که شته ها آفات سرسختی هستند اما به هر حال مکنده بوده و برای تغذیه ی خود باید نیش خود را درون بافت گیاه فرو کرده و از آن تغذیه کنند، چنانچه دیواره ی سلولی خیلی ضخیم باشد و یا فشار آوندی بسیار بالا باشد حشره نمی تواند با نیش ظریف خود از این بافت تغذیه کند، بنابراین خرید نهال در ارقام مقاوم اولین راه پیشگیری از طغیان این آفت در باغ است.

ارقام مقاوم به صورت ژنتیکی دیواره ی ضخیم تر و فشار آوندی بالاتری دارند و زمانی که آفت شته بافت را پروب یا به اصطلاح تست می کند تشخیص می دهد این درخت برای تغذیه ی او مناسب نیست از روی آن بلند می شود.

تقویت درختان:

حتی اگر باغ خود را با ارقام مقاوم احداث کنید اما برنامه ی آبیاری و کود دهی مناسب را برای آن در نظر نگرفته باشید درختان دچار ضعف شده و این ضعف نوعی دعوت نامه برای آفات مکنده و فرصت طلبی مانند شته ها به شمار می رود، خوب است بدانید آفت شته یک آفت درجه دو بوده که در گذشته ننی توانسته به باغات خسارت وارد کند و تنها به صورت فرصت طلب منتظر بوده درختان دچار ضعف شوند اما امروزه کاشت وسیع ارقام حساس و مدیریت باغداری غلط سبب طغیان این آفت شده است.

هرس شاخه ها:

هرس درست و اصولی شاخه های درختان سبب تقویت بیشتر درختان شما می شود، درختان در زمان رشد رویشی سریع به عناصر غذایی بیشتری احتیاج دارند و این عناصر را از خاک تامین می کنند زمانی که منبع این عناصر در خاک محدود باشد و شاخه های غیر مثمر نیز انرژی از زمین دریافت کنند شاخه های جوان و یک ساله دچار ضعف شده و همین سبب می شود که موقعیت برای حمله ی شته ها به ویژه در سرشاخه های جان فراهم شود بنابراین با هرس درست و اصولی می توانید به تقویت درختان خود و جلوگیری از استقرار شته ها کمک کنید.

رعایت فاصله ی مناسب بین درختان:

رعایت فاصله ی مناسب برای جلوگیری از استقرار و طغیان شته ها سه کار مهم انجام می دهد:

درختان به اندازه ای به هم نزدیک نیستند که آفت خیلی سریع از یک درخت به درخت دیگر از طریق تماس شاخه ها منتقل شود.
تهویه کافی برقرار بوه و رطوبت و گرما در بین شاخه ها بالا نمی رود که شرایط دمایی و رطوبتی برای تکثیر شته ها فراهم شود.
دریافت نور کافی توسط درختان به تقویت آنها و جلوگیری از استقرار شته ها کمک خواهد کرد.
پایش مداوم در باغ:

حتی اگر همه شرایط جلوگیری از ورود آفت را رعایت کرده باشید باز هم ممکن است آفت از طریق باد و روشهای دیگر به باغ شما راه پیدا کرده و روی درختان شما در شاخه های حساس مستقر شود چنانچه با پایش مداوم خیلی سریع از ورود و استقرار آنها مطلع شوید می توانید آفت را در نطفه خفه کرده و جلوی طغیان آن در باغ را بگیرید.

بر اساس تجربه ی مشاوران فروش نهال که طی سالها تجربه و صحبت باغداران به دست آمده است درصد بالایی از طغیان آفت شته در باغات میوه به دلیل آگاه نبودن به موقع از حضور آفت بوده و در صورتی که باغدار سریع از حضور آفت در باغ خود مطلع شود اصلا کار به طغیان و مستاصل شدن باغدار نخواهد کشید.

حمایت از جمعیت دشمنان طبیعی:

طبیعت در تعادل است خداوند طبیعت را در تعادل کامل آفریده است اما جایی که تعادل از بین رفته و طغیان ظاهر شده است شک نکنید که اقدامات خود انسانها این عاقبت را رقم زده است، دشمنان طبیعی آفات همیشه قادر به کنترل آفات هستند در صورتی که حضور داشته باشند و به واسطه ی سم پاشیهای بی رویه ی ما با استفاده از سموم غیر مجاز از بین نرفته باشند.

شک نداشته باشید در هر باغی که این آفت از کنترل خارج شده و طغیان کرده است باغدار یا باغداران مجاور و همسایه به صورت بی رویه از سموم غیر مجاز استفاده کرده اند و یا اقدام به کاشت ارقام حساس کرده اند و بنابراین این پی آمد را رقم زده اند.

حمایت از دشمنان طبیعی شته ها مانند شته ها و زنبورهای پارازیتوئید شته تنها با استفاده ی اصولی از هر سم و یا کود شیمیایی امکان پذیر است و نیاز به انجام کار خاصی و یا حتی رها سازی دشمن طبیعی در طبیعت نیست.

کنترل آفت شته در باغاتی که استقرار پیدا کرده اند:

برای کنترل شته در باغاتی که آفت مستقر شده است در درجه ی اول هرس شاخه های به شدت آلوده و سوزاندن آنها توصیه می شود چرا که با این کار می توانید بخش یزرگی از آفت را حذف کنید بدون اینکه از سموم استفاده کرده باشید، فراموش نکنید که سم پاشی می تواند سبب ایجاد جمعیت مقاوم و طغیان آفت با جمعیت مقاومی شود که دیگر حتی با استفاده از سموم مختلف هم قابل درمان نباشد.

بنابراین استفاده از سم آخرین راه درمانی شما باید باشد، راه دوم برای کنترل شته اجرای برنامه ی آبیاری و کود دهی تقویتی و البته عدم استفاده ی بی رویه از کودهایی است که سبب رشد سریع رویشی می شوند، استفاده از کودهای دارای ازت بالا بافت را تردتر و حساس تر می کند در حالی که استفاده از کودهای پتاسیم دار و یا سیلیس دار سبب خشبی تر شدن بافت شده و درخت را برای تغذیه ی آفت نامساعد می کند.

سم پاشی راه نهایی برای کنترل شته به شمار می رود در صورتی که بخواهید این آفت در باغ شما به خوبی کنترل شود، بنابراین در صورتی که تمام اقدامات ذکر شده را در باغ خود انجام دادید و باز هم نیاز به سم پاشی احساس شد می توانید از سموم موثر و البته ایمن برای جمعیت دشمنان طبیعی سمپاشی را انجام داده و آفت را در باغ خود کنترل کنید.

نکته ی بسیار مهمی که در کنترل آفت شته باید در نظر داشت این است که همه ی باغداران مجاور باید برای کنترل این آفت به صورت یک دست عمل کنند، در شرایطی که شما برای کنترل آفت در باغ خود تلاش کنید اما در باغ مجاور هیچ اقدامی انجام نشود این امر موجب طغیان جمعیت مقاوم شته خواهد شد و بنابراین تمام اقدامات شما نیز هدر می رود،بنابراین با جدی گرفتن این آفت باید تمام باغداران با هم همکاری کرده و آفت را به صورت یکدست در منطقه کنترل نمایند.

کلام آخر:

دانستید که آفت شته به دلیل پلی سیکل و پل فاژ بودن می تواند بسیار خطر ناک باشد و با تولید جمعیت مقاوم می تواند به حالت طغیان و غیر قابل کنترل در بیاید اما چنانچه همه باغداران اصول مدیریتی صحیح را درباغ خود پیاده کنند دیگر نگرانی از این بابت وجود نخواهد داشت، لازم به ذکر است که قیمت نهال سالم و مقاوم با قیمت نهال بدون این شناسه ها متفاوت بوده اما با توجه به از بین بردن ریسک طغیان آفات و بیماریها توصیه می شود حتما نهالی را خریداری کنید که گواهی دار و مقاوم باشد.