آفت کرم جگری در درخت گردو + نحوه شناسایی و کنترل

آفت کرم جگری یکی از مهم ترین آفات نهال گردو به ویژه درختان پیر و مسن و ضعیف به لحاظ آبیاری و تغذیه ای می باشد، در این مقاله با معرفی این آفت به شما روشهای شناسایی آفت و همچنین روشهای موثر در کنترل آن را آموزش می دهیم.

ریخت شناسی آفت:

کرم جگری یا cossus cossus آفتی از راسته ی بال پولکداران می باشد، حشرات بالغ پروانه هایی درشت با بدن و بالهایی خاکستری رنگ بوده که عرض بالها در حالت باز به 80 میلی متر می رسد، بالها بر روی خود نقوشی مواج مانند داشته وروی شکم این پروانه نیز نقوش راه راه مانند وجود دارد، از آنجا که پروانه ها و یا حشرات بالغ دو سال یکبار ظاهر می شوند ممکن است در سالهای اولیه ی ابتلا پروانه ها به تعداد زیاد مشاهده نشوند اما به مرور با مسن تر شدن و ضعیف تر شدن درختان تعداد پروانه های بالغ بیشتر شده و ممکن است در فصل بهار شاهد آمار بسیار زیاد این پروانه ها در باغ باشید.

کرم جگری در حالت نابالغ و لاروی دارای کرم هایی که در زمان نزدیک به شفیره شدن طول این لاروها ممکن است به ده میلی متر هم برسد، هستند، مهمترین مشخصه ی ابن لاروها اندازه ی درشت و رنگ خاص بدن آنها می باشد، لاروها در سنین اول به رنگ زرد بوده و به مرور و با بالغ شدن رنگ آنها تیره تر شده و به قرمز جگری نزدیک می شود، دلیل نام گذاری این آفت به کرم جگری نیز همین رنگ خاص آفت در سنین نزدیک به بلوغ می باشد، چرا که آفت کرم جگری در سنین آخر لاروی که دارای این رنگ خاص نیز می باشد بیشترین خسارت را به واسطه تغذیه از سیستم آوندی درخت وارد می کند و بیشتر اوقات باغداران در این زمان متوجه وجود خسارت آفت می شوند و تا قبل از آن بسیاری حتی متوجه حضور آفت در باغ خود نیستند.

سیکل زندگی:

سیکل یا چرخه ی زندگی این آفت دوسال به طول می انجامد و به واسطه ی این سیکل زندگی طولانی هم می تواند آفت بسیار خسارت زننده و هم آفتی ضعیف قلمداد شود، آفاتی که سیکل زندگی طولانی دارند تغییرات ژنتیکی بسیار کمتری در مقایسه با آفاتی که در سال چندین نسل تولید می کنند خواهند داشت و به همین دلیل به ندرت می توانند بر سیستم دفاعی درختان مقاوم غلبه کنند، همین دلیل سبب می شود که بتوان آنها را از دسته آفات ضعیف قلمداد کرد اما از این لحاظ که مراحل لاروی و خسارت زننده ی آفت دو سال به طول می انجامد و در طی این دو سال می تواند تغذیه ی زیادی از درخت داشته باشد در حالی که حتی دیده نمی شود و درون تنه قرار دارد می تواند از دسته آفات خطرناک نیز به شمار رود، جشرات بالغ پس از ظاهر شدن در بهار بر روی تنه ی درختان ضعیف تخم گذاری می کنند و لاروها خیلی سریع ظاهر می شوند، در واقع دوره ی جنینی بر خلاف دوره ی لاروی طولانی نخواهد بود و حداکثر دو تا سه هفته طول می کشد، پس از ظهور لاروها این لارواها با قطعات دهانی جونده ای که دارند بافت چوب را سوراخ کرده و به درون تنه ی درخت نفوذ می کنند، پس از نفوذ لارو به درون چوب از چوب تغذیه کرده و به حفر کانال درون تنه ادامه می دهند تا زمانی که به بلوغ نزدیک می شوند، پس از بالغ شدن و رسیدن به سنین آخر لاروی، لاروها ی سنین آخر شروع به حرکت به سمت ورودی کانال کرده و در آنجا خانه ی شفیرگی خود را با بزاق دهان و ذرات خاک و چوب مانند یک خانه گلی روی تنه درست می کنند و در نهایت پس از یک ماه تا یک ماه و نیم دوره ی شفیرگی سپری شده و حشرات بالغ از خانه ی شفیرگی خارج می شوند.

حشرات بالغ تخم های خود را روی تنه به صورت انفرادی قرار نمی دهند بلکه تخمها به صورت دسته جات 10 الی 15 تایی روی تنه قرار گرفته و همین سبب بالا رفتن صعودی آفت پس از حداکثر دو سال می شود، جالب است بدانید یک ماده ی بالغ می تواند تا 1900 تخم در طول زندگی خود قرار دهد، میزان تخم گذاری پروانه ها به طور متوسط 1000 عدد می باشد که رقم بسیار بالایی حتی با ورود یک پروانه به باغ می باشد.

نحوه ی شناسایی آلوده شدن باغ گردو به آفت کرم جگری:

نحوه ی شناسایی حضور آفت در باغ بسیار اهمیت دارد، بسیاری از باغداران به ویژه در سال اول متوجه حضور آفت نشده و بنابراین اجازه می دهند آفت به خوبی در باغ مستقر شود،پس از بالا رفتن جمعیت آفت و به طبع آن بالا رفتن خسارت آفت تازه به فکر کنترل آن می افتند که با توجه به میزان و نوع خسارت حتی در صورت کنترل آفت درختان دیگر قدرت خود را به میزان زیادی از دست داده اند، یکی از راه های شناسایی این آفات در سال اول مشاهده ی حشرات بالغ در باغ می باشد، حشرات بالغ پروانه هایی بزرگ هستند بنابراین نمی توان گفت به چشم نمی آیند اما چنانچه فکر می کنید کم دقت هستنید و ممکن است پروانه ها را نبینید می توانید با استفاده از تله های نوری در ابتدای فصل بهار حشرات بالغ همه آفات به ویژه آفات پروانه ای موجود در باغ را شکار کنید، استفاده از تله ی نوری می تواند راه موثری برای شناسایی انواع آفات موجود در باغ باشد که ممکن است از نظرها پنهان بماند، در مرحله ی بعد چنانچه بهار سپری شد و اقدامی برای شناسایی آفت در باغ نکردید باید بدانید که آفت به مدت دو سال از دید شما پنهان می ماند و تنها راه شناسایی حضور آن در ماه های اول فقط سوراخهای لاروی ریزی است که روی تنه درختان ایجاد شده است، در مراحل بعدی و با رشد لارو و نزدیک شدن لارو به سنین آخر به دلیل فعالیت بیشتر لارو، نفوذ بیشتر و تغذیه ی بیشتر علامت ابتلای درختان به صورت ضعف درخت، زردی، پزمردگی و یا شاید خشکشدن برگ درختان به ویژه خشک شدگی از حاشیه به مرکز که نشان دهنده ی نرسیدن درست آب و مواد غذایی به برگ است ظاهر می شود که بسیاری از باغداران در این مرحله متوجه حضور آفت در باغ می شوند.

دامنه ی میزبانی آفت کرم جگری:

دامنه ی میزبانی این آفت می تواند به شدت وسیع باشد، این آفت انواع درختان میوه مانند سیب، به، آلو، گردو و غیره را مورد حمله قرار داده و در صورت نبود آنها به درختان جنگلی و غیر مثمر حمله می کند، بنابراین حتی در زمانی که شما باغ جدید گردو در یک منطه جدید احداث می کنید ممکن است این آفت بر روی درختان جنگلی و غیر مثمر اطراف مستقر باشد و در نهایت در زمانیکه درختان گردو در باغ شما مسن تر شدند و در صورتی که مقاوم نبوده و یا تغذیه ی مناسب نداشته باشند، این درختان نیز مورد هجوم آفت قرار می گیرند، دامنه ی میزبانی از این نظر اهمیت دارد که آفت می تواند به خوبی در یک شهر و و یا منطقه بدون داشتن ترجیح میزبانی مستقر شده و انواع باغات میوه را مورد تهدید قرار دهند.

عوامل موثر بر تشدید خسارت آفت کرم جگری در باغات گردو:

آفت کرم جگری با وجود اینکه می تواند آفت خسارت زننده و مهمی باشد اما در عین حال یک آفت درجه دو به شمار می رود، آفات درجه دو آفاتی هستند که در زمان پیر بودن، بیمار بودن و یا ضعیف بودن درختان به آنها حمله می کنند و در واقع آفات فرصت طلب هستند،در نتیجه پس از احداث باغ گردو به مرور که پس از چندسال درختان پا به سن می گذارند شما باید نسبت به ابتلای درختانتان به این آفت حساسیت به خرج دهید.

شرایط ابتلا درختان گردو به آفت کرم جگری:

مسن بودن درختان: باغات تازه تاسیس درگیر نمی شوند چرا که این آفات شاخه های جوان و شاداب را نمی توانند مورد حمله قرار دهند، شاید برای شما این سوال مطرح شود که چرا باغات جوان آسیب نمی بینند؟ در پاسخ به این سوال باید گفت به دلیل فشار بالای آوندی در درختان جوان این درختان مبتلا نخواهند شد.
ضعیف بودن درختان: بیمار شدن درختان و یا مورد حمله ی آفات دیگر قرار گرفتن درختان سبب ضعیف شدن آنها می شود و بنابراین درختان بیمار و یا آفت زده مستعد آلودگی به این آفت هستند.
تنش آبیاری درختان: درختانی که از آبیاری منظم و به اندازه برخوردار نباشند هم بیشتر مورد حمله قرار گرفته و هم بیشتر خسارت می بینند.

مسیرهای انتقال وابتلای درختان گردو به آفت کرم جگری:

نهال آلوده: خوشبختانه این آفت با نهال آلوده به باغ منتقل نمی شود چرا که این آفات تخم خود را به هیچ عنوان بر روی نهال و شاخه های جوان آن نمی گذارند.
استفاده از ابزارآلوده: این روش نیز نمی تواند روش سرایت این آفت باشد چرا که آفت به صورت لارو تا دو سال در تنه ی درختان مسن وجود داشته و با ابزار جا به جا نمی شود.
سرایت از درختان آلوده: این راه تنها را انتقال آلودگی به باغات می باشد و در صورت ابتلای باغات مجاور این آفت پس از ظهور پروانه ها می تواند به راحتی با پرواز حشرات بالغ باغات دیگر را درگیر کند

کنترل آفت:

درست است که شناسایی حضور آفت ممکن است در برخی مواقع کمی دشوار باشد اما کنترل این آفت که ممکن است حتی در نظر برخی باغداران هولناک به نظر برسد خیلی ساده است با ما باشید تا در ادامه به بررسی راه های پیشگیری و کنترل این آفت بپردازیم.

کنترل آفت کرم جگری در باغات به دو صورت پیشگیری قبل از ابتلا و کنترل پس از ابتلا انجام می شود.

روشهای پیشگیری از ابتلا به آفت کرم جگری در باغات گردو:

تقویت درختان: درختان گردو باید از همان ابتدا و پس از خرید نهال گردو به خوبی تغذیه شوند تا هم بهره برداری بهتری داشته باشند و هم در سنین پیری از خسارت این آفات فرصت طلب در امان بمانند.
شکار حشرات بالغ: با شکار حشرات بالغ با استفاده از تله های نوری و یا فرمونی می توانید جمعیت آفت را در همان ابتدای فصل کنترل کرده و چنانچه تعدای فرار کنند و تخم گذاری کنند جمعیت آنها بسیار پایین تر از میزانی است که بتوانند خسارت بزنند.
آبیاری صحیح و منظم: استفاده از شیوه ی آبیاری قطره ای پیش از احداث باغ گردو کمک می کند تا باغداران بتوانند در تمام سالهای پس از احداث باغ آبیاری درختان را به خوبی مدیریت کنند و همین امر سبب بالا بودن فشار آوندی در سنین بالا شده و سبب می شود درختان به این آفت مبتلا نشوند.

راه های کنترل آفت کرم جگری در باغات گردو:

روشهای کنترل آفت کرم جگری به سه دسته ی روشهای زراعی، مکانیکی و شیمیایی تقسیم بندی می شود، در ادامه به بررسی این روشها می پردازیم.

روشهای زراعی: روشهای زراعی کنترل آفت کرم جگری در باغات گردو شامل تقویت درختان با تغذیه و آبیاری صحیح می باشد، هرس از بین بردن بقایای گیاهی و دیگر اقدامات زراعی در مورد این آفت به دلیل سیک زندگی خاص و شاخه هایی که مورد هدف قرار می دهد موثر نیست.
روشهای مکانیکی: روشهای مکانیکی شامل تله گذاری برای شکار حشرات بالغ و جلوگیری از جفت گیری و تخمگذاری آنها می باشد، همچنین در صورت مشاهده ی کانالهای لاروی می توانید با یک سیم مفتول تیز و با قطر کم درون کانالها برده و لاروها را زخمی کردو بکشید، البته از بین بردن لارو درون دالانهای لاروی کاری است که در صورت تعداد کم درختان و آمار کم ابتلا قادر به انجام آن خواهید بود.
روشهای شیمیایی: از آنجا که لارو پس از ظهور سن اول به سرعت وارد تنه ی درخت می شود سمپاشی با سموم محافظتی نمی تواند اثر بخش باشد، چرا که لارو درون بافت چوب بوده و به شدت محافظت می شود، اما از سم پاشی با سموم موثر می توان برای کنترل حشرات بالغ استفاده کرد، برای این کار ابتدا با استفاده از قرار دادن تله ی نوری تخمینی ازجمعیت حشرات بالغ به دست آورده و سپس در صورت آمار بالا که امکان از بین بردن همه ی آنها با تله نباشد می توانید سم پاشی انجام دهید، توجه داشته باشید که سم پاشی با سموم موثر بر روی حشرات بالغ تنها در ماه های اولیه ی بهار کار ساز می باشد و پس از آن دیگر آفات تخمگذاری کرده اند و حشرات بالغ یا در حال مردن هستند و یا دیگر تخم گذاری نمی کنند و کار خود را کرده اند.

کلام آخر:

در رابطه با کنترل این آفت در باغات گردوی خود نباید اصلا نگران باشید چرا که تنها با تقویت درختان می توانید از ابتلا جلوگیری نمایید، تعیین زمان صحیح کنترل شیمیایی نیز تاثیر بسزایی در این راه دارد، در نهایت فروش نهال گردو در مراکز مختف انجام می شود که نهال گردو را با کیفیتهای مختلف به فروش می رسانند در نظ ر داشته باشید که درست است این آفت با نهال منتقل نمی شود اما آلودگی نهال به آفت یا بیماریهای دیگر سبب ضعف درخت و مستعد شدن آن به این آفت می شود، بنابراین بدون در نظر گرفتن قیمت نهال گردو بهتر است نهال را از مراکز معتبر خریداری کنید.