آفت کرم خراط درخت گردو + عوامل موثر ، راه های کنترل

یکی از آفات بسیار مهم درختان که به جرات می توان گفت عامل خشک شدن بسیاری از درختان گردو بوده است آفت کرم خراط می باشد، کرم خراط به واسطه ی چوبخوار بودن سنین لاروی و حفر دالان بر روی تنه و شاخه های درختان با این نام شناخته شده اند، در این مقاله شما را با این آفت، راه های شناسایی و راه های کنترل آن در باغات نهال گردو آشنا خواهیم کرد، پس با ما همراه باشید.

ریخت شناسی کرم خراط

حشرات بالغ:

آفت کرم خراط با نام علمی zeuzera pirina حشراتی از راسته ی بال پولکداران بوده و فرم بالغ آنها به صورت پروانه ظاهرمی شود، حشرات بالغ که تحت عنوان پروانه ی فری نیز شناخته می شوند پروانه هایی نسبتا درشت بوده که به راحتی می توان آنها را در باغ مشاهده کرد، ماده ها معمولا کمی درشت تر از نرها هستند به طوری که عرض بدن ماده ها در حالت بالهای باز به 60 میلی متر می رسد اما در نرها عرض بدن ماکسیمم به 50 میلی متر می رسد، طول بدن پروانه ها نیز بین 18 تا 30 میلی متر متغیر خواهد بود، با دانستن این اندازه ها در میابیم که شناسایی حشرات بالغ به دلیل درشتی آنها خیلی هم کار سختی نیست، این حشرات به لحاظ ظاهری نیز ظاهر تیپیک و منحصر به فردی دارند، سطح بالها کاملا سفید با خالهای تیره که در صورت مشاهده دقیق رنگ آن آبی متالیک می باشد، رنگ سینه سفید با خالهای تیره و رنگ شکم در پروانه ها تیره با خطوط سفید می باشد، تخمریز پروانه ها منعطف اما محکم است، فرم شاخک در حشرات نر با ماده تفاوت دارد، در حشرات ماده فرم شاخک نخی است اما در حشرات نر شاخک در یک سوم ابتدایی پروش و مابقی شاخک نخی شکل است، در حشرات نر فرم پروش در ابتدای شاخک به دلیل دریافت حداکثری فرمون ماده و جلب شدن به سوی آنها برای جفت گیری تکامل پیدا کرده است.

لارو:

لاروها از تخمهایی با اندازه و قطر یک میلیمتر خارج می شوند وپس از حفر دالان و تغذیه در زمان نزدیک به شفیرگی به اندازه ی 30 الی 35 میلی متر می رسند، لارو ها با رنگ زرد متمایل به خردلی و با داشتن خالهایی در دو طرف بدن مشخص می شوند، از مهم ترین ویژگی این لاروها این است که بر خلاف لارو کرم جگری ممکن است بارها به سطح شاخه بیایند و بنابراین احتمال مشاهده ی لاروهای خردلی یا زرد رنگ روی شاخه های آلوده وجود دارد.

سیکل زندگی آفت کرم خراط:

شناخت چرخه زدگی آفات به ما کمک می کند بتوانیم مراحل حساس و در دسترس آفات را شناخته و با توجه به آن نسبت به کنترل آفت اقدام کنیم از طرفی با شناخت چرخه ی زندگی آفت می توانیم بفهمیم این آفت تا چه حد می تواند برای باغ خسارت آفرین باشد، تعداد نسل یک آفت در سال می تواند تعیین کننده ی میزان خسارت قابل انتظار از آن آفت باشد اما به طور حتم این مورد صد در صد صدق نمی کند و برخی آفات نیز هستند که تعداد نسل کمتری در سال داشته و یک یا دو سال یک نسل دارند اما می توانند در شرایط خاص ایجاد خسارت بسیار بالایی کنند.

به لحاظ طول نسل آفت کرم خراط یکی از طولانی ترین نسلها را در بین آفات دارد، این آفات پس از گذشت سه سال یک نسل خود را تکمیل کرده و بیشتر اوقات عمر خود را به شکل لاروی سپری می کند، حشرات بالغ در ابتدای بهار بر روی شاخه های تازه روئیده و جوان تخمگذاری می کنند و تخم ها پس از دو هفته باز شده و لارو سن اول خارج می شود،لارو سن اول حرکت کرده و خود را به ناحیه ی دم برگ شاخه های جوان می رساند در آنها یک دالان ایجاد کرده و تغذیه ی خود را آغاز می کند، پس از تغذیه از دمبرگ به سمت شاخه حرکت کرده و حرکت لارو به تدریج و به سمت پایین می باشد،همانطور که به تدریج لارو بزرگتر شده و قطعات دهانی آنها قویتر می شود می توانند شاخه را در قسمتهای چوبی و مسن مورد حمله قرار داده و دالان را تا قسمتهای ضخیم پیش ببرند، در صورتی که دالان خیلی زود تر از قوی شدن لارو به قسمتهای ضخیم بر خورد کند لارو خارج شده روی شاخه ظاهر می شود وسپس دو مرتبه از یک قسمت حساس دیگر شروع به حفر دالان می کند.

پس از گذشت سه سال و اتمام دوره ی لاروی لاروها داخل دالان به شفیره تبدیل می شوند ویا از دالان خارج شده و شفیره را نزدیک خروجی دالان تشکیل می دهند، حشرات کامل نیز پس از مدت زمان کوتاهی از شفیره ها خارج شده و اوج ظهور حشرات کامل منتهی به اوایل خرداد تا اواسط شهریور ماه خواهد شد.

آفت کرم خراط از آنجایی که بیشترین طول زندگی خود را به صورت لارو سپری می کند، شرایط نامساعد محیطی و زمستان را نیز به صورت مراحل لاروی و درون دالانها سپری می کند و بنابراین از شرایط نامساعد در امان خواهند بود.

شناسایی باغ آلوده به کرم خراط:

برای شناسایی باغ آلوده کافی است در باغ قدم بزنید و به نشانه های بسیار بارز این آفت از خسارتی که به درختان وارد کرده تا علائم تغذیه ی لارو روی شاخه ها دقت کنید، علائم خسارت از قبیل زیر می باشد:

لاروهای سنین اول از دمبرگ شروع به تغذیه می کند بنابراین خشک شدن پراکنده و یا دسته ای برگها اولین نشانه فعالیت این آفت می باشد،برای تعیین دلیل خشک شدن کافی است برگ خشک شده را جدا کرده و به دم برگ دقت کنید،چنانچه برگ در اثر تغذیه لارو خشک شده باشد دالان تغذیه درون دمبرگ به راحتی قابل مشاهده است، جالب است بدانید برگهایی که به این دلیل خشک می شوند نمی افتند و حتی در پاییز نیز پای درخت نمی ریزند و روی شاخه باقی می مانند چرا که این برگها ارتباطی با سیستم آوندی ندارند که بتوانند فرمان هورمونی درخت مبنی بر ریزش را دریافت کنند و یا انسداد آوندی در پاییز بتواند باعث ریزش آنها شود.
دومین نشانه وجود دالانها روی شاخه ها که ممکن است از آن شیره ی گیاهی نیز خارج شده باشد در باغ به سادگی قابل مشاهده است.
سومین نشانه سرخشکیدگی شاخه های جوان است، سر خشکیدگی به این صورت اتفاق می افند که شاخه ها از جوانه انتهایی خشک شده و این خشکشدگی به تدریج به سمت بن شاخه امتداد پیدا می کند.
نشانه ی دیگر مربوط به حفر دالان در شاخه ها می باشد که این حفر دالان سبب پوک شدن هسته ی مرکزی شاخه و سست شدن آن می شود و در نهایت با یک وزش باد می شکند.
در نهایت تغذیه ی لارو از هسته ی مرکزی شاخه های ضخیم تر سبب زردی، بی حالی، خشک شدن و در نتیجه افت راندمان و عملکرد محصول درختان گردو می شود.

مشاهده ی حشرات بالغ و یا لارو روی برخی شاخه ها نیز می تواند نشانه ی فعالیت این آفت در باغ باشد که خیلی سریع با مشاهده ی این علائم برای نسبت به کنترل آفت کرم خراط اقدام کرد.

دامنه ی میزبانی کرم خراط:

دلیل اهمیت دانستن دامنه ی میزبانی کرم خراط به این دلیل است که بتوانیم نقشه ی پراکنش و همینطور نحوه ی استقرار این آفت را در منطقه و در زمانی که درختان گردو حضور ندارند شناسایی کنیم، در رابطه با دامنه ی میزبانی این آفت باید عنوان کرد که بیش از 150 گونه ی گیاهی به عنوان میزبان این آفت در دنیا شناسایی شده است و در ایران بر روی اکثر درختان میوه دانه دار، هسته دار و درختان مثمر و غیر مثمر جنگلی مانند بلوط و صنوبر دیده شده است، بنابراینبه لحاظ توانایی اسقرار به دلیل توع میزبانی که دارد یک آفت توانمند در استقرار می باشد اما یک نکته بسیار مهم در رابطه با آفات و بیماریهای غیر اختصاصی وجود دارد و آن این است که میزان صدمه و خسارت آفات غیر اختصاصی به مراتب از آفات اختنصاصی بیشتر است، هر چند ممکن است آفات اختصاصی در استقرار مشکل داشته و در نبود میزبان حذف شوند اما خسارت به مراتب بیشتری وارد می کنند، بنابراین در مورد آفت کرم خراط این امیدواری وجود دارد که میزان خسارت را بتوان کنترل کرد.

پراکنش جغرافیایی کرم خراط:

این آفت در تمامی نقاط دنیا وجود داشته و یک آفت قرنطینه ای نیست، دلیل همه گیر شدن آن را می توان به صادرات جوپ درختان غیر مثمر در زمانهایی دانست که به پراکنش آفات و اعمال شرایط قرنطینه و حفاظت اهمیت داده نمی شد، در ایران نیز این آفت در بسیاری از باغات درختان میوه از جمله باغات گردو وجود داشته و به جرات می توان گفت بیشترین خسارت را به درختان گردو وارد می کند،در رابطه با پراکنش و تمرکز آفت در مناطق مختلف می توان به تاثیر آب و هوای مناطق مختلف نیز اشاره کرد به طوری که این آفت در مناطقی که زمستانهای معتدل تری دارند شایع تر است مانند نواحی البرز و تهران و استانهای گرمسیر تر اما در مناطقی مانند استانهای آذربایجان غربی و شرقی پراکنش و جمعیت کمتری دارند.

عوامل موثر بر تشدید خسارت آفت کرم خراط:

تغذیه نا مناسب: ضعف و عدم رسیدگی به لحاظ کود دهی مناسب به درختان سبب کاهش فشار آوندی شده و فعالیت لارو در دالان بیشتر و با قدرت بیشتر انجام خواهد شد.
آبیاری نامناسب: تنش خشکی به معنای آبیاری کمتر از میزان مناسب و یا تنظیم نبودن دور آبیاری و کوتاه یا طولانی تر کردن دور آبیاری می تواند باعث ضعف در درختان و افزایش ابتلا به این آفت شود.
هرس نکردن درست و مناسب درختان و از بین نبردن شاخه هایی که سرخشکیده شده اند.
نبود یخبندان زمستانه که می تواند منجر به کاهش چشمگیر تعداد لاروها شود نیز میت واند سبب افزایش خسارت این آفت شود.
سم پاشیهای بی رویه و از بین بردن دشمنان طبیعی این آفت نیز از دیگر عوامل تشدید کننده ی خسارت آفت کرم خراط می باشد.

مسیرهای ابتلای باغات گردو به آفت کرم خراط:

خرید نهال گردو آلوده: این آفت بر خلاف آفت کرم جگری شاخه های جوان را درگیر می کند و بنابراین به راحتی با نهال آلوده منتقل خواهد شد، توجه بیش از اندازه ی باغدارن به قیمت نهال گردو و خرید نهال آلوده از نهالستانهای غیر معتبر که گواهی سلامت دریافت نکرده اند سبب بروز خسارت شدید این آفت خواهد شد و حتی باغات دیگر منطقه را با ورود آفت در گیر خواهد کرد.
پرواز حشران بالغ از باغات آلوده به باغات سالم راه دیگر ابتلا به این آفت می باشد.
پیوند زدن و دریافت پیوند از شاخه ی آلوده که ممکن است تخم آفت به جوانه ی انتخاب شده چسبیده یاشد و در همان ابتدا می تواند سبب خشک شدن پیوند و در نهایت خشک شدن پایه شود.

کنترل آفت کرم خراط:

کنترل آفت کرم خراط در باغات گردو شامل سه مرحله ی بسیار مهم بوده که هر مرحله در کاهش خسارت آفت نقش اساسی ایفا می کند، مراحل کنترل و مدیریت آفت کرم خراط در باغات گردو از قرار زیر است:

الف- اقدامات پیشگیرانه

خرید نهال گردو سالم و گواهی شده از مرکز فروش نهال گردو معتبر: توصیه می شود بدون توجه به قیمت نهال گردو از مراکزی خرید کنید که بتوانند بهترین کیفیت و سالمترین نهال را به شما عرضه کنند.
پایش جمعیت حشرات بالغ در ابتدای بهار: با قرار دادن تله ی نوری به تعداد مناسب در سطح باغ جمعیت حشرات بالغ را تخمین زده و با توجه به تعداد آنها اقدامات کنترلی مناسب را لحاظ کنید.
جلوگیری از سمپاشی های اضافه و بی مورد که سبب از بین رفتن و یا کاهش جمعیت عوامل مفید مانند شکارگرها می شود.
آبیاری و تغذیه ی مناسب درختان از همان زمان احداث باغ و داشتن برنامه کودی و آبیاری منظم از ابتدای کاشت نهال

اقدامات زراعی برای کنترل آفت:

تقویت درختان برای کاهش خسارت لارو و عدم توانایی آنها برای تغذیه ی بیشتر
مدیریت صحیح آبیاری
حذف شاخه هایی که در پاییز برگ خشک شده از آنها نیوفتاده باشد و سوزاندن آنها خارج از باغ
هرس سرشاخه های خشکیده تا کمی پایین تر از قسمت خشک شده و سوزاندن آن بیرون از باغ، توصیه می شود بریدن شاخه را تا جایی که دالان مشاهده می شود وکمی پایین تر از آن ادامه دهید.

کنترل مکانیکی:

این شیوه ی کنترل شامل نصب انواع تله از قبیل فرمونی و نوری در زمان ظهور حشرات بالغ می باشد، تله های فرمونی را می توانید با توجه به شرایط آب و هوایی و زمان ظهور حشرات بالغ معمولا در اوایل اردیبهشت در باغ نصب کرده با این کار با حذف حشرات نر در جفتگیری اختلال ایجاد کنید، برای تعیین زمان خروج حشرات کامل با توجه شرایط آب و هوایی منطقه خود می توانید ابتدا از تله نوری استفاده کرده و به محض مشاهده ی حشرات بالغ از تله های فرمونی استفاده کنید.

استفاده از میله ی مفتولی برای ازبین بردن لارو درون دلان نیز راهکاری است که برخی باغداران از آن استفاده می کنند که در صورت کم بودن تعداد درختان آلوده و دالان امکان پذیر می باشد.

کنترل شیمیایی آفت:

سم پاشی به منظور ذفع حشرات بالغ در ابتدای فصل بهار می تواند موثر باشد، برای این کار با اسفاده از تله ی نوری اوج خروج حشرات بالغ را تعیین کرده و سپس با استفاده از سموم مناسب جمعیت حشرات بالغ را سرکوب کنید.
برخی باغداران نیز از پنبه ی آغشته به دی کلرو بنزن در ورودی دالان می کنند تا به این وسیله باعث مسمومیت و خفگی لارو شوند، این کار نیز در سطح وسیع و آلودگی شدید غیر ممکن خواهد بود.
استفاده از خمیز آنتی تارلو: این خمیر برای تمام آفات چوبخواری که درون تنه ی درختان دالان حفر می کنند مناسب می باشد، این خمیر علاوه بر مسدود کردن راه هوای لاروها درون دالان گاز سمی ساتع کردن و باعث مسمومیت لارو می شود، برخی باغداران برای اثر گذاری بیشتر از قرص فستوکسین درون دالان نیز استفاده کرده و سپس دالان را مسدود می کنند و بنابراین به این شکل لاروها را از بین خواهند برد.

کلام آخر:

موثر ترین و بهترین راه کنترل آفت کرم خراط گردو استفاده از نهال سالم و گواهی شده می باشد که جلوی ورود جمعیت اولیه ی آفت به باغ را می گیرد و دومین راه موثر کنترل آن از بین بردن پروانه های نر با استفاده از تله های فرمونی می باشد اما باغداران باید در نظر داشته باشند که کنترل با استفاده از تله فرمونی باید به وسیله همه باغداران منطقه انجام شود تا موثر باشد در غیر این صورت انتقال پروانه از باغات مجاور می تواند زحمات شما را از بین ببرد.

مقالات مرتبط

نظرات کاربران

2 پاسخ به “آفت کرم خراط درخت گردو + عوامل موثر ، راه های کنترل”

مجتبی گفت:

1402-06-22 در 00:42

س.من باغ آلوده کرم خراط شده الان برای مبارزه راهی
وجوددارد ممنون

پاسخ
- مهندس سعید قاسمی گفت:
  
  1402-06-22 در 12:50
  
  سلام وقت کنترل کرم خراط خیلی مشکله ولی اگه تازه خیلی پیشروی نکرده باشه می‌تونید کنترل کنید
  عکس و فیلم از درختاتون برامون بفرستید تا بهتر راهنماییتون کنیم

دیدگاهتان را بنویسید لغو پاسخ

ارتباط با برترنهال