زرد شدن برگ درختان هلو به معنای عدم ساخت کلروفیل به میزان کافی می باشد، اما چرا در برخی درختان این کلروفیل به میزان کافی ساخته نمی شود؟ چه دلایلی سبب جلوگیری از ساخت کلروفیل در برگ درختان هلو می شود؟ در این مقاله به بررسی عواملی می پردازیم که جلوی ساخت کلروفیل در برگ هلو را می گیرد.
عدم ساخت کلروفیل به دلیل نرسیدن آب و مواد غذایی به میزان کافی به برگ و انجام ناقص فتوسنتز رخ می دهد، این عدم دسترسی کافی به منابع غذایی و آب می تواند در اثر انسداد و ایجاد مشکل در آوندها رخ دهد و یا در اثر کمبود مواد غذایی، در این بین ممکن است برخی آفات مکنده نیز مواد غذایی مورد نیاز گیاه را با تغذیه خود از برگ درخت از دسترس گیاه خارج کرده و بنابراین در نهایت درخت نتواند کلروفیل بسازد، در ادامه یک به یک این عوامل را بررسی خواهیم کرد.
بیماریهای پوسیدگی طوقه و ریشه به وسیله شبه قارچهای راسته ی Oomycetes رخ می دهد که این شبه قارچها با تولید ااوسپور از طرق جریان آب ریشه و طوقه درختان به ویژه نهالهای جوان را تحت تاثیر قرار می دهد، این قارچ با تغذیه از بافت چند سانتی متر ابتدایی ریشه و چند سانتی متر ابتدای طوقه سبب از بین رفتن بافت آوندی و پوسیده شده آن می شوند، از بین رفتن بافت آوندی اجازه نمی دهد که مواد غذایی و آب به مقدار کافی به درخت رسیده و در نتیجه ایجاد علائم زردی می کند.
همانطور که بیان شد این بیماریها با پوساندن بافت آوندی جلوی عبور مواد غذایی و آب را گرفته و در نتیجه برگها علاوه بر زرد شدن ریزش نیز می کنند، باغداران زمانیکه به ظاهر کلی درخت نگاه می کنند در مقایسه با درختان سالم نه تنها شاهد زردی درخت هستند بلکه به صورت کلی و یا از یک سمت شاهد کم برگ و باری درخت نیز می باشند، عوامل پوسیدگی طوقه و ریشه کاهش شدید در باردهی را به مرور زمان و شاید در کمتر از دو یا سه سال ایجاد خواهند کرد.
عوامل ایجاد کننده ی بیماری پوسیدگی طوقه وریشه شبه قارچهای خاکزاد می باشند و بنابراین اولین راه به وجود آمدن بیماری انتقال خاک آلوده از باغ آلوده به باغ سالم می باشد.
دومین مسیر به وجود آمدن این بیماری به شیوه ی انتقال آن بر می گردد، این بیماری ااوسپورهای تاژکدار و متحرک خود را در آب رها کرده و این اسپورها از طریق آب به درختان سالم منتقل می شود.
در نهایت این بیماری ممکن است با خرید نهال هلو آلوده وارد باغ شده باشد و سپس با جریان آب در سیستم آبیاری غرقابی به دیگر درختان منتقل شده باشد.
برای کنترل بیماری پوسیدگی طوقه و ریشه بهترین راه کنترل بیماری جلوگیری از انتقال بیماری به باغ و سپس جلوگیری از انتقال بیماری در یک باغ بین درختان می باشد، برای جلوگیری از انتقال بیماری به باغ باید دقت داشته باشید زمانی که برای اصلاح بافت خاک قبل از احداث باغ اقدام به آوردن خاک از محل دیگر می کنید آن خاک یا قبلا آزمایش شده باشد و از سالم بودن آن اطمینان داشته باشید و یا از محلی خاک را آورده باشید که قبلا کشاورزی نشده و یا با این بیماری درگیر نبوده است، راه دوم انتقال خرید نهال آلوده می باشد، مراکز فروش نهال هلو باید در فروش نهال سالم به باغداران بسیار دقت کنند، در شرایط پرورش آلوده و استفاده از روشهای غیر استاندارد احتمال آلودگی نهال هلو به این بیماری به شدت افزایش پیدا می کند، بنابراین با خرید از مراجع معتبر خیال خود را از این بابت آسوده کنید.
پس از خرید نهال سالم و انتقال خاک سالم به باغ نوبت به جلوگیری از انتقال بیماری درون باغ بین درختان آلوده و سالم می رسد، قبل از این که باغ در گیر این بیماری شود باید بدانید که سیستم آبیاری غرقابی برای انتقال بیماریهای خاکزاد مانند بیماریهای پوسیدگی طوقه و ریشه بسیار کمک می کند و بنابراین قبل از کاشت نهال برای جلوگیری از این این مشکل حتما سیستم آبیاری قطره ای را در باغ راه اندازی کنید، اما چنانچه سیستم آبیاری باغ شما سالیان سال است که غرقابی بوده و الان درگیر این بیماری هستید بهتر است اطراف درختان آلوده تا شعاع یک متری با خاک بالا آورده به نحوی که آب در هنگام حرکت به ریشه و طوقه درختان آلوده بر خورد نکند و درختان آلوده را جداگانه آبیاری کنید.
در نهایت برای گنترل شیمیایی بیماری بهتر است در ابتدا خاک اطراف طوقه و ریشه را کنار زده و پوست طوقه را تا جایی که علائم پوسیدگی وجود دارد بتراشید، سپس اطراف طوقه را با قارچ کشهای مناسب پوشش داده و در صورت امکان با چسب باغبانی بپوشانید، دقت داشته باشید که در زمان تراشیدن طوقه چنانچه مجبور به حذف بیشتر از نیمی از بافت درخت شدید بهتر است درخت را از ریشه در آورده و ضمن عوض کردن خاک آن قسمت خاک را با محلول سم مناسب تیمار کرده، اجازه ی عبور آب از آن قسمت را نداده و یک الی دو سال در آن قسمت واکاری نکنید، برای درختانی که طوقه را تیمار کرده اید می توانید در زمان آبیاری از ترکیب قارچ کش متالاکسیل و مانکوزب نیز برای کنترل بیماری استفاده کنید.
نماتد ها موجودات ریز میکروسکوپی شبیه کرم هستند که در بافت همه ی خاکها وجود دارند اما نماتدهای بیمارگر گیاهی مانند نماتد ریشه گرهی در خاکهای آلوده و در مجاورت ریشه گیاهان حساس وجود دارد، این عوامل به ریشه حمله کرده و با تغذیه از بافت ریشه علاوه بر ایجاد گره و یا زخم روی ریشه با تغذیه از بافت ریشه جلوی عبور مواد غذایی و آب را گرفته و بنابراین اجازه نمی دهد درخت به خوبی فتوسنتز کند،همین امر سبب زردی برگ درختان می شود.
بیماریهای نماتدی به دلیل اینکه محل تغذیه ی آنها ریشه یعنی جایی است که وظیفه ی رساندن مواد اولیه و عناصر غذایی را به برگ دارد بنابراین علائم این بیماری ممکن است در مراحل اولیه با علائم کمبود عناصر غذایی اشتباه گرفته شود اما با طغیان جمعیت بیماری و تغذیه ی بیش از اندازه آنها از ریشه به تدریج جلوی رشد درخت گرفته شده و باغداران شاهد کوتاه ماندن، کم برگ شدن، راندمان کم تولید میوه وتولید میوه های ریز خواهند بود و در برخی موارد علاوه بر زرد شدن برگها ریز برگی نیز به همراه دارد.
این بیماری نیز مانند بیماری طوقه و ریشه خاکزاد بوده و با خاک و نهال آلوده منتقل می شود، بنابراین اولین و مهمترین راه انتقال بیماری خرید نهال آلوده می باشد، توجه به قیمت نهال هلو در هنگام خرید می تواند دلیل اصلی این امر باشد، خرید نهال اران قیمت اما بدون گواهی سلامت بسیار پر ریسک و خطرناک است، با خرید حتی یک نهال آلوده امکان آلوده کردن کل باغ خود را به وجود آورده و حتی درختان سالم نیز در صورتی که سیستم آبیاری غرقابی باشد به سرعت آلوده می شوند، انتقال خاک آلوده نیز مانند نهال آلوده بسیار اهمیت دارد و لذا در صورتی که نیاز به انتقال خاک به باغ را دارید باید حتی الامکان خاک را آزمایش کرده و یا اگرامکان آزمایش وجود ندارد از مناطقی خاک بردارید که امکان ایجاد بیماری در آن منطقه نبوده باشد.
اولین راه کنترل بیماریهای نماتدی همانطور که پیش تر نیز عنوان شد جلوگیری از انتقال خاک و نهال آلوده به باغ می باشد، دومین راه موثر عدم استفاده از سیتم آبیاری غرقابی می باشد، این سیستم آبیاری می تواند به سرعت این بیماری را منتقل کند، مخصوصا اگر مسیر آبیاری باغ از باغ کناری که آلوده است بگذرد حتی در صورت سالم بودن خاک و تمام نهالهای باغ احتمال آلوده شدن باغ شما وجود خواهد داشت، بنابراین توصیه می شود قبل از احداث باغ سیستم آبیاری قطره ای را در باغ اجرا کنید.
در نهایت استفاده از نماتد کش های مجاز و تقویت درختان با عناصر غذایی مورد نیاز از قبیل کودهای پتاس بالا و همینطور کودهای تحریک کننده ی ریشه زایی برای تولید ریشه های قوی و سالم می تواند به درختان در عبور از این بحران کمک کند.
این بیماری در اثر حمله ی یک گونه باکتری به درختان هلو صورت می گیرد، باکتری Agrobacterium عامل این بیماری بوده و از طریق خاک آلوده و از مسیر ریشه های موئین وارد سیستم آوندی گیاه می شود، این باکتری پس از وارد شدن به ریشه خود را به ناحیه ی طوقه رسانده و با کمک گرفتن از سلولهای ناحیه ی طوقه به سرعت تکثیر می شوند، سلولهای بیمار در واکنش به این تکثیر عامل بیمار درون خود شروع به ترشح هورمون تکثیر سلولی می کنند، در واقع باکتری با تغییرجزئی در ژنتیک گیاه، درخت را وادار به این کار می کند، در نهایت با تکثیر سرطانی وار سلولهای ناحیه ی طوقه در این قسمت ایجاد توده ی گال مانند می کند و این توده که ممکن است حتی حالت چوب پنبه ای پیدا کند به سیستم آوندی درخت فشار وارد کرده و مانع از تغذیه ی اصولی و آبرسانی به اندامهای هوایی می شود، در نتیجه ی این اتفاق زردی کلی در شاخساره ها و کاهش شدید در باردهی ایجاد کرده و درختان بیمار به شدت آسیب می بینند.
راه های بیمار شدن درختان به بیماری سرطان طوقه مانند دیگر بیماریهای خاکزاد بوده و بیشترین آمار آلوده شدن مربوط به خاک و نهال آلوده می باشد، عامل بیماری از طریق خاک و یا نهال آلوده وارد باغ شده و از طریق بارندگی، آب آبیاری با سیستم آبیاری غرقابی و کارگران و ابزار آلات کشاورزی به دیگر قسمتهای باغ و همینطور باغات دیگر منتقل می شود.
این بیماری به صورت سیستماتیک داخل آوند گیاه حرکت می کند و تراشیدن گال کمک بزرگی نمی کند اما استفاده از محلولهای ضد باکتری با پایه ی مس و استفاده از کودهای حاوی مس می تواند سبب تضعیف باکتری در درختان آلوده شود.
تقویت درختان بیمار با استفاده از کودهای پتاس بالا می تواند به افزایش قدرت سیستم ایمنی گیاه کمک کرده و سبب کاهش خسارت بیماری شود.
خرید نهال سالم و مقاوم از مهمترین راه های کنترل و پیشگیری از بیماری می باشد، در واقع موثر ترین راه کنترل این بیماری پیشگیری از بیماری می باشد که با خرید نهال سالم وگواهی شده امکان پذیر است.
رعایت بهداشت زراعی و عدم استفاده از ابزارآلات باغاتی که این آلودگی در آنها مشاهده شده است بسیار اهمیت دارد، استفاده از سیستم آبیاری قطره ای مانع از حرکت باکتری درون خاک شده ودرختان دیگر در امان خواهند ماند، در نهایت سم پاشی با مخلوط بردو نیز به دلیل دارا بودن عنصر مس می تواند راه موثری در کنترل این بیماری باشد.
کمبود عناصر غذایی می تواند سبب ایجاد زردی در برگها شود اما کمبود همه ی عناصر غذایی علائم یکسان به صورت زردی ندارند، کمبود برخی عناصر رنگهای دیگر و یا علائم دیگر غیر از زردی در برگها ایجاد می کند به عنوان مثال کمبود فسفر در درختان هلو سبب ایجاد رنگ بنفش در برگها می شود، در ادامه به بررسی کمبود عناصر غذایی می پردازیم که سبب زردی در برگها می شود.
آفات مکنده با تغذیه از شیره ی گیاهی سبب زردی به صورت لکه ای یا کلی در برگ درختان می شوند اما زمانی که به یک درخت آفت زده از دور نگاه کنید زردی کلی در درختان را خواهید دید.
کنترل شته هلو: برای کنترل این آفت در درجه ی اول باید از خرید نهال هلو آلوده پرهیز کنید، از انتقال کارگران و یا ابزار کشاورزی از باغاتی که آلودگی دارند به باغات سالم جلوگیری کنید و با توجه ویژه به تغذیه درختان و استفاده از کودهای حاوی سیلیس که سبب ضخیم تر شدن دیواره ی سلولی می شود می توان مانع از نفوذ بیشتر این حشرات شد، در نهایت از تغذیه ی درختان با کودهای ازته بیش از اندازه ی نیاز درختان پرهیز کنید چرا که سبب حساسیت بیشتر درختان به این آفات می شود.
کنترل آفت: کنترل این آفت نیز در درجه اول به جلوگیری از ورود آفت به باغ با خرید نهال سالم صورت گرفته و در صورت ورود آفت به باغ با تغذیه و آبیاری اصولی و علمی باید مقاومت درختان را افزایش داد، هرس شاخه های آفت زده و سوزاندن آنها، رعایت بهداشت زراعی و خارج کردن برگهای ریخته کف باغ نیز به کاهش جمعیت اولیه آنها ابتدای فصل کمک می کند و در نهایت سم پاشی درختان در ابتدای فصل بهار و چند مرتبه در طول فصل به کنترل جمعیت آفت کمک خواهد کرد.
ویروسها وفیتوپلاسماها عواملی هستند که با استفاده از سیستم سلولی گیاه تکثیر شده و با تکثیر خود درون سلولها ایجاد علائم مختلف از جمله زردی برگها می کند، در ادامه به دو مورد از مهمترین عوامل ویروسی و فیتوپلاسمایی که علائم زردی برگ در هلو ایجاد می کند اشاره خواهیم کرد.
کنترل بیمای: برای کنترل این بیماری باید در ابتدا ناقلین این بیماری را در باغ کنترل کرده تا از انتشار آن جلوگیری شود، داروی موثر و صد در صد برای از بین بردن بیماری وجود ندارد بنابراین مناسب ترین راه کنترل این بیماری جلوگیری از ورود بیماری با خرید نهال سالم و مقاوم می باشد، استفاده از قیچی باغبانی ضدعفونی شده به ویژه در هنگام هرس نیز به جلوگیری از انتشار بیماری در باغ کمک می کند، اما به هرحال بهتر است در صورت مشاهده یک اصله درخت آلوده آن درخت محض اطمینان به سرعت حذف شود.
دانستید که دلایل متعددی می تواند سبب ایجاد زردی در برگها شود اما این زردی در همه ی بیماریها به یک شکل نبوده و همین تفاوت جزئی در نوع زرد شدن برگ درختان می تواند ما را به دلیل اصلی ایجاد کننده ی این علائم هدایت کند، چنانچه در تشخیص این علائم و یا تمییز دادن آنها از یکدیگر دچار مشکل بودید باید با کمک گرفتن از متخصصان عیب جویی کرده و در صدد رفع مشکل بر بیایید، سهل انگاری کردن و نادیده گرفتن علائم می تواند به عامل بیماری فرصت انتشار داده و ممکن است زمانی متوجه عمق خسارت شوید که دیگر راه چاره ای وجود نداشته باشد.
مقالات مرتبط
نظرات کاربران