نماتدها موجودات کرمی شکل و بسیار ریزی هستند که با چشم غیر مسلح دیده نمی شوند و در تمام خاکها و آبهای کره ی زمین وجود دارند، هیچ جایی از کره ی زمین بدون نماتد وجود ندارد، نماتدهای انگل گیاهی آن دسته از نماتدها هستند که در خاک وجود داشته و برای تغذیه و زندگی خود به گیاهان میزبان وابستگی دارند و در نتیجه حضور آنها در زمینهای کشاورزی خسارت زیادی را به باغداران و کشاورزان وارد می کند، در این مقاله شما را با برخی از مهمترین نماتدهای بیمارگر گیاهی روی درختان آشنا کرده و راه کنترل آن را به شما آموزش خواهیم داد.
در این قسمت لیستی از مهمترین نماتدهای خسارتزا بر درختان مثمر و غیر مثمر ارائه می کنیم و در ادامه روشهای اصولی مدیریت نماتدهای گیاهی را به شما آموزش خواهیم داد، شما حتی می توانید نام نماتدها را به یاد سپرده و مقالات مربوط به آنها را به صورت اختصاصی جستجو کرده و مطالعه نمایید، برای سهولت بیشتر در دسترسی شما ما نماتدها را بر اساس میزبانان درختی آنها لیست می کنیم.
| نماتد | میزبانهای درختی | علائم |
| نماتد ریشه گرهی
Meloidogyne sp. |
پسته، انار، زیتون، گردو، سیب، گلابی، مرکبات و غیره (دامنه میزبانی بسیار وسیع حتی درختان غیر مثمر) | زردی، کم برگ و باری، کاهش شدید رشد، ایجاد گره روی ریشه های موئین، کاهش عملکرد درختان، مرگ درختان شدیدا بیمار |
| نماتد زوال مرکبات
Tylenchulus semipenitrans |
درختان خانواده ی مرکبات | ریز برگی در تاج درخت، ریزش برگها از تاج به سمت پایین و در نهایت زوال یا مرگ درختان مرکبات |
| نماتد حلقوی
mesocriconema |
درختان هسته دار به ویژه هلو | زوال ناگهانی درختان هلو و افزایش تولید پاجوش درخت |
| نماتد مارپیچی
Helicotylenchus |
دامنه ی میزبانی وسیع (درختان مثمر و غیر مثمر) | سرخشکیدگی، کوتولگی، پوسیدگی نرم در ریشه، لکه های نکروتیک و سیاه روی ریشه و زخم روی آنها |
| نماتد کلیوی شکل
Rotylenchulus spp. |
بوته آناناس | کاهش رشد درختان بیمار، تغییر رنگ برگ به قرمز، کاهش عملکرد و مرگ |
شما نیز ممکن است با علائم عمومی هجوم نماتد به باغ خود مواجه شده باشید و دوست داشته باشد از این بابت اطمینان حاصل کنید، در این قسمت شما را با روشهای تشخیص حضور و یا عدم حضور نماتد بیمارگر در باغ آشنا خواهیم کرد.
در مورد علائم به صورت مختصر در جدول بالا اطلاعاتی ارائه شد اما اگر خوب به نوع علائم دقت کنید ممکن است این علائم با سایر علائم بیماریهای طوقه و ریشه مانند بیماریهای قارچی و شبه قارچی و همچنین با علائم کمبود عناصر غذایی اشتباه گرفته شود، در نظر داشته باشید که علائم بیماریهای نماتدی به صورت تک درخت و یا به صورت یک محدوده ی مشخص در باغ ظاهر می شود و در صورتی که آبیاری سطحی نباشد سرعت پیشرفت آن به درختان دیگر به شدت کند است.
اما به هر حال نمی توان تنها به علائم برای شناسایی بیماری نماتدی در باغ تکیه کرد.
بهترین شیوه ی تشخیص بیماری نماتدی گرفتن نمونه از خاک و ریشه های موئین و ارسال آن به آزمایشگاه گیاهپزشکی است، در این آزمایشگاه ها با روشهای خاص ویا با استفاده از دستگاه سانتریفوژ می توانند نماتد را از ذرات خاک جدا سازی کرده و سپس با تخصصی که در شناسایی گونه های مختلف نماتد از روی ظاهر و مورفولوژی آنها دارند می توانند گونه ی خسارت زا به درختان شما را تعیین کنند و در صورتی که نتیجه ی آزمایش منفی باشد شما برای تعیین دلیل علائم در باغ خود باید به دنبال دلایل دیگر در ریشه و طوقه ی درختان خود باشید.
متاسفانه به دلیل باغداریهای غیر اصولی و احداث باغات به صورت غیر اصولی با خرید نهال آلوده به نماتد امروزه با باغات بسیار زیادی روبه رو هستیم که با مشکل خسارت نماتدها مواجه هستند در این بخش ضمن ارائه ی اطلاعات در رابطه با عوامل شدت دهنده به خسارت نماتدها و نحوه ی ورود آنها به باغ به شما آموزش می دهیم که چگونه این بیماری را در باغ خود کنترل کنید.
یکی از مهمترین روشهای ورود نماتد بیمارگر به باغ استفاه از نهال ناسالم در تاسیس باغ است، مراکز فروش نهال که برای نهال خود گواهی سلامت ارائه نمی کنند به احتمال زیاد نهال آلوه به نماتد به شما خواهند فروخت و بنابراین با خرید یک نهال آلوده کل باغ در خطر الودگی قرار می گیرد.
راه دیگر ورود بیماری به باغ استفاده از خاک ناسالم است، در صورتی که در زمان تاسیس باغ برای اصلاح بافت خاک نیاز به آوردن خاک با بافت خاص دارید توصیه می شود خاک را از مراکز معتبر تهیه کرده و در صورت امکان از آن آزمایش تهیه کنید، به ویژه چنانچه از خاک کشاورزی برای باغ خود استفاده می کنید از آن خاک حتما آزمایش بگیرید و در صورت تایید سلامت از خاک استفاده کنید.
برخی از باغداران قطعه زمینی را که در آن زراعت می کردند یا به کاشت سبزی و یا صیفی جات مشغول بودند را برای احداث باغ در نظر می گیرند، این کار ایرادی ندارد تا زمانی که قبل از احداث باغ از خاک نمونه گرفته و با انجام آزمایش نماتد پیش از کاشت نهال از سلامت خاک زمین مورد نظر اطمینان حاصل کرده باشید.
جالب است بدانید که نماتدها بسیار کند حرکت می کنند و در باغاتی که از سیستم آبیاری سطحی در آن استفاده نمی شود ممکن است سالها در محدوده ی یک یا چند درخت باقی بمانند بنابراین با استفاده از سیستم آبیاری قطره ای و استفاده نکردن از سیستم آبیاری سطحی این بیماری را در باغ خود گسترش ندهید.
در مناطقی از باغ که نماتد وجود دارد بهتر است کارگران از آن منطقه به مناطق سالم زیاد عبور و مرور نکنند چرا که نماتد حتی به کف کفش چسبیده و جا به جا خواهد شد.
حتی در صورتی که قیمت نهال مقاوم بالاتر از نهال حساس باشد باغ خود را با نهال قاوم احداث کنید تا با مشکل هجوم و افزایش خسارت نماتد مواجه نشوید.
استفاده از نماتد کشهایی مانند راگبی و یا نماکور و سایر برندهای نماتد کش برای کنترل نماتد بسیار موثر خواهد بود، این سموم را می توانید به صورت محلول در آب آبیاری و در زمانهای مشخص مورد استفاده قرار داده و نماتد را کنترل کنید.
به دلیل خسارتی که نماتد به ریشه ی درختان می زند ریشه ها قابلیت جذب را از دست داده و درختان دچار ضعف تغذیه ای می شوند توصیه می شود پس از استفاده از نماتد کش حتما از کودهای تقویت کننده مانند اسید هیومیک نیز استفاده کنید، استفاده از کودهای ریشه زا نیز در افزایش توسعه ی ریشه پس از بحران نماتد بسیار اهمیت داشته و درخت را به تولید ریشه های جدید و شروع رشد مجدد تحریک خواهد کرد.
دانستید که نماتدها می توانند خسارت زیادی را به باغات میوه ی شما وارد کنند، فارغ از نوع و گونه ی نماتد خسارت زننده به باغات شما روشهای مدیریت نماتدها از اصول یکسانی پیروی کرده و کنترل نماتد پیش از احداث باغ با حصول اطمینان از سالم بودن زمین و نهال خریداری شده آغاز می شود، در نهایت در صورت مشاهده ی علائم خسارت نماتد پس از انجام آزمایش و حصول اطمینان از نماتدی بودن علائم با روشهای ذکر شده نماتد را در باغ خود کنترل کنید و یا برای مدیریت اصولی تر با مشاوران ما در ارتباط باشید.
مقالات مرتبط
![نهالستان: خرید نهال با بهترین قیمت [فروش نهال 1402]](https://bartarnahal.ir/wp-content/uploads/2023/05/logo-3-copy.webp "نهالستان: خرید نهال با بهترین قیمت [فروش نهال 1402]"){kind=logo}
نظرات کاربران