یکی از مهمترین عوامل محدود کننده ی تولید محصول گیلاس در تابستان آفات و بیماریهای فعال در منطقه و روی این درختان است، آفات و بیماریها می توانند با آسیبی که به سلامتی درخت وارد می کنند به طور مستقیم و یا غیر مستقیم در میزان تولید محصول گیلاس تاثیر بگذارند، از آنجایی که در بسیاری از موارد باغداران برای احداث باغ خود هزینه ی زیادی را صرف کرده و منتظر فرارسیدن زمان باردهی درختان هستند پس هیچ عامل محدود کننده ای در باغات نباید مانع از سود آوری این درختان شود بنابراین در این مقاله شما را با انواع آفات و بیماریهای مهم در باغ گیلاس آشنا کرده و به شما می آموزیم که چگونه از خسارتزا شدن آنها جلوگیری کنید.
در بین آفات درختان میوه معمولا آن آفاتی که مستقیما به میوه خسارت می زنند بیشتر از سایر آفات نظر باغداران را به خود جلب کرده و آنها را نگران می کنند، در اینجا ذکر این نکته ضروری است که آفاتی که مستقیما به میوه آسیب نمی زنند هم می توانند به همان میزان خسارت وارد کنند اما تفاوت آنها این است که خسارت غیر مستقیم آفات به چشم نمی آید.
به هر حال یکی از آفاتی که خسارت خود به درختان گیلاس را به طور مستقیم به میوه وارد می کند و سبب ریزش میوه و کرم خوردگی میوه می شود آفت مگس گیلاس است،چنانچه بخواهید قبل از هجوم این آفت به باغ از حضور آن مطلع شده و اجازه ی خسارت زدن این آفت را به میوه های گیلاس ندهید توصیه می شود با نصب تله های فرمونی و یا کارت زرد چسبنده زمان پیک پرواز و اوج خروج حشرات کامل نسل اول را تشخیص داده و شروع به سم پاشی کنید، نسل دوم این آفت می تواند میوه ی گیلاس در ارقام میان رس مانند گیلاس تک دانه را مورد حمله قرار می دهد.
در مورد حساسیت ارقام مختلف نهال گیلاس باید به مواجه شدن مرحله ی میوه ی جوان گیلاس با ظهور حشرات کامل در نسل اول و یا نسل دوم آفت توجه داشت، به هر حال معمولا اوج خروج حشرات کامل آفت مگس گیلاس همزمان خواهد شد، اما راه ساده تر در کنترل این آفت این است که در صورت رخ داد خسارت این آفت در سال اول در زمستان با انجام شخم پاییزه و یخ آب زمستانه شفیره ی زمستان گذران برای تولید نسل اول در بهار را از بین ببرید.
کنه ی قرمز اروپایی که از رایج ترین گونه های کنه آفات گیاهی روی درختان گیلاس و آلبالو است مانند دیگر کنه های آفت گیاهی با مکیدن و تغذیه از شیره ی گیاهی سبب ایجاد ضعف در درختان شده و همین امر سبب کاهش قدرت و توان درخت در نگهداری میوه و در نهایت ریزش میوه ها می شود، این کنه ها زمستان را در لابه لی شاخ و برگ علفهای هرز و یا در لابه لای برگهای ریخته کف باغ سپری کرده و با آمدن بهار روی درختان گیلاس کوچ می کنند.
بنابراین می توان گفت موثر ترین راه حذف جمعیت آلوده کننده ی اولیه در بهار به وسیله ی حذف جمعیت زمستان گذران است، حذف علفهای هرز، حذف برگ و میوه های ریخته کف باغ و همینطور اجرای یخ آب زمستانه می تواند به شما در این امر کمک کند.
لازم به ذکر است که تغذیه ی آفات مکنده از شیره ی گیاهی منوط به حساس بودن بافت گیاه است و بنابراین استفاده از ارقام مقاوم مانند ارقام گیلاس هارت، تک دانه و یا گیلاس بینک آمریکایی می تواند بسیار موثر باشد.
این آفت که در واقع یک آفت فرصت طلب در باغات ضعیف گیلاس است به وسیله ی استفاده از کود کاملا نپوسیده وارد باغ شده و درختانی که به لحاظ آبیاری و تغذیه ای ضعیف باشند را مورد حمله قرار می دهد، زمانی که در باغ قدم می زنید ممکن است با درختانی مواجه شوید که برخی از شاخه های آنها پژمرده و یا خشک شده باشند و با درختانی مواجه می شوید که نشانه های کمبود تغذیه ای و یا تشنگی را نشان می دهند و حتی با کود دهی نیز این مشکل و علائم برطرف نمی شود، با بررسی دقیق وضعیت طوقه و ریشه متوجه حضور لاروهای درشت، سی فرم و سفید رنگ این آفت در کنار ریشه ها می شوید.
تغذیه ی این لاروها از ریشه های مویین و کوچک شروع شده و به ریشه های قوی تر در طی سه سال دوره ی تکامل لارو خواهد رسید، گواه دیگر بر فعالیت این آفت وجود سوسک های درشت با بالپوش های قهوه ای است که در مناطق روستایی که خامه در کنار باغ قرار دارد این حشرات جذب نور لامپ خانه ها شده و به سمت منازل مسکونی می آیند.
برای کنترل این آفت تقویت درختان و جلوگیری از ورود آفت بهباغ حرف اول را می زند و در درجه ی دوم استفاده از تله های نوری و فرمونی در زمان ظهور حشرات کامل برای جلگیری از تخمگذاری در کنار ریشه ی درختان گیلاس می تواند موثر باشد.
این آفت که در رده ی سوسکها طبقه بندی می شود داردای بالپوشهای سخت مانند دیگر سوسکها بوده اما در ناحیه ی سر قطعات دهانی کشیده مانند خرطوم دارد که به آن سرخرطومی اطلاق می شود، این آفت نیزمی تواند در شرایط مساعد خسارت بالایی را به باغات گیلاس در مناطق گیلاس کاری وارد کند و بنابراین کنترل این آفت بسیار اهمیت دارد.
برای پایش این آفت بهتر است به میوه های جوان و اندازه ی خود گیلاس دقت کنید در صورت وجود این آفت متوجه علامت تغذیه ی آفت از میوه ها به صورت کرم خوردگی می شوید، در صورتی که در یک سال شاهد حضور و خسارت آفت در باغ خود بوده اید در سال بعد نباید منتظر مشاهده ی علائم خسارت آفت در باغ بمانید چرا که در این مرحله آفت خسارت خود را وارد کرده است، بهترین مرحله ی کنترل آفت قبل از تخم گذاری است چرا که این آفت تنها با داشتن یک نسل در سال می تواند خسارت بالایی را به باغات گیلاس وارد کند.
از آنجایی که خسارت بالایی به ارقام مختلف گیلاس در مورد این آفت گزارش شده است بنابراین بهتر است در هنگام خرید نهال گیلاس به دنبال ارقام مقاومی مانند نهال گیلاس تکدانه و یا نهال بینگ آمریکایی باشید.
علاوه بر استفاده از ارقام مقاوم کنترل آفت با استفاده از از بین بردن بقایای گیاهی سال قبل در باغ و سوزاندن آنها و همینطور استفاه از تله فرمونی در تعیین زمان حضور حشرات بالغ و سم پاشی به موقع درست در زمان تخم گذاری آنها روی گیلاس می تواند بسیار موثر باشد.
این آفت با دامنه ی میزبانی وسیعی که در بین اعضای خانواده ی گل سرخیان دارد به سرعت در باغات حساس و ضعیف گیلاس مستقر شده و با داشتن تنها یک نسل در سال می تواند خسارت زیادی را به درختان گیلاس در تمام مناطق کشور وارد کند، این آفت تخم خود را در کنار جوانه های درختان در سرشاخه های سبز و یک ساله گذاشته و لارو با تغذیه از کامبیوم مرکزی و حرکت رو به پایین سبب خشک شدن سر شاخه ها و بروز علائم سر خشکیدگی خواهد شد.
بنابراین بارزترین علامت تغذیه ی این آفت از درختان گیلاس علائم خشک شدن درختان با رنگ سبز برگ است، زمانی که شاخه ی سبز خشک را قطع می کنید دالان لاروی را در مقطع عرضی آن مشاهده خواهید کرد.
برای کنترل ین آفت به جرات می توان گفت تنها مدیریت تغذیه و آبیاری و کاشت ارقام مقاوم است که مانع از تخم گذاری آفت روی درختان شده و راه مدیریتی و مبارزه ی دقیق و کارآمدی علیه آفت غیر از این راه وجود ندارد.
این آفت نیز در بین درختان میوه دامنه ی میزبانی وسیع داشته و مانند سوسک شاخک بلند رزاسه در بین باغات میوه به دنبال باغات با درختان حساس و ضعیف به لحاظ تغذیه و آبیاری می گردد، این آفت نیز به شاخه های جوان حمله کرده و سبب سبز خشکیدگی شاخه ها می شود اما طول نسل آن به دو سال می رسد و در طول مدت دو سال می تواند به شاخه های قطور تر نیز خود را برساند و تنها نحدود به خشک کردن سر شاخه ها نخواهد ماند.
کنترل این آفت با از بین بردن لارو با سیم درون دالان، مسدود کردن روزنه ی خروجی لارو با خمیر آغشته به سم و یا تله گذاری برای شکار پروانه ها در زمان ظهور خود در بهار امکان پذیر است، اما موثر ترین راه نامناسب کردن درختان با کاشت ارقام مقاوم و تقویت آنها با برنامه ریزی دقیق آبیاری و کود دهی منظم درختان گیلاس است.
قطعا شما هم با علائم ترشح صمغ و شیره از تنه و شاخه های گیلاس در باغ خود یا باغ افراد دیگر مواجه شده اید و برای شما این پرسش پیش آمده که دلیل ترشح صمغ چیست؟ در مورد این نشانه باید گفت در درجه ی اول درختان ضعیف و حساس در اثر مدیریت ناصحیح باغبانی اعم از هرس در زمان نامناسب و یا آبیاری نکردن به موقع درختان و ترک خوردن پوست درخت در زمان گرمای تابستان و یا سرمای زمستان راه را برای ورود بیمارگر باز می کنند.
در درجه ی دوم عامل بیماری که باکتری و یا قارچ می تواند باشد به صورت هوازاد و به ویژه در زمان بارندگی در هوا پراکنده شده و از طریق شکاف پوست تنه ی درختان خود را به سیستم آوندی می رساند، در بهار آلودگی شروع شده و به صورت سیستمیک در می آید، این بیماری خود را به برگ و شکوفه ها رسانده و سبب سوختگی شکوفه ها و یا ایجاد لک روی برگها می شود و در نهایت به صورت صمغ و شیرابه از تنه ی درخت خارج می شود، البته صمغی که مشاهده می کنید در واقع شیره ی گیاهی آلوده به باکتری و یا قارچ است.
این شیرابه ی گیاهی آلوده مجدا در صورت وقوع بارندگی پراکنده شده و عامل بیماری از این طریق خود را به درختان حساس و زخمی دیگر می رساند، برای کنترل این بیماری در درجه ی اول با تقویت و آبیاری به موقع درختان باید مانع از ترک خوردن پوست تنه ی درخت در اثر آفتاب سوختگی و یا سرما زدگی شوید، در درجه ی دوم باید هرس در زمان بارندگی و یا در زمانی که شاخه ها مرطوب هستند انجام ندهید و در درجه ی سوم سم پاشی درختان به ویژه در زمان پس از وقوع بارندگی در کنترل بیماری موثر خواهد بود.
فروش نهال گیلاس در ارقام مقاوم مانند گیلاس تک دانه، نهال گیلاس هارت و گیلاس بینگ آمریکایی در مراکز و نهالستانهای معتبر کشور انجام می شود، با انتخاب ارقام مقاوم می توانید گام بزرگی در کنترل این بیماری بردارید.
پوسیدگی ریشه و طوقه علائم را به صورت ضعف، بی حالی، ریزش برگ و میوه و کم برگ و برای درخت در اندام هوایی بروز می دهد، با بررسی دقیق منطقه ی ریشه و طوقه ممکن است با دو نوع علائم مواجه شوید، یکی پوسیدگی قهوه ای رنگ و دیگری پوسیدگی سفید، عامل بیماری پوسیدگی قهوه ای و یا سیاه در درختان گیلاس شبه قارچ فیتوفتورا و عامل پوسیدگی سفید که گاهی همراه با رویش قارچهایی مانند قارچ خوراکی در کنار درختان همراه است قارچ رزلینیا و یا آرمیلاریا است.
جالب است بدانید با وجود اینکه عامل دو بیماری متفاوت است اما هر دو علائم یکسان ایجاد کرده و هر دو در اثر مدیریت غلط آبیاری اتفاق می افتند، در واقع می توان با اطمینان گفت در باغاتی که با سیستم قطره ای آبیاری می شوند هیچ گاه مشکل پوسیدگی طوقه و ریشه با هیچ عامل قارچی و یا شبه قارچی رخ نخواهد داد.
این بیماری قارچی با دامنه ی میزبانی وسیع در بین هسته داران فعالیت کرده و سبب سوراخ سوراخ دار شدن سطح برگ می شود و با کاهش سطح سبزینه سبب ضعف درختان گیلاس می شود.
توجه داشته باشید که سوراخ سوراخ شدن حتی می تواند نوعی واکنش دفاعی درخت در برابر ورود بیمارگر باشد که سعی دارد بیماری را با حذف منطقه ی بیمار از بین ببرد اما به هر حال عامل بیماری با برگ آلوده روی زمین افتاده و در بهار مجددا وارد می شود، بنابراین استفاده از ارقام مقاوم و همینطور از بین بردن برگ و میوه های آلوده ی مانده در باغ تاثیر زیادی در کنترل بیماری دارد.
علاوه بر این دو مورد سمپاشی بهاره در زمان پس از بارندگی بسیار موثر عمل می کند، دقت داشته باشید که باید از محلول پاشی درختان آلوده در طول فصل خود داری کنید.
کلام آخر:
در کنترل آفات و بیماریها مهمترین شرط بالا بردن میزان مقاومت درختان با مدیریت تغذیه و ابیاری صحیح وانتخاب ارقام مقاوم است، قیمت نهال گیلاس در ارقام مقاوم عامل محدود کننده به شمار می رود چرا که برخی از باغداران به دلیل اندکی قیمت بالاتر این ارقام را انتخاب نمی کنند اما از این نکته غافل اند که خسارت بسیار بیشتری قرار است به واسطه ی انتخاب ارقام حساس در سالهای بعد متحمل شوند، بنابراین در یک کلام درختان خود را تقویت کنید تا از آسیب آفات و بیماریها در امان بمانید.
مقالات مرتبط
![نهالستان: خرید نهال با بهترین قیمت [فروش نهال 1402]](https://bartarnahal.ir/wp-content/uploads/2023/05/logo-3-copy.webp "نهالستان: خرید نهال با بهترین قیمت [فروش نهال 1402]"){kind=logo}
نظرات کاربران