چوبخوارها آفاتی هستند که با تغذیه از بافت چوب در شاخه ها و یا پوست تنه و یا ریشه ی درختان سبب قطع مسیر آوندی، گرسنگی و تشنگی درختان و در نهایت خشک شدن برخی از شاخه ها و یا حتی کل درخت درگیر با آفت خواهد شد، در این مقاله تمام آفات چوبخوار درخت گیلاس حمله کنند به شما معرفی کرده و راه اصولی کنترل این افت در باغ گیلاس را به شما می آموزیم، پس چنانچه گمان می کنید با این آفات در باغ گیلاس خود درگیر هستید مطالعه ی این مقاله را به شما توصیه می کنیم.
آفات چوبخوار خسارت بزرگی بر درختان گیلاس وارد می کنند اما شناخت آنها می تواند اولین گام در کنترل خسارت آفات چوبخوار درخت گیلاس باشد، در این بخش سعی داریم شناخت بیشتری از ظاهر این آفت و سیکل زندگی آنها در باغ گیلاس به شما بدهیم تا بتوانید این آفات را در باغ خود به خوبی شناسایی کرده و بدانید که این افات چگونه می توانند به درختان گیلاس شما آسیب وارد کنند.
پروانه های نسبتا درشت و زیبا و با بدنی سفید رنگ که روی بالپوشهای آن خالهای مشکی وجود دارد یکی از آفات چوبخوار درختان گیلاس است اما اشتباه نکنید این پروانه ها نیستند که به چوب درختان شما آسیب می زنند بلکه لارو این پروانه است که با تغذیه از کامبیوم مرکزی شاخه های گیلاس و در مراحل پیشرفته با تغذیه از تنه ی درختان گیلاس سبب خشک شدن شاخه ها و تنه ی درختان می شوند.
آفت پروانه فری معمولا برای تخم گذاری خود درختان ضعیف، حساس و تحت تنش و البته جوان را انتخاب کرده و روی شاخه ها شروع به تخم گذاری می کند، لارو با خروج از تخم روی شاخه حرکت کرده و از یک قسمت ظریف وحساس وارد بافت مرکزی شاخه می شود، لارو در طول تغذیه ی خود از شاخه به محض برخورد با بافتی نامناسب و قدرتمند از شاخه خارج شده و به دنبال بافت ظریف تر و حساس تر می گردد.
مرحله ی لاروی این آفت دو سال به طول می انجامد و در طی این دو سال خسارت سنگینی را به شاخه های درخت گیلاس وارد می کند، پس از دو سال لارو سن آخر در بهار سال سوم به شفیره تبدیل شده و حشرات کامل به صورت پروانه هایی که ظاهر آنها توصیف شد از شفیره خارج می شود و پس از اندکی تغذیه از گرده های گل شروع به جفت گیری و تخم گذاری می کند.
برای درک بهتر خسارت این آفت شاید برای شما جالب باشد بدانید هر پروانه ی ماده ی بالغ می تواند تا هزار تخم بگذار و در واقع قدرت خشک کردن هزار شاخه ی گیلاس در باغ شما را دارد، برای شناسایی حضور این آفت در باغ خود می توانید از تله های نوری و فرمونی در فصل خروج حشرات کامل که معمولا مصادف با خرداد ماه است استفاده کنید، علاوه بر آن در طول سال برای تشخیص حضور این آفت در باغ باید به علائم تغذیه ی لارو از درختان توجه کنید.
علائم خسارت این آفت در باغ گیلاس به صورت خشک شدن به ویژه در شاخه های جوان و یا درختان جوان گیلاس، خارج شدن شیره ی درخت از محل دالان های لاروی و ریختن آنها پای درخت، خارج شدن تراشه های چوب از محل دالان ها به همراه فضولات لاروی از محل دالانها و ریختن آن پای درختان و مشاهده ی لاروهای زرد رنگ با اندازه های متفاوت روی شاخه ها خواهد بود.
همانطور که پیش تر بیان شد این آفت در زمان تغذیه در صورت برخورد با بافت ضخیم و مناسب از دالان خارج شده و با حرکت در طول شاخه به دنبال شاخه با بافت ظریف تر می گردد و در این مسیر حرکت ممکن است حتی روی زمین بیوفتند، بنابراین از مهمترین نشانه های حضور این آفت در باغ گیلاس مشاهده ی لاروهای زرد رنگ با نقاط مشکی روی شاخه ها است که در جستجوی شاخه های ظریف تر و مناسب تر می گردند.
چوبخوار دیگری که می تواند به درختان گیلاس خسارت بزند آفت سوسک شاخک بلند رزاسه است، همانطور که از نام این آفت مشخص است این آفت در مرحله ی حشره ی کامل سوسکی باریک و کشیده با شاخکهای بلند و بندی است که از روی سر به سمت انتهای بدن کشیده شده است، این آفت در سال یک نسل را سپری کرده و در زمستان به صورت لارو سن آخر درون شاخه های آلوده زندگی می کنند.
در بهار شفیره تشکیل شده و سوسکهای بالغ از آن خارج شده و اندکی پس از شروع تغذیه جفت گیری کرده و تخم گذاری می کنند، لاروهای کوچک و زرد رنگ بدون هیچ گونه نقوش و یا خال مشکی رنگ شروع به تغذیه از سرشاخه های جوان درخت گیلاس کرده و با حرکت به سمت پایین خشکیدگی نیز به سمت پایین سرشاخه پیشروی می کند.
کرم سفید ریشه خوار همانطور که از نام آن پیداست کرمهای سفید و درشتی هستند که با تغذیه از ریشه ی درختان گیلاس سبب خشک شدن آنها می شود، این آفت در مرحله ی حشره ی کامل سوسکی درشت و قهوه ای با نقوش وخالهای سفید رنگ روی بالپوشها و قفسه ی سینه اس اما مهمترین مرحله ی خسارتزای این آفت نیز مانند آفات دیگر چوبخوار به مرحله ی لاروی مربوط می شود که در مجاورت ریشه و به مدت سه سال طول می کشد.
در بهار سال سوم لاروها تشکیل شفیره داده و پس از خروج از شفیره جفت گیری و تخم گذاری می کنند، تخم گذاری این آفت می تواند در کنار ریشه های علفهای هرز و بسیاری از درختان میوه ی دیگر صورت بگیرد اما نکته ی حائز اهمیت در مورد این آفت این است که کرم سفید ریشه می تواند همراه با کود نپوسیده ی دامی به باغ وارد شود.
بسته به اینکه لارو در چه سنی باشد میزان خسارت در سالهای مختلف متفاوت بوده و علائم نیز متفاوت است به طوری که این آفت در سنین پایین لاروی به ریشه های ظریف و موئین حمله می کند اما با درشت تر شدن و نزدیک شدن به سنین آخر لاروی از ریشه های اصلی نیز تغذیه کرده و علائم می تواند حتی به صورت خشک شدن بخش بزرگی از درخت نمایان شود.
این آفت تخمهای خود را در ماه های خرداد و تیر در کنار پوست طوقه قرار داده و لاروها از قسمت زیرپوست طوقه غذای خود را تامین می کنند، با تغذیه ی لاروها از محل طوقه که در واقع گلوگاه تغذیه ی درخت از زمین به شمار می رود در مراحل پیشرفته تر و همچنین در درختان ضعیف و حساس می تواند منجر به مرگ کل درخت شود. سوسک چوبخوار طوقه که هر دو سال یک نسل را کامل می کند از مهمترین آفات درخت گیلاس در مراکز فروش نهال گیلاس و نهالستانها به شمار می رود چرا که سوسکهای بالغ بیشتر نهالها و درختان جوان که قطر طوقه ی کمتری دارند را برای تخم گذاری انتخاب می کنند.
نکات مهم و مشترک در مورد آفات چوبخوار گیلاسپس از شناخت آفات مهم چوبخوار درختان گیلاس بد نیست به نکات مهمی که در مورد همه ی آنها مشترک بود نگاهی بیاندازیم:
آفات چوبخوار اغلب درختان و شاخه های جوان را انتخاب می کنند بنابراین در زمان خرید نهال گیلاس باید این نکته ی بسیار مهم را در نظر داشته باشید و بانید که سلامت نهال باید از نظر عدم ابتلا به آفات چوبخوار تاییدشده باشد تا شما بتوانید آن نهال جدید را به باغ و یا باغچه ی خود انتقال دهید.
گروه دومی از درختان که بیشتر در معرض خطر آفات چوبخوار قرار دارند در واقع درختانی هستند که به لحاظ ژنتیکی به این آفات حساس هستند، قیمت نهال گیلاس حساس پایین تر از نهال مقاوم بوده و ممکن است برخی از باغداران این اشتباه را در هنگام خرید مرتکب شده و ارقام حسس و یا ارقامی را که بر پایه های حساس پیوند خورده اند را خریداری نمایند که این خود می تواند ایجاد مشکل کند.
آفات چوبخوار و یا ریشه خوار معمولا برای تخم گذاری درختان ضعیفی که از برنامه ی منظم آبیاری و کود دهی برخوردار نباشند را انتخاب می کنند، بنابراین تقویت درختان و آبیاری به میزان نیاز می تواند مانع از ابتلای درختان به این آفات شود.
به منظور کنترل آفات چوبخوار در باغ خود صرفنظر از اینکه با چه آفتی سر و کار داشته باشید اقدامات زیر می تواند تاثیر گذار باشد و حتی از درگیر شدن درختان سالم به این آفات نیز پیشگیری کنند.
همانطور که پیش تر بیان شد نهالهای حساسی که در نهالستانهای نامعتبر تولید می شوند می توانند آلوده به این آفت شده باشند و بنابراین توصیه می شود از نهالستانهای نهال خود را خریداری کنید که نهال سالم و مقاوم را به شما عرضه می کند.
تمام آفات چوبخوار گیلاس در طبیعت دشمنانی دارند که می توانند آنها را کنترل کنند اما استفاده ی بی رویه از سموم عمومی و غیر ایمن سبب از بین رفتن جمعیت این دشمنان طبیعی شده است، در باغاتی که مدیریت باغداری به صورت نوین و علمی از همان ابتدای تاسیس باغ اجرا می شود دشمنان طبیعی به نحو احسنت محافظت شده و می توانند در باغ فعالیت داشته باشند.
نکته ی مهمی که در مورد دشمنان طبیعی وجود دارد این است که جمعیت آفت تحت تاثیر سموم مختلف مقاوم شده و به مرور هیچ سمی بر آنها موثر نخواهد بود اما در مورد دشمنان طبیعی آفات این مشکل به وجود نیامده و جمعیت آفات در باغات گیلاس از آستانه ی زیان اقتصادی عبور نخواهد کرد.
هرس شاخه های آلوده و سوزاندن راهی بسیار موثر در کنترل این آفات است چرا که مرحله ی خسارت آفرین این آفات داخل چوب و یا زیر خاک به سر بوده و سم پاشی بر آنها بی اثر است اما سوزاندن شاخه های خشک شده و حاوی لارو می تواند جمعیت اولیه ی آفات برای سالهای بعدی زراعی را به شدت کاهش دهد.
بیشتر بخوانید: بررسی انواع آفات چوبخوار
شخم و یخ اب زمستانه برای آن درسته از آفات که در خاک وجود دارند و یا در خاک زمستانگذرانی می کنند مانند کرم سفید ریشه بسیار موثر بوده و می تواند جمعیت آفت را برای سال بعد کاهش دهد.
در بحث نکات مهم در رابطه با آفات چوبخوار دانستید که این آفات تنها به درختان ضعیف و حساس حمله می کنند و بنابراین داشتن برنامه ی غذایی مناسب و همینطور آبیاری مکفی در فصول مختلف سال درخت را تقویت کرده و جلوی حمله ی این افات به درختان گیلاس را خواهد گرفت.
استفاده از کود کاملا پوسیده ی دامی به صورت چالکود در ترکیب با ترکیباتی مانند سولفات روی، سولفات پتاسیم، سولفات آهن و سایر ترکیبات کود شیمیایی با سرعت جذب بالا و همچنین استفاده از اسیدهای آمینه و اسید هیومیک می تواند در کنترل این آفات بسیار موثر باشد.
شکار حشرات کامل آفات چوبخوار با استفاده از تله های فرمونی امکان پذیر است، می توان از این تله ها برای تعیین زمان خروج حشرات کامل از شفیره ی در منطقه ی خود استفاده کرد و بر اساس تاریخ پیک پرواز نیز می توان کنترل شیمیایی را بر روی حشرات کامل انجام داد و یا به منظور استفاده نکردن از سم می توان از تله ی فرمونی به تعداد زیادبرای شکار انبوه آفات استفاده کرد تا نیازی به کنترل شیمیایی نباشد.
کلام آخر
دانستید که آفات چوبخوار خسارت زیادی را می توانند به درختان گیلاس وارد کنند اما نکته ی بسیار مهم در مورد این آفات این است که آنها تنها درختان ضعیف و حساس را مورد حمه قرار داده و کافی است شما باغ خود را با ارقام مقاوم احداث کرده و تغذیه و آبیاری درختان خود را بر اساس برنامه ی منظم و نیاز سنجی دقیق انجام دهید در این صورت دردسر کنترل شیمیایی و بسیاری از اقدامات کنترل دیگر را متحمل نخواهید شد، در صورتی که برای تنظیم برنامه ی آبیاری و کود دهی درختان گیلاس خود بر اساس سن و فص سردر گم شده اید می توانید از مشاوران ما راهنماییهای لازم را دریافت نمایید.
مقالات مرتبط
![نهالستان: خرید نهال با بهترین قیمت [فروش نهال 1402]](https://bartarnahal.ir/wp-content/uploads/2023/05/logo-3-copy.webp "نهالستان: خرید نهال با بهترین قیمت [فروش نهال 1402]"){kind=logo}
نظرات کاربران