همه چیز درمورد آفت پروانه فری در باغ گردو

اگر بخواهیم یکی از مخرب ترین انواع آفت درخت گردو را نام ببریم، بهتر است به پروانه فری اشاره کنیم که تنها یکی از پروانه های آفتی شناخته شده است. طبق تحقیقات انجام شده در موسسه گیاه پزشکی یکی از مهمترین میزبان های این آفت مخرب درخت گردو است. باید خاطر نشان شویم که دلیل اصلی مخرب بودن پروانه فری خود پروانه نیست، بلکه تخم های آن می باشد. پروانه فری به هنگام تخم ریزی گاها صدها تخم را بر روی پوسته بیرونی درخت تخم گذاری می کند.

بهتر است نحوه مخرب بودن این لارو ها را مورد بررسی قرار دهیم. وقتی لارو ها از پوسته خارج می شوند برای تغذیه پوست درخت گردو را می جوند. مطمعنإ یک یا دو عدد لارو نمی تواند بر روی پوست درخت گردو تاثیر بگذارد، ولی صد عدد لاروث و بیشتر با هم اقدام به جویدن پوست گردو می کنند، بعد از چند روز سوراخی به اندازه یک سکه ایجاد کرده و به بافت درونی درخت رخنه می کنند.

البته این اول راه است، این لارو ها تقسیم بندی شده و چندین تونل داخل درخت ایجاد می کنند. مخرب‌ ترین قسمت ماجرا این است که لارو ها به دنبال تغذیه به سمت آوند و آب راه ها حمله می کنند. به صورت دسته جمعی باعث خراب شدن آوند و شده و تونل ایجاد شده را با فضولات چوبی پر می کنند. گاهی اتفاق می افتد طول این تونل ها به تیم متر نیز می رسد.

البته باید یاد آور شویم میزان مقاومت نهال گردو ژنوتیپ پالیز در برابر این نوع آفت ها بالا است، در صورتکی باغدار در همان مراحل اولیه بتواند، وجود این آفت را بشناسد. متاسفانه بخاطر غفلت و بی توجهی برخی از باغداران این آفت بطور چشمگیری درون تنه درخت نفوذ کرده و باعث خرابی کل آوند درخت می شود، با اینکار تقریبا همانند سدی راه ارتباطی بین تنه و شاخه های فوقانی قطع می کند.

تاریخچه شناخت پروانه فری در کشور ایران

اگر بخواهیم در مورد تاریخچه این پروانه و آغاز پیدایش آن در کشور ایران صحبت کنیم، باید بگوییم اولین بار این حشره توسط دکتر افشار شناخته و در سال ۱۳۱۳ گزارش شد. البته این حشره بومی اروپا است، ولی بخاطر واردات نهال های آلوده در آن زمان وارد کشور ما شد. در دهه بعدی دکتر دواچی جزء گیاه پزشکانی بود که بطور کامل و جامع بر روی آن مطالعات علمی انجام داد.

طبق مطالعات انجام شده این آفت کاملا گرما دوست است، متاسفانه در سال های گذشته بخاطر تغییر آب و هوایی کشور و بروز خشکسالی میزان حمله آفت ها به باغ کشاورزان ایرانی مخصوصاً پروان فری نیز افزایش یافته است. پس می توان نتیجه گرفت تنش های محیطی و جوی، خشکسالی و‌کم آبی مهم ترین علت طغیان این آفت است

دلیل مخرب بودن آفت پروانه فری

در زیر می خواهیم به بعضی از دلایلی مخرب بودن پروانه فری اشاره کنیم. این دلایل عبارتند از:

مهم ترین دلیلی که پروانه فری می تواند بر روی یک درخت گردو آثار مخربی داشته باشد، ضعف آن درخت و پایین بودن سیستم دفاعی درخت گردو می باشد. از همین رو این پروانه معمولا به نهال های جوان، یا درختان کهن سال که پوستشان آسیب دیده است حمله می کند.
زمانی که پروانه فری بر روی پوست درخت تخم گذاری می کند، حداقل ۱۰۰ تخم همزمان بر روی هم انباشته می شود، از آن تخم ها نزدیک ۱۵۰ لارو یا حتی بیشتر نیز از پوسته خارج می شوند، که به درخت گردو صدمه‌ می زنند.
هر کدام از این لارو ها در آینده به پروانه تبدیل می شوند، و اگر جلوگیری نشود کل درختان یک باغ و باغ همسایه در خطر خواهد بود.
از دیگر دلایل مخرب بودن این آفت به خاطر پلی فاژ بودن آن است. منظور از پلی فاژ این است که دامنه‌ی میزبانی آفت پروانه فری بسیار گسترده است. هیچ کدام از درختان میوه و زینتی در برابر این آفت از خود مقاومت بالایی دارند.
مورد بعدی تغییر ژنتیکی پروانه فری به خاطر استفاده مستمر از سموم و آفت‌ کش‌ها می باشد. این پروانه نسبت به این سوم مقاومت زیادی به دست آورده و در سال‌ های اخیر به خرید نهال گردو نیز حمله میکند.
چون تمامی درختانی که در جنگل، معابر عمومی هستند و درختان میوه در باغ های مختلف می تواند به عنوان میزبان پروانه فری قرار بگیرد، پس ریشه کن کردن آن کار بسیار سختی می باشد.
لارو این پروانه به عنوان کرم‌چوب خوار شناخته شده و تغذیه آن بافت درونی درخت است.

با توجه به مطالب بالا حتماً اطلاعاتی در مورد مخرب بودن پروانه فری به دست آورید. اینکه چرا با دیدن یک عدد از این پروانه ها در باغ خود حتماً تنه همه درختان را مورد بررسی قرار دهید. زیر نظر متخصصین گیاهپزشکی سمپاشی و آفت کشی درختان خود را شروع کنید، قبل از اینکه اتفاقات خسارت‌بار ای در باغ شما به وجود بیاید.

عملکرد آفت پروانه فری در درخت گردو

همانطور که گفتیم پروانه فری به خودی خود به درختان آسیبی وارد نمی کند، بلکه لارو های این پروانه که آن را به نام کرم خراط می شناسیم، از بافت درونی درخت تغذیه کرده و با حمله کردن به آوند و آبراه ها باعث پژمردگی، بی حالی ضعف عمومی درخت شده و سیستم دفاعی آن را کاهش می دهد. بعد از چند سال این آفت باعث مرگ تدریجی درخت میزبان می شود.

متاسفانه راه درمانی نداشته و تنها راه برای پیشگیری از حمله آفت به باغ درخت گردو سوزاندن درخت آلوده می باشد. مدت زمانی که لارو ها درون درخت گردو زندگی می کنند، یک الی سه سال می باشد. آنها تونل هایی حفر می‌ کنند، از شاخه ای به شاخه دیگر و به سمت تنه حمله می برند. زمانی که به رشد کامل رسیدند و از تنه خارج شده باز هم برگشته و با تخم ریزی بار دیگر به تنه درخت میزبان صدمه می زند.

شما برای تشخیص آفت پروانه فری تنها می توانید به ظاهر درختان و همچنین تنه درخت گردو دقت داشته باشید. قبلا نیز گفتیم که فضولات خاک اره ای که از تنه درختان بیرون می‌ زند و یا سوراخ های ایجاد شده در تنه درختان باعث می شود تا شیره درخت به بیرون بریزد، نشانگر آفت زدگی درخت گردوی شما بوده و چندان خبر خوبی برای یک باغدار نمی باشد.
پیشگیری و کنترل آفت پروانه فری در باغستان

در مطالب بالا اشاره کردیم، درمان درخت آلوده به آفت پروانه کار بسیار سختی و گاهی غیر ممکن می باشد. به طور کلی تنها راه برای پیشگیری از شیوع آن ریشه کن کردن درختان آلوده و جایگزین آن با نهال تازه می باشد. ولی شما قبل از اینکه درخت گردو به این آفت آلوده شود، می توانید چندین راه پیشگیری و کنترل آن را انجام دهید؛ تا درصد آلودگی درختان باغ شما را به این آفت تا حد زیادی کاهش یابد. این روش ها عبارتند از:

آبیاری نامناسب و غیر اصولی باعث بروز بسیاری از بیماری ها و آفت زدگی ها می باشد آبیاری بیش از حد باعث بیماری شده، همچنین آبیاری که کمتر از مقدار استاندارد باشد برای درختان خطرناک است و آن ها را مستعد آفت زدگی می کند.

از دیگر عواملی که باعث می‌ شود میزان مقاومت و استحکام درخت گردو در برابر آفت ها کاهش پیدا کند، کمبود عناصر یا برعکس ازدیاد عناصر موجود در خاک درخت است. همیشه این تصور وجود دارد که کود دهی بیشتر باعث پربار شدن درختان می شود، در حالیکه کود دهی بیشتر باعث افزایش برخی عناصر موجود در خاک شده و عملکرد درخت را با اختلال روبرو می کند، همین امر میزان استقامت درخت گردو را در برابر آفت ها کاهش می دهد.

یکی از دشمنان طبیعی لارو ها مورچه ها هستند . متاسفانه بسیاری از کشاورزان با سمپاشی های متعدد نه تنها باعث تغییر ژنتیک آفت ها می شوند، بلکه حشرات مفید مانند مورچه را نیز نابود می کنند. وجود مورچه ها در باغ به عنوان دشمن طبیعی آفت ها شناخته شده است. نه تنها هیچ ضرری برای باغ شما ندارد بلکه از لارو و تخم بسیاری از آفت ها مخصوصاً پروانه فری تغذیه می کند.

مطمئنا یکی از مهمترین روش هایی که باعث از بین بردن آفت ها می شود، هرس اصولی و استاندارد می باشد. کشاورز با هرس کردن شاخه های آلوده و از بین بردن آنها می تواند به کمک زیادی به درخت گردو کند. با هرس به موقع درختان باعث رسیدن نور خورشید به تمام قسمت های گردو شده، عمل فتوسنتز به خوبی انجام شده، علاوه بر تغذیه درخت کمک شایانی به مقاومت درخت می کند.

مسابقه استفاده از تله های مکانیکی مانند طلای نوری و تعریف رمانی از دیگر راهکارهایی است که می‌توان بسیاری از پروانه های فعلی را در دست خم گذاری از بین برد.

مهمترین راهکاری که نه تنها در جلوگیری از حمله آفت پروانه فری مناسب و جوابگو می باشد، بلکه باعث مانع از شیوع بسیاری از بیماری های باکتریایی و قارچی می باشد. آن هم خرید ارقام مقاوم به نهال گردو از نهالستان های معتبر مانند برتر نهال می باشد. شما به هنگام خرید حتما از فروشنده درخواست کارت گارانتی و کارت سلامت نهال را داشته باشید، تا به هنگام خرید مطمئن باشید نهال خریداری شده کاملاً سالم می باشد.

اگر شما به دنبال این هستید که چرخه زندگی پروانه فری را مطالعه کنید، دقت داشته باشید معمولا در فصل زمستان این آفت خواب زمستانی داشته و منتظر بهار می مانند. با فصل بهار و رویش برگ ها، جوانه های جدیدی در درخت گردو رویش می کنند که بهترین روزنه را برای نفوذ آفت کرم خراط آماده می کند. با گرم شدن هوا لارو ها از پوسته خود خارج شده، به صورت دسته جمعی اقدام به جویدن پوسته بیرونی درخت گردو می کنند یا اینکه راه خود را جدا کرده و به سمت شاخه‌های جوان می‌ روند و از طریق جوانه های شکفته روزنه ای برای نفوذ به بافت درونی درخت پیدا می کنند. بعد از مدتی با قطور شدن کرم‌ ها آنها از سمت شاخه های جوان به سمت شاخه های قطور و یا تنه درخت حمله می کنند. بعد از یک الی دو سال زندگی در تنه درخت، اواسط اردیبهشت به صورت شب پره ها از تنه گردو خارج می‌ شود. شب پره ها در دو جنس نر و ماده می باشد که با آمیزش آنها پروانه ماده تخم گذاری می کند. معمولاً وظیفه تله های فرمونی این است که شب پره ها مخصوص شب پره نر را به دام می‌ اندازد، شب پره ماده پس مدتی نابود خواهد شد.

کلام آخر

باغداران عزیزی که باغ درخت گردو دارند باید به چند مورد دقت اساسی داشته باشند، یکی از آنها آفت زدگی می باشد. دلیل آفت زدگی در بیشتر موارد به خاطر خشکسالی و کم آبی است. در واقع تغییرات جوی و اقلیمی دلیلی می باشد که دست باغدار نیست. ولی با رعایت چند نکته ساده می تواند از حمله آفت ها مخصوصا پروانه فری به درختان باغ خود جلوگیری کند.

مهمترین نکته ای که باید مورد توجه باغدار قرار گیرد، آبیاری مناسب درختان می باشد. قیمت نهال گردو کم آب و تشنه در معرض خطر است. در مطالب بالا به موارد بعدی هم اشاره کردیم، ولی مهمتر نکته این است، باغدار به هنگام خرید نهال باید ارقام مقاوم نهال گردو را که سازگار با محیط اطرافش باشد را انتخاب کند.

شما نمی توانید صرفاً نژادی از گردو را انتخاب کنید که چون از آن خوشتان می آید، یا احساس می‌ کنید میزان فروش و سود آن بیشتر از نژاد های دیگر است. در انتخاب نهال گردو ابتدا اطلاعات دقیق محیطی و اقلیمی را مورد بررسی قرار می دهید، مانند میزان بارش سالانه، نوعی خاک، دما و تابش نور خورشید، این اطلاعات را پس از جمع آوری در اختیار نهالستان قرار دهید.

مسئولین هایشان پس از جمع بندی اطلاعات شما و همچنین شناخت منطقه که در آن زندگی دارید نژاد اقوام هایی را به شما معرفی می کند که کاملاً سازگار با محیط زندگی شما باشد. شما نمی توانید درخته زود گل را در مناطق کوهستانی کشت کنید، یا برعکس نمی توانید ارقام نژاد دیر گل را در مناطق گرم و خشک کشت کنید.

مطمئناً مشاوران فروش نهالستان برتر نهال در تمامی مراحل کشت درخت گردو و احداث باغ کنار شما خواهد بود. شما می توانید از برخی خدمات این نهالستان نیز استفاده کنید که مهمترین آنها مشاوره بعد از فروش می باشد. نهال های عرضه شده دارای کارت سلامت، قرنطینه است. همچنین نهالستان نهال فروخته شده را با تضمین کیفیت به شما ارائه می دهد. یعنی کارت گارانتی دو ساله نیز ارائه می دهد تا در صورت بروز کوچکترین مشکلی بتوانید پیگیر آن باشید.