چنانچه شما هم صاحب یک باغ و یا درخت گلابی در باغچه ی خود باشید ممکن است علائم دودی و یا سیاه شدن درختان را دیده باشید و یا حتی با علائم ایجاد لکه های سیاه بر روی میوه های گلابی مواجه شده باشید و در پی علت آن باشید، این که دلیل سیاه شدن برگ درختان گلابی چیست، چگونه ایجاد می شود و چگونه باید کنترل شود؟ پاسخ به این پرسشها مطلبی است که در این مقاله به آن خواهیم پرداخت.
عامل بیماری لکه دوده ای گلابی قارچی به نام Gloeodes pomigena می باشد، این قارچ یک قارچ در واقع ساپروفیت بوده و قدرت پارازیتی زیادی روی گیاه ندارد، اما وجود این قارچ چگونه می تواند ایجاد خسارت بر روی درختان گلابی کند؟ روشهای کنترل آن به چه صورت است و دلایل به وجود آمدن آن چیست؟
بیماری لکه دوده ای گلابی با تولید ریسه و همینطور اندام تولید مثل برای تولید اسپور بر روی برگ و میوه ها سبب ایجاد لکه های مدور و نامنظم سیاه رنگ بر روی این اندام در درختان گلابی می شود، وجود این لکه های تیره رنگ از رسیدن نور خورشید به سطح زیرین و پارانشیم فتوسنتز کننده جلوگیری کرده و به همین دلیل با ایجاد کاهش و ضعف در فتوسنتز سبب کاهش راندمان درختان گلابی می شوند.
این قارچ بر روی سطح برگ در طول فصل زندگی کرده و با تولید اسپور و با کمک باد به مناطق دیگر و درختان دیگر منتقل می شود، با توجه به اینکه قدرت پارازیتی بالایی ندارند تنها به سطح کوتیکول برگ و یا پوست میوه محدود شده و اگر با دست برروی لکه ها بکشید می بینید که به راحتی از روی آنها پاک می شود.
این بیماری در واقع در مناطقی با آب و هوای گرم و مرطوب گسترش پیدا می کند و گسترش آن همراه با باد و قطرات باران انجام می شود، از مناطق گلابی کاری که به شدت با این بیماری در گیر می شوند مناطق گرم و مرطوب شمال کشور به ویژه در فصل تابستان می باشد، در این زمان باغداران می توانند برای از بین بردن قارچ از روی برگ و میوه های درختان از صابون نارگیل و یا ترکیب بی کربنات پتاسیم می تواند به صوررت ارگانیک این قارچ را کنترل کند، استفاده از ترکیبات شیمایی قارچکش مانند کاپتان نیز می تواند به از بین بردن لایه های قارچ بر روی برگ و میوه کمک کند.
اینها تمام مواردی بود که در صورت بروز بیماری می توانست به کنترل و از بین بردن لایه های قارچ سیاه از روی درخت و میوه کمک کننده باشد اما بهتر است بدانید مهم ترین راه کنترل این بیماری در باغاتی که به ویژه در مناطق گرم و مرطوب وجود دارند استفاده از تکنیکهای کنترل زراعی مانند هرس شاخه های آلوه و یا هرس شاخه ها قبل از ایجاد آلودگی می باشد، هرس شاخه های آلوده به کاهش جمعیت قارچ بیمارگر کمک می کند اما در مورد باغات سالم هرس شاخه ها به کاهش رطوبت روی برگ و میوه های درختان با کاهش سایه اندازی بر روی هم کمک کننده خواهد بود، تقویت درختان با کودهای مناسب نیز به کاهش صدمه ناشی از رویش قارج بر روی درخت کمک می کند.
این بیماری که در اثر قارچ Schizothyrium pomi بر روی درختان سیب و گلابی ایجاد می شود با تغذیه از پارانشیم روی میوه ها و برگ درختان گلابی باعث ایجاد نقطه های ریز سیاه رنگ می شود که تجمع این نقاط در یک محل ممکن است به پنجاه عدد برسد، این نقاط ممکن است خسارت پارازیتی زیادی نداشته باشند اما می توانند سبب کاهش بازار پسندی بالا در سیب شده و به این شکل به محصول گلابی خسارت بزند، بیماری نقطه مگسی و یا فضله مگسی با توجه به شباهتی که به فضله ی مگس بر روی سیب دارد به این نام شهرت پیدا کرده است.
این بیماری معمولا همراه با بیماری لکه دوده ای بر روی درختان گلابی دیده می شود چرا که آب و هوای مناسب برای رشد این دو قارچ درست شبیه هم بوده و در آب و هوای گرم و مرطوب بیشتر توسعه می یابند.
کنترل این بیماری نیز درست مانند کنترل لکه دوده ای سیب و گلابی بوده و با استفاده از هرس سر شاخه های آلوده کنترل خواهد شد،توجه به هرس سر شاخه های آلوده در مورد قارچ فضله مگسی بسیار با اهمیت تر از بیماری لکه دوده ای می باشد چرا که این بیماری به صورت ریسه در سرشاخه های آلوده زمستان گذرانی کرده و هرس این سرشاخه ها در اواخر تابستان و یا اوایل پاییز می تواند به شدت سبب کاهش اینوکولوم اولیه ی عامل بیماری می شود، علاوه بر آن استفاده از ترکیبات قارچ کش در اوایل بهار و در طول تابستان می تواند سبب کاهش خسارت این بیماری در درختان گلابی شود.
این بیماری که نسبت به دو عامل بیماری قبلی بیماری جدی تری در سیب و گلابی می باشد سبب ایجاد لکه های سیاه رنگ بر روی میوه های سیب و گلابی می شوند، این بیماری برای اولین بار در سوئد بر روی درختان سیب گزارش شد و پس از آن همراه با محموله های سیب به مناطق دیگر و از جمله ایران وارد شد، این بیماری در حال حاظر هیچ یک از مناطق سیب و گلابی کاری در ایران قرنطینه نبوده و در بسیاری از مناطق ایجاد خسارت می کند.
عامل بیماری قارچی به نام venturia pyrini می باشد، این قارچ از رده ی آسکومیستها بوده که با تولید آسکوکارپ در زمستان زمستانگذرانی کرده و با تولید کنیدی در فاز غیر جنسی در تابستان تکثیر و منتشر می شود، این بیماری با ایجاد لکه های سیاه به ویژه بر روی میوه و سپس روی شاخه و برگ شناخته می شود و به نهال گلابی در حال باردهی ظاهری سیاه می دهد.
این قارچ به وسیله ی آسگوکارپ که یکی از مقاومترین مراحل زندگی قارچ بیماری اسکب می باشد در برگهای ریخته کف باغ زمستان گذرانی کرده و در بهار آسکوکارپها با گرم شدن هوا و بارش باران تولید آسکوسپور می کند،آسکوسپور ها به وسیله ی قطرات باران، باد و حیوانات و پرندگان به شاخه های تازه جوانه زده منتقل شده و در اولین فعالیت شکوفه های درختان گلابی را مورد حمله قرار داده و از طریق شکوفه ها میوه های جدید را آلوده می کنند، در ادامه ی روند آلودگی در ادامه فصل و در تابستان قارچ عامل بیماری با تولید کنیدی به سرعت در باغ منتشر شده و برگ و جوانه ها و همینطور بافت میوه هایی که ممکن است به اندازه ی فندق رشد کرده باشند را آلوده می کنند، این چرخه تا سرد شدن هوا در پاییز ادامه داشته و پس از سرد شدن هوا قارچ با تولید آسکوکارپ بر روی گیاه به فاز استراحت می رود و با برگها کف زمین می ریزد.
این بیماری بلافاصله پس از شروع بهار اولین آلودگی را ایجاد می کند اما علائمی ندارد اما در ادامه ی فصل با تولید کنیدیفور و کنیدی های سیاه رنگ بر روی برگ و میوه ایجاد لکه های سیاه رنگ می کند.
در ادامه فصل زمانیکه میوه در حال رشد است می بینید که میوه دارای یک لکه ی سیاه رنگ در یک وجه خود بوده اما میوه نمی تواند در منطقه ای که لکه وجود دارد رشد کند و سبب بد شکلی میوه و همینطور شکاف پوست میوه در ناحیه ی رشد قارچ می شود.
بنابراین می توان دریافت که این بیماری در صورت آلوده کردن درختان گلابی تنها علائم را به صورت لکه های سیاه بر روی برگ و میوه ظاهر کرده و درختان بیمار با کاهش شدید عملکرد در میزان و کیفیت میوه ها همراه خواهد بود، قبل از بروز علائم بیماری تقریبا راهی برای تشخیص بیماری نیست اما لازم است بدانید در صورتیکه در سال اول علائم بیماری محدود به چند درخت و یا به صورت پراکنده در باغ باشد قطعا این بیماری در صورت کنترل نشدن به سرعت و در سال بعد رشد تصاعدی داشته و ایجاد مشکل جدی تر می کند.
عوامل مختلفی هستند که در صورت وجود داشتن سبب تشدید خسارت این عامل بیماری می شوند، در این بخش به برخی از مهم ترین فاکتورهای تشدید کننده ی خسارت اسکب گلابی می پردازیم.
اسپورهای این بیماری با باد و باران به باغات جدید منتقل می شوند، همچنین استفاده از ابزار هرسی که در باغات آلوده استفاده شده است بدون ضدعفونی کردن انها، چسبیدن به کف کفش باغبانان و کارگران و همینطور چرخ وسایل و ماشین آلات کشاورزی مانند چرخ سمپاشها از باغات آلوده به باغات سالم منتقل می شود، عامل این بیماری می تواند همراه با نهال نیز به باغ منتقل شود اما شانس انتقال به این روش بسیار کم است چرا که در زمستان آسکوکارپها کف زمین هستند و چنانچه کاشت نهال در زمستان انجام شود شانس انتقال این بیماری همراه با نهال کم است مگر اینکه بر آلوده روی خاک گلدان نهال باشد، در این صورت باید در خرید نهال گلابی دقت کنید تا مطمئن باشید در نهالستان این بیماری اصلا حضور ندارد که بخواهد به طور اتفاقی همراه با نهال به باغ شما منتقل شود.
دانستید که عوامل متعددی هستند که ایجاد لکه های سیاه روی برگ و میوه ی درختان گلابی می کنند اما در همه ی آنها یک عامل به عنوان عامل مشترک تشدید کننده ی خسارت بود و آن رطوبت هوا است، در باغاتی که هرس به درستی انجام نشده و سایه اندازی بر روی برگ و شاخساره ها زیاد باشد هر سه بیماری افزایش پیدا می کند، بنابراین برای مدیریت این بیماریها در درجه اول کاشت ارقام مقاوم و در درجه دوم توجه به لزوم هرس درست و اصولی از اهمیت بالایی بر خوردار می باشد.
مقالات مرتبط
نظرات کاربران
![نهالستان: خرید نهال با بهترین قیمت [فروش نهال 1402]](https://bartarnahal.ir/wp-content/uploads/2023/05/logo-3-copy.webp "نهالستان: خرید نهال با بهترین قیمت [فروش نهال 1402]"){kind=logo}
راهنمایی شما کاملاً مفید بود .
با سلام
ممنون از توجهتان
سلام درخت گلابی کاشته شده در حیاط خانه از قسمت سر درخت سیاه میشه
یکبار هرس کردیم از ده سانت پایین‌تر چیدیم دوباره سیاه شده
لطفا عکساتون رو برامون بفرستید تا کارشناسانمون بررسی کنن بهتون بگن
09141832393