علت لک قهوه ای روی درخت گلابی از چیست؟

علت لک قهوه ای روی درخت گلابی از چیست؟

یکی از بیماریهایی که با بروز علائم آن روی میوه ها و یا برگ درختان گلابی باغداران به شدت نگران خسارت آن می شوند بیماری لکه سیاه سیب و گلابی است، این بیماری به این نام معروف شده چرا که با ایجاد لکه های قهوه ای متمایل به سیاه، سوخته و در نهایت چوب پنبه ای شکل روی میوه ی این درختان مشاهده شده و از روی درختان سیب و گلابی جداسازی شده است.

علت لک قهوه ای روی درخت گلابی از چیست؟

در این مقاله شما را با چگونگی ایجاد این بیماری، عامل آن و همینطور راه های پیشگیری و درمان بیماری آشنا خواهیم کرد.

عامل بیماری لکه سیاه گلابی و چرخه ی زندگی آن:

علت لک قهوه ای روی درخت گلابی از چیست؟

این بیماری با نامهای جرب گلابی، لکه سیاه گلابی و یا اسکب گلابی نیز معروف بوده و به وسیله ی یک قارچ از رده ی آسکومیستها به نام Venturia pyrina روی درختان گلابی ایجاد بیماری می کند، قارچ عامل بیماری در شرایط مساعد به هر دو صورت اندام تولید مثل جنسی و غیر جنسی تکثیر پیدا می کند، در حالت تکثیر تولید مثل جنسی با تولید آسکوکارپ و تولید آسکوسپور تکثیر شده و در طبیعت پراکنده می شود و در فرم غیر جنسی با تولید کنیدیفور و کنیدی در طبیعت پراکنده می شود.

عامل بیماری لکه سیاه گلابی در فرم جنسی به صورت آسکوکارپ بسته داخل برگ و میوه های آلوده ریخته کف باغ و لای علفهای هرز داخل باغ زمستان گذرانی کرده و به محض گرم شدن هوا و برخورد باران با برگهای آلوده آسکوکارپها تکامل پیدا کرده، باز شده و آسکوسپورهای خود را در هوا به کمک باد و باران منتشر می کنند.

با توجه به شرایط آب و هوایی مناطق مختلف زمان آزاد سازی آسگوسپورها می تواند متفاوت باشد اما معمولا این زمان مصادف است با متورم شدن جوانه های گل دهنده و به محض باز شدن گلها اسکوسپور جوانه زده و خود را به بافت تازه گل می رساند.

در طول فصل عامل بیماری به صورت فرم غیر جنسی و با تولید کنیدی منتشر شده و به قسمتهای دیگر درختان لابی اعم از سرشاخه ها، برگها و میوه ها حمله می کند و خسارت می زند.

نحوه ی ایجاد خسارت و علائم بیماری لکه سیاه گلابی:

در بهار با ورود به باغ آلوده متوجه می شوید که ورود عامل بیماری به شکوفه ها سبب سوختن آنها و ریزش گلها می شود و بنابراین عامل بیماری جرب گلابی اولین خسارت خود را به صورت ریزش بخشی از گلها نشان خواهد داد، در ادامه ی فصل عامل بیماری با تولید کنیدی در باغ پراکنده شده و خود را به سرشاخه های سبز و جوان امساله و برگهایی که تازه باز شده اند می رساند و در روی آنها ایجاد لکه های قهوه ای و نکروز می کند.

علت لک قهوه ای روی درخت گلابی از چیست؟

در زمان به وجود آمدن میوه ها، کنیدی ها دست از کار برنداشته و به میوه های جوان حمله می کنند، در این شرایط روی میوه ی نهال گلابی ایجاد لکه های قهوه ای کرده که به مرور زمان تیره و چوب پنبه ای می شود، چوب پنبه ای شدن بافت میوه در زمان رشد میوه سبب می شود میوه نتواند در آن قسمت از بافت که قارچ حمله کرده به خوبی رشد کند و بنابراین بافت میوه در آن قسمت ترک خورده و یا میوه بد شکل می شود.

علت لک قهوه ای روی درخت گلابی از چیست؟

یکی دیگر از خسارهای عامل بیماری لکه سیاه گلابی زمانی وارد می شود که قارچ عامل بیماری به دم میوه حمله کن، حمله قارچ به دم میوه سبب ریزش میوه های جوان شده و در این مرحله نیز بخش زیادی از میوه ریزش پیدا می کند

نحوه ی انتقال بیماری لکه سیاه گلابی:

انتقال این بیماری به طور گسترده به وسیله ی باران و باد در فصل بهار اتفاق می افتد اما اولین راه ورود عامل بیماری به باغ می تواند خرید نهال آلوده باشد، گسترش بیماری در منطقه نیز می تواند در پاییز زمانی که برگ درختان می ریزد به کمک باد اتفاق بیوفتد.

باد و طوفانهای شدید می تواند عامل بیماری را که روی برگهای آلوده و ریخته کف باغ وجود دارند از یک باغ به باغ دیگر منتقل کنند، علاوه بر باد چسبیدن برگ آلوده به بدن جانوران مانند حیواناتی که برای چرا به باغ آورده می شوند و یا حیواناتی که در باغ پرسه می زنند مانند سگ و گربه و جوندگان و همینطور پرندگان اتفاق بیوفتد.

راه های افزایش شدت بیماری:

مهمترین چیزی که این بیماری برای ورود و ایجاد خسارت لازم دارد یک مثلت مساعد است، مثلثی که یک ضلع آن دمای مناسب، یک ضلع آن رطوبت و ضلغ دیگر آن میزبان حساس قرار دارد، فراهم بودن هر سه این شرایط سبب فراگیر شدن و همه گیر شدن بیماری در باغ می شود.

این شرایط به طور معمول در بیشتر باغات سنتی در ایران که رسیدگی خوبی به آنها نشده است در شرایط دما و رطوبت بهار وجود خواهد داشت، حتی در مناطق شمال کشور با ادامه ی فصل و رسیدن به تابستان به دلیل شرجی بودن هوا شرایط مساعد همچنان ادامه داشته و به خسارت قارچ در تابستان نیز دامن می زند، اما خسارت بیماری در مناطق گرم و خشک در تابستان به دلیل کاهش رطوبت هوا کم می شود.

حال تمام دلایلی که سبب فراهم سدن این سه ضلع می شود را می توانید به عنوان دلایل افزایش دهنده ی خسارت عامل بیماری قلمداد کنید، به عنوان مثال عدم تقویت درختان به دلیل عدم توجه کافی به آبیاری و کود دهی و یا کاشت ارقام حساس به بیماری می تواند ضلع حساسیت را فراهم کند.

عدم توجه کافی به هرس درختان و انبوه شدن شاخ و برگ به دلیل عدم تهویه کافی و عبور نور به میزان مناسب سبب افزایش رطوبت برگها و افزایش میزان ورود بیماری به درختان می شود، این شرایط در زمانی که دما مساعد باشد تشدید شده و خسارت بیماری را دو چندان می کند.

از دیگر دلایل تشدید خسارت عامل بیماری این است که در شرایطی که این سه ضلع وجود دارد شما با انجام هرس شانس ورود عامل بیماری به درخت را بیشتر کنید، در واقع با انجام هرس در شرایطی که قارچ فعال است و رطوبت هوا به دلیل بارندگی، محلول پاشی و یا آبیاری بالا است شانس ورود بیماری از طریق زخم را افزایش داده و بیماری تشدید می شود.

از بین نبردن هر ساله برگ و میوه های آلوده ریخته کف باغ نیز راه دیگری برای افزایش شدت خسارت بیماری به صورت سالیانه است،چرا که اینوکولوم اولیه آلودگی در بهار از همین برگ و میوه های آلوده و ریخته کف باغ تامین می شود.

ضعیف بودن درختان و حساس بودن ارقام کاشته شده در باغ سبب افزایش شدت بیماری در باغ خواهد شد، درختانی که از برنامه ی تغذیه و آبیاری مناسب برخوردار نباشند و یا در برابر ابتلا به بیماری به صورت ژنتیکی حساس باشند بیشتر در معرض خطر ابتلا قرار گرفته و در صورت ابتلا کمتر می توانند از خود دفاع کنند بنابراین محصول بیشتری را در این شرایط از دست خواهید داد.

روشهای کنترل بیماری:

این بیماری یک بیماری بسیار خسارت زننده در صورت مساعد بودن شرایط است اما در صورتی که شرایط مساعد برای آن فراهم نباشد نمی تواند خسارت قابل توجهی به محصول و خرید نهال گلابی وارد کند، بیایید با هم بررسی کنیم که چگونه می توان خسارت این بیماری را به حداقل کاهش داد و آن را کنترل کرد.

  • کنترل بیماری لکه سیاه گلابی به کمک جلوگیری از ورود و استقرار عامل بیماری:

خرید نهال سالم: با خرید نهال سالم و گواهی دار یکی از مسیرهای ورودی بیماری به باغ را از بین ببرید.

خرید نهال مقاوم: ارقام مقاوم در برابر ورود بیماری به بافت گیاه با تولید دیواره ی ضخیم تر مقاومت می کنند و در صورت ورود بیماری به بافت جلوی تکثیر و رشد آن را می گیرند.

تقویت درختان: آبیاری و کود دهی منظم و بر اساس نیاز می تواند به درختان در برابر ابتلا به بیماریهای گیاهی از جمله لکه سیاه سیب کمک کند، درختان و ارقام مقاوم نیز برای بروز ژن مقاومت خود نیاز به آبیاری و کود دهی مرتب دارند، تامین عناصر غذایی مانند پتاسیم، سیلیس و کلسیم به افزایش ایمنی و مقاومت درختان در برابر ورود عامل بیماری کمک می کند.

علت لک قهوه ای روی درخت گلابی از چیست؟

لازم به ذکر است درختان در خاک با بافت زهکش دار و غنی از مواد آلی نیز به خوبی می تواند در برابر بیماری لکه سیاه سیب مقاومت کند، افزایش حاصلخیزی خاک نیز با استفاده از کود آلی اسید هیومیک امکان پذیر است.

نکته ی بسیار مهم دیگر در رابطه با تغذیه ی درختان گلابی این است که استفاده ی بیش از اندازه از کودهای ازته به دلیل افزایش رشد رویشی و افزایش تولید بافتهای تازه و حساس سبب افزایش حساسیت درختان در برابر ابتلا به بیماری لکه سیاه سیب می شود.

هرس درختان در زمان مناسب: هرس کردن با ایجاد زخم و باز کردن راه ورود بیماری حتی درختان مقاوم را نیز حساس می کند اما از طرفی هرس کردن برای کاهش تراکم شاخ و برگ درختان و کاهش رطوبت برای کنترل بیماری واجب است، بنابراین بهتر است هرس را در زمانی انجام دهید که اسپورهای قارچ در هوا پراکنده نباشد، هرس درختان در فصل زمستان و در شرایطی که بارندگی قبل و یا بعد از هرس وجود نداشته باشد هیچ مشکلی ایجاد نخواهد کرد.

لازم به ذکر است که هرس سرشاخه های آلوده در طول فصل تابستان نیز می تواند به کنترل بیماری کمک کند، این بیماری نسل خود را در شرایط مساعد چند بار در تابستان تکرار می کند و بنابراین از بین بردن سرشاخه های آلوده به کنترل شدت بیماری در تابستان کمک می کند، اما در مورد هرس در این شرایط دقت داشته باشید که قبل و بعد از هرس بارندگی صورت نگیرد و یا محلول پاشی و یا آب پاشی انجام نشود.

علت لک قهوه ای روی درخت گلابی از چیست؟

  • کاهش اینوکولوم اولیه ی بیماری در باغ:

بهداشت زراعی: برای کاهش اینوکولوم اولیه ی بیماری در باغ باید حتما برگها و میوه های آلوده و ریخته کف باغ را جمع آوری کرده و بسوزانید، برای اطمینان از ازبین رفتن کامل مایه ی اولیه ی بیماری می توانید یخ آب زمستانه را نیز اجرا کنید، برای این کار خاک باغ را حتما شخم سطحی زده و سپس یخ آب را اجرا کنید.

برخی برای ساده تر کردن این کار و پرهیز از جمع آوری برگ و میوه های آلوده کف باغ از روش اوره پاشی استفاده می کنند، باید بدانید شاید اوره پاشی سبب پوسیده شدن برگها شود اما برگ درختان تا در شرایط دمای بالا و در حالت تلنبار قرار نگیرد حتی با اوره پاشی نمی تواند سبب از بین رفتن عامل بیماری شود.

برگ درختان در پاییز ریخته و پوساندن برگها برای از بین بردن عامل بیماری باید در گرمای تابستان رخ دهد، بنابراین این روش باعث از بین رفتن اینوکولوم اولیه نخواهد شد و در کمال تعجب ابتدای بهار با بالا آمدن بیماری با شدت بیشتر از سال قبل مواجه خواهید شد، از طرفی اوره پاشی سبب افزایش ازت خاک، افزایش رشد رویشی درختان و حساس تر شدن آنها در برابر بیماری شده و این کار مجموعا باعث افزایش شدت بیماری می شود تا کاهش آن، تنها و تنها برگها را جمع کرده و بسوزانید.

کنترل علفهای هرز: از بین بردن علفهای هرز به کاهش اینوکولوم اولیه ی عامل بیماری در باغ کمک می کند چرا که برخی از برگ و میوه های آلوده لابه لای شاخ و برگهای آنها مخفی شده و جمع آوری  سوزانده نمی شوند و بنابراین تا سال بعد در باغ می مانند.

  • کنترل شیمیایی:

به منظورانجام کنترل شیمیایی علیه این بیماری باید در نظر داشته باشید که هدف از سم پاشی از بین بردن کدام مرحله از زندگی بیمارگر است؟

کنترل شیمیایی فاز زمستانگذران قارچ لکه سیاه گلابی:

برای از بین بردن شیمیایی این مرحله از زندگی قارچ لکه سیاه گلابی با سمپاشی درختان و کف باغ پس از ریزش حدود 70 درصد برگ درختان می توانید عامل بیماری را در فاز زمستانگذران کنترل کنید، این روش می تواند جایگزین جمع آوری و سوزاندن برگها ی کف باغ عمل کند اما به خوبی آن عمل نخواهد کرد، بنابراین بهترین راه برای از بین بردن فاز زمستانگذران همان رعیت بهداشت زراعی خواهد بود. که در قیمت نهال گلابی تاثیر زیادی دارد.

کنترل شیمیایی اینوکولوم اولیه در ابتدای بهار:

برای کنترل ورود اسپورقارچ به بافت گیاه در ابتدای بهار و پیش از تورم جوانه ها با انجام سمپاشی با استفاده از سموم با پایه ی مسی می توانید جلوی ورود عامل بیماری به درختان را بگیرید.

کنترل شیمیایی فاز تکرار شونده ی بیماری در تابستان:

سم پاشی در تابستان با توجه به حساسیت درختان و مناسب بودن شرایط محیطی دو تا سه مرتبه تا قبل از زمان برداشت تکرار می شود، این تکرار در سم پاشی باید پس از انجام هرس سرشاخه ها به منظور کنترل بیماری و یا پس از بارندگی در این فصل حتما انجام شود.

در مناطق گرم و خشک که تابستانهای بسیار گرم و بدون رطوبت دارند سم پاشی در طول تابستان ضروری نیست.

کلام آخر:

کنترل این بیماری قارچی برعکس خسارت زیادی که می زند در صورت اشت ارقام مقاوم و تقویت درختان و بر هم زدن شرایط مناسب برای بیماری با استفاده از شیوه های مدیریتی زراعی بسیار ساده بوده و نیازی به استفاده بی رویه از سموم شیمیایی نیست، در واقع داشتن شناخت دقیق از بیماری که با آن سرو کار دارید کنترل آن را ساده تر خواهد کرد.

مقالات مرتبط




نظرات کاربران

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

ارتباط با برترنهال