درختان گلابی از جمله درختان با باردهی اقتصادی بوده که بسیاری از باغداران با احداث باغات هکتاری گلابی سالانه می توانند سود خوبی از این محصول به دست آورند، در راه تولید محصول اقتصلادی و تجاری هر ساله مشکلاتی پدید می آید که می تواند این باردهی را تحت تاثیر قرار داده و منجر به کاهش عملکرد و باردهی درختان شود، یکی از مهم ترین این مشکلات کاهش باردهی درختان در اثر حمله ی آفات و بیماریهای مختلف به نهال گلابی می باشد، در این مقاله شما را با انواع مختلف آفات و بیماریهای مهم و خسارت زننده بر روی گلابی آشنا کرده و راه های ورود این عوامل به باغ و همینطور مسیرهای کنترلی مهم آنها را بیان می کنیم.
بیماری آتشک سیب و گلابی یکی از مهم ترین و مرگبار ترین بیماریهای درختان دانه دار مانند گلابی بوده و وجود آن در باغ که درختان حساس داشته باشد می تواند به از بین رفتن کل محصول و حتی بیشتر درختان باغ شود، این بیماری به دلیل علائمی که ایجاد می کند و شبیه سوختگی برگ و جوانه ها و شکوفه های درخت بیمار می باشد به نام آتشک معروف شده یعنی بیماری که سبب سوختن(آتشک) می شود.
عامل بیماری آتشک سیب وگلابی:
عامل این بیماری باکتری Erwinia amylovora می باشد، این باکتری به زخم و رطوبت برای نفوذ احتیاج داشته و در صورت مساعد بودن شرایط آب و هوایی و حساس بودن میزبان خسارت بسیار زیادی ایجاد می کند.
سیکل زندگی عامل بیماری آتشک سیب و گلابی:
باکتری عامل بیماری در زخمها و شانکرهای ایجاد شده در درختان در زمستان باقی مانده و در بهار با بارندگی و باد و همینطور پرندگان و حشرات به گلهای شکوفا شده منتقل می شود،در بهار در اولین خسارت خود سبب ریزش و سوختن گلها می شود، در تابستان انتقال همچنان ادامه داشته و باعث آلوده شدن میوه های زخمی و سایر قسمتهای درختان سالم شده و در تابستان باعث ایجاد علائم سوختگی در سر شاخه ها می شود.
علائم بیماری آتشک سیب وگلابی:
این بیماری با علائم سوختن برگها، گلبرگها،شاخه های جوان و سرشاخه ها و ترشح ااوز از برگها و میوه های آلوده در شرایط رطوبتی بالا می باشد، میوه های آلوده از شاخه نمی افتند و به حالت قهوه ای رنگ خشک و مومیایی می شوند و روی درخت باقی می مانند، همین میوه های آلوده روی شاخه ها نیز به عنوان عامل تجمع باکتری در باغ عمل خواهند کرد.
کنترل بیماری آتشک گلابی:
این بیماری به عنوان مخرب ترین بیماریهای درختان گلابی با ابزار هرس، حشرات و باد و باران منتقل شده و به وسیله ی نهال آلوده می تواند وارد باغ کاملا سالم شود، بنابراین دردرجه ی اول با کاشت نهال سالم از ورود عامل بیماری به باغ جلوگیری کرده و در در درجه ی دوم با کاشت ارقام مقاوم در صورت ورود عامل بیماری به باغ جلوی خسارت زیاد بیماری را بگیرید، هرس درختان به ویژه در زمانی که قبل یا بعد از هرس بارندگی صورت بگیرد انتقال بیماری را چندین برابر می کند بنابراین زمانی را برای هرس انتخاب کنید که چند روز قبل و بعد از هرس بارندگی رخ ندهد، در بهار بلافاصله پس از بارندگی در باغات آلوده سمپاشی با اکسی کلرور مس انجام دهید و در پاییز و زمستان نسبت به حذف و سوزاندن شاخه ها،سر شاخه ها، برگ ها و میوه ها اینوکولوم اولیه ی بیماری در باغ را کاهش دهید.
این بیماری به وسیله ی قارچ بیمارگر با نام علمی Venturia pyrina ایجاد می شود، این بیماری که به وسیله ی آسکوکارپ درون برگهای ریخته کف باغ زمستانگذرانی می کند در ابتدای بهار با تولید آسکوسپور و در طول فصل در فرم غیر جنسی با تولید کنیدی در باغ و با کمک باد و باران و پرندگان و حشرات منتقل می شود، عامل اولیه ی بیماری می تواند با نهال آلوده وارد باغ شود و در صورت کاشت درختان حساس می تواند خسارت بسیار زیادی ایجاد کند.
کنترل بیماری لکه سیاه گلابی:
این بیماری در اصل به وسیله ی نهال آلوده وارد باغ می شود بنابراین اولین راه کنترل این بیماری خرید نهال سالم می باشد، در درجه ی دوم این بیماری روی درختان حساس با شدت ایجاد خسارت می کند، بنابراین با خرید ارقام مقاوم از شدت خسارت بیماری در صورت ورود بکاهید، مایه ی اولیه ی بیماری در برگها و میوه های آلوده ی ریخته کف باغ است و بنابراین با از بین بردن آنها مایه ی اولیه ی بیماری در بهار را کاهش دهید، کنترل علفهای هرز کف باغ نیز می تواند به از بین بردن اینوکولوم اولیه ی بیماری کمک کند و در نهایت سم پاشی با سمومی مانند مانکوزب و سموم دیگری که پایه ی مسی داشته باشند قابل کنترل است، در مورد تعداد دفعات سم پاشی و زمان سم پاشی باید این مورد را با آب و هوای منطقه ی خود تنظیم کنید، به یاد داشته باشید که این بیماری در شرایط گرم و خشک ساکن می شود و گسترش نمی یابد در صورتی که در شرایط گرم و مرطوب بیشترین خسارت را وارد می کند بنابراین بهتر است پس از هر بار بارندگی سم پاشی صورت پذیرد.
عامل این بیماری با ایجاد پوسیدگی در بافت طوقه و قسمت ابتدای ریشه سبب آسیب دیدن آوندها دراین ناحیه شده و با ایجاد اختلال در تعذیه و آبرسانی به قسمتهای بالایی درخت شاهد ریزش برگ و میوه و ضعف در درختان و حتی خشک شدن آنها خواهیم بود، این بیماری توسط مجموعه ای از شبه قارچهای راسته ی Oomycetes رخ می دهداعضای این راسته مانند Phytophthora cryptogea و Pythium sp. می توانند سبب ایجاد خسارت شوند، عامل بیماری پوسیدگی طوقه و ریشه در خاک وجود داشته و با خاک آلوده یا نهال آلوده وارد باغ می شود، قارچ عامل بیماری تولید اسپورهای تاژکدار می کند که در آب حرکت کرده و خود را به درختان سالم می رساند و در آنجا مستقر می شود، سرعت انتشار این بیماری در باغاتی که با استفاده از سیستم آبیاری کرتی یا غرقابی آبیاری می شوند به شدت بالا است و میزان خسارت در این باغات نیز بالا می باشد.
برای کنترل این بیماری در درجه اول از ورود نهال و یا خاک آلوده به باغ جلوگیری کنید، برای کنترل گسترش آلودگی در صورت وقوع از سیستم آبیاری قطره ای استفاده کنید و یا در صورت امکان محدوده ی آبیاری درختان آلوده را از بقیه ی درختان در سیستم آبیار غرقابی جدا کنید به طوری که آب در حین حرکت به ریشه و طوقه ی درختان بیمار برخورد نداشته باشد، درختان بیمار به طور جداگانه و با سموم متالاکسیل مانکوزب آبیاری شوند، محل پوسیدگی تراشیده و با سموم مناسب ضماد شود و در نهایت کاشت ارقام مقاوم و تقویت درختان با کودهای مورد نیاز به ویژه کودهای با درصد بالای پتاس می تواند از توسعه و خسارت بیماری بکاهد.
بیماری زوال گلابی به وسیله ی یک فیتوپلاسما در درختان گلابی ایجاد می شود، فایتوپلاسما در محیط کشت مصنوعی به هیچ عنوان رشد نمی کند و به عنوان پارازیت اجباری تنها و تنها درون سیستم آوند آبکش درخت میزبان رشد می کند، این بیماری علائم خود را به دو صورت زوال سریع و تدریجی رخ می دهد، باور این موضوع شاید برای شما سخت باشد که این بیماری در شرایط گرم و خشک زمانی که وارد درختان حساس شود به سرعت و طی چند هفته درختان بیمار را به طور کامل به ویژه در نهالهای جوان از بین می برد، این موضوع به ویژه در نهالستانهایی اتفاق می افتد که بدون تست درختی که می خواهند از آن پیوند بگیرند، پیوندک را جدا کرده و روی پایه ی حساس پیوند می زنند، نهالی که پیوند خورده است ظرف مدت چند هفته به طور کامل می میرد، زوال تدریجی بر روی پایه های مقاوم اتفاق می افتد زمانی که بیماری به درختان مقاوم و یا متحمل وارد می شود شما شاهد کند شدن رشد سرشاخه ها، تجمع برگها در انتهای سرشاخه ها و ریز برگی و زرد شدن برگها هستید و در پاییز قرمز شدن برگها و لوله شدن آنها به سمت پایین را شاهد خواهید بود.
برای کنترل این بیماری تنها راه عملی جلوگیری از انتقال آن به باغ با خرید نهال سالم می باشد، در درجه دوم خرید نهال مقاوم به این بیماری از اهمیت زیادی برخوردار بوده و در زمانی که یک درخت آلوده تشخیص داده شد باید به سرعت از بین برود و مدارا کردن با این درختان می تواند طی چند سال فاجعه بار باشد.
این آفت از دسته آفات مکنده برروی گلابی بوده که با اختلاف نسبت به آفات دیگر از مهم ترین و خسارت بار ترین آفات گلابی به شمار می رود، پسیل گلابی به صورت پوره و حشرات کامل از برگ، گل و بافت نرم میوه تغذیه کرده و سبب خسارت به آنها می شوند، در حین تغذیه و جلد اندازی از بدن آنها عسلک ترشح می شود که بسیار چسبناکبوده و با همین خاصیت چسبندگی به دست و پای حشرات و پرندگان چسبیده و به سرعت در باغ منتشر می شوند، این آفت در باغ و در برگهای ریخته کف باغ به فرم بالغ نر و ماده زمستان گذرانی کرده و در بهار با مساعد شدن شرایط آب و هوایی فعالیت خود را آغاز می کنند، این آفات در شرایط آب و هوای گرم می توانند در سال تا 7 نسل تولید کنند و از این جهت بسیار خسارتزا هستند، پسیل گلابی می تواند سبب ریزش برگ، میوه و بد شکلی در میوه شده و از این جهت خسارت زیادی را وارد می کند.
کنترل پسیل گلابی شامل دو مرحله ی پیشگیری و مداوا می باشد،برای پیشگیری از ابتلا بهتراست با خرید نهال سالم و مقاوم مقاومت و ایمنی در باغ جدید ایجاد کنیم و در درجه دوم زمانی که درختان به این آفت آلوده شدند با سمپاشی در طول فصل از تکثیر بی رویه ی آنها جلوگیری کنیم، همچنین با از بین بردن و سوزاندن برگهای ریخته کف باغ در پاییز جمعیت اولیه ی آلوده کننده زمستانگذران را نابود کرده و خسارت سال بعد را کاهش دهید.
زنبور گلابی آفتی است که خسارت خود را به طور مستقیم بر میوه ی گلابی وارد می کند به این صورت که حشرات کامل قبل از شکوفا شدن گلها ظاهر شده و اولین تخم خود را در قاعده ی گلها قرار می دهند، لاروهای ظاهر شده وارد میوه شده و از درون میوه تغذیه می کنند،هرمیوه می تواند دو یا سه سوراخ روی سطح خود داشته باشد و لارو می تواند از میوه خارج شده و دو یا سه میوه دیگر را نیز خسارت بزند، میوه ها مورد تغذیه ی لارو قرار گرفته تا پاییز میوه های کرم خورده همراه با لارو درون آن به زمین می افتد، روی زمین حشرات کامل ظاهر شده و به درون خاک می روند، در واقع خاک محل زمستانگذرانی این زنبور ها می باشد.
کنترل آفت در درجه ی اول به بهداشت زراعی و جمع آوری میوه های ریخته شده کف باغ بستگی دارد با اینکار در کاهش جمعیت زمستانگذران موثر خواهید بود، در درجه ی دوم شخم و یخ آب زمستانه به از بین بردن حشرات کامل درون خاک کمک کرده و آنها را از بین می برد، استفاده از کارتهای زرد چسبناک با رنگ سفید به دلیل جذب این حشرات به رنگ سفید می تواند در کاهش خسارت آفت در فصل میوه دهی موثر باشد، در نهایت استفاده از ارقام مقاوم راهی همیشگی برای کاهش خسارت این آفت می باشد.
یکی از آفات رایج روی قیمت نهال گلابی که می تواند به ویژه در مناطق سردسیر ایجاد خسارت کند کرم سفید ریشه می باشد، این آفت که یکی از طولانی ترین نسلها را در بین آفات گیاهی دارد سه سال طول می کشد تا یک دوره ی نسل خود را کامل کند، در طی این سه سال بیشتر از 80 درصد عمر خود را به صورت لارو در کنار ریشه ی درختان و گیاهان میزبان سپری کرده و به واسطه ی دامنه ی میزبانی وسیع حتی می تواند به گیاهان زراعی نیزحمله کند، یکی از راه های ورود این آفت به باغ از طریق کودهای دامی کاملا نپوسیده و یا نهال آلوده می باشد، به دلیل طولانی بودن دوره ی لاروی خسارت این آفت می تواند طی دو سال بسیار تشدید شود، در صورت حساس بودن میزبان این خسارت چندین برابر می شود و بنابراین می تواند یکی از خسارت بارترین آفات گلابی به شمار رود.
کنترل این آفت با پیشگیری از ورود، کنترل حشرات کامل و کنترل لاروها انجام می شود، جلوگیری از ورود با کاشت نهال سالم، آوردن خاک سالم به باغ و همینطور استفاده از کود کاملا پوسیده ی دامی می باشد، کنترل حشرات کامل تنها با استفاده از تله های فرمونی در زمان ظهور حشرات کامل در اواخر بهار انجام شده و کنترل لاروها با شخم زنی، یخ آب زمستانه و همینطور استفاده از سموم مناسب در آب آبیاری برای از بین بردن لاروها می باشد، البته استفاده مناسب از کودها برای تقویت درختان و همینطور استفاده از کودهای ریشه زا برای جبران ریشه های از دست رفته نیز می تواند راهی موثر در کنترل خسارت آفت باشد.
آفات و بیماریهای ذکر شده تنها آفات و بیماریهای بسیار خسارتزا در گلابی بودند، آفات و بیماریهای دیگری نیز هستند که در صورت استفاده ی بی رویه از سموم کشاورزی و از بین رفتن جمعیت دشمنان طبیعی آنها و یا در صورت کاشت ارقام حساس می توانند خسارتزا شوند، بنابراین کاشت ارقام مقاوم و تقویت درختان و همینطور عدم مصرف بی رویه ی سموم باید سرلوحه ی تمام باغداران در مدیریت باغ خرید نهال گلابی باشد تا از خسارت انواع آفات و بیماریها در امان بمانند، در ضمن با استفاده از متخصصان گیاهپزشک و در نظر داشتن احتمال طغیان آفت یا بیماری خاص برنامه ی مدیریتی مدون را قبل از طغیان اجرا کنید تا خسارت زیاد نبینید.
مقالات مرتبط
![نهالستان: خرید نهال با بهترین قیمت [فروش نهال 1402]](https://bartarnahal.ir/wp-content/uploads/2023/05/logo-3-copy.webp "نهالستان: خرید نهال با بهترین قیمت [فروش نهال 1402]"){kind=logo}
نظرات کاربران