یکی از فاکتورهای مهم در سود دهی باغداری زمان رسیدن درخت به بلوغ باردهی است، درختی که چندین سال زمان برای رشد رویشی نیاز داشه باشد تا به بلوغ باردهی برسد چند سال زمان و سرمایه ی باغدار را تنها برای رشد رویشی تلف کرده و همین امر در نهایت سبب کاهش سود دهی باغ خواهد شد، اما عوامل و فاکتورهای متعددی هستند که در زمان رسیدن به بلوغ باردهی موثرند، در این مقاله ضمن تعریف دو وازه ی شروع باردهی و بلوغ باردهی و با بیان اختلاف اساسی بین این دو اصطلاح به بررسی عوامل موثر بر زمان رسیدن به بلوغ باردهی درخت گلابی را مورد بررسی قرار می دهیم.
در بحث باردهی درختان میوه مانند درخت گلابی دو اصطلاح مهم وجود دارد، یکی زمان شروع باردهی و دیگری زمان بلوغ باردهی که این دو اصطلاح با هم تفاوت دارند، زمانی که نهال کاشته می شود برای شروع باردهی نیاز دارد تا بسته به شرایطی که دارد یک تا چند سال زمان را صرف رشد رویشی کرده و پس از یکی الی چند سال رشد رویشی کند شده و درخت شروع به باردهی می کند، در زمان شروع باردهی ممکن است میزان باردهی درخت در حد چند میوه باشد و سال به سال میزان باردهی درخت افزایش پیدا می کند.
پس از چند سال از شروع باردهی که آن هم بسته به شرایط متفاوت است درخت می تواند به حداکثر باردهی که در ظرفیت ژنتیکی آن قرار دارد برسد و به آن بلوغ باردهی می گویند، به عنوان مثال درخت گلابی که در ظرفیت ژنتیکی آن 40 تن باردهی وجود دارد در سال اول در حد چند میوه تولید کرده و می تواند پس از چند سال چنانچه در شرتیط مساعد رشدی قرار داشته باشد به باردهی 40 تندر هکتار برسد، اما چه شراطی می تواند تعیین کند که چند سال زمان برای رسیدن درخت به بلوغ باردهی و یا حتی شروع باردهی نیاز است، در ادامه این شرایط را مورد بررسی قرار می دهیم.
همانطور که گفتیم زمان شروع باردهی و رسیدن به بلوغ باردهی تحت تاثیر فاکتورهای مختلفی قرار دارد در ادامه برخی از مهمترین فاکتورهای موثر بر این زمان را مورد بررسی قرار می دهیم.
یکی از مهمترین فاکتورهای موثر بر زمان شروع و بلوغ باردهی درختانگلابی نوع رقم گلابی است، درختان گلابی در ارقام بومی و محلی پس از چند سال از کاشت نهال باردهی خود را آغاز کرده و از زمان شروع باردهی تا رسیدن به بلوغ باردهی نیز به چند سال زمان احتیاج دارند، در این شرایط در برخی موارد ممکن است رسیدن درخت به بلوغ باردهی بیشتر از 6 سال طول بکشد.
این درحالی است که یکی از مزیتهای ارقام جدید و تجاری گلابی زود بازده بودن آنها است، ارقام جدید و تجاری گلابی مانند نهال گلابی بیروتی، ویلیام دوشیز و یا نهال گلابی درگزی همگی زود بازده بوده و باردهی خود را در سال اول پس از کاشت نهال آغاز می کنند، به همین نسبت رسیدن به بلوغ باردهی نیز در این ارقام با سرعت بیشتر اتفاق افتاده و حداکثر پس از 5 سال باغداران می توانند منتظر رسیدن به ماکزیمم برداشت از درختان گلابی باغ خود باشند.
بنابراین در زمان خرید نهال گلابی برای احداث باغ به این مورد توجه کرده و رقمی را انتخاب کنید که زمان زیادی را برای رسیدن به شروع باردهی و بلوغ باردهی احتیاج نداشته باشد.
فاکتور دوم بسیار مهم و موثر بر زمان شروع باردهی و بلوغ باردهی درخت گلابی شیوه ای است که برای تکثیر نهال گلابی استفاده می شود، یکی از بهترین روشهای تکثیر که سبب کوتاه شدن دوره ی رشد رویشی و باردهی سریع درختان گلابی می شود شیوه ی تکثیر پیوندی است، در این روش نکثیر در نهالستانهای معتبر از پایه های مقاوم استفاده شده و ارقام تجاری و زود بازده مانند گلابی بیروتی و یا درگزی را روی آنها پیوند می زنند، با این شیوه ی تکثیر ارقام مقاوم و پرباری تولید می شود که به خوبی می توانند در شرایط اقلیمی مناطق مختلف ایران رشد کرده و به باردهی برسند.
کاشت تعداد بیشتر نهال در واحد هکتار، رسیدگی بهتر و آسان تر به درختان و مقاومت به شرایط نامساعد خاک از دیگر ویژگیهای مثبت نهال پیوندی گلابی است که باغداران را به کاشت نهال پیوندی تشویق می کند.
یکی دیگر از فاکتورهای موثر بر زمان شروع باردهی درختان گلابی سن کاشت نهال است، برخی از باغداران گمان می کنند اگر نهالی را بکارند که سن بیشتری داشته باشد زودتر به باردهی می رسند اما این تصور کاملا اشتباه است، زمان شروع باردهی و یا رسیدن به بلوغ باردهی به سن نهال وابسته است اما با مسن تر شدن نهال این زمان به تاخیر می افتد، دلایل این تاخیر را در ادامه مورد بررسی قرار می دهیم.
دلایل تاخیر در زمان رسیدن به بلوغ باردهی با کاشت نهال مسن:
بهترین زمان کاشت نهال پیوندی نهال با سن دو سال و برای کاشت نهال غیر پیوندی نهال یک ساله است، در ادامه برخی از مهمترین دلایل تاخیر در زمان بلوغ باردهی در نهالهای مسن را بررسی می کنیم.
زمانی که نهال از دو سال عبور کند به سرعت ریشه ی خود را توسعه داده و ریشه های اصلی پر از ریشه های فرعی و ریز می شوند، برای کاشت نهال باید نهال را از زمین یا گلدانی که در آن کاشته شده است خارج کرده و آن را به زمین اصلی نتقل کند، با توجه به نوسعه یافتگی ریشه ی نهال چند ساله امکان صدمه دیدن ریشه ها افزایش پیدا می کند، صدمه دیدن ریشه همان و تاخیر در رسیدن به بلوغ باردهی و حتی زمان شروع باردهی درختان گلابی همان.
نکته ی دوم در این مورد آن است که سیستم ریشه ای که در گلدان و یا زمین نهالستان توسعه پیدا کرده زمان زیادی را نیاز دارد تا به مکان جدید عادت کردن و به خوبی مستقر شود، فراموش نکنید که درخت تا زمانی که به خوبی مستقر نشود نمی تواند باردهی خود را آغاز کند و از این رو ممکن است چند سالی زمان برد تا بتواند به خوبی در مکان جدید مستقر شود و تا آن زمان درخت به رشد رویشی خود طابق با رشد ریشه ادامه می دهد.
این در حالی است که نهال گلابی که یک ساله و یا دو ساله کاشته شود به دلیل سیستم ریشه ای محدودی که دارد خیلی سریع با فضای کاشت جدید اخت پیدا کرده و نهال به سرعت مستقر می شود به همین دلیل می تواند خیلی زود باردهی خود را آغاز کند.
ل به آفات و بیماریها:
نهالستان مرکز تکثیر انواع و ارقام نهالها با میزان حساسیتهای متفاوت است که خود می تواند منجر به افزایش احتمال هجوم آفات و بیماریها شود، به ویژه اگر نهالستان به صورت معتبر و رسمی فعایت نکرده باشد و برای فعالیت خود مجوزنداشته باشد، چنین نهالستانهایی نحت نظارت مهندسین مشاور فعالیت نکرده و حتی برای فروش نهال گلابی ممکن است گواهی تایید سلامت هم ارائه نکنند، در چنین نهالستانهایی هر چه نهال تعداد سال بیشتری را در نهالستان سپری کند احتمال آلودگی آن به آفات و بیماریها افزایش پیدا کرده و همین امر نیز می تواند به نوبه ی خود در زمان رسیدن نهال به باردهی و یا بلوغ باردهی تاثیر بگذارد.
خاکی که حاوی عناصر غذایی کافی باشد به خوبی می تواند انرژی لازم برای رسیدن به باردهی را برای نهال تازه کاشته شده تامین کرده و به نهال کمک کند تا در زمان مقرر باردهی خود را آغاز کند اما خاکهای فقیر نمی توانند در این زمینه از نهال حمایت کنند.
برای اینکه نهال در زمان قرار گرفتن در زمین اصلی مواد غذایی مورد نیاز خود را در اختیار داشته باشد بهتر است قبل از کاشت نهال با انجام آزمایش تجزیه ی خاک نیازهای غذایی خاک را پیدا کرده و کود مناسب برای تقویت خاک را در نظر بگیرید، بهترین شیوه ی تقویت خاک این است که در زمان کاشت نهال کود دامی و به همراه کود شیمیایی مورد نظر را همراه با لایه ی آخر خاک در زمان پر کردن چاله در چاله بریزید به طوری که ریشه ی نهال به طور مستقیم با کود در تماس نباشد.
علاوه بر کود دهی به نهال در زمان کاشت کود دهی به نهال پس از کاشت نیز می تواند در زمان رسیدن به بلوغ باردهی موثر باشد، در مورد ارقامی که در سال اول پس از کاشت نهال باردهی خود را آغاز می کنند در صورتی که در زمان کاشت نهل کود مورد نیاز را استفاده کرده باشید به مدت یک سال نیاز به کود دهی وجود ندارد، پس از یک سال که نهال باردهی خود را آغاز کرد با انجام آزمایش تجزیه ی خاک و برگ از نیازهای غذایی درختان گلابی مطلع شده و با استفاده از کودهای مناسب نیازهای غذایی را قبل از اینکه منجر به بروز علائم شود برطرف کنید.
در صورتی که نیاز غذایی برطرف نشده و درخت علائم کمبود را در برگها و یا در میزان رشد خود نشان دهد باید بدانید که درخت گلابی دچار تاخیر در زمان بلوغ باردهی خواهد شد.
اما در صورتی که درخت قبل از بروز علائم به نیازهای غذایی خود برسد در زمان مقرر به بلوغ باردهی رسیده و کاهشی در میزان عملکرد یز به وجود نمی آید، استفاده از کودهای آلی مانند کود دامی پوسیده به صورت چالکود، استفاده از اسید هیومیک در آب آبیاری و استفاده از عناصر ریز مغذی در زمان باردهی و یا کودهایی که تحت عنوان فروت ست شناخته می شوند می تواند در زمان رسیدن به بلوغ باردهی موثر بوده و درخت گلابی می تواند بدون تاخیر به بلوغ باردهی برسد.
آبیاری درختان گلابی یکی از اصول باغبانی است که تاثیر زیادی در زمان رسیدن به بلوغ باردهی دارد، برای اینکه درختان در زمان مقرر به بلوغ باردهی برسند بهتر است آبیاری به صورت اصولی و منظم مطابق با سن نهال و فصل انجام شود.
آبیاری نهال تازه کاشته شده با توجه به فصلی که کاشت نهال انجام می شود در سرعت استقرار ریشه و نهال در زمین جدید تاثیر بسزایی داشته و به نهال کمک می کند بتواند هر چه زود تر باردهی خود را آغاز کند و هر چه زودتر باردهی آغاز شود بلوغ باردهی نیز با در مدت زمان کوتاهتری رخ می دهد.
هرس درخت گلابی مراحل مختلفی دارد که هر کدام در زمان شروع باردهی و بلوغ باردهی درخت گلابی موثر است، به عنوان مثال در زمان کاشت نهال هرس سربرداری در صورتی که نهال از محل پیوند به بعد رشد زیادی کرده باشد برای زودتر به بار نشستن درخت بسیار مهم است، علاوه بر آن هرس سربرداری به فرم گیری درخت گلابی در سالهای بعد کمک کرده و این نیز به نوبه ی خود در زمان شروع باردهی تاثیر گذار است، هرس ریشه نیز در زمان کاشت نهال در مورد ریشه های آسیب دیده ضروری بوده و به استقرار بهتر نهال و رسیدن به زمان شروع باردهی و بلوغ باردهی کمک می کند.
در سالهای بعد و تا قبل از شروع باردهی هرس باید به صورت اصولی انجام شود به گونه ای که به فرم گیری درخت کمک کرده اما از طرفی باعث تحریک افزایش رشد رویشی و تاخیر در زمان شروع باردهی نشود، برای انجام این هرس می توانید از کارشناسان و متخصصان مربوطه کمک بگیرید.
دریافت نور کافی یکی دیگر از فاکتورهای موثر در زمان رسیدن به بلوغ باردهی است، درخت گلابی که در سایه ی دیوار و یا درختان دیگر کاشته شده باشد و یا در باغ گلابی که بع دلیل رعایت نکردن فاصله ی درست و مناسب بر هم سایه اندازی داشته باشند درختان نمی توانند به سرعت به سن بلوغ باردهی برسند و باغداران را سالهای زیادی منتظر می گذارند.
برای کاشت نهال گلابی رعایت فاصله دست کم 4 متر ضروری است البته این فاصله به شرط پیوندی بودن نهال و مسطح بودن زمین است.
خرید نهال آلوده به آفات و بیماریهای مختلف و خرید نهال گلابی بدون گواهی سلامت از جمله عواملی است که سبب تاخیر در بلوغ باردهی درختان گلابی می شود، برخی باغداران صرف اینکه قیمت نهال گلابی بدون گواهی پایین تر است نهال بدون گوهی را انتخاب می کنند اما به این واسطه باردهی و سود دهی باغ خود را با خطر مواجه می کنند، پس از کاشت نهال کنترل و پایش درختان گلابی و اقدام به موقع برای جلوگیری از خسارت آفات و بیماریها می تواند در زمان بلوغ باردهی موثر باشد.
کلام آخر:
با توجه به مطالب عنوان شده دانستید که ارقام تجاری و زود بازده که به شیوه ی پیوندی تکثیر شده باشند و حداکثر در سن دو سالگی به زمین اصلی منتقل شده و دارای گواهی سلامت باشند می توانند باردی خود را در سال اول پس از کاشت نهال آغاز کرده و حداکثر پس از سه تا پنج سال به بلوغ باردهی می رسند این در حالی است که ارقام بومی و محلی که به شیوه ی بذری تکثیر می شوند سالها باغداران را برای رسیدن به بلوغ باردهی منتظر می گذارند.
مقالات مرتبط
![نهالستان: خرید نهال با بهترین قیمت [فروش نهال 1402]](https://bartarnahal.ir/wp-content/uploads/2023/05/logo-3-copy.webp "نهالستان: خرید نهال با بهترین قیمت [فروش نهال 1402]"){kind=logo}
نظرات کاربران