بررسی باردهی نهال زیتون در هکتار

یکی از راه‌های سنجش میزان عملکرد درختان زیتون، سلامت و میزان مرغوبیت نهال‌ها را می‌توان بررسی باردهی سالانه درختان باغ در واحد هکتار دانست که در این مقاله قصد داریم به صورت گسترده در رابطه با روش‌های نوین بهبود عملکرد و افزایش میزان باردهی ارقام نهال زیتون و بالعکس دلایل کاهش باردهی ارقام نهال زیتون در واحد هکتار به صورت سالانه، بپردازیم.

در همین ابتدای امر مطلوب است تا بپردازیم به این امر که در وهله‌ی اول باردهی نهال زیتون از چه زمانی پس از کاشت آغاز می‌شود و چه زمانی این میزان باردهی به حداکثر میزان خود می‌رسد و برای باغدار توجیه اقتصادی خواهد داشت؟ در وهله‌ی دوم نیز خواهیم پرداخت به این امر که میزان باردهی درختان زیتون در واحد هکتار به چه عواملی وابسته است؟

یکی از عواملی که سبب افزایش سود باغداران می‌شود انتخاب و خرید نهال زیتون پربازده و گونه‌ای تجاری است و جالب است بدانید که این انتخاب به سود شما خواهد بود؛ چرا که برخی ارقام نهال زیتون از همان سال‌های اولیه پس از کاشت شروع به باردهی خواهند کرد، البته طول عمر درختان زیتون نیز در این زمینه از اهمیت خاصی برخوردار است، این که شما پس از مراجعه به مراکز فروش نهال زیتون از کارشناسان بخش مربوطه درخواست ارقام نهال زیتون با عمر اقتصادی بالا را داشته باشید، در واقع نوعی انتخاب و خریدی هوشمندانه را رقم زده‌اید؛ چرا که ارقام نهال زیتون با عمر اقتصادی بالا گونه‌هایی هستند که نسبت به شرایط خشکی و کم آبی و ناملایمات دمایی بسیار سازگار هستند. البته بالابردن عمر اقتصادی درختان زیتون علاوه بر نژاد گونه خریداری شده به میزان رسیدگی‌ و توجه باغدار نیز بستگی دارد و هر چه فواصل آبیاری و کوددهی و همچنین هرس سالیانه درختان زیتون منظم‌تر باشد، درختانی پربارتر با عمر اقتصادی بیشتری نیز خواهید داشت که در واقع مساوی است با سود بیشتر.

درختان زیتون در ایده آل‌ترین شرایط سالانه حدود ۲۵ الی ۳۰ هکتار محصول خواهند داد که البته این میزان گفته شده برای ارقام مختلف نهال زیتون با نژادهای گوناگون متفاوت خواهد بود؛ حال سوال اینجاست که این شرایط ایده‌آل چه شرایطی است و چگونه می‌توان آن را برای درختان باغ ایجاد کرد؟

اولین گام برای رسیدن به این هدف (افزایش باردهی نهال زیتون در واحد هکتار) خرید نهال زیتون سالم و شناسنامه دار از معتبرترین نهالستان‌های شهر خود است؛ چرا که خرید نهال مسن یعنی دو سال به بالا امکان گیرایی آنها را کم خواهد کرد و یا حتی اگر نهال تنه‌ای آسیب دیده و یا ریشه‌هایی بیمار داشته باشد ممکن است سرمایه شما را بر باد دهد، پس قبل از مراجعه به مراکز فروش نهال زیتون حتما اطلاعاتی جامع در خصوص ارقام نهال زیتون سالم و نشانه‌های ظاهری نهال زیتون بیمار کسب کنید و در قدم بعدی نیز نهالستان‌های معتبر و مجوز دار را که تحت نظر جهاد کشاورزی فعالیت می‌کنند را شناسایی کرده و سپس خرید خود را تکمیل نمایید.

در مرحله دوم باید عملیات کاشتی اصولی و بهینه در محیطی سازگار و متناسب داشته باشیم تا بتوانیم اندک اندک به مرحله‌ی باردهی اقتصادی نهال نزدیک شویم. در طی این عملیات باید نهال‌های زیتون را طبق فواصل از پیش تعیین شده که با توجه به نیاز آبی، نیاز به تهویه هوا، نیاز نوری، ارتفاع درخت در طول عمر و همچنین تراکم شاخه و برگ درختان مشخص شده است، درون گودال‌های نسبتا عمیق با عمق یک سوم طول نهال که به صورت دستی و یا مکانیکی حفر شده‌اند درون خاک سازگار بکارید. دلیل تاکید ما بر عوامل بالا، میزان تاثیر گذاری هر یک بر میزان باردهی نهال در واحد هکتار است؛ برای مثال در صورت عدم رعایت فواصل استاندارد و منظم در هنگام کاشت نهال، پس از گذشت چند سال که نهال زیتون تبدیل به درختچه‌های بالغ و پر شاخه و برگ شد، خاک توان تامین نیاز غذایی درختان را نخواهد داشت زیرا از همان ابتدا ارقام نهال زیتون در فواصل نزدیک به هم با تراکم بسیار بالا در واحد هکتار به صورت غیر استاندارد کاشته شده‌اند و علاوه بر آن رشد جانبی و طولی شاخه و برگ درختان نیز مانع رسیدن نور به قسمت‌های پایینی درخت و یا حتی درختان کوتاه قامت‌تر خواهد شد و این خود عاملی بزرگ در کاهش باردهی درختان خواهد بود.

زمانی که عملیات کاشت نهال با موفقیت و اصولی صورت گرفت باغداران باید شروع به مراقبت‌های پس از کاشت نهال کنند و تمامی این فعالیت‌ها را عملیات داشت نام گذاری کرده‌اند که عبارتند از:

آبیاری نهال زیتون
کوددهی نهال زیتون
هرس اصولی نهال زیتون

در رابطه با مورد اول یعنی آبیاری اصولی و منظم در مقالات پیش به تفضیل سخن گفته‌ایم و در صورتی که قصد کسب اطلاعات بیشتر در این خصوص را دارید توصیه می‌کنیم که سری به مقاله آبیاری نهال زیتون در سایت بزنید اما در رابطه با فرآیند کوددهی نهال زیتون ، مطلوب است بدانید که تاثیر این عملیات بر افزایش میزان باردهی در واحد هکتار و افزایش سطح کیفی محصولات و حتی بهبود عملکرد درخت، از موارد دیگر بسیار بیشتر خواهد بود پس اندکی جامع‌تر به این موضوع خواهیم پرداخت.

حال ممکن است بپرسید که از میان کودهای موجود در بازار، کدام یک تاثیر بیشتری بر افزایش باردهی و همچنین درشت‌تر شدن و پرروغن‌تر شدن محصولات خواهد داشت؟

کودهای شیمیایی، کودهای آلی و مواد معدنی، کودهای طبیعی و حیوانی و..‌ از جمله تاثیر گذارترین کودهای موجود در بازار برای درختان زیتون هستند اما پیش از این توجه داشته باشید که ممکن است یک درخت زیتون به تمامی کودهای گفته شده نیاز نداشته باشد و تنها به کار گرفتن برخی از آنها برای تغذیه نهال کافی باشند. معمولا باغداران مجرب از دو طریق کمبودهای درختان خود را حدس می‌زنند؛

راه اول مشاهده کاهش و یا ثابت ماندن رشد درخت است که در این مورد علاوه بر کوددهی باید عملیات‌های دیگری همچون زهکشی خاک، آبیاری منظم‌تر و …. نیز صورت گیرد.
راه دوم بررسی بافت برگ‌ درختان است که کار نسبتا پرهزینه‌ای است و باید زمانی صورت گیرد که سطح مواد غذایی درختان ثابت باقی خواهد ماند و تنها باغداران حرفه‌ای این کار را انجام خواهند داد و از این طریق دقیقا متوجه نیازهای دقیق درخت خواهند شد.

بهتر است ببینیم که هر یک از انواع کودهای گفته شده در بالا را چه زمانی و چه مقداری باید برای درختان زیتون به کار ببریم و هر نوع کود چه تاثیری در رشد درخت خواهد گذاشت؟

طبق نظر کارشناسان به منظور افزایش باردهی درختان زیتون بهتر از عناصر مغذی میکرو و ماکرو همچون نیتروژن، منیزیم، پتاسیم و بور استفاده نماییم تا سالانه به ازای هر هکتار زمین بیش از ۳۰ تن محصول به دست آوریم‌.

عنصر پتاسیم: زمانی که باغدار شروع به برداشت محصولات خود می‌کند و یا هرس سالیانه خود را به اتمام می‌رساند باید بداند که همزمان درختان باغ، تقریبا تهی از عنصر پتاسیم شده‌اند و در صورت رفع این نیاز ممکن است امکان باردهی مجدد در سال‌های بعدی را نداشته باشد، لذا توصیه می‌شود که در فصل استراحت درختان یعنی فصل زمستان از کودهای مایع پتاسیم دار مانند کود X10 به سطح درختان پاشید.
عنصر نیتروژن: اگر به ناچار مجبور به کاشت ارقام نهال زیتون در خاک‌های غیر حاصل‌خیز شدید و رشد رویشی گونه‌های کاشته شده کم بود، شک نکنید که درختان باغ شما شدیدا دچار کمبود عنصر مغذی نیتروژن شده‌اند و از آنجایی که این عنصر طی فرآیندهایی به صورت غیر مستقیم در رشد و باردهی درختان تاثیر گذار است باید سریعا به خاک نیتروژن برسانید. رسانیدن نیتروژن به خاک درختان زیتون می‌تواند از طریق محلول پاشی کودهای کامل 20_20_20 و X10 پس از دوره آبیاری کامل صورت گیرد ( هدف از آبیاری قبل از کوددهی آن است که سطح خاک مرطوب باشد تا فرآیند جذب کود با سرعت بیشتری صورت گیرد.) به منظور تاثیر بیشتر نیتروژن رسانی به خاک درختان زیتون بهتر است عملیات را 70 به 30 انجام دهید؛ یعنی در فصل زمستان قبل از آغاز گلدهی درختان 70٪ کوددهی اولیه را به اتمام رسانید و در فصل بهار پس از اتمام دوره گلدهی 30% مابقی را به اتمام رسانید.
عنصر بور و منیزیم: شاید بتوان گفت که تنها نکته حائز اهمیت در رابطه با عنصر ریز مغذی بور در هنگام افزودن به درختان زیتون، زمان آن باشد؛ به گونه‌ای که توصیه شده است به منظور رشد سریع لوله گرده جهت گلدهی درخت، در انتهای فصل زمستان، پیش از گلدهی گونه شروع به محلول‌‌پاشی کود حاوی عنصر بور نمایید. عنصر ریز مغذی دیگر که تاثیر بالایی در افزایش باردهی درختان مثمر زیتون دارد، عنصر منیزیم است که شاید برایتان جالب باشد اگر بگوییم که به صورت مستقیم در عملیات فتوسنتز درختان موثر است؛ چرا که در شمار اجزای مولکول‌‌های کلروفیل یا همان سبزینه گیاه قرار می‌گیرد و تماما فتوسنتر درخت را در اختیار دارد، پس با افزودن کودهای منیزیم دار همچون آمونیوم منیزیوم می‌توانید این نیاز درخت را نیز رفع نمایید.

به منظور صرفه جویی در هزینه‌ها و جدا جدا خریدن هر کود حاوی عناصر مختلف بهتر است از کودهی کامل 20_20_20 و کود هربان 25 کیلوگرمی که حاوی تمامی عناصر مورد نیاز نهال زیتون است، استفاده کنید و توجه داشته باشید که در هنگام تماس با مجموعه جهت استعلام قیمت نهال زیتون می‌توانید موجودی کودهای نهالستان برتر نهال را نیز استعلام نمایید و همزمان با نهال کود مورد نیاز آن را جهت افزایش باردهی در واحد هکتار خریداری نمایید.