یکی از آفاتی که با شکستن قرنطینه وارد کشور ما شده و با داشتن دامنه ی میزبانی وسیع روی بسیاری از درختان میوه و در بسیاری از استانها خسارت زا شده است مگس میوه ی مدیترانه است، آفاتی که بومی ایران نباشند قطعا خسارت سنگین تری را به کشاورزی کشور وارد می کنند و کنترل دشوارتری خواهند داشت چرا که درختان و گیاهان بومی ایران با آنها تکامل و سازگاری پیدا نکرده اند، در این مقاله شما را با این آفت غیر بومی، نحوه ی خسارت و کنترل آن آشنا خواهیم کرد پس با ما همراه باشید.
اولین گام در کنترل آفات در باغ شناسایی و تشخیص حضور آنها در باغ است، شناسایی آفات اصولا بر مبنای ویژگیهای ظاهری و مورفولوژیک آنها صورت گرفته و در بسیاری از موارد حتی افراد غیر متخصص نیز می توانند با دیدن برخی از آفات آنها را به راحتی تشخیص دهند، به عنوان مثال آفتی مانند کرم سفید ریشه در مرحله ی حشره ی کامل سوسکی بزرک، قهوه ای رنگ با خالهای سفید رنگ است و امروزه باغداران این آفت را به محض دیدن در باغ شناسایی می‌کنند.
برخی از آفات نیز به واسطه ی خسارتی که می زنند قابل شناسایی بوده و ممکن است حتی شما خود آفت را مشاهده نکنید به عنوان مثال سوسک شاخک بلند رزاسه به ندرت در مرحله ی حشره ی کامل دیده می شود، این آفت در مرحله ی حشره ی کامل طول عمر زیادی ندارد و حضور آن در باغ تنها به واسطه ی ایجاد سر خشکیدگی در درختان خانواده ی رزاسه که به واسطه ی تغذیه ی مرحله ی لاروی ایجاد می شود شناسایی می شود.
اما برخی از آفات پیکره ی کوچکی داشته و ممکن است حضور آنها در باغ به واسطه ی شباهت ظاهری که با حشرات دیگر دارند به چشم نیاید و نیاز دارید تا آنها را با تله های خاصی شکار کرده و با دقت به بدن آنها تشخیص دهید که در باغ حضور دارند، مانند مگس میوه ی مدیترانه، این آفت همانطور که از نام ان پیداست یک مگس است و اگر به بدن آن با دقت نگاه نکنید ممکن است با مگس های دیگر آنرا اشتباه بگیرید.
مگس میوه ی مدیترانه جثه ی ریز اما ظاهر خاصی دارد که می توان با نگاه کردن دقیق به بدن آن را به خوبی تشخیص داد، برای اینکه بتوانید این آفت را به دقت مشاهده کنید یا باید روی میوه ها در زمان ظهور حشره ی کامل به دنبال این آفت بگردید که کار دشواری است یا اینکه با نصب تله های فرمونی این آفت را به تله جلب کرده و با مشاهده ی دقیق پیکره ی مگسی که شکار شده حضور آن در باغ خود را تایید کنید.
راه دیگر برای تایید حضور این آفت در باغ شما این است که با مراجعه به مرکز حفظ نباتات از حضور آفت در منطقه اطمینان حاصل کنید، در نظر داشته باشید چنانچه این آفت به هر منطقه ای وارد شود سالیان سال در آن منطقه حور داشته و به واسطه ی قدرت پروازی که دارد هیچ باغی از شر آن در امان نخواهد بود.
در این بخش برخی از مهمترین ویژگیهای ظاهری این آفت را در قالب یک جدول شرح می دهیم، می توانید از این جدول عکسی تهیه کرده و همراه با خود داشته باشید و در صورت نیاز اطلاعات را با حشره ای که در باغ مشاهده کرده اید مقایسه کنید.
| مرحله ی زندگی | ویژگیهای ظاهری | طول دوره |
| تخم | سفید و کشیده، زیر پوست میوه | چند روز (بسته به شرایط آب و هوایی و گرمای هوا) |
| لارو | کرمی رنگ و بدون پا | 6 تا 10 روز |
| شفیره | قهوه ای رنگ و در خاک | 13 روز و در دمای 20 درجه حدود 19 روز |
| حشره ی کامل | اندازه کوچکتر از مگس خانگی، دو نوار سفید روی شکم، بال دارای نوار قهوه ای و زرد، دارای تخمریز نازک و قفسه ی سینه دارای نقاط و خطوط مشکی رنگ | در صورت تغذیه نشدن 4 روز زنده می مانند که از این 4 روز دو تا سه روز را برای رسیدن به بلوغ جنسی زمان نیاز دارند.
در شرایط مساعد و در حضور میوه می توانند تا 6 ماه زنده بمانند و خسارت بزنند. |
با توجه به اطلاعات آمده در جدول متوجه شدید که این آفت ممکن است سیکل خود را طی یک هفته تا 48 روز کامل کند و طول سیکل زندگی بستگی زیادی به شرایط آب و هوایی و وجود یا عدم وجود درخت میوه ی مناسب خواهد داشت، به عنوان مثال ثابت شده است که طول دوره ی زندگی این آفت در درختانی مانند مرکبات به ویژه لیمو ترش طولانی تر است چرا که دوره ی لاروی که از میوه تغذیه می کند به دلیل بافت میوه طولانی تر می شود.
به هر حال عمده ی خسارت این آفت به مرحله ی لاروی مربوط می شود و از آنجایی که این آفت تخم خود را زیر پوست میوه قرار می دهد سم پاشی با استفاده از سموم تخم کش نمی تواند تاثیر چندانی در کنترل آنها داشته باشد.
در سازمان جهاد کشاورزی، حفظ نباتات کشور و سازمان موسسه تحقیقات گیاهپزشکی کل کشور با مطالعاتی که بر روی زندگی این آفت و میزبان شناسی آن در مناطق مختلف کشور صورت گرفته است پروتکول جامع و کاملی برای مدیریت تلفیقی این آفت تدوین شده است که در ادامه این دستورالعمل را به شما عزیزان ارائه خواهیم کرد.
همانطور که در بخش ابتدایی مقاله نیز به آن اشاره شد پایش و رد یابی آفت در باغ اولین و مهمترین گام در کنترل آن است، برای این کار توصیه می شود از تله ی مکفیل با جلب کننده ی سراتراپ، تله ی دلتا با ماده ی جلب کننده ی پارافرمونی و یا از بیولور استفاده کنید.
تله های نام برده شده به خوبی می توانند این آفت را در صورت حضور در باغ به دام بیاندازند و شما را از حضور این آفت در باغ مطلع کنند.
برای موفقیت در استفاده از تله ها باید نکات زیر را در نظر داشته باشید:
با توجه به داده های تله های نصب شده می توانید زمان اوج خروج حشرات کامل را شناسایی کنید و اولین نسل از آفت به خوبی قابل تشخیص خواهد بود، زمانی که پیک پرواز شناسایی شد باید بدانید که تنها دو تا سه روز زمان دارید تا این آفت را در مرحله ی حشره ی کامل و قبل از تخمگذاری کنترل کنید در غیر این صورت پس از دو تا سه روز حشرات آماده ی جفت گیری شده و به سرعت تخم گذاری می کنند.
در این فاصله از یک ماده ی غذایی برای حشرات کامل مخلوط با سم استفاده می کنید، همانطور که در جدول نیز به آن اشاره شد حشرات کامل باید تغذیه کنند و در صورت تغذیه نکردن طی چهار روز می میرند، برای طعمه مسموم پاشی نکات زیر را در نظر داشته باشید.
در مرحله ی ردیابی دانستید که تعداد سه تا 5 تله به ازای هر هکتار کافی است اما از همین تله ها می توان برای شکار انبوه آفت نیز استفاده کرد و باید تعداد تله های نصب شده در هکتار را افزایش داد، برای اینکار نصب 30 تا 50 تله در واحد هکتار توصیه می شود و برای باغات کوچکتر می توانید به تناسب سطح تعداد تله را کاهش دهید.
برای جوابدهی بهتر به ازای هر 4 تله یک تله باید پارافرمونی باشد و زمان تله گذاری نیز مانند طعمه ی مسموم پاشی از یک ماه قبل از برداشت اغاز شده و تله ها تا زمان برداشت باقی می مانند، جایگزینی مواد نیز باید طبق دستورالعمل قبل انجام شود، با این روش خسارت افت تا کمتر از دودرصد در باغ کاهش پیدا می کند.
در مورد میوه هایی که میوه رسیده اما رنگ میوه هنوز تغییر نکرده و نیاز به زمان دارد می توانید برداشت میوه را زودتر انجام دهید به ویژه در مناطقی که جمعیت آفت بسیار بالا باشد.
لارو آفت در مرحله ی آخر و در زمان شفیره شدن از میوه خارج شده وارد خاک می شود و در خاک تبدیل به شفیره می شود، شفیره های نسل آخر تا سال آینده در باغ باقی می مانند و نسل اول سال بعد را تشکیل می دهند، بنابراین جمع آوری کامل میوه های کرم خورده و آلوده روی شاخه ها و کف باغ اهمیت زیادی در کاهش جمعیت آلوده کننده ی سال بعد در باغ خواهد داشت، به این عمل رعایت بهداشت در باغ گفته می شود.
میوه های آلوده را می توانید داخل پاکتهایی جمع آوری کرده و به مراکز تولید کمپوست ارسال کنید تا با رعایت شرایط خاص برای تولید کمپوست مورداستفاده قرار گیرد اما لاروی در آن باقی نماند و یا اینکه می توانید آنها را در گودالهایی به عمق نیم متر دفن کنید، حشرات کامل خارج شده از عمق 50 سانتی متر حتی در خاک سبک قادر به خروج از خاک نخواهند بود اما در خاک سبک تا عمق 25 سانتی متری می توانند از خاک خارج شوند.
راه دیگر برای معدوم کردن میوه های کرم خورده غوطه ور کردن آنها درون بشکه های آب و ماده ی شوینده مانند تاید است که باید دست کم 48 ساعت در این وضعیت باقی بماند تا لاروها از بین بروند.
باقی ماندن میوه روی درخت سبب می شود سیکل آفت ادامه پیدا کرده و جمعیت زمستان گذران نیز افزایش پیدا کند، بنابراین در باغات آلوده کل میوه از باغ باید جمع آوری شود.
با توجه به اینکه شفیره در خاک وجود دارد زیرو رو کردن خاک با بیل یا روتیواتور مخصوصا در سایه انداز درختان و اجرای یخ آب زمسانه تاحدی می تواند این آفت را در باغ کنترل کند.
خرید نهال مقاوم راه موثری برای کنترل بسیاری از آفات و بیماریها است اما در مورد این آفت به دلیل وارداتی بودن و تکامل نیافته بودن میزبانان پیشنهاد خاصی وجود ندارد، بنابراین با توجه به اینکه قیمت نهال مقاوم بالا تر از سایر ارقام است در مورد این آفت توصیه می شود فریب سودجویان را خورده و برای کنترل آفت نکات ذکر شده در این مقاله را به خاطر داشته باشید.
این تکنیک برای کنترل بسیاری از آفات مورد استفاده قرار گرفته و در مورد این آفت نیز کارایی دارد، با رهاسازی نرهای عقیم شده جفت گیری موفقیت آمیز و درنهایت تخم ریزی انجام نشده و آفت در باغ کنترل خواهد شد، البته استفاده از این روش در مرحله ی تحقیقاتی موفقیت آمیز بوده و به محض جوابدهی در مرحله ی مزرعه در اختیار باغداران قرار می گیرد.
با توجه به اهمیت و بالا بودن خسارت آفت مگس میوه ی مدیترانه توصیه می شود تمام تکنیکهای ذکر شده در این مقاله را برای کنترل آن در باغ خود به کار گیرید و در صورتی که هر کدام از این مراحل و یا تکنیکها برای شما قابل فهم نبود و یا در صورت بروز مشکل در هر مرحله ای می توانید با کارشناسان فروش نهال از طریق پلهای ارتباطی قید شده در وبسایت مشورت کرده و از ایشان راهنمایی بخواهید، وسیع بودن دامنه ی میزبانی و انتشار بیشتر این آفت در مناطق مختلف کشور را در نظر داشته باشید و در نهایت توصیه می شود تمام باغداران یک منطقه برای کنترل این آفت به صورت یکپارچه عمل کنند تا آفت از باغ کنترل نشده وارد باغ کنترل شده نشود.
مقالات مرتبط
![نهالستان: خرید نهال با بهترین قیمت [فروش نهال 1402]](https://bartarnahal.ir/wp-content/uploads/2023/05/logo-3-copy.webp "نهالستان: خرید نهال با بهترین قیمت [فروش نهال 1402]"){kind=logo}
نظرات کاربران