سموم ارگانو فسفره مانند دیازینون از قدیمی ترین و موثرترین سموم در کشاورزی به شمار می روند اما در سالهای اخیر سموم ارگانوفسفره در دسته ی سموم غیر مجاز قرار گرفته اند که استفاده از آنها با ریسک و خطر روبه رو است، در این مقاله علاوه بر ذکر مکانیسم اثر این سم به دلایل غیر مجاز شناخته شدن دیازینون می پردازیم و به شما می آموزیم که در صورت اجبار در استفاده از این سم چگونه و با چه قواعدی می توانید از این سم استفاده کنید.
همانطور که در مقدمه بیان شد سم دیازینون یک سم ارگانو فسفره است که با اثر بر سیستم عصبی حشرات باعث فلج و مرگ آنها می شود، این سم با نفوذ به فضای سیناپسی و جایگزین شدن با ناقلان عصبی سبب فلج عصبی در حشرات می شود.
سم دیازینون به صورت تماسی، تنفسی و گوارشی عمل می کند و بنابراین با توجه به نحوه ی اثر آن هیچ مرحله ای از آفت از شر این سم در امان نمی ماند، تماس سم یا مراحل غیر متحرک آفات و تخم آنها می تواند این مراحل را کنترل کند، در رابطه با لاروها تغذیه از برگها و بافتهای سمی گیاه می تواند موجب مرگ آنها شود و استفاده از این سم در خاک به دلیل خاصیت تنفسی می تواند موجب مرگ آفات خاکزی شود، به همین دلیل استفاده از این سم برای کنترل پشه های خاکی در گلدانهای آپارتمانی توصیه می شود.
سم دیازینون با وجود اینکه سیستمیک نمی شود اما جذب مقطعی در بافت برگ را دارد چرا که در چربی قابل حل بوده و می تواند به بافت گیاه نفوذ کند و در نهایت آفتی که از آن بخش از گیاه تغذیه می کند مسموم شده و از بین خواهد رفت.
دیازینون از دسته آفت کشهای همه چیزکش به شمار می رود و استفاده از آن در باغ و مزارع می تواند هر گونه آفت حشره ای را از بین ببرد، استفاده از این سم حتی برای کنترل آفات و سوسکهای خانگی نیز به کار رفته و قدرت کنترل صد پا و هزار پا را نیز دارد.
در باغات میوه های سردسیری مانند سیب، گلابی، گردو و غیره این سم برای کنترل آفات خطرناکی مانند لیسه ی سیب، برگخوارها، سرشاخه خوار هلو، کرم سفید ریشه، کرم سیب، زنبور گوجه و گیلاس، سرخرطومیهای سیب و گلابی و مگس گیلاس مورد استفاده قرار می گیرد.
دیازینون همچنین برای کنترل تمام شپشکهای مرکبات بسیار موفق عمل کرده و روی درختان پسته با هدف کنترل شپشکها، زنجرکها (شیره ی تر) پسیل ( شیره ی خشک) و پروانه میوه خوار مورد استفاده قرار گرفته و کنترل بسیار موفقی را در پسته کاریها داشته است.
استفاده از دیازینون سابقا توسط شهرداریها برای کنترل آفات درختان غیر مثمر و جنگلی و گیاهان فضای سبز برای کنترل آفاتی نظیر کرم سفید ریشه، آفات چوبخوار و سر شاخه خوار، جوانه خوار کاج و شاخک بلند چنار، نارون و صنوبر مورد استفاده قرار می گرفته است.
این سم همچنین برای کنترل کلیه شپشکهای درختان زیتون و خرما و جوانه خوار زیتون نیز در زیتون کاری های کشور مورد استفاده قرار می گیرد.
این که سم دیازینون می تواند باغداران را در هنگام استفاده از هر گونه آفت مزاحم خلاص کند نکته ی مثبتی است اما چنانچه از زاویه ی محیط زیستی به این موضوع نگاه کنید این ویژگی چندان هم مثبت نیست، از بین بردن تمام حشرات به معنای از بین بردن حشرات مفید و زنبورها نیز هست، زنبورهای گرده افشان، زنبورهای عسل و زنبورهای پارازیتوئید آفات مانند شته ها که در کنترل طبیعی آفات خسارت زننده مانند شته ها بسیار مهم هستند.
از بین بردن حشرات مفید در طبیعت با بر هم زدن نظم و تعادل در طبیعت سبب طغیان آفت و کاهش باروری و عمر مفید درختان ما می شود، طغیان آفات ریسک ایجاد جمعیت مقاوم به آفت کش را افزایش داده و قطعا از هر نسلی تنها افرادی باقی می مانند که توانسته اند از سموم جان سالم به در ببرند و می توانند این ویزگی را برای جمعیت نسل بعد به میراث بگذارند.
علاوه بر سمیت برای موجودات غیر هدف این سم از سمیت بالایی برای انسان، حیوانات و ماهی ها برخوردار است و با توجه به اینکه استنشاقی نیز هست تنها با تنفس در فضای سمی یک فرد می تواند مسموم شده و علائمی مانند تهوع، استفراغ و سرگیجه را داشته باشد، در موارد بسیاری که افراد مسموم دیر به بیمارستان رسیده اند گزارش فوت نیز وجود دارد.
باقی مانده ی سموم ارگانو فسفره روی میوه ها و سبزیجاتی که مصرف تازه خوری دارند مانند توت و یا گوجه فرنگی و فلفل دلمه ای می تواند در بدن انسان تجمع کرده و افرادی این سم در بدن آنها به دلیل استفاده از محصولات سمی تجمع کرده باشد دچار علائم عصبی و روانی خواهند شد و بیماریهایی مانند سندرم های عصبی آنها را درگیر خواهد کرد.
برای استفاده از دیازینون توجه داشته باشید که در درجه ی اول تنها در صورتی که مجبور به استفاده از این سم هستید از آن استفاده کنید، اجبار به استفاده در شرایطی ایجاد می شود که سموم کم خطر دیگر در مورد آفات مقاوم شده در باغ شما جوابگو نبوده و حتی خرید نهال مقاوم به آفات نیز نتوانسته راهگشای کنترل آفات باشد، در این شرایط می توانید به مدت و میزان محدود از این سموم استفاده کنید.
در درجه ی دوم سعی کنید با داشتن شناخت و آگاهی کامل از آفات هدف تنها در دوره ای که آفت به سم حساس است از سم استفاده کنید و به صورت دوره ای و غیر برنامه ریزی شده و البته غیر کارشناسی شده از این سم استفاده نکنید.
کارشناسان فروش نهال در نهالستانها می توانند در مورد زمان حساس آفات مهم و کلیدی در باغ شما برای استفاده از این سم آگاهی کامل را به شما داده و در صورت نیاز برنامه ی زمان بندی درست در رابطه با استفاده از انواع سموم مانند دیازینون را به شما ارائه کنند.
علاوه بر این نکات دقت داشته باشید که در زمان استفاده از این سم، سم پاشی باید در صبح زود و یا هنگام غروب انجام گیرد، چرا که در این اوقات از روز زنبورها و حشرات مفید کمترین پرواز و فعالیت را داشته و کمتر مورد آسیب قرار می گیرند، از طرفی در این اوقات از روز آفتاب به سطوح نمی تابد و سم تجزیه نمی شود، و در اخر اثر گیاهسوزی سم نیز کاهش پیدا خواهد کرد.
محلول سم دیازینون در گل فروشیها و در قوطیهای کوچک در دسترس مردم قرار دارد و از این سم بیشتر برای کنترل آفات گلهای آپارتمانی و پشه های خاکی استفاده می شود، در گلدانهای آپارتمانی به دلیل رطوبت، استفاده از خاک برگ و دمای متوسط پشه های خاکی رشد زیادی داشته و آزار دهنده هستند، دیازینون به دلیل خاصیت استنشاقی کاربرد آن را برای کاربران خانگی راحت کرده و کاربران خانگی کافی است این سم را به میزان درست در آب آبیاری استفاده کنند.
اما کاربران خانگی در رابطه با استفاده از این سم باید آگاهیهای کامل در رابطه با خطرات آن را داشته باشند و این سم را دور از دسترس اطفال قرار دهند، از این سم زمانی استفاده کنند که کودکان در منزل نباشند و در هنگام استفاده حتما از ماسک و دستکش استفاده کنند.
قیمت نهال با توجه به مقاوم بودن یا نبودن آن به آفات و بیماریها متفاوت خواهد بود اما باغداران باید بدانند که استفاده از ارقام مقاوم می تواند ایشان را از استفاده از سموم پر خطری مانند دیازینون بی نیاز کند، در نظر داشته باشید که ریسک استفاده از این سموم به سلامت ما و خانواده های ما باز خواهد گشت و در نتیجه توصیه ی شود حتی المقدور از سموم بی خطر و یا کم خطر تر استفاده کنید و با به کارگیری کنترل تلفیقی آفات خود را از استفاده از سموم با ریسک بالا بی نیاز کنید.
مقالات مرتبط
![نهالستان: خرید نهال با بهترین قیمت [فروش نهال 1402]](https://bartarnahal.ir/wp-content/uploads/2023/05/logo-3-copy.webp "نهالستان: خرید نهال با بهترین قیمت [فروش نهال 1402]"){kind=logo}
نظرات کاربران