یکی از نکات بسیار مهمی که در زمان احداث باغ و یا طراحی باغچه باید در نظر گرفته شود نحوه ی چیدمان درختان در باغ و باغچه است، فاصله ی درختان از یکدیگر، نوع قرار گیری آنها در باغ و یا در فضای باغچه قرار گیری درختان مختلف در کنار هم موضوع بسیار مهمی است که می تواند رشد درختان را تحت تاثیر قرار دهد، در این مقاله با بررسی اهمیت این موضوع به نحوه ی چیدمان درختان در فضای باغ و باغچه خواهیم پرداخت.
نوع چیدمان درختان در باغ می تواند مانع از خسارت باد در باغ شود، در صورتی که درختان به گونه ای در کنار یکدیگر قرار بگیرند که باعث شکسته شدن سرعت باد شوند به ویژه در مناطقی که سابقه ی وزش بادهای شدید وجود دارد نحوه ی چیدمان درختان در باغ می تواند مانع از خسارت باد روی درختان شود، این موضوع به ویژه زمانی اهمیت پیدا می کند که نهالها را تازه در زمین کاشته اید و هیچ بادگیری هم در اطراف باغ خود احداث نکرده اید.
این موضوع در باغاتی اهمیت پیدا می کند که در دامنه های شیب دار احداث شده اند، در بسیاری از موارد حتی در این دامنه ها برای جلوگیری از تخریب روان آب حاصل از بارندگی باغات دیم و یا حتی درختان جنگلی کاشته می شود تا جلوی سیل و همینطور تخریب خاک در اثر جریان آب گرفته شود، نحوه ی چیدمان درختان در کنار هم می تواند تاثیر بسزایی در جلوگیری از شسته شدن خاک و تخریب بافت خاک در اثر روان آب داشته باشد.
در باغاتی هم که به صورت سطحی آبیاری می شوند این موضوع اهمیت پیدا می کند که در زمینهای شیب دار درختان به گونه ای در کنار هم قرار بگیرند که تخریب کمتری در خاک در اثر آبیاری اتفاق بیوفتد.
یکی از نیازهای اساسی درختان میوه در زمان رشد و باردهی دریافت نور کافی است، اغلب درختان میوه به 8 ساعت نور کامل خورشید در روز نیاز دارند تا بتوانند به خوبی رشد کنند و باردهی مطلوب داشته باشند، نوع چیدمان درختان در کنار هم با توجه به نوع درخت و ارتفاع آنها می تواند تعیین کننده ی میزان سایه اندازی درختان بر هم باشد، البته در این مورد نیز شیب زمین تاثیر گذار خواهد بود، به عنوان مثال در بسیاری از موارد در زمینهای شیبدار ترکیب مستطیلی چیدمان درختان در باغ بهتر از مربعی خواهد بود چرا که دریافت نور بیشتری را ایجاد خواهد کرد.
در این مورد حتی فاصله ی درختان در ترکیب قرار گیری آنها در کنار هم موثر است به طوری که با توجه به نوع و رقم درخت میوه ای که در باغ کاشته اید باید فاصله ی مناسب بین درختان را در نظر بگیرید تا در تر کیب با نحوه ی چیدمان و قرارگیری آنها در کنار هم کمترین میزان سایه اندازی را ایجاد کنید.
علاوه بر باغات این موضوع در باغچه ها نیز اهمیت پیدا می کند، در باغچه های منازل و ویلاها به دلیل اینکه انواع مختلف درختان میوه، درختان و درختچه های فضای سبزی و غیره در کنار یکدیگر کاشته می شوند باید میزان سایه اندازی آنها بر هم نیز در نظر گرفته شود تا در زمان رشد و بلوغ به دلیل سایه اندازی بر هم ایجاد مشکل حاد در رشد آنها نشود.
با توجه به نکات ذکر شده به منظور رسیدن به اهدافی که بیان شد چند طرح در زمان کاشت نهال برای نحوه ی قرار گیری درختان در باغ ر کنار هم وجود دارد که در ادامه به آنها خواهیم پرداخت.
در این روش درختان به صورت مربعی در کنار هم قرار می گیرند و شما زمانی که وارد باغ با آرایش مربعی می شوید ردیفهای جدا از هم درختان را نمی بینید بلکه درختان را با فواصل منظم و یکدست از یکدیگر در کنار هم می بینید، به عنوان مثال در مورد بیشتر درختان میوه که در زمینهای مسطح فاصله ی 4 یا 5 متر در نظر گرفته می شود چه در طول باغ حرکت کنید و چه در عرض فاصله ی درختان از هم 5 متر خواهد بود.
توجه داشته باشید که در این روش کاشت درختان در باغ در زمینهای مسطح در زمان صبح و عصر درختان بر هم مقداری سایه اندازی می کنند و در نقاطی که بیشترین ساعات سایه اندازی وجود دارد درختان رشد خوبی نخواهند داشت، در زمینهای شیبدار به سمت جنوب که ساعات آفتابی بیشتری را نسبت به زمینهای مسطح دریافت می کنند اجرای این چیدمان مشکلی ایجاد نکرده و دریافت نور بیشتری نسبت به زمینهای مسطح خواهد داشت.
همانطور که از نام این شیوه ی چیدمان مشخص است در زمان حرکت در طول و در عرض فواصل درختان با هم متفاوت است، زمانی که در باغ با چیدمان مستطیلی حرکت می کنید در واقع ردیفهایی از درختان را می بینید که بین ردیفها فاصله ی بیشتری وجود دارد نسبت به داخل ردیفها، در این روش در صورتی که فاصله ی درختان داخل ردیفها 4 متر در نظر گرفته شود فاصله بین ردیفها 5 متر و یا کمی بیشتر در نظر گرفته می شود.
عیبی که در روش چیدمان مربعی وجود داشت و آن سایه اندازی درختان در زمان صبح و عصر به ویژه در زمینهای مسطح بود در این شیوه ی چیدمان به آن صورت وجود نداشته و درختان سایه اندازی کمتری بر هم خواهند داشت اما در این نوع چیدمان دیگر باغدار نمی تواند تراکتور را در هر جهتی از باغ که خواست حرکت دهد و حرکت ماشین آلات کشاورزی به یک جهت شمال جنوب و یا شرق غرب محدود می شود.
لازم به ذکر است این شیوه ی چیدمان درختان در باغ برای افرادی که دوست دارند تعداد درخت بیشتری در زمین مورد نظر خود بکارند مناسب تر است چرا که با دریافت نور کافی می توان تراکم درختان را افزایش داد.
این روش به ویژه در مناطق سردسیر که نور کافی دریافت نمی کنند و درختان ممکن است در معرض خطر سرما زدگی قرار بگیرند با ایجاد تراکم بیشتر در باغ از ایجاد خسارت سرما زدگی نیز جلوگیری خواهد کرد.
در این روش بیشترین میزان دریافت نور برای درختان تامین خواهد شد و به ویژه در مناطقی که سایه اندازی بیشتری وجود دارد ودر مناطق سردسیر و یا در مکانهایی که سایه ی بیشتری وجود دارد باغداران برای اینکه بتوانند بیشترین ساعات دریافت نور را برای درختان ایجاد کنند از این روش استفاده می کنند.
عیب این روش این است که باید با دقت و با صرف زمان زیاد محل کاشت درختان با اندازه گیری دقیق فاصله ی درختان و نشانه گذاری دقیق انجام شود و کار زمان بری است به همین دلیل هم باغداران زیادی این کار را انجام نمی دهند.
در این روش سایه اندازی درختان بر هم به حداقل خود نسبت به دو روش قبلی کاهش پیدا می کند اما تراکم و تعداد کمتری درخت را در این شیوه می توانید در باغ بکارید و جهت حرکت ماشین آلات کشاورزی در باغ تنها در یک سو میسر خواهد بود.
این شیوه در زمینهای شیب دار و با هدف کاهش خاکشویی در اثر آبیاری و یا بارندگی اجرا می شود،در این شیوه قبل از احداث باغ در زمینهای شیبدار که کمتر از 25 درصد شیب داشته باشد زمین را سکوبندی می کنند، و در زمینهای با شیب بیشتر از 25 درصد به جای سکوبندی زمین را بانکت بندی می کنند.
در شیوه ی بانکت بندی نوارهایی به عرض یک متر را در نظر گرفته و درخت را در این مرز می کارند، در شیب کمتر از 30 درصد فاصله ی بانکت را بیشتر و فاصله ی درختان را کمتر در نظر گرفته و در صورت بیشتر بودن شیب از 30 درصد فاصله ی خطوط خطوط بانکت را کمتر و فاصله ی درختان را برای جلوگیری از خاکشویی بیشتر در نظر می گیرند.
در شیوه ی سکو بندی که در زمینهای با شیب زیر 25 درصد انجام می شود بهتر است ارتفاع دیواره ی سکو یک متر تا یک متر و بیست سانتی متر در نظر گرفته شود و عمق و یا عرض سکو نیز 4متر در نظر گرفته شود.
این شیوه ی کاشت درختان در زمینهای شیبدار در مناطقی که بارندگی بیشتر از 500 میلیمتر در سال داشته باشند به دلیل اینکه بیشترین میزان جذب آب باران را ایجاد می کند برای کاشت درختان به صورت دیم بسیار مناسب است اما در صورتی که بخواهید درختان را به صورت آبی بکارید برای کاشت درختانی مانند انگور بسیار مناسب خواهد بود.
توصیه می شود در زمان خرید نهال مشاوره ی لازم را با ارائه ی اطلاعات کافی در مورد زمین مورد نظر خود و میزان شیب زمین به کارشناسان فروش نهال ارائه کنید تا کارشناسان با توجه به میزان نور دیافتی زمین و میزان نور مورد نیاز درختانی که خریداری می کنید بهترین شویه ی طراحی و چیدمان باغ را به شما توصیه کنند و شما هم زمان کافی برای آماده سازی زمین و حفر صحیح چاله در باغ داشته باشید.
در نظر داشته باشید که فاصله ای که بین درختان در روشهای ذکر شده به عواملی مانند نوع درخت میوه، رقم درخت میوه، شیب زمین، نوع پایه، میزان هرس، و خاک بستگی دارد، در صورتی که بافت خاک به گونه ای باشد که به راحتی با حرکت آب شسته شود و فرسایش خاک شدید باشد بهتر است درختان را برای جلوگیری از خاکشویی زیاد در فاصله ی کمتر از یکدیگر کاشت.
فاصله ی درختان میوه از هم با توجه به نوع درخت میوه برای دریافت نور کافی از یک مینیمم برخوردار است که در هیچ شرایطی نباید فاصله ی درختان از آن مینیمم کمتر در نظر گرفته شود، فاصله ی اغلب درختان میوه در حالت حداقلی در زمینهای مسطح 4 متر و برای درختان گردو 6 تا 7 متر در نظر گرفته می شود.
در مورد تاثیر منطقه هم به خوبی می دانید که کاشت متراکم تر درختان در مناطق سردسیر می تواند از تاثیر منفی باد و سرما روی درختان بکاهد اما توصیه می شود برای کاهش خسارت باد روی درختان از تاثیر مثبت باد شکن استفاده کنید تا اینکه بخواهید درختان را با تراکم بیشتر در باغ کاشته و سایه اندازی آنها را بر هم بیشتر کنید.
نوع پایه نیز بر فاصله تاثیر گذار خواهد بود به گونه ای که در صورتی که درخت روی پایه ی به اصطلاح پا بلند پیوند خورده باشد قطعا در زمان رشد و بلوغ رشد قدی زیادی داشته و سایه اندازی درختان بر هم در صورت کاشت متراکم افزایش پیدا می کند بنابراین در صورتی که درختان میوه ای که انتخاب کرده اید روی ارقام پا بلند پیوند خورده اند باید فاصله ی بیشتری را بین درختان در نظر بگیرید.
در مورد تاثیر نوع درخت نیز باید در نظر داشته باشید که برخی انواع درختان میوه مانند ارقام بذری و غیر پیوندی درخت گردو در دوران بلوغ خود ممکن است به ارتفاع 15 تا 20 متر برسند و در صورتی که فاصله ی بین این درختان کم باشد سایه اندازی آنها بسیار زیاد خواهد شد یا در مورد انواع دیگر درخت میوه مانند خرما که پیوند نمی خورد و ارتفاع زیاد دارد باز این موضوع صدق می کند.
تاثیر میزان هرس بر فاصله نیز کاملا واضح است، برخی از باغداران ارقام پا بلند خریداری می کنند اما با هرس شدید تر درختان را کوتاهتر نگه داشته و با فاصله ی کمتر از هم می کارند هر چند این کار توصیه نمی شود چرا که هرس شدید درخت را از رسیدن به باردهی حداکثری خود باز می دارد اما به هر حال میزان هرسی که قرار است در باغ انجام شود بر روی تعیین فاصله ی درختان از هم تاثیر گذار است.
کلام آخر:
کاشت بدون برنامه ی درختان در کنار هم شاید در سالهای اول تاثیر منفی خود را نشان ندهد اما در سالهای بعد و با رسیدن درختان به سن بلوغ و افزایش سایه اندازی تاثیر منفی خود را به صورت سایه اندازی زیاد درختان بر هم و کاهش عملکرد درختان آشکار خواهد کرد، بنابراین توصیه می شود پیش از احداث باغ و کاشت نهال برنامه ی درستی برای نحوه ی چیدمان درختان در کنار هم با توجه به معیارهای مهم ذکر شده در این مقاله در نظر داشته باشید.
در صورتی که برنامه ریزی کردن برای نحوه ی چیدمان درختان درکنار هم برای شما دشوار است می توانید برای دریافت مشاوره در این زمینه و دریافت اطلاعات بیشتر در مورد ارقام و انواع مختلف درختان میوه مانند قیمت نهال و دیگر اطلاعات با مشاوران ما در تماس باشید.
مقالات مرتبط
![نهالستان: خرید نهال با بهترین قیمت [فروش نهال 1402]](https://bartarnahal.ir/wp-content/uploads/2023/05/logo-3-copy.webp "نهالستان: خرید نهال با بهترین قیمت [فروش نهال 1402]"){kind=logo}
نظرات کاربران