یکی از نیازمندیهای حیاتی درختان میوه نیاز به عناصر غذایی است عناصر غذایی بسته به میزان نیاز درخت به آن در دسته های عناصر پر مصرف و کم مصرف دسته بندی می شوند، بسیاری از باغداران شنیده اند که استفاده از کود پتاس بالا برای رشد و عملکرد درختان آنها اهمیت دارد اما شاید بسیاری از ایشان ندانند که دلیل این اهمیت چیست و یا اینکه برای ایشان این سوال مطرح شود که آیا میزان نیاز همه انواع درختان میوه به این عنصر یکسان است؟
در این مقاله علاوه بر ذکر دلیل اهمیت این عنصر در برنامه ی غذایی درختان میوه نحوه و میزان مصرف این عنصر غذایی ضروری را به شما آموزش می دهیم.
پتاسیم که به صورت اختصار در کشاورزی با نماد K نشان داده می شود یکی از سه عنصر ضروری و پر مصرف در گیاهان و درختان میوه است، این عنصر در بسیاری از فرآیندهای ضروری گیاه مانند تنفس و فتوسنتز دخیل است، در سنتز پروتئین و کربوهیدرات نقش دارد و از این رو برای گیاه بسیار ضروری است.
در نظر داشته باشید که آنزیمهای موجود در گیاه ساختمان پروتئینی دارند و در صورت کمبود عنصر پتاسیم فرآیند ساخت آنزیمها نیز دچار اختلال می شود، در شرایطی که آنزیمهای ضروری در گیاه تولید نشود بسیاری از عملکردهای منوط به وجود آنزیم مانند تقسیم سلولی و رشد نیز دچار اختلال می شود، بنابراین با توجه به اهمیت این عنصر در گیاه می توان مزیت اسفاده ا این عنصر را در موارد زیر خلاصه کرد:
زمانی که نهال را در زمین اصلی می کارید نهال نیاز دارد تا به سرعت ریشه ی خود را در مکان جدید مستقر کند در صورتی که ریشه بتواند به سرعت رشد کند از آسیب ریشه در برابر سرما و همینطور گرما در تابستان محافظت می شود، در طول دوره ی رشد نهال نیز این امر اهمیت زیادی دارد چرا که رشد تاج متناسب با رشد ریشه بوده و هر عنصری که بتواند به رشد ریشه کمک کند در ایجاد مقاومت درخت به شرایط خاک و آب و هوایی موثر خواهد بود.
ریشه های رشد نکرده و سطحی در برابر گرما و سرمای هوا و همچنین در برابر تنش کم آبی و خشکی حساس بوده و بیشترین آسیب را از این تنشهای محیطی می بیند، در حالی که ریشه هایی که بتوانند به سرعت رشد کرده و عمیق شوند در برابر این تنشها مقاومت کافی حاصل می کنند.
سلولز در واقع اسکلت گیاهی است و به نوعی بافت ضخیم و محافظ گیاه در برابر خم شدگی و شکستگی است، پتاسیم نقش بزرگی در تشکیل سلولز دارد و از این رو نقش تعیین کننده ای در استحکام بافت گیاهی خواهد داشت.
فعالیت دست کم 60 آنزیم درگیر در رشد و باردهی درختان میوه منوط به حضور پتاسیم در گیاه است، حتی سنتز و تولید این آنزیمها نیز مشروط به وجود پتاسیم در بافت گیاهی است.
انرژی گیاه در قالب شکر و نشاسته تولید شده و در کل گیاه جا به جا می شود، تولید و ذخیره سازی نشاسته و همینطور جابجایی شکر و نشاسته در طول گیاه منوط به حضور پتاسیم در گیاه است.
کنترل آب و رطوبت داخل گیاه در زمان مواجهه با تنش خشکی که به آن کنترل فشار اسمزی گفته می شود بر عهده ی عنصر پتاسیم است، به عبارت دیگر عنصر پتاسیم می تواند به افزایش مقاومت درخت در برابر تنش شکی کمک کند، وجود این عنصر در بافت درختانی که به صورت دیم کاشت می شوند بسیار ضروری است چرا که کنترل فشار اسمزی در این نوع کاشت درختان میوه اهمیت بسیار بیشتری خواهد داشت.
یکی از ارزشهای غذایی در گیاهان برای انسان درصد پروتئین گیاهی است، بالا بودن درصد پروتئین میوه در درختان میوه ای همچون گردو می تواند سبب افزایش بازار پسندی آن شود و در واقع استفاده ی بهینه از عنصر پتاسیم می تواند سبب افزایش بازار پسندی میوه شود.
افزایش تولید سلولز در گیاه که سبب ضخیم شدن دیواره ی سلولی می شود و در نتیجه ورود بیمارگرها و یا آفات به بافت گیاهی را دشوار می کند می تواند منجر به تولید پروتئینهای افزایش دهنده ی مقاومت گیاه در برابر هجوم آفات و بیماریهای گیاهی می شود و بنابراین استفاده از پتاسیم می تواند توان گیاه در دفاع از خود در برابر حمله ی آفات و بیماریهای گیاهی را افزایش دهد.
این موضوع برای باغداران اهمیت زیادی پیدا می کند چرا که با استفاده از این عنصر غذایی نیاز به خرید و استفاده از سموم مختلف در باغ قطعا کاهش پیدا می کند.
همانطور که دانستید وجود پتاسیم در گیاه به واسطه ی عملکر ویژه و بسیار مهمی که در گیاه دارد بسیار ضروری است و تامین این عنصر پیش از اینکه دچار کمبود شود می تواند از خسارات زیاد جلوگیری کند.
برخی از باغداران منتظر ظهور علائم کمبود در گیاه و یا درخت میوه ی خود می مانند و پس از بروز علائم کمبود به فکر رفع آن با استفاده از انواع کودهای با درصد بالای پتاسیم می افتند اما واقعیت این است که زمانی که درخت میوه ی شما علائم کمبود را نشان می دهد تا زمانی که شما نسبت به رفع کمبود با استفاده از کود اقدام کنید درخت میوه و یا به طور کلی گیاه بخش بزرگی از عملکرد و رشد بهینه ی خود را فدا کرده و ممکن است در این فاصله به انواع آفات و بیماریها نیز مبتلا شود.
از طرفی ممکن است بنا به شایطی علائم برخی دیگر از کمبودها و یا مشکلات دیگر در خاک شبیه به علائم کمبود پتاسیم ظاهر شده و یا کمبود پتاسیم تشخیص داده نشود و یا اینکه کمبود و یا بیش بود عنصر دیگر به خطا کمبود پتاسیم در نظر گرفته شود، در نظر داشته باشید در صورتی که درخت شما به عنصر پتاسیم نیاز نداشته باشد و آن را در اختیار درخت قرار دهید ممکن است خسارت ناشی از بیش بود عنصر بسیار سنگین باشد.
با توجه به نکات ذکر شده اولین و بهترین راه اساسی در تعیین کمبود پتاسیم پیش از اینکه کمبود این عنصر بتواند خسارت وارد کند دریافت آزمایش تجزیه ی خاک و برگ است که میزان دقیق این عنصر در خاک و گیاه را نشان داده و با توجه به نتیجه ی این آزمایش می توانید تشخیص دهید که این عنصر را از طریق چه کودی و به چه میزان می توانید تامین کنید.
با وجود اینکه تشخیص علائم کمبود پتاسیم از طریق علائم ممکن است درگیر خطا شود و تشخیص دیر هنگام باشد و جبران خسارت وارد شده را سخت کند اما به هر حال یکی از راه های تشخیص کمبود یک عنصر توجه به علائم آن خواهد بود.
علائم کمبود عنصر پتاسیم معمولا به صورت سوختگی حاشیه برگ در بسیاری از درختان میوه مانند پسته ظاهر می شود اما توجه داشته باشید که شوری خاک و آب و همچنین هجوم بیمارگر نماتد ریشه گرهی به درختان نیز می تواند علائمی مشابه با این کمبود بروز داده و باغداران و یا کارشناسانی که بر علائم ظاهر شده تکیه می کنند را دچار خطا کند و بنابرای هیچ راهی مطمئن تر از دریافت نتیجه ی سالیانه ی تجزیه ی خاک و برگ نیست
عنصر پتاسیم بخشی از عناصر تشکیل دهنده ی پوسته ی زمین بوده و بنابراین خاک می تواند منبع خوبی برای عنصر پتاسیم به صورت ذاتی باشد اما باید توجه داشت که تنها کاتیون پتاسیم است که برای گیاه قابل جذب است، این کاتیون به راحتی در آب حل شده و در بافت خاکهای سبک و شنی و یا ماسه ای می تواند به سرعت از دسترس گیاه خارج شود، بنابراین صرف اینکه این عنصر در بافت خاک باید وجود داشته باشد دلیلی بر آن نیست که درختان ما نیازی به تامین بیرونی این عنصر نداشته باشند.
استفاده از سیستمهای آبیاری غلطی مانند سیستم آبیاری سطحی و غرقابی به آبشویی این عنصر بسیار کمک کرده و سبب شده خاک بخش بزرگی از این عنصر در بافت خود را از دست بدهد، همین نوع آبیاری با بر هم زدن بافت خاک نیز به افزایش آبشویی عناصری مانند پتاسیم دامن زده و کمبود این عنصر در باغداریهایی با این روش آبیاری بیشتر احساس می شود.
لازم به ذکر است که بخش بزرگی از پتاسیم موجود در خاک و یا پوسته ی زمین در واقع به فرمهای غیر قابل جذب بوده و نمی تواند به هیچ عنوان جذب ریشه ی گیاه شود و همین امر هم سبب می شود نیاز به دریافت آزمایش تجزیه ی خاک بیشتر احساس شود، با انجام آزمایش تجزیه ی خاک به خوبی می توانید تشخیص دهید که عنصر پتاسیم قابل جذب چند در صد است.
همانطور که پیش تر ذکر شد با وجود اینکه عنصر پتاسیم در خاک به طور طبیعی وجود دارد اما کمبود عنصر پتاسیم به فرم قابل جذب و یا آبشویی این عنصر به دلیل سیستم غلط آبیاری نیاز به تامین این عنصر از منابع خارجی و به صورت کود وجود دارد، برای تامین این عنصر برای شرایط مختلف و باغات مختلف انواع مختلفی از این کود وجود دارد که می تواند این عنصر را برای درختان به بهترین شکل ممکن تامین نماید.
درصد زیادی از کود پتاسه ی تولید شده در بازار به فرم پتاسیم کلرید است، این ترکیب که به صورت معدنی و طبیعی در معادن وجود دارد در واقع از معدن استخراج شده و به صورت کود در بازار عرضه می شود، این کود به سرعت د آب حل می شود و کاتیون پتاسیم را به سرعت آزاد می کند، اما بدی این نوع ترکیب کودی آن است که در زمان حل شدن یون کلر را آزاد کرده و به ویژه در خاکهای که استعداد شوری دارند قابل استفاده نیست، اما به هر حال ارزان و با درصد بالای پتاسیم است.
پر مصرف ترین نوع کود پتاسه پس از پتاسیم کلرید ترکیب سولفات پتاسیم است، این ترکیب علاوه بر تامین عنصر پتاسیم می تواند به کاهش کمبود گوگرد در خاک نیز کمک کند و از طرفی عنصر گوگرد در اصلاح اسیدیته خاک در خاکهای آهکی و قلیایی موثر است، بنابراین بهترین ترکیب کود پتاس داری که در خاکهای آهکی و قلیایی می توان برای رفع کمبود پتاس مورد استفاده قرار می گیرد ترکیب سولفات پتاسیم است، این ترکیب به صورت شیمیایی و در آزمایشگاه تولید شده و فرم طبیعی آن بسیار محدود است، طبیعتا گران تر از فرم پتاسیم کلرید است اما پتاسیم باید به فرمی در خاک استفاده شود که از سویی دیگر باعث خسارت به بافت خاک نشود.
این کود پتاس دار که در بسیاری از موارد برای گیاهان بسیار با ارزش برای تامین کمبود ازت مورد استفاده قرار می گیرد می توان کمبود پتاسیم و ازت را به صورت همزمان مرتفع نماید با توجه به گران قیمت بودن است کود کمتر مورد استفاده قرار می گیرد اما به هر حال توانایی تامین هر دو عنصر ازت و پتاس برای درختان میوه را خواهد داشت.
این کود به صورت همزمان نیاز درخت به پتاسیم و فسفر را تامین کرده و در صورتی که تجزیه ی خاک و برگ کمبود این دو عنصر را نشان دهد می تواند کمبود این دو عنصر اساسی را مرتفع نماید.
کود دامی کاملا پوسیده نیز دارای درصد بالایی عنصر پتاسیم است که با استفاده از آن می توانید نیاز درختان خود به این عنصر را به صورت طولانی مدت مرتفع نمایید.
کودهای حاوی پتاسیم قابلیت حل در آب داشته و برای استفاده از آن باید برنامه ی کود دهی مناسب تنظیم شود، معمولا محدودیتی در زمان استفاده از عناصر غذایی پر مصرف وجود ندارد، استفاده از کود دامی پوسید ی حاوی عناصر پر مصرف و به صورت چالکود است اما فرمهای شیمیایی این عنصر با همراه با کود دامی پوسیده در چالکود مورد استفاده قرار می گیرد و یا در زمان آبیاری به صورت مخلوط در آب مورد استفاده قرار می گیرد.
درختان میوه همگی به این عنصر ضروری نیاز دارند اما برخی از انواع درختان میوه ممکن است نسبت به کمبود این عنصر واکنش شدید تری نشان دهند در زمان خرید نهال درختان میوه بهتر است اطلاعات تکمیلی در رابطه با میزان و شیوه ی مصرف این نوع کود را از مشاوران غذایی گیاهی دریافت کنید، اما گفته می شود نهال انگور، در طول تابستان برای رسیدن میوه، نهال در اواخر تابستان و به منظور پر شدن مغز پسته به این عنصر بسیار وابسته هستند.
کارشناسان فروش نهال می توانند باغداران را در مورد میزان نیاز درختان و شیوه و زمان مصرف کود در اختیار باغداران قرار دهند.
دانستید که عنصر پتاسیم به عنوان یک عنصر پر مصرف و ضروری تاثیر بسیار مهمی در رشد و تکامل درختان میوه داشته و کمبود آن خسارت زیادی به درختان وارد می کند از این رو تامین این عنصر برای درختان میوه بسیار ضروری است اما زمان، شیوه ی استفاده و نوع ترکیب کودی را باید با مشورت کردن با متخصصان تغذیه دریافت کرده و این عنصر را به شیوه ی صحیح در اختیار درخت خود قرار دهید، برای دریافت مشاوره و قیمت نهال مورد نظر خود با ما تماس بگیرید.
مقالات مرتبط
![نهالستان: خرید نهال با بهترین قیمت [فروش نهال 1402]](https://bartarnahal.ir/wp-content/uploads/2023/05/logo-3-copy.webp "نهالستان: خرید نهال با بهترین قیمت [فروش نهال 1402]"){kind=logo}
نظرات کاربران