اولین گام در مورد کنترل آفات و بیماریهای گیاهی آشنایی داشتن با رایج ترین آنها و شناخت دقیق آنها است، در مودر درختان سیب نیز به همین صورت است، آفات و بیماریهای مهمی هستند که سلامت و باردهی این درختان را مورد تهدید قرار می دهند و در صورتی که باغداران بتوانند نسبت به وقوع آنها آگاه باشند با انجام اقدامات پیشگیرانه می توانند مانع از وقوع آنها شده و یا اینکه در صورت بروز آفت و بیماری خاص به دلیل آگاه بودن باغداران خیلی زود اقدامات کنترلی را انجام می دهند و اجازه ی شیوع و گسترش به این عوامل را نخواهند داد، در این مقاله شما را با انواع مهم بیماریها و آفات مهم سیب آشنا می کنیم.
آفات شامل گروهی از حشرات و کنه ها هستند که می توانند با تغذیه از بافت و یا شیره ی گیاهی و یا رشد و تکثیر برروی درختان سیب سبب ضعف، ایجاد اختلال در سلامتی درختان و همینطور کاهش باردهی آنها شوند، در ادامه برخی از مهمترین آفات درختان سیب را به شما معرفی خواهیم کرد.
دسته بندی آفات مهم درخت سیب بر اساس محل فعالیت روی درخت و علائم:
در این بخش بر اساس محلی که آفات مهم فعالیت و تغذیه می کنند و علائمی که ایجاد می کنند آفات مهم سیب را دسته بندی کرده و در نهایت توضیحات مختصری در رابطه با کنترل عمومی آفات ارائه خواهیم کرد، توضیحات تکمیلی در رابطه با هر آفتی که مد نظر خود را می توانید در مقاله مربوط به آن که در سایت قرار داده شده است مطالعه بفرمایید.
| محل فعالیت | نام آفت | علائم |
| طوقه و ریشه | کرم سفید ریشه | علائم عمومی زردی، ریزش برگ و میوه، ضعف عمومی، کاهش رشد و باردهی |
| سوسک کپنودیس | ||
| تنه و شاخه | پروانه زنبور مانند | علائم عمومی زردی و خشک شدن برگها، خزان زود رس و کاهش کمی و کیفی میوه ها |
| سوسک پوستخوار | ||
| شپشک واوی | ||
| شپشک سان ژوژه | ||
| شپشک نخودی | ||
| کرم خراط | سبز خشکیدگی شاخه های جوان، خوردن مغز شاخه ها و در مورد کرم خراط ریختن فضولات و خرده چوب پای درخت، در مورد کرم جگری خشک شدن شاخه های پیر | |
| سوسک شاخک بلند رزاسه | ||
| کرم جگری | ||
| شته مومی سیب | ضعف عمومی و کاهش کمی و کیفی میوه ها | |
| شته سبز سیب | ||
| آفات برگ | لیسه ی سیب | تار اندود شدن درختان و خورده شدن پارانشیم برگها |
| سوسک برگخوار درختان میوه | خورده شدن برگ درختان | |
| سنک گلابی | نقاط زرد و بی رنگ روی برگ | |
| کنه قرمز اروپایی | حضور کنه زیر برگ و روی میوه و رنگ پریده شدن برگها | |
| کنه تارعنکبوتی | رنگ پریده شدن برگهاف نقاط ریز زرد روی برگها و تاراندود شدن وخاک اندود شدن برگها | |
| آفات گل و میوه | سرخرطومی سیب | شکوفا نشدن گلها و قهوه ای شدن گلبرگهای گلهای باز نشده |
| کرم سیب | کرم خوردگی میوه ها | |
| مگس میوه مدیترانه | پوسیده و لهیده شدن میوه ها | |
| زنبور سیب | کرم خوردگی سیب |
بیماریها موجودات ریز و میکروسکوپی از انواع مختلف باکتری، قارچ، ویروس و نماتد هستند که برای تکثیر و رشد خود نیاز به بافت موجودات زنده از جمله گیاهان دارند، در جدول زیر اسامی و علائم برخی از مهمترین بیمارگرهایی که به درختان سیب آسیب می زنند را بر اساس محل استقرار و فعایت آنها ذکر می کنیم.
| محل فعالیت | نام بیماری | علائم |
| طوقه و ریشه | پوسیدگی فیتوفتورایی یا گموز | زردی و کم برگ و باری درختان، ریزش برگها، علائم کمبود عناصر غذایی، کاهش کمی و کیفی میوه ها، ریسه های سفید اطراف طوقه و ریشه |
| پوسیدگی سفید ریشه یا رزلینیایی | ||
| پوسیدگی آرمیلاریایی، عسلی یا بند کفشی | ریسه های تیره پیچیده اطراف تنه درخت، رویش قارچهایی شبیه به قارچ خوراکی اطراف تنه و ریشه، کاهش کمی و کیفی میوه ها | |
| گال طوقه باکتریایی | وجود گال در تنه ی درختان، ضعف و زردی درختان، کاهش کمی و کیفی میوه ها | |
| نماتد | زردی و کم برگ و باری درختان، کاهش شدید در رشد درختان و تاخیر در شروع باردهی و یا بلوغ باردهی، علائم ضعف تغذیه ای، کاهش کمی میوه ها | |
| شانکر تنه و شاخه | شانکر نکتریایی | نواحی فرورفته در شاخه ها به شکل تخم مرغ که به تدریج عمیق تر شده و پوسته پوسته می شود. |
| شانکر والزائی | شانکر د اطراف انشعابات شاخه ها و در محل زخمهای روی شاخه که به تدریج ری آنها نقاط سیاه رنگ ظاهر شده و سپس فیتیله های نارنجی از آن خارج می شود. | |
| شانکر لوکوستومایی | پژمردگی و سرخشکیدگی و خشک شدن شاخه های قطور | |
| بیماری شاخساره و میوه | لکه سیاه سیب | لکه های سیاه سوخته روی برگ و میوه، ایجاد ترک روی لکه های سوخته و ریزش میوه های خیلی ریز |
| کپک دودی و نقطه مگسی | لکه های دودی شکل و نقاط تیره ریز روی برگ و میوه که با فشار دست پاک می شود | |
| سفیدک سطحی | ریسه های سفید رنگ روی سطوح برگها | |
| پوسیدگی تلخ | لکه های قهوه ای و چوب پنبه ای و البته تلخ مزه روی میوه ی سیب | |
| مومیایی درختان سیب | میوه هایی که به طور کامل قهوه ای شده و روی درخت در تمام طول فصل می مانند. | |
| زنگ سیب | لکه های زنگ مانند روی برگ درختان | |
| آتشک سیب | سوختگی سرشاخه های جوان و ترشح ااوز باکتریایی پس از باران | |
| بیماریهای پس از برداشت | کپک آبی سیب | پوسیدگی مسری میوه در انبار |
| کپک خاکستری | ||
| پوسیدگی آلترناریایی | ||
| پوسیدگی موکوری | ||
| بیماریهای ویروسی | موزائیک سیب | لکه های موزائیکی روی برگ |
| کتابی شدن شاخه ها و تنه | پهن شدن وپیچیدگی شاخه و تنه ی درخت و بعضا ایجاد شکاف در محل پهن شدگی |
اصول مدیریت آفات و بیماریهای گیاهی شامل نکات بسیار ساده اما اساسی است که با رعایت مجموعه آنها ی توانید آفات و بیماریها را تحت کنترل خود در آورید، در زیر به برخی از مهمترین نکات عمومی مدیریت آفات و بیماریهای گیاهی بدون توجه به نوع آنها اشاره خواهیم کرد.
اولین گام در احداث باغ با عملکرد بالا بدون اینکه عملکرد آن تحت تاثیر خسارت آفات مختلف قرار گیرد کاشت نهال سیب سالم و البته مقاوم است، ارقامی از درختان سیب که حساسیت بالایی به آفات و بیماریها دارند را تنها به صورت پیوند خورده بر پایه ی ارقام بومی و مقاوم باید تهیه کنید تا مقاومت از پایه به پیوند منتقل شود.
بسیاری از آفات و بیماریها مانند بیماریهای نماتدی و یا ویروسی با نهال آلوده وارد باغ شده و در باغ به سرعت گسترش پیدا می کنند و بنابراین باید نسبت به خرید نهال سالم و گواهی دار حساس باشید.
قیمت نهال سیب دارای گواهی سلامت و پیوند خورده بر پایه ی مقاوم بالاتر از نهال سیبی است که این دو ویژگی را نداشته باشد و از این رو می تواند باغداران را ترغیب به خرید نهال سیب ارزان تر کند اما باغداران نباید دچار این اشتباه بزرگ شوند و باید از نهال سالم و مقاوم برای احداث باغ خود استفاده کنند تا در مراحل بعدی از هزینه ی زیاد برای کنترل آفات و بیماریها بی نیاز باشند.
مدیریت صحیح تغذیه و آبیاری درختان به شما در داشتن درختانی سالم و مقاوم کمک خواهد کرد، استفاده از عناصر غذایی که سبب استحکام دیواره ی سلولی و یا افزایش فشار آوندی شوند می توانند شرایط را برای نفوذ بیمارگرها و یا استقرار آفت و بیماریها بر روی درختان سیب نامساعد کرده و تجازه ی استقرار به آنها ندهند.
برای داشتن برنامه ی مدیریتی صحیح تغذیه و آبیاری بسیاری از فاکتورهای محیطی مانند شرایط آب و هوایی و بافت خاک، شرایط فصلی و همینطور رقم درخت سیب باید در نظر گرفته شود و با توجه به همه ی آنها برنامه ی آبیاری و کود دهی مناسب تنظیم شود، در تنظیم برنامه ی غذایی البته باید کمبود عناصر غذایی در خاک برگ نیز لحاظ شده و کودهایی که باعث افزایش قوای درخت می شوند مانند اسید هیومیک نیز گنجانده شود.
در رابطه با هجوم آفات و و بیماریهای درختان سیب جالب است بدانید که بسیاری از آفات و بیماریها برای هجوم خود از پیش هشدار می دهند و در صورتی که به این هشدارها توجه نشود با طغیان آنها مواجه خواهید بودف در ادامه برخی از مثالهای مهم در مورد پیش آگاهی را عنوان خواهیم کرد.
برای کنترل آفت خطرناکی مانند کرم سیب که بسیاری از باغداران را مستاصل کرده است باغداران باید نسبت به زمان ظهور حشرات ککامل آگاه باشند، برای پیش آگاهی نسبت به زمان تخم ریزی حداکثری این آفت باید پیک پرواز را با استفاده از تله های نوری و یا فرمونی پیدا کنید و پس از پیدا کردن زمان پیک پرواز زمان مناسب سم پاشی تعیین خواهد شد.
چنانچه باغداران نسبت به پیدا کردن زمان پیک پرواز بی توجه باشند آفت در زمان مقرر با توجه به شرایط آب و هوایی به صورت حشرات کامل ظاهر شده، جفت گیری و تخمگذاری می کند و در نهایت مدتی بعد با ریزش میوه های بسیار جوان و یا کرم خوردگی میوه در ادامه ی فصل مواجه خواهید شد و در آن زمان دیگر کاری از دست شما برای کاهش خسارت بر نخواهید آمد.
در رابطه با بسیاری از بیماریهای گیاهی نیز باغداران می توانند از سیستمهای پیش آگاهی برای آگاه شد از هجوم بیماری در باغ خود آگاه شوند و با توجه به هشدارهای دریافت شده زمان درست سم پاشی را تعیین کنند.
سیستم هشدار دهنده برای هجوم بیماری آتشک سیب به این صورت عمل می کند که با توجه به افزایش دمای هوا در اوایل بهار و وقوع همزمان بارندگی در صورتی که در سال گذشته در باغ شما و یا باغات اطراف این بیماری رخ داده باشد باغداران باید نسبت به هجوم بیماری در سال جاری در باغ خود اگاه بوده و سم پاشی اول فصل را درست در زمان متورم شدن جوانه ها انجام دهند.
به منظور ذکر اهمیت سیستم پیش آگاهی در باغ دو مثال یکی از آفات مهم و دیگری از بیماریهای مهم سیبب برای شما بیان کردیم، با توجه به لیست آورده شده از آفات و بیماریهای مهم توصیه می شود آفت و یا بیماری را که در لیست باغ شما و البته باردهی درختان سیب شما را مورد تهدید قرار داده است پیدا کرده و با مطالعه ی دقیق اطلاعات تکمیلی در رابطه با آن آفت و یا بیماری در قالب مقالات آورده شده داخل سایت سیستم پیش آگاهی مربوط به آن را بیاموزید.
البته در مورد برخی از آفات و یا بیماریها سیستم هشدار دهنده و آگاه کننده وجود ندارد و معنایی پیدا نمی کند مانند آفات مکنده از قبیل شته ها وکنه ها تنها هشداری که در مورد وقوع و شدت آنها در باغ وجود دارد این است که در صورت نشاهده ی آفت در سال گذشته باید نسبت به وقوع آن احتمالا با شدت بیشتر در باغ خود آگاه باشید و با پایش مرتب آنها را در زمان درست کنترل نمایید.
یکی از مهمترین اصول مدیریت آفات و بیماریها در باغ پایش مداوم و مستمر در باغ است، باغداران باید نسبت به آفات و بیماریهای رایج در باغ خود و یا در منطقه اگاه بوده و با پایش منظم از ورود آفت به باغ خود آگاه شوند، بد نیست لیستی از آفاتی را که در منطقه رایج است با مشورت گرفتن از مشاوران گیاهپزشک در دست داشته باشید و در طول سال در زمانهایی که برای هجوم هر افت در نظر گرفته می شود درختان باغ خود را با دقت رصد کنید.
به عنوان مثال در مورد کرم سفید ریشه در اواخر بهار باید منتظر هجوم حشرات کامل آفت باشید و یا اینکه در طول سال وضعیت رشدی درختان خود را مورد بررسی قرار دهید و در صورتی که می بینید یک درخت رشد ضعیفتری نسبت به سایرین داشته و یا علائم ضعف تغذیه ای نشان می دهد به سرعت ریشه و طوقه ی درخت را مورد بررسی قرار دهید.
بررسی برگها و شاخه ها، طوقه و ریشه ی درختانی که با وجود برخورداری از برنامه ی تغذیه و آبیاری علائم کبود تغذیه ای نشان می دهند می تواند به شما در آگاه شدن از ورود یک آفت خاص و مستقر شدن آن روی درخت کمک کرده و شما می توانید آفت را به سرعت و پیش از همه گیر شدن در باغ خود کنترل کنید.
خوب است بدانید که همه گیری بسیاری از بیماریهای طوقه و ریشه زیر سر استفاده کردن از سیستم آبیاری سطحی است، با استفاده از سیستم آبیاری سطحی است که شما می تواید همه گیری بیماریهایی مانند نماتدها، پوسیدگی رزلینیایی، سرخشکیدگی ورتسیلیومی، گال باکتریایی، پوسیدگی آرمیلاریایی و پوسیدگی فیتوفتورایی را در باغ خود رقم بزنید.
بنابراین توصیه می شود در زمان احداث باغ هر چند ممکن است هزینه ی احداث باغ را افزایش دهد اما از سیستم آبیاری تحت فشار برای باغ خود استفاده کنید تا در صورت ورود این بیماریها به باغ با استفاده از نهال آلوده و یا هر وسیله ی دیگری همه گیری سریع آنها در باغ را با دست خود رقم نزده باشید.
استفاده از روش هرس می تواند به کنترل بسیاری از آفات و بیماریها در باغ کمک کند، کنترل آفاتی مانند سوسک شاخک بلند رزاسه، کرم خراط، شته ها و شپشکها، کنه ها و بیماریهایی مانند آتشک سیب و بسیاری از آفات و بیماریهایی که در جدول دسته بندی در دسته ی آفات و بیماریهای سرشاخه قرار گرفته بودند می تواند با استفاده از هرس شاخه های آلوده در همان مراحل ابتدایی ورود عامل بیمارگر و یا آفت به باغ کنترل شده و از همه گیری آنها با این روش جلوگیری شود.
در زمان انجام هرس دقت داشت باشید که شاخه ها باید خشک باشند و بارندگی قبل از هرس رخ ندداده باشد و از همه مهمتر پس از انجام هرس تا زمان ترمیم زخم هرس نیز نباید بارندگی رخ دهد در غیر این صورت هرس نتیجه ی عکس داشته و منجر به شدت گرفتن بیماریهای قارچی و باکتریایی در باغ خواهد شد.
در ضمن شاخه های هرس شده باید بدون فوت وقت سوزانده شو تا منبعی برای پراکنش بیمارگرها و یا آفات سرشاخه در باغ نشود.
بسیاری از آفات و بیماریها در برگ و میوه های آلوده ریخته کف باغ زمستان گذرانی می کنند، بیماریهای قارچی مانند لکه سیاه سیب و مومیایی درختان سیب، بیماریهای باکتریایی مانند شانکرها و آتشک سیب، آفاتی نظیر کرم سیب و حتی بیمارگرهایی که پس از برداشت می توانند در انبار ایجاد دردسر کنند مانند کپک آبی و یا کپک خاکستری عواملی هستند که به راحتی با رعایت بهداشت در باغ و از بین بردن برگها و میوه های آلوده کف باغ می توانند به مرحله ی کنترل در بیایند و در بسیاری موارد با انجام این کار حتی نیاز به مبارزه ی شیمیایی نخواهد بود.
تلنبار نکردن شاخه های هرس شده در کنار باغ و استفاده از ابزار سالم و ضد عفونی شده در انجام امور باغداری نیز نکات دیگری هستند که از آنها به عنوان رعایت بهداشت در باغ یاد می شود، بسیاری از بیماریها مانند شانکرها و آتشک سیب و گلابی و یا لکه سیاه سیب و گلابی با استفاده از قیچی هرس آلوده از یک درخت به درخت دیگر به راحتی در باغ منتقل می شوند.
نکته ی کوچکی مانند رعایت فاصله ی مناسب بین درختان در باغ در زمان احداث باغ می تواند به کنترل آفات و بیماریها کمک کند، به این صورت که رعتایت فاصله ی مناسب بین درختان از یک سو مانع از تماس شاخ و برگ آنها شده و انتقال بیماری و آفات در باغ را کند می کند و از سویی دیگر با عبور نور بیشتر و فراهم کردن تهویه ی بیشتر در باغ به تبخیر سریع رطوبت در شاخ و برگ درختان کمک می کند.
بسیتری از بیماریهای مهم درختان سیب مانند لکه سیاه سیب و گلابی و یا شانکرها و بیماریهای باکتریایی نظیر آتشک سیب وگلابی در صورت تراکم بالای درختان در باغ به سرعت در باغ منتشر شده و خسارت زیادی را وارد می کنند.
در این زمینه مشاوران فروش نهال سیب با توجه به شیب زمین شما و نوع رقمی که انتخاب کرده اید می توانند به شما بگویند که چه فاصله یا را باید بین درختان خود رعایت کنید تا دریافت نور و تهویه یکامل در باغ شما برقرار باشد و از تماس شاخ و برگ درختان در دوره ی رشدی جلوگیری شود.
استفاده از روشهایی مانند نصب کارت زرد و آبی و یا نصب تله های نوری و فرمونی علاوه بر اینکه می تواند به شما در پروسه ی پایش و پیش آگاهی افت در باغ کمک کند به کنترل آفت نیز کمک کرده و می تواند حتی شما را از کنترل شیمیایی و سم پاشی علیه آفت بی نیاز کند.
در مورد استفاده از تله های فرمونی دقت داشته باشید که در صورت استفاده نکردن در زمان مناسب و یا استفاده نکرده باغدان مجاور می تواند آفت را از باغات مجاور به باغ شما دعوت کند و در صورتی که تعدا آنها در باغ مناسب نیاشد می تواند سبب طغیان آفت در باغ شما شود، بنابراین با دریافت شماوره از مشاوران گیاهپزشک این کار را به صورت اصولی و در زمان درست انجام دهید.
در استفاده از سموم شیمیایی باید دقت کنی هر سمی که گفته می شود کنترل خوبی دارد نباید استفاده کرد، برای استفاده از سم باید بدانید با چه آفت و یا بیمارگری سرو کار دارید و پس از شناسایی دقیق از سم مناسب و در زمان مناسب استفاده کنید، به عنوان مثال در مورد کرم سفید ریشه، کرم خراط و یا سوسک شاخک بلند رزاسه در صورتی که در زمان مناسب سم پاشی و یا استتفاده از تله فرمونی به کمک سم انجام نشود در مراحل بعدی استفاده از این دو روش کاملا بی فایده است چرا که مرحله ی خسارتزای آفت دور از دسترس شما خواهد بود.
کنترل آفات و بیماریها کار بسیار تخصصی است چا که در گام اول باید بدانید با چه آفت و یا بیماری سرو کار دارید اما باید بدانید کنترل آفات و بیماریها در گروی جلوگیری از طغیان آنها در باغ است که کار تخصصی نبوده و شما با انجام اصولی که در این مقاله به آنها اشاره شد می تواند از شر طغیان همه آفات و بیماریهای ذکر شده خلاص شوید و در بسیاری موارد حتی نیازی به کنترل شیمیایی نداشته باشید.
اگر و تنها اگر برای احداث باغ خود از نهال سالم و مقاوم استفاده کرده و پایش مداوم در باغ را بر اساس آفات رایج باغ و منطقه فراموش نکنید می توانید جلوی طغیان و یا ورود بسیاری از آفات و بیماریهای خسارت زا به باغ خود را بگیرید، برای دریافت مشاوره و راهنمایی در مورد هر کدام از این آفات و بیماریها می توانید با کارشناسان مشاور ما در تماس باشید و یا مقالات اختصاصی مربوط به هر کدام را که در سایت درج شده است مطالعه بفرمایید.
مقالات مرتبط
![نهالستان: خرید نهال با بهترین قیمت [فروش نهال 1402]](https://bartarnahal.ir/wp-content/uploads/2023/05/logo-3-copy.webp "نهالستان: خرید نهال با بهترین قیمت [فروش نهال 1402]"){kind=logo}
نظرات کاربران