4 رقم مناطق سردسیری درخت پسته که هر باغبانی نمی شناسد!

وقتی سخن از کاشت درختان میوه در مناطق سردسیری به میان می‌آید اولین موضوعی که باید به آن وسواس نشان داد سازگاری نهال با اقلیم سردسیری است زیرا هدف از کاشت یک نهال رسیدن به محصولی با کیفیت در بالاترین سطح ممکن است اما اگر این نکته درانتخاب و کاشت نهال لحاظ نشود هر چند که یک نهال بتواند در مناطق سردسیری دوام بیاورد اما قادر نیست به باردهی اقتصادی دست یابد و کاشت نهال با شکست مواجه می‌شود.

زادگاه درخت پسته (Pistacia vera L) مناطق گرمسیری و نیمه کویری کشورمان است و این طلای سبز در آب و هوای گرم و خشک رشد مطلوب و ایده آلی دارد و با توجه به اینکه اقلیم اکثر نواحی کشور گرم و خشک است بنابراین می‌توان گفت در اکثر نواحی کشور قابلیت کاشت دارد اما برای اینکه به باردهی اقتصادی دست یابیم می‌بایست رقم مورد نظر متناسب و سازگار با شرایط اقلیمی محل کاشت باشد به خصوص اگر قصد کاشت پسته در مناطق سردسیر را داشته باشیم.

در این مقاله قصد داریم تا ارقام سردسیری درخت پسته را معرفی کنیم تا کمکی به باغدارانی که در این مناطق هستند بکنیم و از ضررهای احتمالی ناشی از انتخاب رقم نامناسب جلوگیری کنیم پس تا انتها با این مقاله همراه باشید.

ویژگی‌های ارقام سردسیری درخت پسته

درخت پسته در دل مناطق کویری و گرم خشک رشد می‌کند و گرما و نور خورشید در رشد و میوه دهی آن تاثیر بسزایی دارد اما برخی از ارقام آن قادرند در مناطق سردسیری رشد کنند از ویژگی‌های این ارقام به دیرگل بودن آن‌ها می‌توان اشاره کرد که این ویژگی موجب شده در برابر سرمای بهاره مقاوم باشند و این امر از نابودی گل‌های و میوه‌های جوان ناشی از سرمازدگی جلوگیری می‌کند.

درخت پسته همانند دیگر درختان میوه سردسیری در پاییز به خواب زمستانه می‌رود و برای شکوفایی و باردهی بهتر در بهار نیاز دارد تعداد ساعاتی مشخص در دمای زیر صفر درجه قرار بگیرد و نیاز سرمایی ارقام مختلف آن بین 600 تا 1200 ساعت در دمای 7- درجه سانتی گراد بر طرف می‌شود.

همچنین می‌توان تمهیداتی برای کاشت ارقام سردسیری پسته اندیشید تا کمتر مورد سرمازدگی واقع شوند از جمله:

در هنگام کاشت نهال پسته از کودهایی استفاده کرد که درخت را برابر سرمازدگی حفظ می‌کنند.
از کاشت نهال پسته در اوایل یا اواسط زمستان پرهیز کرد تا نهال جوان پسته از سرمازدگی مصون بماند.
در شب‌های سرد و یخبندان زمستان در محیط باغ از بخاری‌های باغی به تعداد زیاد اما به شعله کم استفاده کرد.
از یخ آب زمستانه در شب‌های سرد زمستان استفاده کرد زیرا آب سبب تعدیل دمای باغ می‌شود.
ارقام حساس پسته را روی ارقام مقاوم به سرما مانند پایه اکبری پیوند زده شود همچنین برای کاشت نهال پسته در مناطق کوهستانی، نهال‌های پیوندی روی پایه بادامی زرندی مناسب هستند.

معرفی ارقام سردسیری درخت پسته

1.نهال پسته اکبری

این نهال در بین باغداران پسته بسیار پرطرفدار است و باغداران زیادی اقدام به کاشت این نهال پیوندی می‌کنند زیرا میوه‌های این رقم به دلیل درشتی و خندان بودن از دیگر ارقام پسته گران‌تر هستند و با توجه به اینکه نهال آن در همان سال اول پس از کاشت قادر به میوه دهی و باردهی است و در سال پنجم پس از کاشت به باردهی ایده‌آلی به میزان 4 تن در هکتار دست می‌یابد پس رقمی پربار و زودبازده تلقی می‌شود.

نهال پسته اکبری گزینهی مناسب برای کاشت در مناطق سردسیری است زیرا به دلیل دیرگل بودن می‌تواند سرمای بهاره را تحمل کند و در زمستان به دمای 7- درجه سانتی گراد به مدت 700 الی 1200 ساعت برای گلدهی و میوه دهی در بهار نیاز دارد.

در هنگام کاشت این نهال به ارتفاع منطقه از سطح دریا باید دقت کرد که این ارتفاع در حدود 2200-800 متر از سطح دریا است.

طبق الگوی کشت مربعی یا مستطیلی فاصله مناسب بین هر درخت 4 در 4 متر محاسبه می‌شود که باید ازای هر 10 اصله نهال پسته، 1 نهال گرده افشان در نظر گرفته ‌شود تا باردهی افزایش پیدا کند.

از دیگر ویژگی‎‌های خاص این رقم ضد باد بودن آن است به این معنی که در مناطق بادخیز که هر درختی را نمی‌توان کاشت اما احداث باغ پسته اکبری امکان پذیر است همچنین مقاومت بالا در برابر شوری آب و خاک، خشکی و گرما از دیگر محاسن این نهال است.پ

2.نهال پسته قزوینی

این نهال بومی ایران است و زادگاهش شهرستان قزوین است و به دلیل اینکه میوه آن از نظر ظاهری شبیه کله بز است در زبان محلی به آن کله بزی می‌گویند و معمولا آن را بر روی پایه اکبری پیوند می‌زنند.

هر اقلیمی که مشابه با اقلیم قزوین باشد برای کاشت این نهال مناسب است بنابراین می‌توان گفت که کاشت این نهال در مناطق سردسیری میسر است و به علت دیرگل‌ بودن از سرمای بهاره و به علت زودرس بودن میوه از بارش باران در زمان برداشت مصون می‌ماند.

از طرفی باید این موضوع را مد نظر داشت که منطقه محل کاشت نیاز سرمایی این نهال را تامین کند و این نیاز در دمای 7- درجه سانتی گراد به مدت 700 الی 1200 ساعت رفع می‌شود و غالبا نواحی که در ارتفاع 1000 الی 2000 متر ارتفاع از سطح دریا قرار دارند دارای چنین شرایط دمایی هستند.

مرداد ماه زمان برداشت خوشه‌های میوه است که در هر خوشه تقریبا 90-70 عدد میوه پسته قرار دارد که این میوه، بادامی شکل، ریز ،کشیده به رنگ سبز پرنگ و پرچرب است و نهال آن بعد از گذشت 1 سال از زمان کاشت میوه دهی را از سر می‌گیرد و با رسیدن به سن اقتصادی یعنی در 6 سالگی، در هر هکتار 6-5 تن میوه با کیفیت تولید می‌کند.

میوه همه ارقام پسته را نمی‌توان خلال یا ورقه کرد اما پسته قزوینی به دلیل داشتن این قابلیت در کارگاه‌های تولیدی خلال مورد استفاده قرار می‌گیرد.

3.نهال پسته خنجری دامغان

دلیل نام گذاری این رقم همانطور که از اسمش پیدا است به دلیل شکل ظاهری و خاستگاهش است زیرا طول میوه آن بیش از 2 سانتی متر و انتهای لبه‌های پوسته میوه به شکل خنجر رو به بالا کشیده شده است و زادگاه آن شهر دامغان واقع در استان سمنان است و شهرهایی همچون نوق، رفسنجان و…گزینه مناسب برای کاشت این نهال به حساب می‌آیند.

این نهال به دلیل داشتن ویژگی‌هایی نظیر دیر گل بودن، میان رس بودن میوه، نیاز سرمایی 600 تا 800 ساعت در دمای منفی 7 درجه سانتی گراد و اختلاف ارتفاع بیش از 2000 متر از سطح دریا کاشت آن در مناطق سردسیری میسر شده است.

میوه این نهال درشت به وزن حداکثر 5 گرم، خوش عطر و طعم، با مغز سبز رنگ، که در شهریور ماه قابل برداشت است اما برای برداشت این محصول با کیفیت و تجاری باید 5 تا 6 سال منتظر ماند تا بر روی درخت نمایان شوند از همین رو نهالی دیربازده است اما بعد از رسیدن به سن بلوغ، 5 تن محصول مرغوب در هر هکتار به کشاورز تقدیم می‌کند.

کشاورزان دغدغه‌ای در مورد کاشت پایه نر برای نهال خنجری دامغان نداشته باشند زیرا نهالی تک پایه و خودبارور است فقط برای افزایش محصول، فاصله کاشت 4 در 4 متر، آبیاری و کوددهی منظم و اصولی را فراموش نکنند.

4.نهال پسته هیبریدی آمریکا

این نهال به صورت اصلاح شده و در کشور آمریکا تولید شده است و یک نهال خاص و مقاوم است و سازگاری بالایی با اقلیم کشورمان پیدا کرده است و در مناطقی نیمه سردسیری که زمستان‌های سرد در حدود 10- درجه سانتی گراد دارند قابلیت کاشت دارد اما از کاشت این نهال در مناطقی با زمستان‌های خیلی سرد باید پرهیز کرد.

این نهال جهت بیدار شدن از خواب زمستانه به حداکثر 1000 ساعت دمای 7- درجه سانتی گراد نیاز دارد از طرفی از خطر سرمازدگی به دلیل دیر گل‌ بودن و دیررس بودن میوه محفوظ می‌ماند و خوشه‌های میوه پس از گذشت 3 سال از زمان کاشت بر روی شاخه‌ها تشکیل می‌شوند و بعد از 5 سال با بالاترین میزان خود یعنی در حدود 6 تن در هکتار می‌رسند.

کیفیت این نهال در حدی بالا است که به غیر از آمریکا در اروپا و ترکیه نیز کاشت می‌شود و علاوه بر باردهی بالا، میوه‌های آن درشت به وزن 2 گرم، خوش طعم به رنگ ارغوانی و سبز هستند.

این نهال تک پایه است اما به منظور ارتقا سطح تولید میوه می‌توان از رقم گرده زا سازگار استفاده کرد که نسبت 15 اصله نهال اصلی به 1 اصله نهال گرده زا مناسب است.

از ویژگی‌های منحصر به فرد این نهال مقاومت بالا در برابر گرما، خشکی، رطوبت و کم آبی و سرما اشاره کرد که از همین رو نهال آن در بازارهای جهانی بسیار پرفروش است.

سخن پایانی

به دلیل سودآوری بالایی که درخت پسته دارد بسیاری از باغداران تمایل به کاشت آن حتی در مناطق سردسیری دارند بنابراین باغداران عزیز در هنگام خرید نهال پسته به این موضوع دقت کنند و بهترین نهال پسته بر اساس سازگاری با اقلیم سردسیری انتخاب کنند و کارشناسان فروش نهال در نهالستان‌های معتبر باغداران را برای انتخاب صحیح نهال راهنمایی می‌کنند و نهال‌های پسته سازگار با اقلیم سردسیری را به آن‌ها معرفی می‌کنند تا در نهایت بتوانند بهترین نهال پسته را خریداری کنند.

با توجه به اینکه پسته ارزش بالایی دارد، قیمت نهال پسته نیز بالا است، اما در نهالستان‌های معتبر و دارای مجوز انواع نهال پسته به طور مستقیم و بدون واسطه و در حجم انبوه تولید می‌شود که این امر سبب شده که قیمت نهال‌های عرضه شده توسط آن‌ها پایین باشد و از طرفی به دلیل کیفیت بالای نهال‌های تولیدی و تخفیفات ویژه در این نهالستان‌ها خریدی کاملا منطقی و پرسود برای باغدار رقم خواهد زد.