یکی از انواع درختان میوهی تجاری و پر سود که در ایران به خوبی کاشته میشود درخت پسته است، درخت پسته در عین حال که درخت مقاومی به شوری و کم آبی است اما در عین حال به دلیل تولید محصول گرن قیمت بسیار به مراقبت نیاز داشته و هر گونه کم توجهی به این درختان و یا عدم رعایت اصول کاشت نهال میتواند منجر به متضرر شدن باغداران پسته شود،از این رو در این مقاله شما را با روش کاشت و نگهداری درخت پسته آشنا میکنیم.
در رابطه با روش کاشت و نگهداری درخت پسته تمام نکات مهم و ضروری از زمان انتخاب نهال و خرید آن گرفته تا نکات مهم باغداری همگی بحثهای مفصلی هستند که در این مقاله شما با سرفصلهای آنها اشنا میشوید و میتوانید برای کسب اطلاعات بیشتر و یا دریافت راهنمایی در هر زمینه به سایت نهالستان برتر نهال مراجعه کرده و مقالات مرتبط را مطالعه کنید و یا با مشاورن ماهر در تماس باشید.
در گذشته یک روش تولید نهال پسته به این صورت بود که نهالستانها نهال پایه و بذری را تولید میکردند و باغداران در ابتدا نهال پایه را از نهالستان خریداری میکردند، حتی ممکن بود خود باغداران اقدام به تولید نهال پایه کنند و این موضوع بسیار زمان بر و پر هزینه بود، در نهایت پس از چند سال از کاشت نهال پایه باغداران اقدام به پیوند زنی روی پایه میکردند و پس از پیوند زنی نیز چند سال زمان نیاز بود که باردهی درخت پسته آغاز شود وحتی رسیدن به سن باردهی مفید از زمان کاشت پایه ممکن است تا ده سال طول بکشد.
با توجه به توضیحات داده شده به خوبی درمییابید که احداث باغ پسته کار هزینه برداری بوده است، گذشته از این تا زمانی که درخت به شروع بادهی میرسید ممکن بود بر اثر خسارت آفات و بیماریها باردهی آن به تاخیر افتاده و هزینهی مضاعف روی دست باغداران بگذارند.
امروزه خوشبختانه این هزینهها نیاز نیست چرا که در نهالستانهای معتبر فروش نهال پسته به صورت پیوند خورده و آماده بوده و نهال پستهای که خریداری و کاشته میشود میتواند یک الی دو سال پس از کاشت باردهی خود را آغاز کند و در نتیجه رسیدن به سن باردهی پسته نیز زودتر اتفاق میافتد.
همانطور که در بخش پیشین به آن اشاره شد برای خرید نهال پسته مرغوب باغداران باید در درجهی اول به دنبال نهالستان معتبر باشند، در نهالستانهای معتبر ارقام تجاری پسته مانند پستهی بادامیپستهی فندقی، پستهی کله قوچی، پسته احمد آقایی و غیره بر روی پایههای بذری سالم و بدون آفت و بیماری پیوند زده میشود، و نهال پیوند خوردهی یک ساله به فروش میرسد.
برای مشاهدهی قیمت نهال پسته و مشاهدهی خصوصیات ارقام مختلف پسته میتوانید به سایت نهالستان برتر نهال مراجعه کنید.
یکی از دلایلی که ایران را تبدیل به یکی از بزرگترین تولید کنندههای پسته کرده است شرایط آب و هوایی کاشت پسته و شرایط مساعد خاک برای رشد پسته در بسیاری از شهرها و استانهای کشور ما است، پسته درختی معتدله است که برای شکوفایی در بهار نیاز به تامین نیاز سرمایی دارد اما این نیاز سرمایی در بیشتر ارقام حداکثر 1200 ساعت است و بنابراین در مناطق گرمسیر که دارای زمستانهای طولانی و دارای یخ بندان نیستند این درخت قابلیت کاشت دارد.
لازم به ذکر است که بسیاری از ارقام پسته نسبت به سرمای دیر رس بهاره حساس بوده و به همین دلیل کاشت پسته در مناطق با شرایط آب و هوای معتدل سردسیری که در بیشتر سالها سرمای دیر رس بهاره را تجربه میکنند کاشت درخت پسته با ریسک بالایی همراه است.
ارتفاع مناسب برای کاشت پسته از سطح دریا معمولا پایین و حداکثر تا 2500 متر از سطح دریا خواهد بود، بنابراین با توجه به ارتفاع مناسب از سطح دریا نیز میتوان نتیجه گرفت که درخت پسته شرایط آب و هوای گرمسیری را بیستر میپسندد.
نکتهی بسیار مهمی که باید در مورد باغداری پسته بدانید این است که طرز کاشت درخت پسته تاثیر بسیار زیادی در موفقیت باغداری در سالهای آینده خواهد داشت، بنابراین رعایت نکاتی که در این بخش به آن اشاره میشود اهمیت بسیار زیادی دارد.
انجام آزمایش خاک پیش از کاشت نهال پسته: درختان پسته خاک و آب شور را میپسندند اما حد تحمل شوری این درختان کاملا مشخص است و برای اینکه بدانید شوری آب و خاک منطقهی شما برای کاشت پسته قابل قبول است یا خیر باید پیش از اقدام به کاشت نهال پسته از خاک و آب آبیاری آزمایش بگیرید.
با انجام آزمایش همچنین متوجه اسیدیتهی خاک و میزان مواد غذایی در خاک شده و با توجه به کمبودهای خاک کود مورد نیاز در زمان کاشت را فراهم میکنید، در این زمینه میتوانید از مشاوره برخوردار شوید.
چالههای کاشت نهال را با عمق مناسب و فاصلهی مناسب سه تا چهار متری از هم حفر کرده و نهال را کمی پایین تر از طوقه در چاله قرار دهید، طوقهی نهال پسته نباید زیر خاک قرار بگیرد، کود را نیز در مرحلهی آخر در زمان پر کردن به چاله اضافه کرده و خاک را در اطراف ریشه با فشار پا یا بیل فشرده کنید.
شاخههای آسیب دیدهی نهال را هرس کرده و هرس سربرداری را برای رشد رویشی بهتر در سال اول انجام دهید، توجه داشته باشید که محل پیوند نیز نباید در تماس با آب و خاک قرار گیرد.
علاوه بر هرس سربرداری که در زمان کاشت نهال انجام میشود و به رشد و فرم گیری درخت پسته کمک میکند، درخت پسته از دسته درختانی است که به هرس منظم سالیانه در فصل زمستان برای باردهی بهتر نیاز دارد، هرس درخت پسته همچنین به کنترل آفات و بیماریهای پسته کمک خواهد کرد اما تاثیر عمدهی هرس باردهی افزایش باردهی درخت پسته در سالهای آتی خواهد بود.
همانطور که دیدید هرس نهال پسته از اهمیت زیادی در بادهی این درختان برخوردار است و هرس درخت پسته در زمستان باید بر اساس اصول مهمی انجام شود، در درجهی اول بهتر است از متخصصان ماهر در زمینهی هرس کمک بگیرید، متخصصانی که بتوانند به خوبی سن شاخههای درخت را تخمین زده و تنها شاخههای پیر و فرسوده را هرس کند.
نکتهی مهم دیگری که باید در نظر گرفته شود این است که زمان انجام هرس و پس از آن نباید بارندگی رخ دهد، بنابراین برای تعیین تاریخ هرس باید اطلاعات هواشناسی تا یک هفته قبل و بعد از انجام هرس را داشته باشید، توجه داشته باشید که وقوع بارندگی در باغاتی که بیماریهای مهم سرشاخهای مانند سرخشکیدگی پسیلومایسزی در آن وجود داشته باشد سبب گسترش سریع بیماری وآلودگی همهی درختان خواهد شد.
نکتهی نهایی که در مورد هرس درختان پسته در زمستان باید در نظر داشته باشید این است که به هیچ عنوان شاخههای هرس شده را نباید در کنار باغ حتی برای نصف روز انبار کرد و باید هر چه سریعتر آنها را از باغ بیرون برده و در صورتی که در بین شاخههای هرس شده شاخهی آلوده به افت و بیماری وجود داشت باید حتما شاخهها را بسوزانید.
در شرایط آب و هوایی که درختان پسته در ایران کاشته میشوند در بسیاری از سالها ممکن است نیاز سرمایی درختان پسته تامین نشود و این عدم تامین نیاز سرمایی پسته نه تنها سبب کاهش باردهی و یا حتی عدم باردهی در سال آینده میشود بلکه سبب حساس شدن درختان به آفات و بیماریها میشود.
در این شرایط بر اساس شرایط آب و هوایی در زمستان باغداران باید حداکثر تا دهم اسفند ماه به فکر روغن پاشی روی درختان باشند، روغن پاشی با استفاده از روغن وولک میتواند به تامین نیاز سرمایی درختان کمک کرده و درختان پسته در زمان مناسب بدون اینکه حتی از سرما زدگی بهاره آسیب ببینند شکوفا شده و باردهی مورد انتظار را خواهند داشت.
وولک پاشی همچنین سبب کنترل برخی از آفات و بیماریهای پسته خواهد شد و تاثیر بسیار مثبتی بر باغات پسته دارد اما روغن پاشی باید حتما با نیاز سنجی کارشناسان متخصص انجام شود و در صورتی که درختان به وولک پاشی نیاز داشته باشند این کار نباید انجام شود.
یکی از مهمترین عوامل محدود کنندهی تولید میوه در باغات پسته آفات و بیماریهای پسته است، آفات و بیماریهای درخت پسته برای باغداران با تجربه شناخته شده هستند اما متاسفانه در بین باغداران پسته روشهای غیر اصولی و غیر علمی زیادی برای کنترل آنها رایج شده است که ممکن است تاثیر زیادی نداشته و یا حتی استفادهی نادرست از آنها سبب گیاهسوزی در درختان پسته شود، به عنوان مثال گوگرد پاشی برای کنترل پسیل که نتوانسته تاثیر مطلوبی هم داشته باشد.
بنابراین باید باغداران در درجهی اول شناخت خوبی در مورد آفات و بیماریهای پسته داشته باشند و در درجهی دوم باید با دریافت مشوره از مشاوران گیاهپزشک راهکارهای اصولی در مورد آنها اتخاذ کنند.
از جمله بیماریهای مهم درخت پسته میتوان به گموز درخت پسته سر خشکیدگی پسیلومایسزی و ورتسیلیومی و همچنین ماسوی پسته اشاره کرد و از جمله مهمترین آفات پسته نیز میتوان به پسیل پسته، سن پسته، آفت کرمانیا و بسیاری دیگر از آفات چوبخوار و میوه خوار پسته اشاره کرد، برای آشنایی بیشتر با این آفات میتوانید مقالاتی با عنوان مهمترین آفات و بیماریهای پسته را جستجو و مطالعه کنید.
حتما میدانید که برداشت پسته اهمیت زیادی در کیفیت پستهی خشک دارد، میوهی پسته باید در زمان رسیدگی کامل و بدون فوت وقت انجام شود، باقی ماندن پستهی رسیده روی درخت سبب میشود پوسیدگی پوستهی نرم به درون میوه نفوذ کند و کیفیت میوه و همچنین طعم خوب میوه افت پیدا کند.
بنابراین مهمترین نکتهای که باید در مورد برداشت میوهی پسته در نظر داشته باشید برداشت سریع و به موقع در زمان رسیدگی کامل میوه است.
یکی از مشکلات مهم پستههای تولید شده در ایران این است که عدم توجه کافی در فرآوری پسته سبب ایجاد سم آفلاتوکسین در میوههای پسته شده و این سم سبب ریجکت بارهای صادراتی پسته خواهد شد، فرآوری پسته را باید به کارخانههای معتبر و متخصص در این زمینه که کار فرآوری را به صورت مکانیزه انجام میدهند بسپارید، در این کارخانجات پوستگیری، شستشو و خشک کردن پسته بدون خطا و فوت وقت انجام شده و اجازهی رشد قارچ آسپرژیلوس و تولید سم آفلاتوکسین را نخواهد داد.
بسته بندی پسته نیز از مراحل مهم در فرآوری پسته است، باغداران باید متناسب با بازاری که قرار است محصول خود را در آن عرضه کنند بسته بندی مناسب را انتخاب کنند، برای عرضهی پسته در بازارهای خارجی و صادرات پسته بسته بندیهای وکیوم شده و مناسب را باید انتخاب کنید تا زمان رسیدن به کشور مقصد کیفیت میوه کاهش پیدا نکند.
یکی از مراحل مهم در توید پسته انبار داری پسته است، معمولا باغداران میوهی پسته را برای یک یا چند ماه نزد خود نگه میدارند تا در زمان مناسب و با قیمت مناسب آن را به بازار عرضه کنند، نکتهی مهم در مورد انبار داری پسته این است که در صورتی که انبار شرایط مطلوب نداشته باشد تولید افلاتوکسین در انبار نیز رخ داده و پستهها آلوده میشوند.
انبار باید سرد و از همه مهمتر خشک باشد، بنابراین نگهداری پسه در انبارهای گرم و نمور خانگی به شدت برای پسته مضر بوده وکیفیت پسته کاهش پیدا میکند، در انبارهای گرم و نمور آفات و بیماریهای انباری نیز شدت بیشتری پیدا میکنند و بنابراین نکتهی دیگر در مورد انبار داری پسته این است که انبار باید عاری از آفات انباری باشد.
تولید پسته در ایران بیش از نیاز مصرف داخلی بوده و بنابراین صادرات پسته ایران به عنوان بزرگترین تولید کننده در خاورمیانه و حتی جهان میتواند ارزآوری خوبی برای کشور به همراه داشته باشد.
برای صادر کردن محصول پسته باید بدانید که ارقام صادراتی کدام ارقام هستند تا در زمان احداث باغ همان ارقام را در باغ خود استفاده کنید، نکتهی دوم این است که باید رقمی را در باغ خود بکارید که علاوه بر کیفیت بالای میوه باردهی بالایی نیز داشته باشد تا سود صادرات محصول یک باغ افزایش پیدا کند، توجه داشته باشید مهمترین نکته در مورد صادرات موفقیت آمیز محصول پسته آلوده نبودن محصول به سم آفلاتوکسین است.
یک میوه پسته ممکن است در ظاهر کاملا سالم باشد اما آلوده به سم باشد و در مسیر تولید محصول سالم تنها برداشت به موقع، فرآوری صحیح پسته و انبار داری درست در انبار با شرایط مناسب است که میتواند از تولید این سم جلوگیری کند، بنابراین اگر میخواهد محصول صادراتی شما بازگشت نداشته باشد باید این نکات را رعایت کنید.
خوب میدانید که سود دهی درخت پسته علاوه بر کیفیت و میزان تولید محصول آن درخت که البته به رقم پسته وابسته است به شیوهی درست باغداری نیز وابسته خواهد بود، در واقع هر چه مدیریت یک باغ اصولیتر و علمیتر باشد سود دهی باغ پسته بالاتر خواهد رفت، دقت داشته باشید که عدم آگاهی در مورد باغداری اصولی باغ پسته سبب ایجاد هزینههای غیر ضرور در باغ شده و بنابراین از سود دهی درخت میکاهد.
در صورتی که شما بدون نیاز سنجی اقدام به سم پاشی، کود دهی و آبیاری کنید تنها هزینهی این عملیات را روی دست خود گذاشتهاید بدون اینکه تاثیر مثبتی روی باردهی درخت داشته باشید، بنابراین با افزایش آگاهی در مورد باغداری پسته میتوانید هزینهها را کاهش داده و در نهایت سود دهی درخت پسته را افزایش میدهید.
کلام آخر
نکات مهم باغداری پسته در این مقاله ذکر شد و توضیح مختصر در رابطه با آنها ارائه شد اما نکتهی مهم و نهایی در مورد باغداری پسته این است که یک باغدار پسته باید حتما از مشاوره یک کارشناس خبره بهره مند شود تا تمام نکات مهم باغداری را به خوبی رعایت کند و سود دهی بالا را برای خود رقم بزند، برای دریافت مشاوره در این زمینه میتوانید با کارشناسان ما در سایت نهالستان برتر نهال در تماس باشید.
مقالات مرتبط
نظرات کاربران