کنه درخت هلو: معرفی کنه های خسارت آفرین هلو

آفات مکنده از جمله کنه ها از جمله مهمترین آفات درختان هلو هستند که می تواند با تغذیه از درختان هلو سبب ضعف و کاهش شدید در عملکرد آنها شوند، کنه های خسارت آفرین بر درختان هلو گونه های مختلفی دارند اما تقریبا راه کنترلی همه ی این کنه ها به یک صورت بوده و از یک اصول کلی پیروی می کند،در این مقاله ضمن معرفی کنه های خسارت آفرین بر درختان هلو راه ها و اصول کلی کنترل این آفات سر سخت را به شما آموزش خواهیم داد.

کنه درخت هلو

کنه ها در واقع بند پایانی هستند که به واسطه ی داشتن قطعات دهانی خاصی که دارند می توانند برای تغذیه ی خود به بدن میزبان متصل شده و ماده ی غذایی مورد نیاز خود را از بدن میزبان بمکند، فارغ از بحث کنه هایی که پارازیت جانوری بوده وبه بدن جانوران متصل می شوند کنه هایی نیز وجود دارند که به گیاهان متصل شده و از شیرابه ی گیاهی تغذیه می کنند.

جالب است بدانید که عمده گونه های خسارت آفرین کنه بر درختان و گیاهان دارای دامنه ی میزبانی وسیع بوده و امروزه گونه های با دامنه ی میزبانی وسیع در ایران روی درختان و گیاهان زراعی در حال ایجاد خسارت هستند و همین گونه ها تبدیل به یک مشکل در کشاورزی امروز کشور ما شده اند.

در جدول زیر سه گونه ی خسارت آفرین کنه بر درختان هلو را به شما معرفی خواهیم کرد:

گونه ی کنه	نام علمی	شکل ظاهری	دامنه ی میزبانی	علائم
کنه تارعنکبوتی	Tetranychus urticae	بدن کرم رنگ، دارای دو لکه ی تیره در پشت بدن	وسیع، اغلب گیاهان زراعی، سبزی صیفی و درختان میوه	ظاهر تار اندود و خاک آلود به برگ و کل درخت، نقاط زرد و روشن روی میوه، بد شکلی میوه، سبز ماندن میوه و کاهش شدید عملکرد درخت هلو
کنه قرمز مرکبات	Panonychus citri	کنه ها دارای بدن به رنگ قرمز تیره و پوره ها دارای سه جفت پا هستند	بیش از 110 گونه گیاهی که بیشتر آنها مرکبات هستند	لکه های سفید روی برگ و میوه ی درختان هلو، کاهش عملکرد درختان
کنه قهوه ای پا بلند سیب	Bryobia rubriocululus	بدن قهوه ای رنگ و تخم مرغی شکل و پاهای جلویی در ماده ها بلند، دارای موهای کوتاه بادبزنی شکل	گلابی، گیلاس، هلو، آلو، گردو، انگور، زرد آلو و بادام وحشی	قهوه ای و برنزه شدن برگها و ریزش برگها

با توجه به اطلاعات آمده در جدول بالا دانستید که سه گونه کنه با دامنه ی میزبانی نسبتا وسیع و وسیع می توانند به درختان هلو در باغ شما حمله کرده و با مکیدن شیره ی گیاهی سبب ایجاد خسارت و ضعف در درختان شما و در نتیجه کاهش عملکرد آنها شوند، در ادامه با ارائه ی اطلاعات کلی در رابطه با نحوه ی زندگی این آفات بر روی درختان هلو به بررسی شیوه های کنترل این آفات خواهیم پرداخت.

نحوه ی زندگی و ایجاد خسارت کنه ها بر درختان هلو:

اینکه بدانید یک آفت چه مراحلی را روی درختان شما سپری کرده و سیکل زندگی آن در باغ شما چگونه است به شما کمک می کند بتوانید زمان کلیدی برای سم پاشی علیه این آفت را پیدا کرده و راه های مبارزه ی غیر شیمایی و زراعی علیه آن را نیز به درستی برنامه ریزی کنید.

کنه های درخت هلو به طور عمده به صورت مراحل مختلف کنه ی بالغ و یا نیمفهای مختلف روی میزبانان دیگر مانند علفهای هرز و یا حتی درون خاک زمستان را سپری کرده و با مساعد شدن شرایط آب و هوایی در بهار روی درختان هلو مهاجرت کرده و تغذیه خود و البته تکثیر طغیانی خود را روی بافتهای ظریف و نازک تازه باز شده ی هلو آغاز می کنند.

کنه ها با شروع تغذیه از بافتهای حساس و ظریف سرعت بیشتری در تکثیر نیز خواهند داشت و از این رو تکثیر این آفات از همان روزهای ابتدایی فصل می تواند سرعت بالایی داشته باشد، البته تکثیر کنه ها به ویژه کنه ی تارعنکبوتی به شدت وابسته به دما و رطوبت هوا نیز خواهد بود و در دمای بالا و رطوبت نسبی پایین شدت بیشتری در تکثیر پیدا می کنند، کنه ی تارعنکبوتی به وارد شدن به فصل تابستان دوره ی کوتاهتری در تولید مثل داشته و بنابراین خسارت آن در روزهای گرم و کم رطوبت تابستان بیشتر خواهد بود.

این کنه ها به شیوه های مختلف از دست و لباس کارگزان گرفته تا بدن جانوران و پرندگان و البته با کمک باد می توانند به سرعت پراکنده شده و از باغات مبتلا به باغات سالم مهاجرت کنند، سرعت اتشار این کنه ها معمولا بسیار بالا بوده و برای کنترل این آفات معمولا در زمینه ی کنترل ورورد به باغ کاری از دست باغداران بر نمی آید به ویژه اگر در مجاورت باغ ایشان باغ آلوده قرار داشته باشد، تنها خرید نهال سالم می تواند ضمانتی در احداث باغ سالم به باغداران بدهد که حتی در صورت احداث باغ سالم احتمال آلوده شدن آن در طول سالهای باغداری وجود دارد.

نکته ی کلیدی1:

با توجه به چرخه ی زندگی کنه ها در باغات هلو به راحتی می توان فهمید که زمان کلیدی برای کنترل این آفت در باغات هلو مربوط به کنترل آفات زمستان گذران در باغ است، جمعیت زمستانگذران در باغ می تواند تعیین کننده ی میزان خسارت آفت در فصل بعد باشد، به منظور کنترل جمعیت زمستان گذران راه های کنترلی زیر را انجام دهید:

از بین بردن علفهای هرز در باغ:

علفهای هرز منبعی برای زمستان گذرانی آفت در باغ بوده و با از بین بردن آنها پناهگاه زمستان گذرانی آفات از بین خواهد رفت.

یخ آب زمستانه:

یخ آب زمستانه می تواند ان دسته از کنه هایی که در خاک پناه گرفته اند را از بین ببرد، کنه ها برای زنده ماندن نمی توانند به اعماق خاک نفوذ کنند و بنابراین یخ آب زمستانه تاثیر زیادی در کنترل آنها خواهد داشت.

سم پاشی زمستانه با سموم موثر کنه کش:

سموم موثری مانند فن پروکسیمت، ایمیداکلوپراید، آبامکتین و بروموپروپیلات سمومی هستند که در صورت تناوبی استفاده کردن از آنها کنترل موثری در جمعیت زمستان گذران آفات خواهند داشت.

نکته ی کلیدی2:

در جدول ارائه شده متوجه شدید که کنه های هلو معمولا دامنه ی میزبانی وسیعی دارند به ویژه در مورد کنه ی تارعنکبوتی که رنج وسیعی از گیاهان زراعی، سبزی و صیفی را نیز درگیر می کند، با توجه به این نکته ی بسیار مهم می توان دریافت وجود میزبانان حساس زراعی و سبزی و صیفی مانند انواع گیاهان خانواده ی سولاناسه مانند بادمجان، گوجه و غیره می تواند بر شدت خسارت آفت کنه به ویژه کنه ی تارعنکبوتی اضافه کند، بنابراین برای کنترل این آفت در باغ خود از کاشت سبزیجات و صیفی جات در باغ، در حاشیه ی باغ و یا اطراف باغ اکیدا خود داری کنید.

نکته ی کلیدی 3:

با توجه به اینکه به مرور زمان و در طول فصل با گرم شدن هوا سیکل زندگی کنه ها کوتاهتر می شود بنابراین خسارت آنها نیز به باغات شما بیشتر شده و بنابراین کنترل این آفت در طول فصل باید به صورت دوره ای و مرتب ادامه داشته باشد، سم پاشی با سموم موثر ذکر شده در بخش پیشین به صورت تناوبی اهمیت بسیار زیادی در کنترل کنه ها به ویژه کنه ی تار عنکبوتی خواهد داشت.

تاکید بر استفاده ی تناوبی از سموم به این دلیل است که کنه ها با سرعت تکثیر زیادی که دارند به سرعت می توانند جمعیت مقاوم علیه یک سم را تولید کنندو استفاده ی مداوم از یک نوع سم با ایجاد جمعیت مقاوم می تواند سبب طغیان آفت و غیر قابل کنترل شدن جمعیت کنه در باغ شود بنابراین اهمیت استفاده ی تناوبی از سموم در باغ برای کنترل کنه ها را دست کم نگیرید.

نکته ی کلیدی 3:

یا توجه به اینکه این آفت به راحتی می تواند به وسیله ی باد جا به جا شود حتی در باغات سالم می تواند به سرعت وارد شده و مستقر شود و پس از استقرار با سرعت بالای تکثیر به سرعت در باغ همه گیر شود بنابراین در مورد کنترل این آفت در باغ خود حتی اگر آلودگی به این آفت را ندارید پایش مرتب و با دقت درختان را در اولویت قرار داده با پایش درختان در صورت مشاهده ی استقرار آفت روی یک درخت آفت را در همان درخت اول کنترل کنید پیش از آنکه در باغ همه گیر شود.

نکته ی کلیدی 4:

هرس شاخه های آلوده در مراحل اولیه ی آلودگی و زمانی که آلودگی در باغ به صورت تک درخت مشاهده می شود می تواند بسیار موثر باشد، پیش از اینکه آفت در باغ همه گیر شود با هرس شاخه های آلوده در باغ خود آن را کنترل کنید و دیگر نیازی به سم پاشی نیز نخواهد بود.

در مورد هرس نکته ی مهم دیگری نیز وجود دارد و آن این است که هرس شاخه ی درختان و جلوگیری از برخورد شاخه های درختان مجاور در باغ مانع از گسترش سریع آفت در باغ شده و بنابراین هرس شاخه ها و رعایت فاصله ی مناسب بین درختان می تواند به کنترل آفت در باغ کمک کند، برای رعایت فاصله ی مناسب بین درختان خود بهتر است با دریافت مشاوره از مشاوران فروش نهال فاصله ی مناسب بین درختان خود را با توجه به ویژگیهای خاص زمین خود و رقم انتخابی به درستی تعیین کنید.

نکته ی کلیدی 5:

استفاده از دشمنان طبیعی آفت کنه یکی از موثر ترین راه های کنترل این آفت به شمار می رود، به خاطر داشته باشید که جهان در تعادل بوده و هر جا این تعادل به خورده باشد قطعا پای روشهای غلط ما انسانها در میان بوده است، استفاده ی بی رویه از سموم و کودهای شیمیایی و استفاده از ارقام حساس و نداشتن برنامه ی آبیاری و کود دهی نظم سبب طغیان آفات و از بین رفتن جمعیت دشمنان طبیعی آفات شده است، دلیل طغیانی شدن جمعیت کنه ها در باغات کشور نیز همین اصول غلط باغداری بوده که سالیان سال ادامه داشته است.

بنابراین با اجرای اصول باغداری نوین به حفظ تعادل در اکوسیستم باغ خود اهتمام ورزیده و از استفاده ی بی رویه از سموم شیمیایی اکیدا خود داری کنید.

نکته ی نهایی در کنترل کنه ها در باغ هلو

مهمترین و کلیدی ترین نکته در کنترل کنه های درخت هلو این است که کنه ها نیش خود را به بافتی وارد می کنند که ضعیف بوده و فشار آوندی پایین تری داشته باشد، به عبارت ساده تر طعمه ی کنه ها درختان ضعیف و حساس هستند، درختانی که دیواره ی سلولی ضعیف تر و فشار آوندی پایین تر داشته باشند طعمه ساده تری برای این آفات قلمداد می شوند، در رابطه با مزیت استفاده از ارقام مقاوم می توانید به مقالات مربوطه مراجعه کنید اما باید بدانید حتی با وجود اینکه قیمت نهال هلو در ارقام مقاوم بالا تر است اما به دلیل کمکی که به کنترل آفاتی مانند کنه ها می کند خرید این ارقام به صرفه تر خواهد بود.

در رابطه با دیواره ی سلولی ضعیف تر باید گفت تغذیه ی نامناسب درختان نیز سبب ایجاد دیواره ی سلولی ضعیف خواهد شد، به عنوان مثال تغذیه ی بیش از اندازه با کودهای ازته که رشد رویشی را تحریک می کند سبب حساس و ظریف شدن دیواره ی سلولی می شود، بر عکس استفاده از کودهای پتاسه و کودهای حاوی سیلیس به تقویت دیواره ی سلولی کمک می کند.

همچنین آبیاری نامنظم و تنش آبیاری سبب کاهش فشار آوندی و مناسب شدن میزبان برای حمله ی کنه می شود و بنابراین با داشتن برنامه ی آبیاری منظم نیز می توانید از خسارت فزاینده ی کنه ها در باغ خود جلوگیری کنید.

کلام آخر:

شاید شما هم آفت کنه را آفتی سر سخت در باغ قلمداد کرده باشید و با مواجه شدن با آن نگران از دست رفتن محصولات خود باشید اما باید بدانید که هیچ آفتی نمی تواند به درختان قوی حمله کند و هیچ آفتی نمی تواند در باغی که از سموم شیمیایی بی رویه استفاده نشده و دشمنان طبیعی در حال فعالیت هستند به حالت طغیانی در بیاید بنابراین با اجرای اصول کنترلی و نکات مهمی که در این مقاله برای کنترل آفت کنه به آن اشاره شد این آفات را در باغ خود به راحتی کنترل کنید و نگران خسارت آنها نباشید.