شپشک درخت هلو: 6 نکته قطعی برای کنترل شپشک!

شپشکها حشراتی مکنده هستند که می توانند با تغذیه از شیره ی نباتی به درختان میوه از جمله هلو خسارت وارد کنند، شپشکها به دو صورت سپر دار و بدون سپر در طبیعت وجود دارند که یک گونه سپر دار آنها به نام شپشک سپردار سفید توت به درختان هلو خسارت زیادی وارد می کند، در این مقاله شما را با شپشک درخت هلئ، نحوه ی خسارت، علائم و شیوه ی اصولی کنترل آن بیشتر آشنا خواهیم کرد.

آشنایی با شپشک درخت هلو

شپشک درخت هلو که آن را با نامهای شپشک توت و شپشک سفید نیز در دنیا می شناسند از جمله آفات خسارت زننده به درختان هلو در ایران است، این آفت به صورت عمده در آمریکا روی توت فعالیت کرده و به همین دلیل در این کشور آن را به نام شپشک توت می شناسند.

شپشک هلو در بیشتر نقاط کره ی زمین که دارای آب و هوای گرم و میزبانان حساس باشند فعالیت داشته و به آنها خسارت وارد می کند، شپشک توت دارای چهار سن پورگی بوده و پس از گذراندن مرحله ی شفیرگی تبدیل به حشره ی کامل شده و به صورت حشره ی کامل زمستان گذرانی می کند.

حشره ی کامل پس از گذراندن زمستان و شرایط نامساعد آب و هوا و با شروع فصل بهار شروع به تخم ریزی کرده و پوره های سن اول که دارای سه جفت پا و چشم هستند خارج می شوند، این پوره های متحرک به راحتی با باد جا به جا می شوند و به سمت درختان سالم و حساس می روند، با رسیدن به میزبانان حساس روی تنه و شاخه ها مستقر شده و شروع به تغذیه می کنند.

پوره های سن اول پوست اندازی کرده و پوره های سن دوم ظاهر می شوند، پوره های سن دوم فاقد پا و چشم بوده و کاملا در محلی که پوره ی سن اول مستقر شده و خرطوم خود را وارد کرده است ثابت باقی می مانند، پوره ها سپس شروع به تنیدن رشته های ظریفی از انتهای بدن خود می کنند که این رشته ها روی بدن آنها را به طور کامل پوشانده و به آنها سپر می گویند، این سپر می تواند آفت را از گزند شرایط نامساعد محیطی و سموم محفوظ نگه دارد.

پوره های ماده یک پوست اندازی دیگر انجام داده و پس از سه بار پوست اندازی تبدیل به حشره ی بالغ زیر سپر می شوند اما پوره های نر تنها با دو بار پوست اندازی تبدیل به حشره ی کامل شده و تغذیه ی خود از درخت را ادامه می دهند.

نسل اول این آفت معمولا به توجه به شرایط آب و هوایی هر منطقه از اواسط اردیبهشت ظاهر شده و با گذراندن سه تا چهار نسل به خواب زمستانه می رود، نسل آخر در اوایل شهریور ماه و یا در مناطقی که چهار نسل داشته باشد در آبان ظاهر می شود.

نکته ی بسیار مهم در مورد نحوه ی خسارت این آفت این است که شپشک هلو به هیچ عنوان روی برگ درختان میزبان خود مستقر نشده و عمده استقرار این آفت روی تنه و شاخه های پایینی درختان میزبان است، تشخیص حضور این آفت در باغ به هیچ عنوان کار دشواری نبوده و با مشاهده ی نقاط سفید رنگ چسبیده به تنه ی درخت می توانید متوجه حضور آفت شوید.

گسترش آفت شپشک هلو و میزبانان آن

این آفت که در سال 1345 همراه با نهال توت از اروپا وارد منطقه ی شمال ایران شد و قرنطینه را شکست توانست به سرعت روی میزبانان حساسی مانند هلو، توت، زیتون و شلیل مستقر شود و امروزه نیز بیشتر به این میزبانان خسارت وارد می کند.

دمای مناسب برای زندگی و تکثیر و تولید مثل آفت شپشک هلو دمای 30 تا 35 درجه بوده و با توجه به این که ورود این آفت به کشور از منطقه ی شمال کشور بوده امروزه این آفت یک معضل جدی در شهرهای شمالی کشور و به ویژه روی درختان میوه ی هسته دار مانند هلو و توت است، این آفت با ورود خود به کشور تهدید بزرگی برای صنعت ابریشم کشور ایجاد کرد که با مدیریت صحیح می توان این مشکل را برطرف نمود.

کنترل شپشک درخت هلو

تا به اینجای کار با آفت شپشک هلو، مناطق انتشار و نحوه ی ایجاد خسارت آن روی درختان هلو آشنا شدید اما در این بخش شما را با روش های کنترل شپشک درخت هلو مدیریت تلفیقی این آفت که شامل اقدامات باغی، شیمیایی و بیولوژیک است آشنا خواهیم کرد:

نکته ی اول: کاشت ارقام مقاوم

با توجه به وارداتی بودن آفت این که درختان میزبان مقاومت ژنتیکی به آفت نداشته و با این آفت تکامل پیدا نکرده اند سبب گسترش شدید آن شده است، بنابراین خرید نهال هلو مقاوم به آفت می تواند کمک بزرگی در راستای کنترل آفت به باغداران کند، در نظر داشته باشید که آفت قادر به استقرار روی تنه ی درختان مقاوم نبوده و برای درختان مقاوم مشکلی ایجاد نمی کند.

نکته ی دوم: تقویت درختان

تقویت درختان به معنی داشتن برنامه ی آبیاری و کود دهی منظم است که این موضوع نیز می تواند سبب تقویت دیواره ی سلولی و جلوگیری از استقرار آفت شود، در نظر داشته باشید که حتی در صورت کاشت ارقام مقاوم نداشتن برنامه ی آبیاری و کود دهی درختان شما را تبدیل به درختانی حساس در برابر آفت خواهد کرد و با توجه به بالاتر بودن قیمت نهال هلو مقاوم باغدارارن خسارت سنگین تری خواهند دید.

نکته ی سوم: رعایت فاصله ی مناسب بین درختان

با توجه به اینکه عمده پراکنش این آفت به وسیله ی باد انجام می شود بنابراین نزدیک بودن درختان به هم سبب می شود انتقال آفت با سرعت بیشتری در باغ انجام شود، باغداران می توانند در زمان احداث باغ با دریافت مشاوره از مشاوران فروش نهال هلو فاصله ی مناسب بین درختان خود را با توجه به شرایط خاص زمین و رقم درخت هلو تعیین کنند.

نکته ی چهارم: کنترل شیمیایی

در مور کنترل شیمیایی باید بدانید که تنها در زمانی که پوره های سن اول بدون سپر ظاهر می شوند شما قادر به سم پاشی هستید، این تاریخ با توجه به تعداد نسل و شرایط آب و هوایی هر منطقه متفاوت خواهد بود اما در مناطق شمالی کشور اوایل تا اواسط اردیبهشت، اوایل مرداد ماه، اوایل شهریور ماه و در صورت وجود نسل چهارم اوایل تا اواسط آبان ماه خواهد بود.

در واقع در این تاریخ ها پوره های سن اول ظاهر شده و سمپاشی با سموم شیمیایی موثر می تواند مفید باشد در زمانهای غیر از این تاریخ ها سم پاشی بی اثر بوده و تنها خسارت زیست محیطی وارد می شود، کارشناسان گیاهپزشک و یا کارشناسان حفظ نباتات در هر منطقه می توانند با توجه به شرایط دمایی و آب و هوایی آن منطقه تاریخ دقیق تری در رابطه با ظهور نسلهای حساس این آفت به باغداران ارائه کنند.

نکته ی پنجم: کنترل مکانیکی

برای کنترل آفت در زمانهایی که سپر وجود دارد و نفوذ سم انجام نمی شود می توان از کنترل مکانیکی استفاده کرد به این صورت که می توانید با یک گونی روی تنه ی درختان کشیده و شپشکها را از تنه ی درختان حذف نمائید.

نکته ی ششم:کنترل بیولوژیک

کنترل بیولوژیک آفت یعنی بهره بردن از دشمنان طبیعی آفت بوده و با توجه به اینکه مراحل حساس آفت به سموم شیمیایی بسیار محدود است استفاده از این روش می تواند بسیار موثر باشد، برای بهره بردن از کمک دشمنان طبیعی افت مانند کفشدوزک نقاب دار و یا زنبور پارازیتوئید که به صورت طبیعی در طبیعت وجود داشته و نیازی به رها سازی آنها نیست کافی است از جمعیت آنها حمایت کنیم.

حمایت از دشمنان طبیعی آفات با عدم استفاده ی بی رویه از سموم شیمیایی امکان پذیر است و با استفاده از سموم شیمیایی غیر مجاز و با دامنه ی میزبانی وسیع همواره دشمنان طبیعی آفات در معرض خطر قرار می گیرند، بنابراین برای سم پاشی در باغات خود چه برای کنترل این آفت چه برای کنترل آفات و بیماریهای دیگر اصولی رفتار کرده و از سموم غیر مجاز استفاده ننمائید تا دشمنان طبیعی نیز بتوانند به راحتی در باغ فعالیت کنند.

کلام آخر

آفت شپشک در شهرهایی که مبدا ورود این آفت به ایران بوده است یعنی شهرهای شمالی کشور روی درختان میوه هسته دار از جمله هلو و زیتون بسیار خسارت آفرین شده و تنها با استفاده از روشهای مدیریت تلفیقی آفات و در واقع نکات ذکر شده در این مقاله می توانید خسارت این آفت در باغ خود را به زیر آستانه ی زیان اقتصادی برسانید، در صورت احساس نیاز به دریافت راهنماییهای بیشتر و یا بروز هر گونه سوال و خرید نهال هلو در این زمینه می توانید با کارشناسان ما در تماس باشید.