مگس مدیترانه یک نوع حشره است که به عنوان یک آفت مهم و مخر در بسیاری از باغات میوه در مناطق مدیترانه‌ای، خشک و گرمسیری گ شناخته شده است، مگس میوه (مگس اُلیو) به باغات زیتون، نارگیل، هلو، هندوانه، خرما و سایر میوه ها آسیب وارد می‌کند. مگس مدیترانه، عموماً به رنگ قهوه ای تیره و لکه‌های روی بال‌ها شناخته می‌شود؛ برای کنترل این آفات از روش‌های شیمیایی و بیولوژیکی استفاده می شود، در ادامه مقاله به طور کامل در مورد آفت مگس مدیترانه‌ای توضیح خواهیم داد که چگونه خسارات زیادی به باغ وارد می‌کنند.
آفت مگس میوه‌ای یکی از انواع آفات آشنا در باغ‌ها و مزارع است که به درختان میوه و درختان غیر مثمر آسیب می‌رساند، باغداران به هنگام خرید نهال باید توجه کنند نهال‌های مقاوم را خریداری کنند که در برابر این آفت سیستم دفاعی قوی داشته باشد، در جواب اینکه: «صدماتی که مگس مدیترانه‌ای به باغات میوه وارد می‌کند چگونه است؟»
با توجه به گسترش سریع و آسیب‌هایی که آفت مگس میوه‌ای می‌تواند به درختان میوه وارد کند، ضروری است تا اقدامات حفاظتی مناسبی برای کنترل این آفت‌ها انجام شود، استفاده از سموم دفع حشرات موثر و متناسب با این نوع آفت، نظم دادن به باغ‌ها و مزارع، حذف میوه‌های آسیب‌دیده و اعمال فصل‌بندی سمپاشی می‌توانند اقداماتی مفید در کنترل آفت مگس میوه‌ای باشند.
در مناطق مدیترانه کشور ایران کارشناسان نهالستان به هنگام فروش نهال تاکید زیادی بر مراقبت و محافظت درختان میوه در برابر آفت مگس مدیترانه‌ای دارند چندین دلیل می‌تواند منجر به شیوع مگس مدیترانه‌ای در باغات میوه در مناطق مختلف کشور ایران باشد، برخی از این دلایل عبارتند از:
مگس مدیترانه‌ای می‌تواند با حرکت بر روی کشتی‌ها و وسایل حمل و نقل مانند جعبه‌ها و پالت‌ها به سرعت به مناطق جدید حمله کند، عدم رعایت تدابیر بهداشتی و رفتار پیشگیرانه نقش مهمی در شیوع آن خواهد داشت، برای شناسایی بهتر مگس مدیترانه حتما جدول زیر را مطالعه کنید:
| آشنایی با آفت مگس مدیترانه‌ای | |
| نام علمی کرم خراط | مگس مدیترانه‌ای Ceratitis capitata |
| نام جانور شناسی | Bactrocera oleae |
| گونه | C. capitata |
| فرمانرو | جانوران |
| شاخه | بندپایان |
| رده | حشره |
| راسته | مگس |
| تیره | مگس‌های میوه |
| بیشترین پراکندگی | شبه قاره هند، آمریکا، غرب استرالیا، آفریقا، جنوب اروپا |
| منشأ | آمریکای جنوبی |
| خسارت | مستقیماً بر روی میوه‌ها تاثیر گذاشته و باعث تجمع ویروس و باکتری‌ها درون میوه می‌شود. |
| شرایط آب و هوایی | مناطق گرمسیری و خشک با اقلیم مدیترانه |
| دلایل شیوع مگس مدیترانه‌ای در باغات | مدیریت غیر اصولی، رعایت نکردن برنامه آبیاری باغات میوه، وجود میوه‌های گندیده بر روی درختان، ضعف سیستم دفاعی درختان، خرید نهال وارداتی بدون کارت قرنطینه |
| تعداد تخم ریزی | روزانه ۵۰ تخم و در طول عمر ۳۰۰ تا ۳۵۰ تخم |
| سموم شیمیایی برای دفع مگس مدیترانه‌ای | تیامتوکسام، سایپرمترین، ایمیداکلوپراید، اسپینوساد، استوفن |
| نحوه خسارت | میوه گیاهان را نیش زده و با تولید سمومی آنها را مسموم می‌کند به طوری که کسانی که این میوه‌ها را مصرف می‌کنند دچار بیماری می‌شوند |
آفت مگس مدیترانه‌ای (Bactrocera oleae) در سال‌های اخیر با انواع نهال‌های میوه وارد کشور ایران شده و در باغات مثمر و غیر مثمر کشور ایران شیوع پیدا کرده است، برخی مناطق کشور ایران به دلیل شرایط زیستی مناسب باعث انتشار گسترده این حشره شده اند، باغداران این منطقه به هنگام خرید نهال و احداث باغ باید توجه کافی به کنترل و دفع این آفات داشته باشند، مناطق شیوع آفت مگس مدیترانه‌ای در ایران عبارت است عبارتند از:
آناتومی بدن مگس مدیترانه‌ای آفت باغات میوه شامل قسمت‌های مختلفی است که شرح آنها در زیر آمده است:
بدین ترتیب، آناتومی بدن مگس مدیترانه‌ای آفت باغات میوه شامل بخش‌های مختلفی است که هر کدام وظایف خاصی دارند و برای بقا و تکامل آنها بسیار حیاتی بوده و به سیکل رشد و تکثیر آن کمک می‌کند،
سیکل رشد و تخم گذاری مگس مدیترانه، که یک عامل آفات باغات میوه است، به شکل زیر است:
مگس مدیترانه بر روی سطح برگ‌های گیاه یا دیگر سطوح نرم و مناسبی تخم گزاری می‌کند، هر مگس قادر است حدود ۳۰۰ تا ۳۵۰ تخم را در طول عمر خود تخم گذاری کند، برای هر میوه فقط یک تخم جایگزاری می‌شود تا به راحتی بتواند تغذیه کند.
بعد از حدود 5 تا 10 روز، تخم‌ها تبدیل به لاروهای کوچک می‌شوند، لاروها درون محصول پیدا می‌شوند و با تغذیه از میوه یا برگ، رشد می‌کنند، لاروها در اولین مرحله خود در انگشته‌های برگ یا در شکاف‌های بین‌سلولی جای می‌گیرند و در محل مطمئن و ایمنی برای رشد و تغذیه به زندگی خود ادامه می‌دهند،
در مرحله بعدی، لاروها از حوره خارج و به پایه تبدیل می‌شوند، حوره تا حدود ۷ روز در این فاز زندگی خود قادر به تغذیه و رشد نیستند، پاپه‌ها غدد غذایی بزرگی دارند و محصول را از درون آلوده می‌کنند، بعد از چند روز، پاپه‌ها جهت تغذیه به بخش بیرونی میوه حرکت می‌کنند.
مگس جوان، بلافاصله پس از خروج از میوه آماده به تولید و تخم گذاری است، مگس ماده حدود ۳۰ تا ۵۰ تخم در طول روز را برای توسعه و جانشینی نسل بعدی تخم گذاری می‌کند.
متخصصین نهالستان معتقدند، سیکل رشد و تخم گذاری دوره زمانی کمی دارد، که به شرایط محیطی و میزان مواد غذایی در دسترس برای مگس مدیترانه بستگی دارد، در صورتی که شرایط مطلوبی برای رشد و تکثیر فراهم باشد، این مگس می‌تواند در طول یک سال با چند نسل دیگر جانشین شود.
خرید نهال اصلاح شده و مقاوم، استفاده از روش‌های کنترلی مانند از پاشیدن آفت کش‌ها و استفاده از زنبورهای شکارچی به کشاورزان کمک می کند تا جمعیت مگس مدیترانه تحت کنترل قرار دهد.
سیکل رشد و تخم‌گذاری مگس مدیترانه در مدت زمانی بین 18 تا 35 روز، با توجه به شرایط محیطی مانند تغذیه، دما و رطوبت به پایان می‌رسد، برای جلوگیری از تخم‌گذاری و کنترل مگس مدیترانه، می‌توان از راهکارهای مختلفی نظیر خرید نهال مقاوم، کنه‌های شکارگر، حشره کش‌ها استفاده کرد، در ادامه روش های کنترل و دفع مگس مدیترانه ای در باغات میوه آمده است:
همچنین، برای جلوگیری از مقاومت آفات به سموم شیمیایی می‌توان از چراگاه کرنر (Corner retreatment) استفاده کرده و در هنگام مقابله با آفات از ترکیبات مختلف سموم استفاده کرد.
برای کنترل و دفع آفت مگس مدیترانه‌ای در باغات میوه، علاوه بر کنترل شیمیایی و سموم مختلفتلف می‌توان از فرهنگ زراعت سبز استفاده کرد، این روش شامل حفاظت و تقویت سیستم ایمنی گیاهان است؛ برای این منظور می‌توانید از کودهای طبیعی و آلی استفاده کنید و به کنترل علف‌های هرز بپردازید.
یکی از دلایل جذب آفات مختلف در باغات میوه وجود علف‌های هرز، میوه‌های زائد و شاخه‌های شکسته و خشک شده بر روی زمین است، اکثر کارشناسان به هنگام فروش نهال در مناطق گرمسیری تاکید زیادی به محافظت بیولوژیک دارند.
محافظت بیولوژیک شامل استفاده از حشرات مفیدی مانند کنه از خانواده آنتموفیل و کیسه‌گندم‌خوار است که لارو مگس مدیترانه‌ای را خورده و کنترل می‌کنند، تاثیرگذارترین روش خرید نهال ژنوتیپ و اصلاح شده است که مقاومت بیشتری در برابر این آفات دارد.
البته برای افزایش سیستم دفاعی درختان در برابر آفات مختلف مدیریت صحیحی داشته باشند، این مدیریت شامل موارد زیر است:
کلام آخر
برای کنترل مگس مدیترانه‌ای، می‌توان اقدام به پایش و ثبت تعداد و فعالیت آفت در محیط باغات کرد، این کار به شناسایی دوره‌های مختلف رشد مگس مدیترانه کمک کرده و باغدار می‌داند که در چه زمانی از چه روشی برای کنترل آن استفاده کند.
اگر میزان آفت مگس مدیترانه‌ای زیاد است و روش‌های بیولوژیکی ناکارآمد بودند، باید از مبارزه شیمیایی استفاده کنید، این روش شامل استفاده از سم‌های شیمیایی مناسب با دستورات صحیح هست، ولی مطمئن‌ترین راه برای کشاورزان خرید نهال شناسنامه‌دار از مراکز معتبر و مجوزدار است که کیفیت بالایی داشته باشند.
مقالات مرتبط
![نهالستان: خرید نهال با بهترین قیمت [فروش نهال 1402]](https://bartarnahal.ir/wp-content/uploads/2023/05/logo-3-copy.webp "نهالستان: خرید نهال با بهترین قیمت [فروش نهال 1402]"){kind=logo}
نظرات کاربران