باغداری به شیوه ی سنتی و قدیمی دارای ایراداتی بوده که همگی با هم منجر به کاهش راندمان و عملکرد درختان در باغ و همینطور صرف هزینه های زیاد می شده است، از کاشت نهال با پایه ی بذری گرفته تا استفاده از شیوه های آبیاری غلط و یا استفاده از شیوه های غلط کنترل آفات و بیماریها همگی سبب افزایش هزینه های باغداری و کاهش عملکرد و راندمان درختان می شود، در این مقاله با اشاره به هر کدام از روشهای غلط باغداری سنتی شیوه های جدید جایگزین آن را در باغداری جدید برای شما ارائه خواهیم کرد پس تا پایان با ما باشید.
همانطور که اشاره شد در باغداری سنتی تک تک مراحل با ایراداتی کلیدی و مهمی همراه بودند که اجازه نمی دادند باغدار بتواند به بهره برداری بهینه از باغ خود دست پیدا کند، در ادامه هر کدام از ایرادات و شیوه های جدید جایگزین آنها را در باغدارای جدید شرح می دهیم.
اولین مرحله در احداث باغ، کاشت نهال در باغ است، در شیوه های قدیمی باغداری استفاده از انواع ارقام بومی و بر پایه ی بذری رایج بوده است که علاوه بر باردهی بسیار کمتر بازدهی آنها بسیار زمان بر بوده است، به عنوان مثال در کاشت پایه ی بذری سیب باغدار باید 6 سال زمان و هزینه را صرف رشد رویشی درخت سیب کاشته شده می کرد تا به مرور شروع به باردهی کرده و مجددا چند سال صبر کند تا درخت به بلوغ باردهی برسد، در این شیوه ی کاشت نهال باغداران زمان و هزینه ی زیادی را صرف رشد رویشی درختان می کردند و ممکن بود بسیاری افراد از انجام باغداری منصرف شوند.
تنها مزیتی که استفاده از ارقام بومی و پایه های بذری داشت این بود که این ارقام نسبت به شرایط اقلیمی و آفات و بیماریهای منطقه سازگاری پیدا کرده و بنابراین به ندرت در اثر ابتلا به آفات و بیماریها و همینطور شرایط نامساعد محیطی دچار خسارت می شدند.
در شیوه ی جدید باغداری برای اینکه مزیت سازگاری ارقام بومی را هم داشته باشیم باغداران از نهالهای پیوند خورده بر پایه های بومی و سازگار استفاده می کنند، با کاشت نهالهای پیوندی علاوه بر اینکه نهالی را می کارند که سازگاری بالا و مقاومت بالایی نسبت به شرایط محیطی و آفات و بیماریها دارند زود بازده بوده و اغلب باردهی خود را در سال اول تا دوم پس از کاشت نهال آغاز می کنند.
به عنوان مثال به جای اینکه نهال بذری سیب در باغ بکارند از نهال سیب زرد و قرمز لبنانی که پر بار هستند و بر پایه ی سیب مالینگ پیوند خورده اند استفاده می شود که نهایتا یک الی دو سال پس از کاشت نهال باردهی را آغاز کرده و در سال پنجم پس از کاشت نهال هم به بلوغ باردهی خواهد رسید.
یا به عنوان مثال به جای اینکه از پایه ی رویشی نهال آلبالو استفاده شود از ارقام پرباری مانند نهال آلبالو مورلو پیوند خورده بر پایه ی آلبالو وحشی استفاده می شود که بسیار زود بازده تر و پربار تر خواهد بود.
استفاده از ارقام پیوندی بر این پایه ها سبب می شود رشد درخت نیز فرم بهتر و اصلاح شده تری داشته باشد و از گسترش عمودی و افقی بسیار زیاد در پایه های بذری که سبب افزایش هدر رفت آب می شود در پایه های پیوندی جلوگیری می شود.
یکی دیگر از مزیتهای استفاده از این روش کاشت نهال این است که باغداران می توانند تعداد نهال بیشتری را در واحد هکتار بکارند و این نیز خود کمک می کند تا باردهی در واحد هکتار افزایش پیدا کند.
مثال دیگری برای استفاده از نهال پیوندی در احداث باغ در مورد باغات گردو است، تعویض تاج درخت گردو با استفاده از پیوند زدن ارقام پربار و تجاری با میوه های بسیار با کیفیت و بازار پسند مانند گردو چندلر سبب شده راندمان باغات گردو افزایش پیدا کرده و سود دهی بالاتری را برای باغداران رقم بزند.
در بحث کنترل آفات و بیماریها باغداران سنتی اشتباهات فاحشی را مرتکب می شدند که در ادامه به بررسی آنها می پردازیم.
برگ و میوه های آلوده و ریخته کف باغ منبع زمستان گذراتی بسیاری از آفات و بیماریها هستند، به عنوان مثال درختانی که درگیر بیماری شانکر و یا لکه غربالی هستند، بیماری آنتراکنوز گردو و یا بسیاری از آفات مانند کنه ها و یا آفت کرم سیب در زمستان لا به لای همان برگ و میوه های آلوده کف باغ زمستان را سپری کرده و در بهار از لابه لای همان برگ و میوه ها خارج شده و به روی درختان و برگهای سالم مهاجرت می کنند.
جالب است بدانید معدوم نکردن این برگ و میوه ها می تواند اثر فزاینده در ایجاد آفت و بیماری به صورت سال به سال داشته باشد، به طوری که اگر امسال درختان باغ ده درصد آلودگی داشته باشند ممکن است با توجه به مساعد بودن شرایط آب و هوایی در سال بعد به دلیل محیا بودن اینوکولوم اولیه در باغ آلودگی به بیش از 50 درصد هم برسد.
بنابراین جمع آوری و معدوم کردم برگ و میوه های ریخته کف باغ در پاییز تاثیر بسیار مهمی در کاهش آلودگی سال بعد خواهد داشت، جالب است بدانید در یک سال ممکن است آنقدر میزان آفت و یا بیماری در باغ آنقدر پایین باشد که شما متوجه حضور آن نشوید اما سال بعد آفت و یا بیماری با شدت بالا ظاهر شود بنابراین حتی اگر باغ شما از نظر شما آلوده به آفت و یا بیماری نیست توصیه می شود نسبت به معدوم کردن برگو میوه های آلوده کف باغ اقدام کنید.
برگ و میوه های ریخته کف باغ سرشار از مواد آلی هستند که می توانند به اصلاح بافت خاک و تغذیه ی درختان کمک کنند و از بین بردن آنها می تواند درصد بالایی از مواد آلی را از باغ دور کند، برای اینکه هم از شر آفات و بیماریها خلاص شوید و هم مواد آلی این برگ و میوه ها دور ریخته نشود پیشنهاد می شود از این برگ و میوه ها در تولید کمپوست آلی استفاده کنید.
توجه داشته باشید که تولید کمپوست در صورتی که به شیوه ی اصولی انجام نشود دو خسارت بسیار بزرگ به باغ شما وارد می کند، در درجه ی اول ممکن است آفات و بیمارهای موجود در آن از بین نرفته و به باغ برگردانده شوند و در درجه ی دوم پوسیده نبودن کامل آنها سبب می شود ازت خاک را به خود جذب کرده و در یکی دو سال ابتدایی پس از استفاده سبب ضعف شدید درختان شود به جای اینکه سبب تقویت آنها شود.
طرز صحیح تهیه ی کمپوست با استفاده از برگ و میوه های آلوده و ریخته کف باغ:
برای تولید کمپوست به شیوه ی صحیح باید دقت داشته باشید که تمرکز شما باید بر پوسیده شدن حداکثری باشد از این رو در ابتدا با خرد کردن برگ و میوه ها وریز کردن آنها به پوسیده شدن کمک کنید، پس از اینکه با استفاده از دستگاه خرد کن برگ و میوه ها را خرد کردید می توانید از سایر مواد آلی گیاهی نیز استفاده کرده و آنها را به کمپوست اضافه کنید.
موادی مانند کاه گندم و یا برنج علاوه بر اینکه ارزش غذایی بالایی برای درختان شما دارند به دلیل بافت خاصی که دارند سبب سبک تر شدن بافت خاک و همینطور افزایش قابلیت نگهداری آب در خاک می شوند.
در ادامه به منظور تسریع در عمل پوسیده شدن استفاده از کود اوره به میزان 5 درصد، کود فسفاته به میزان یک درصد و کود دامی نیز به میزان ده درصد توصیه می شود، پس از مخلوط کردن این اجزا آنها را داخل سیلو ریخته و به ازای هر 25 سانتی متر ارتفاع مواد آلی ترکیب شده یک لایه خاک با رطوبت 75 درصد به آن اضافه کنید، حداکثر ارتفاع توده باید یک ونیم متر باشد و هر 15 روز برای هوا دهی به همه ی بخش ها و کمک به فعالیت میکرو ارگانیسمها مخلوط باید هم بخورد، این کار را 4 بار تکرار می کنیم یعنی به مدت دو ماه از زمان شروع آماده سازی کمپوست زمان نیاز است تا کمپوست آماده ی استفاده شود.
تا به اینجای کار دانستید که چگونه می توانید همزمان هم برگ و میوه های آفت زده و بیمار در باغ را معدوم کنید و هم چگونه از آن بهره برداری مفید داشته باشید اما برای استفاده از آن نیز باید اصولی را رعایت کنید، کمپوست تولید شده را در حاشیه ی سایه انداز درخت در چاله هایی و یا کانالی دور تا دور درخت به عمق 40 تا 50 سالنی متر ریخته و روی آن را خاک بریزید، به این روش چالکود گفته می شود که باید حتما با استفاده از کود آلی کاملا پوسیده انجام شود.
توجه و تمرکز بر خرید نهال مقاوم به آفات و بیماریها می تواند کمک بسیاری به کنترل آفات و بیماریها در باغ کند، در شیوه های باغداری جدی به جدیت از کاشت نهال حساس به آفات و بیماریها در باغ تنها به بهانه ی عملکرد بالا خود داری می شود، به عنوان مثال درست است که نهال گردو چندلر می تواند عملکرد بالایی داشته باشد اما این رقم گردو باید تنها به صورت پیوندی خریداری شده و در باغ کاشته شود چرا که این رقم غیر بومی بوده و نسبت به آفات و بیماریهاری رایج در مناطق مختلف ایران حساس است،بنابراین نهالستانهایی هم که اقدام به فروش نهال های غیر بومی بر پایه ی بذری می کنند نمی توانند گزینه ی خوبی برای خرید نهال باشند.
روش تکثیر بر قیمت نهال تاثیر زیادی می گذارد به عنوان مثال نهال پیوندی گرانتر از نهال رویشی و بذری خواهد بود اما باغداران باید موضوع حساسیت نهال را به جدیت مورد توجه قرار داده و توجه داشته باشند که این قضیه می تواند خسارت زیادی را به آنها وارد کند، بنابراین باید از خرید نهال در ارقام نجاری اما به صورت غیر پیوندی خود داری کنند.
هرس کردن نیز یکی از اصول باغداری است که می تواند به باردهی و افزایش عملکرد درختان کمک کند، در باغداری قدیمی توجه خاصی به اصلاح و فرم دهی درختان نمی شود و افزایش تولید شاخه های بی بازده علاوه بر صرف آب و مواد غذایی اضافی باردهی خاصی را نیز به همراه نداشته و تنها صرف هزینه برای باغدار بود، علاوه بر آن هرس نکردن اصولی درختان و فرم ندادن به آنها مانع از جذب نور کافی در سالهای بعدی شده و همین نیز به نوبه ی خود مانع از عملکرد کافی درختان می شود.
در درختان میوه ای که توجه به هرس آنها در باغداری سنتی نمی شود مانند درخت سیب در شیوه ی جدید باغداری به هرس درختان و فرم دهی درخت به صورت عمودی توجه می شود، درختانی که به شکل عمودی فرم بگیرند بهتر می توانند در نور دریافت کنند و علاوه بر افزایش راندمان فتوسنتز دریافت نور کافی به کاهش رطوبت برگی کمک کرده و همین سبب کاهش تاثیر بیمارگرهای برگی به ویژه در بهار می شود.
مثال دیگری برای شیوه ی جدی هرس که بسیار هم اهمیت دارد هرس درختان انگور و فرم دهی آنها به صورت رو سیمی است، در شیوه های هرس قبلی تاک که درختان به صورت کپه ای قرار می گرفتند به دلیل دریافت نکردن نور کافی در شاخه های درونی این شاخه ها باردهی نداشته و علاوه بر آن افزایش شدت آفات و بیماریها درون تاج انگور را شاهد بودیم اما توسعه ی درختان انگور به شیوه ی روسیمی سبب می شود شاخه های انگور نور کافی دریافت کرده و علاوه بر افزایش باردهی درختان بهدلیل خشکشدن رطوبت در تاج درخت از ابتلای درختان به بیماریها مهلکی مانند سفیدک داخلی و سفیدک پودری نیز اجتناب می شود.
یکی دیگر از اصول مهم باغداری که باید نسبت به شیوه های باغداری قدیمی اصلاح شود تا بتواند افزایش عملکرد را به همراه داشته باشد استفاده از شیوه های جدید آبیاری است، در باغداری سنتی و قدیمی باغداران همگی از سیستمهای آبیاری غرقابی استفاده می کرند، این شیوه ی آبیاری علاوه بر اینکه در مصرف منابع آب اصراف زیادی دارد و باعث هدر رفتن آب می شود باعث شسته شدن بافن و مواد غذایی موجود در خاک می شود که می تواند خسارت زیادی را به محیط زیست وارد کرده و باغدار را نیز مجبور کند که مرتب از انواع کودها برای تامین عناصر غذایی درختان خود استفاده کند.
در باغداری مدرن استفاده از شیوه های جدی آبیاری بسیار توسعه پیدا کرده است، امروزه احداث باغ با استفاده از شیوه های مختلف آبیاری تحت فشار مانند آبیاری قطره ای رو سطحی، آبیاری نحت فشار نشتی و یا آبیاری تحت فشار و قطره ای زیر سطحی برای جلوگیری از اتلاف آب و همینطور جلوگیری از انتقال بیماریهای خاکزاد و در نهایت حفظ بافت خاک رواج پیدا کرده است.
در بسیاری از موارد باغداران به دلیل هزینه ی بالای این سیستمها و یا نبود برق به سراغ استفاده از سیستم آبیاری غرقابی می روند، برای این باغداران نیز توصیه می شود دست کم از لوله هایی برای هدایت آب از بیرون باغ به داخل باغ استفاده کنند تا در مسیر حرکت آب از بیرون باغ به داخل اتلاف آب و رشد علفهای هرز صورت نگیرد.
استفاده از سیستم آبیاری نشتی حلقوی برای آبیاری درختان نه تنها از رشد علف هرز در سایه انداز درختان جلوگیری می کند بلکه مانع از انتقال بیمارگرهای طوقه و ریشه از درخت آلوده به درخت سالم می شود و مناسب تر خواهد بود.
چنانچه مشکل تامین برق در محل احداث باغ مانع از اجرای سیستمهای آبیاری نوین مانند سیستم آبیاری تحت فشار می شود به شما توصیه می شود با راه اندازی سیستم تولید برق با پنلهای خورشیدی برق مورد نیاز را تامین کنید، کاری که در کشورهای اروپایی حتی با وجود تعداد ساعات بسیار کم آفتابی انجام شده و موفق بوده است.
سیستمهای باغداری از کاشت نهال گرفته تا آبیاری، کود دهی هرس و کنترل آفات و بیماریها همگی اصولی از باغداری هستند که در سیستمهای سنتی باغداری نیاز به اصلاح دارند تا بتوانند در ایجاد عملکرد بالا موثر واقع شوند، کاشت نهال های پیوندی، ار بین بردن برگ و میوه ی آلوده و استفاده از آن در تولید کمپوست، استفاده از مواد آلی در تغذیه ی درختان به جای کودهای شیمیایی و کاهش مصرف سموم با کاشت ارقام مقاوم همگی شیوه هایی هستند که در باغداری نوین و جدید انجام شده و سبب افزایش عملکرد باغ، سلامت محصول و حفظ بیشتر محیط زیست می شود، برای اینکه بتوانید با جزئیات این روشها آشنا شوید و آنها را به نحو احسنت به کار ببندید می توانید با کارشناسان و متخصصان ماهر مشورت کرده و این روشها را به صورت اصولی به کار بگیرید.
مقالات مرتبط
![نهالستان: خرید نهال با بهترین قیمت [فروش نهال 1402]](https://bartarnahal.ir/wp-content/uploads/2023/05/logo-3-copy.webp "نهالستان: خرید نهال با بهترین قیمت [فروش نهال 1402]"){kind=logo}
نظرات کاربران