بهترین زمان آبیاری درخت زردآلو

تاثیر و اهمیت آب در تشکیل سلول­های زنده‌ی گیاهی و جانوری بر هیچ کس پوشیده نیست، لذا مصرف آب به عنوان یک عنصر حیاتی در مورد رشد و پرورش درختان میوه مانند زردآلو به شمار می­رود، اما آبیاری اصولی و علمی که بتواند تاثیر مطلوب در پرورش و باردهی درختان زردآلو داشته باشد مساله ای است که نیاز به بررسی دقیق­تر دارد، در این مقاله به بررسی میزان نیاز درخت زردآلو به آب پرداخته و اصول آبیاری درست را به شما آموزش خواهیم داد.

فاکتور­های مهم در آبیاری اصولی و علمی درختان زردآلو:

آبیاری اصولی و علمی شامل سه اصل بسیار مهم است، اول میزان آب مورد نیاز درختان، دوم فاصله و یا دور آبیاری مناسب و سوم سیستم آبیاری اصولی و علمی، هر کدام از این سه اصل به وسیله‌ی متغیرهایی دستخوش تغییر شده و در مورد ارقام مختلف زردآلو، مناطق مختلف و فصول مختلف ممکن است تغییر کنند و بنابراین نمی­توان برای هر کدام یک رقم مشخص را تعیین کرده و به باغداران گفت همه باید طبق این اصول آبیاری را انجام دهید، بیایید با هم متغیرها را مورد بررسی قرار دهیم تا به یک نتیجه گیری کلی دست پیدا کنیم.

فاکتور­های موثر بر میزان نیاز درختان زردآلو به آب:

در میزان نیاز درختان زردآلو به آب عوامل مختلفی موثر هستند که در این بخش به آنها خواهیم پرداخت.

• نوع رقم زردآلو:

در زمان خرید نهال زردآلو در ارقام مختلف قطعا کارشناسان نهالستان در رابطه با نیاز ژنتیکی هر رقم اطلاعاتی را در اختیار شما قرار خواهند داد، ارقام مختلف به لحاظ میزان نیاز آب با هم متفاوت هستند به عنوان مثال در حالی که نهال زردآلو نوری به ده روز یک بار آبیاری احتاج دارد دور آبیاری در مورد نهال زردآلو شکر پاره را می­توانید به بیست روز هم افزایش دهید.

• سن درخت:

قطعا درختان با سن متفاوت نیاز متفاوتی به آب ابیاری خواهند داشت، این فاکتور به علت تفاوت در وسعت ریشه متفاوت خواهد بود، به عنوان مثال زمانی که به تازگی نهال زردآلو را در زمین می­کترید بهتر است هر روز یا یک روز در میان در هفته‌ی اول آبیاری انجام دهید و پس از آن فاصله‌ی آبیاری را به مرور افزایش دهید تا اینکه پس از گذشت یک الی دو ماه فاصله‌ی آبیاری به ده روز تا دو هفته برسد، این رقم می­تواند بیشتر شود تا در سن بلوغ به رقم مطلوب برای هر رقم زردآلو برسد، به عنوان مثال آبیاری درخت زردآلو رقم شکرپاره در دوره‌ی بلوغ می­تواند هر بیست روز انجام شود.

• فصل:

میزان تبخیر و تعرق، میزان فشار شیره‌ی نباتی در آوند و میزان متابولیسم درختان می­تواند تعیین کننده‌ی میزان نیاز درختان به آبیاری باشد به طوری که درختان از شروع فصل بهار به دلیل افزایش تدریجی در فشار آوندی، افزایش متابولیسم، افزایش تبخیر و تعرق و میوه دهی نیاز بیشتری به آب خواهند داشت.

در این مورد نیز به مرور با پیشروی در طول فصل بهار و تابستان باید دور آبیاری را دستخوش تغییر کرد به این شیوه که دور آبیاری در ابتدای بهار طولانی­تر بوده و به مرور با رسیدن به تیرماه و تا اواسط مرداد ماه باید به کوتاه­ترین فاصله برسد و مجددا پس از سپری شدن این زمان به مرور دور آبیاری را می­توانید افزایش دهید.

وزن‌گیری میوه یکی از دلایلی است که درختان در یک بازه‌ی زمانی مشخص نیاز بیشتری به آبیاری پیدا خواهند کرد و از این رو با توجه به زمان رسیدگی میوه که در ارقام مختلف متفاوت است دور آبیاری را در طول فصل باید دستخوش تغییر کنید.

• بافت خاک:

بافت خاک تاثیر زیادی در ماندگاری آب خواهد داشت به طوری که هر چه بافت خاک سبک­تر باشد آب سریعتر از دسترس گیاه خارج شده و خاک زود­تر خشک می­شود، به عنوان مثال خاک­هایی که درصد بالایی شن و یا ماسه در خود دارند به ویژه در تابستان با سرعت بیشتری رطوبت را از دست داده و باید سریعتر آبیاری را انجام دهید، اما در مورد بافت خاک سیلتی و یا بافت خاک لومی قدرت نگهداری آب بیشتر بوده و شما می­توانید برنامه‌ی آبیاری را طبق نیاز درخت و نوع رقم تنظیم کنید.

در واقع بافت خاک لومی نه تنها به عنوان حاصلخیز­ترین بافت خاک شناخته شده و عناصر غذایی بیشتری را در خود نگه می­دارد بلکه قابلیت نگهداری آب بیشتری نیز داشته و درختانی که در این نوع بافت خاک کاشته می­شوند کمتر درگیر تنش آبی خواهند شد.

بافت خاک رسی که در بیشتر مناطق کشور وجود دارد چسبندگی بالایی داشته اما ظرفیت نگهداری آب ندارد، در واقع این بافت خاک به دلیل قدرت نفوذ پایینی که دارد در درجه‌ی اول اجازه‌ی نفوذ تمام آب آبیاری را نداده و بخش بیشتر آب در سطح و یا لایه های سطحی خاک باقی مانده و در گرمای تابستان تبخیر می­شود بنابراین در بافت خاک رسی نیز درختان باید به فاصله‌ی کمتر و در زمانی که سطح خاک خشک شد آبیاری شوند.

آیا خشک شدن سطح خاک می­تواند معیار خوبی برای تعیین زمان آبیاری باشد؟

در بسیاری از موارد باغداران برای اینکه خود را درگیر در نظر گرفتن متغیرها و فاکتورها نکنند از معیار خشک شدن سطح خاک برای تعیین زمان آبیاری استفاده می­کنند، در اینجا این پرسش مطرح می­شود که آیا این شیوه درست است یا خیر؟ در پاسخ به این سوال باید گفت این معیار بستگی به بافت خاک دارد.

به عنوان مثال در بافت خاک لومی با وجود اینکه سطح خاک خشک می­شود اما آب به عمق و در کنار ریشه نفوذ کرده و اگر خاک را بکنید می­بینید که در عمق خاک مرطوب است، این قضیه در مورد بافت خاک رسی فرق می­کن، همانطور که می­دانید بافت خاک رسی نمی­تواند اجازه‌ی نفوذ آب به عمق را بدهد و زمانی که خاک در سطوح بالایی خشک شود درخت نیاز به آبیاری خواهد داشت.

سیستم آبیاری مناسب برای آبیاری درختان زردآلو:

نحوه و سیستم آبیاری درختان زردآلو تاثیر زیادی در باردهی این درختان دارد، اما چگونه می­تواند تاثیر خود را بگذارد؟ در ادامه مطلب تاثیر سیستم آبیاری بر رشد و باردهی درختان را مورد بررسی قرار خواهیم داد.

• تبخیر و هدر رفت آب:

در روش­های آبیاری سطحی بیشترین میزان تبخیر سطحی آب به ثبت رسیده است در حالی که استفاده از سیتم­ای نوین آبیاری در آبیاری درختان زردآلو کمترین میزان اتلاف را داشته‌اند، اتلاف و هدر رفت آب از مسیر آبیاری گرفته تا زمانی که در پای درخت تا نفوذ کامل جمع می‌شود

• جذب تاثیر گذار آب:

در سیستم­های آبیاری سطحی شامل غرقابی، کرتی و غیره کمترین میزان جذب تاثیر گذار آب را خواهید داشت اما در سیستم­های نوین مانند بابلر و قطره ای بیشترین جذب موثر در رشد و باردهی درختان را خواهید داشت، در سیستم­های سطحی بخش اعظم آب در مکان­هایی که ریشه درخت وجود ندارد جذب شده و به درد درختان نمی­خورد.

• رشد علف­های هرز:

یکی از معضلاتی که باغداران با سیستم آبیاری سطحی با آن مواجه می­شوند رشد علف‌های هرز بوده که در جذب آب و مواد غذایی با درختان به رقابت می­پردازند، در سیستم‌های آبیاری نوین آب جذب ریشه درختان شده و کمترین میزان رشد علف­های هرز را خواهید داشت، بنابراین با استفاده از این نوع سیستم­های آبیاری در صرف هزینه بابت کنترل علف­های هرز نیز صرفه جویی خواهد شد.

• گسترش بیمارگرهای خاکزاد:

بسیاری از بیمارگرهای خاکزاد با کمک جریان آب از محل آلوده به محل سالم منتقل شده و بیماری را انتقال می­دهند، به عنوان مثال بیماری­های پوسیدگی طوقه وریشه، بیماری بسیار پر خطر پژمردگی ورتسیلیومی آوندی و بیماری نماتد ریشه گرهی از جمله بیمارگر­هایی هستند که به کمک سیستم آبیاری سطحی منتقل شده و به سرعت کل باغ را فرا می‌گیرند، در نظر داشته باشید که قیمت نهال زردآلو در ارقام مقاوم نسبت به این بیماری­ها راهکاری است که نهالستان­ها برای کنترل این بیماری­ها در نظر دارند اما به هر حال جلوگیری از انتقال بیمارگرها می­تواند تا حد زیادی در کنترل بیماری موثر باشد.

بیمارگرهای خاکزاد که عمدتا بسیار خسارت بار هم هستند عامل محدود کننده بسیار مهمی در باردهی و عملکرد درختان زردآلو هستند و گسترش و میزان خسارت آنها به شدت به نوع سیستم آبیاری وابسته است، به طوری که در صورتی که سیستم آبیاری قطره ای و یا بابلر باشد بیماری محدود به یک یا چند درخت می­ماند اما در صورت استفاده از سیستم آبیاری سطحی این بیمارگرها به سرعت و طی یک سال می­توانند کل باغ را درگیر کرده و خسارت وارد کنند.

با توجه به مطالب عنوان شده در رابطه با مزایای استفاده از سیستم آبیاری قطره ای و یا بابلر بهترین سیستم آبیاری برای آبیاری درختان زردآلو خواهد بود، لازم به ذکر است که مطالعات انجام شده در رابطه با مقایسه‌ی سیستم آبیاری قطره ای و بابلر نشان داده که سیستم آبیاری بابلر در راندمان و عملکرد جوابدهی بسیار بهتری داشته است.

نکات بسیار مهم در رابطه با آبیاری درختان زردآلو:

نکته‌ی اول:

آبیاری درختان زردآلو باید به میزان کافی انجام شود، آبیاری بیش از اندازه و آبیاری کمتر از میزان مورد نیاز هر دو نه تنها سبب افزایش باردهی درختان نشده بلکه با ایجاد تنش در آبیاری سبب ایجاد ضعف در درختان زردآلو و ابتلا به آفات و بیماری­های مختلف خواهد شد.

نکته‌ی دوم:

در برخی از مناطق به واسطه‌ی کاهش میزان بارندگی سالیانه و خشکسالی­های پیاپی این نیاز احساس می­شود که با طولانی­تر کردن دور آبیاری مدیریت بهتری بر منابع آب در آبیاری درختان زردآلو اعمال کرد، باید توجه داشته باشید که افزایش یکباره‌ی دور آبیاری تنش شدیدی به درختان وارد کرده و همین امر سبب خشک شدن بخشی از درخت در واکنش به تنش وارد شده است، برای جلوگیری از این مورد بسیار مهم و به منظور افزایش دور آبیاری توصیه می­شود دور آبیاری را هر بار به مدت یک روز افزایش دهید تا به فاصله زمانی مورد نظر خود دست پیدا کنید.

نکته‌ی سوم:

تنش آبی به معنای دیر آبیاری کردن و یا زیاد و کم آبیاری کردن نیست، شاید برای شما جالب باشد بدانید مهمترین عاملی که در درختان زردآلو سبب تنش آبی می­شود به هم خوردن نظم در دور بیاری است، در صورتی که فاصله‌ی آبیاری دو هفته را ناگهان به یک هفته تغییر دهید این مورد هم می­تواند سبب تنش آبی شود حتی با وجود اینکه شما زودتر از موعد آبیاری را انجام می­دهید به درخت استرس وارد می­شود.

نکته‌ی چهارم:

در رابطه با عوارض تنش آبی در درختان زردآلو علاوه بر کاهش راندمان و عملکرد درختان زردآلو باید به ضعف درختان و حساس شدن آنها به انواع آفات و بیماری­ها اشاره کرد، بالاتر بودن قیمت نهال بادام در ارقام مقاوم در برخی موارد سبب می­شود ترکیب کاشت نهال حساس در باغ به همراه ایجاد تنش آبی از بین رفتن کامل باغ زردآلو را به همراه خواهد داشت.

آفات پوست خوار و چوب خوار مانند سوسک شاخک بلند رزاسه، کرم خراط و کرم سفید ریشه که به ریشه‌ی درختان زردآلو حمله می­کنند در بین باغات و درختان زردآلو به دنبال ضعیف­ترین درختان برای تغذیه می­گردند، یکی از مهمترین دلایل ضعف در درختان همین ضعف و تنش آبیاری بوده که سبب کاهش فشار آوندی می­شود و درختان زردآلو را برای تغذیه‌ی این آفات مساعد می­کند