کود مناسب برای پربار شدن بادام

موانع بسیاری هستند که تولید حداکثری بادام را در مناطق مختلف ایران تهدید می­کنند اما در بین آنها کود دهی نامناسب یکی از مهم­ترین موانع بر سر راه تولید حداکثری بادام در ایران است، در این مقاله سعی داریم شما را با نیازهای غذایی اصلی بادام و چگونگی تامین آنها آشنا کنیم پس با ما همراه باشید.

نیازهای غذایی درختان بادام:

تامین نیاز غذایی درختان بادام به شیوه ی درست می­تواند پلی برای تولید حداکثری محصول در این باغات شود اما متاسفانه سیستم غلط و قدیمی باغداری در ایران سبب شده که باغداری در بسیاری از موارد تنها صرف هزینه­های بی مورد و گزاف باشد، بسیاری از باغداران بدون توجه به اینکه باغ آنها به چه نوع عنصر غذایی احتیاج دارد تنها با توجه به اینکه فلان باغدار با خرید فلان برند کود محصول بیشتری داشته اقدام به خرید آن کود می­کنند.

پس از اینکه هزینه ی زیادی را صرف خرید انواع کودها می­کنند تازه به این موضوع توجه می­کنند که چرا نتیجه نگرفتند و به دنبال حل مشکل می­روند، حتی در برخی موارد با خود گمان می­کنند خب عملکرد باغ ما بیشتر از این نمی­شود حتی اگر ارقام تجاری و پر بار بادام مانند نهال بادام آذر خوشه ای را در باغ خود کاشته باشند.

در رابطه با تامین نیاز غذایی درختان بادام سه موضوع با اهیمت وجود دارد که باید به دقت مورد توجه قرار گیرد، نوع عنصرغذایی مورد نیاز، میزان عنصر و زمان ونحوه ی استفاده از آن عنصر سه موضوع بسیار مهمی هستندکه در کود دهی به درختان بادام باید مورد توجه قرار گیرد.

نوع عناصر غذایی مورد نیاز درختان بادام:

عناصر غذایی مورد نیاز درختان بادام مانند بسیاری دیگر از درختان و گیاهان شامل دو دسته عناصر غذایی پر مصرف و کم مصرف هستند، عناصر پر مصرف و کم مصرف در میزان اهمیت برای درختان بادام با هم تفاوت نداشته و هر دو دسته برای رشد و باردهی درختان بادام بسیار اهمیت دارند بلکه تنها در میزان مصرف با هم متفاوت هستند.

عناصر پر مصرف شامل عناصر نیتروژن، فسفر، پتاسیم، کلسیم و منیزیم هستند، عناصر کم مصرف یا به عبارتی ریز مغذی شامل عناصر آهن، روی، بر، روی و گوگرد هستند که در ادامه به اهمت هر یک در رشد و باردهی درختان بادام اشاره خواهیم کرد.

• نیتروژن:

نیتروژن تولید سبزینه در برگ بادام را سبب می­شود و کمبود آن به طور عمده سبب کاهش سطح سبزینه ی برگ و ضعف درختان بادام خواهد شد، نیتروژن علاوه بر افزایش رشد رویشی سبب تحریک گرده افشانی و موفقیت گرده افشانی شده و تعداد تولید میوه­های پوک کاهش پیدا می­کند، کمبود نیتروژن به صورت زرد و نگ پریده شدن برگ­های پیر و سپس برگ­های جوان نمود پیدا می­کند و در صورت تامین نشدن کاهش شدید در عملکرد درختان ایجاد خواهد کرد.

• فسفر:

کمبود فسفر در درختان بادام سبب کوتاه شدن طول شاخه­ها و کوچک شدن اندازه ی برگ­ها موثر است و همین امر سبب کاهش بارز عملکرد این درختان خواهد شد، کمبود فسفر نیز به دلیل متحرک بودن ابتدا در برگ­های پیر و سپس در برگ­های جوان مشخص می­شود.

• پتاسیم:

کوچک شدن برگ­ها، کوتاه شدن شاخه­ها کوچک شدن اندازه ی میوه­ها و سوختن حاشیه ی برگ و کاهش سطح فتوسنتز کننده ی برگ از عوارض کمبود پتاسیم در بادام است که باید به سرعت برطرف شود در غیر این صورت کاهش شدید در عملکرد درختان بادام را در پی خواهد داشت.

در نظر داشته باشید که پتاسیم نیز یک عنصر متحر است و در صورت کمبود علائم ابتدا در برگ و شاخه­های پیر نمود پیدا می­کند، سوختگی حاشیه ی برگ به وسیله ی شوری آب و خاک نیز ایجاد می­شود اما با این تفاوت که در شوری تمام برگ­های یر و جوان تقریبا همزمان علائم را نشان می­دهند اما در مورد کمبود پتاسیم علائم ابتدا در برگ­های پیر نمایان می­شود.

• روی و بر:

بور عنصری است که متابولیسم درخت بادام را تنظیم کرده و در زمان باردهی تاثیر زیادی بر کیفیت شکل گیری میوه دارد، ریزش شکوفه­ها و میوه­های جوان می­تواند ناشی از کمبود بر درختان بادام باشد که کاهش شدید عملکرد را به همراه خواهد داشت؛ عنصر روی نیز در افزایش کیفیت میوه ی بادام و وزنگیری بادام نقش اساس دارد.

• گوگرد:

یکی دیگر از عناصر ریز مغذی اما بسیار حیاتی برای درختان بادام عنصر گوگرد است، از آنجایی که در بیشتر مناطق بادام کاری کشور به لحاظ تناسب شرایط آب و هوایی با رشد بهینه ی بادام خاک این مناطق آهکی و شور بوده و اسیدیته ی بالایی دارد استفاده از کود گوگرد می­تواند قدری تعادل در اسیدیته ی خاک ایجاد کرده و جذب عناصر دیگر را بهبود ببخشد، در بسیاری از موارد عناصرمورد نیاز درختان بادام در خاک وجود دارند اما تنها به دلیل قلیایی بودن خاک بلوکه شده و به فرم غیر قابل جذب درآمده اند و تنها با متعادل کردن اسیدیته می­توان این عناصر را به فرم قابل جذب درآورد.

موضوع بسیار مهم دیگر در مورد کود دهی درختان بادام میزان استفاده از عناصر ضروری و مورد استفاده است، در ادامه در رابطه با میزان استفاده از کود­های مختلف صحبت خواهیم کرد.

میزان نیاز درختان بادام به عناصر غذایی:

در رابطه با میزان مصرف کود­ها ذکر این نکته ضروری است که نمی­توان یک فرمول و یک مقدار کلی را بیان کرد که برای همه ی باغات بادام مناسب باشد، درختان بادام در زمین­هایی کاشته می­شوند که بافت، اسیدیته و نیاز غذایی متفاوتی دارند، سابقه ی کاشت گیاهان زراعی در زمینی که در آن باغ بادام احداث می­شود حتی می­تواند در میزان نیاز خاک به عاصر مختلف متفاوت باشد.

برای اینکه بدانید باغ شما دقیقا به چه عنصری و به چه میزان نیاز دارد تنها یک راه علمی و اصولی وجود دارد و آن انجام آزمایش تجزیه ی عناصر از خاک و برگ است، این آزمایش اید در دو مرحله انجام شود، یکی از خاک باغ قبل از خرید نهال بادام و کاشت آن و دیگری آزمایش تجزیه ی خاک و برگ درخت بادام پس از احداث باغ و به صورت سالیانه، انجام سالیانه آزمایش توصیه می­شود چرا که با آبدهی به درخت بادام و رشد آن عناصر غذایی موجود کم شده و ممکن است ناگهان کمبود یک عنصر ایجاد اختلال در باردهی و رشد درختان بادام کند.

توجه داشته باشید که اگر منتظر ظهور علائم کمبود عناصر در برگ درختان باشید در زمان ظهور علائم درخت درصد بالایی از عملکرد خود را تا آن زمان از دست داده بدون اینکه شما متوجه شده باشید، بنابراین برای کود دهی به درختان نباید منتظر ظهور علائم باشید و باید حتما با انجام سالیانه ی تجزیه ی خاک و برگ عناصر غذایی را قبل از اینکه درخت دچار کمبود شود تامین کنید.

زمان مصرف کود و شیوه ی استفاده از آنها:

زمان و شیوه ی درست استفاده از کود تاثیر بسزایی در رشد و باردهی درختان بادام دارد، در ادامه زمان و شیوه ی مصرف برخی از مهم­ترین عناصر غذایی بادام را شرح خواهیم داد.

• نیتروژن:

پس از انجام آزمایش تجزیه ی خاک و برگ و تعیین میزان دقیق نیاز درختان شما به این عنصر، نیتروژن را می­توانید در قالب ترکیبات نیترات دار مانند نیترات پتاسیم و نیترات کلسیم در اوایل بهار و زمانی که دمای خاک پایین است استفاده کنید، با افزایش دمای خاک و افزایش فعالیت میکروبی خاک به جای ترکیبات نیترات دار می­توانید از ترکیبات آمونیوم دار مانند اوره و کود آمونیم استفاده کنید که توسط میکروب­های مفید خاک تجزیه شده و به نیترات قابل جذب تبدیل می­شود.

به طور معمول نینتروژن دهی به خاک درختان بادام در سه ماه بهمن، اسفند و اوایل فرودین مناسب­تر از فصول و ماه­های دیگر سال خواهد بود.

• پتاسیم:

پتاسیم مورد نیاز درختان بادام را می­توانید در قالب کود­های پتاس دار سه گانه N/P/K برای درختان بادام تامین کنید، این کودها در نسبت­های متفاوت در بازار در دسترس باغداران قرار دارند و شما با توجه به میزان نیاز درختان خود به هر جزء از این عناصرمی­توانید نسبت مناسب را تهیه کنید.

• فسفر

فسفر مورد نیاز درختان بادام را نیز می­توانید در قالب همان ترکیبات سه گانه به نسبت مناسب مطابق با نیاز درختان خود تامین کنید.

• گوگرد:

خوبی عنصر گوگرد در استفاده به عنوان کود قابلیت حل شدن آن در آب است که سبب می­شود شیوه­های مصرف گوناگونی را برای آن بتوان در نظر گرفت، اما استفاده از کود گوگرد مایع همراه با باکتری­های تجزیه ی کننده ی آن در خاک اثر بخشی بسیار بهتری در اصلاح اسیدیته ی خاک از خود نشان داده و می­تواند کمبود این عنصر در درخت را نیز تامین کند.

برای تامین کمبود گوگرد درختان بادام همچنین می­توانید این عنصر را به صورت محلول پاشی نیز مورد استفاده قرار دهید.

نکات بسیار مهم در رابطه با برنامه یکودی درختان بادام:

همانطور که دیدید داشتن برنامه ی کودی مناسب به انوازه ی نوع کود مناسب در باردهی و عملکرد درختان بادام موثر است، بنابراین در اجرای برنامه ی کود دهی باید دقت لازم را داشته باشید تا بتوانید بهترین نتیجه را دریافت کنید.

نکته ی اول:

با یک سال اجرای دقیق کود دهی نمی توانید انتظار داشته باشید که درختان بادام سال­ها عملکرد خوب داشته باشند و یا حتی درختانی که دچار افت عملکرد شده اند به یکباره بهبود در عملکرد را نشان دهند، بلکه در واقع جواب گرفتن از برنامه ی کودی به استمرار داشتن نیاز دارد، در واقع در صورتی که شما سال­ها برنامهی کودی منظم و اصولی را رعایت کنید از سال­ها باردهی حداکثری و مطلوب درختان بادام بهره ببرید.

توجه داشته باشید که داشتن برنامه ی کودی منظم نه تنها سبب افزایش هزینه نخواهد شد بلکه به مرور زمان سبب کاهش هزینه ی کود دهی نیز می­شود، داشتن برنامه ی کو دهی دقیق و منظم از مصرف کودهای غیر ضرور و به میزان غیر ضرور جلوگیری کرده و از این طریق به صرفه جویی در هزینه­ها کمک خواهد کرد.

برای داشتن برنامه ی کودی منظم بر طبق نتیجه ی آزمایش تجزیه ی خاک و برگ می­توانید از مشاوران زبده بهره ببرید که البته در برخی موارد هزینه بر خواهد بود اما خوشبختانه برخی از مراکز فروش نهال بادام در این زمینه به وسیله ی کارشناسان کار بلد مشاوره ی رایگان در اختیار باغداران قرار می­دهند که سبب صرفه جویی در هزینه­ها خواهد شد.

نکته ی دوم:

علاوه بر کودهای شیمیایی استفاده از کود­های آلی مانند کود دامی و اسید هیومیک علاوه بر بهبود در بافت خاک سبب افزایش جمعیت میکروبی در خاک شده و به عملکرد بهتر درختان بادام کمک می­کند، ذر نظر داشته باشید که کود دامی باید کاملا پوسیده باشد و درصد عناصر آن تعیین شده باشد تا بتوانید بر اساس برنامه ی نیاز درختان خود از کود دامی به میزان مناسب استفاده کنید.

استفاده از هیومیک اسید نیز برای باردهی بالای درختان بسیار مناسب است، هیومیک اسید بازدهی طولانی مدت نداشته و به صورت یک شوک می­تواند 30 تا 40 درصد افزایش عملکرد درختان بادام را در همان سال ایجاد کند، استفاده از این کود به ویژه در خاک­های شور و قلیا توصیه می­شود.

نکته ی سوم:

روش­های مختلف محلول پاشی، استفاده در آب آبیاری، چالکود و تزریق به تنه ی درخت در مورد کود­های مختلف قابل استفاده هستند اما باید دقت داشت که یکی از عوامل تاثیر گذار در انتخاب روش استفاده از کود شور بودن یا نبودن خاک است، در مناطقی که خاک شور و قلیا است استفاده از چالکود با توانایی تغییر موضعی در اسیدیته ی خاک نسبت به کود پاشی روی خاک تاثیر بسیار بیشتری خواهد داشت.

نکته ی چهارم:

در رابطه با روش صحیح چالکود درختان بادام دقت کنید که محل چالکود باید در کنار ریشه­های مویین باشد و ریشه­های موئین در حاشیه ی سایه انداز درختان بادام قرار دارند، تعداد 2 تا 4 چاله اطراف درخت و بسته به سن درخت به عمق نیم متری از سطح زمین حفر کرده و ترکیب کود دامی و کود شیمیایی را به چاله اضافه کنید، در صورتی که چاله بین دو درخت قرار گرفت برای هر دو درخت در آن محل یک چاله کافی است.

نکته ی پنجم:

توجه داشته باشید که در صورت کود دهی اصولی درختان بادام می­توانند به حداکثر عملکرد ژنتیکی خود نزدیک شوند و بیشتر از آن باردهی نخواهند داشت، همین امر سبب محبوبیت برخی ارقام بادام مانند نهال بادام آذر خوشه ای، نهال بادام تونو و نهال بادام فرانسیس شده است، در واقع شاید یکی از دلایل اختلاف قیمت نهال بادام در ارقام مختلف نیز همین اختلاف در زمینه ی ژنتیکی باردهی است.