نگهداری از باغ و باغچه اصول و قواعدی دارد که در صورت پیروی کردن از آن اصول و قواعد شما می توانید سالهای سال از زیبایی، سرسبزی و تولید میوه ی آن لذت ببرید و در غیر این صورت هر روز با یک مشکل دست به گریبان خواهید بود و ممکن است از داشتن باغ و یا باغچه خسته و دلزده شوید.
در این مقاله ما شما را با اصول نگهداری از باغ و باغچه به صورت مختصر و مفید آشنا خواهیم کرد پس با ما همراه باشید.
فرقی نمی کند شما صاحب یک باغچه ی صد متری باشید و یا صاحب یک باغ چند هکتاری به طور کلی نگهداری از باغ و باغچه از سه دسته اصل کلی پیروی می کند، اصول کاشت، اصول داشت و اصول برداشت که در ادامه این سه اصل را توضیح خواهیم داد.
زمانی که شما قصد احداث یک باغ برزگ و یا یک باغچه ی کوچک را داشته باشید باید از اصول کلی زیر پیروی کنید:
تفاوتی که احداث باغ و باغچه دارد این است که در احداث باغ شما تنها به دنبال یک رقم تجاری میوه هستید اما در احداث باغچه هدف از احداث بهره برداری اقتصادی نبوده و شما بیشتر به دنبال زیبایی، سرسبزی و در کنار آن تولید میوه آن هم با هدف تفنن و داشتن حال خوب هستید.
در مورد احداث باغ و باغچه و انتخاب نوع درخت و رقم مناسب باید شرایط زیر را در نظر داشته باشید و مناسبترین نوع و رقم درخت را انتخاب کنید.
در مورد انتخاب نوع و رقم مناسب درخت برای احداث باغچه همان اصول کلی انتخاب نوع و رقم درخت در باغ را باید در نظر بگیرید اما به شرایط کلی انتخاب ارقام تبصره های زیر را باید اضافه کنید:
گرده افشانی درختان میوه: در احداث باغچه باید در نظر بگیرید که ممکن است از یک درخت میوه تنها یک اصله یا دو اصله درخت را در باغچه خواهید داشت و جایی برای کاشت پایه ی گرده افشان ندارید،بنابراین باید ارقام و انواع درختان میوه ای را انتخاب کنید که خود گرده افشان باشند.
رسیدگی به درخت: در احداث باغچه هدف بیشتر زیبایی و تفنن است و کاشت درختانی که برداشت میوه و یا پیاده سازی دیگر اصول باغبانی روی درختان دشوار باشد مناسب باغچه نیست، به عنوان مثال کاشت درختانی که در زمان بلوغ بسیار مرتفع می شوند مانند برخی ارقام درختان گردو کار درست و منطقی نیست، در این مورد کاشت درختان پایه کوتاه و با حجم تاج محدود عقلانی تر و منطقی تر خواهد بود.
کاشت گیاهان همراه: صاحبان باغچه معمولا دوست دارند که در کنار یکی یا چند اصله درخت میوه از انواع مختلف گیاهان زراعی مانند انواع سبزی و صیفی را نیز در پای درختان بکارند، در این مورد باید این موضوع را در نظر داشته باشید که در صورت داشتن فضای کافی بهتر است این کار را در قسمتی جداگانه انجام دهید و کاشت گیاهان سبزی و صیفی نباید دقیقا زیر درختان میوه انجام شود.
در صورت داشتن فضای کافی قطعه ای کوچک را به صورت جداگانه به کاشت این گیاهان اختصاص دهید چرا که گیاهان سبزی و صیفی به آبیاری با دور کوتاهتر نیاز دارند و کوتاه کردن دور آبیاری در درختان میوه و حتی درختان سبز جنگلی که برای سرسبزی انتخاب می شوند اصلا مناسب نیست، کوتاه کردن دور آبیاری در درختان می تواند به افزایش شیوع بیماریهای طوقه و ریشه نظیر انواع پوسیدگی ها دامن بزند.
علاوه بر دور آبیاری باید اثر سینرژیستی کاشت گیاهان همراه را نیز در نظر بگیرید، به عنوان مثال در صورتی که درخت گردو را برای کاشت در باغچه انتخاب کرده باشید به دلیل تولید ماده ای به نام ژوگلون شما قادر به کاشت هر سبزی و صیفی زیر درخت گردو نبوده و این ماده اثر سینرژیستی روی رشد گیاهانی می گذارد که در کنار و یا زیر آن کاشته می شوند.
نکته ی دیگری که در کاشت گیاهان همراه و یا درختان همراه با هم در یک باغچه باید رعایت کرد در نظر گرفتن فاصله ی بین درختان با توجه به حجم تاج متفاوت است، در یک باغ تجاری تکلیف کاملا روشن است، شما یک نوع درخت میوه و یک رقم از آن درخت را انتخاب کرده اید و می دانید دقیقا چه فاصله ای را باید در نظر بگیرید اما در باغچه به دلیل اینکه انواع مختلف درختان میوه و یا زینتی کاشته می شود باید فاصله ای بین آنها در نظر گرفته شود که با توجه به حجم تاج مختلفی که دارند در دوران بلوغ بر هم سایه اندازی نداشته باشند.
فرقی نمی کند که در پی احداث یک باغ بزرگ هستید و یا یک باغچه ی کوچک در هر صورت شما باید قبل از کاشت درختان برای بهره وری بهتر از آنها خاک باغ و باغچه ی مورد نظر را قبل از کاشت اصلاح کنید، این اصلاح خاک تنها به معنای خاکورزی و اضافه کردن کود دامی نیست بلکه در باغداری نوین و علمی قبل از کاشت درخت از خاک محل مورد نظر نمونه خاک گرفته می شود.
نمونه خاک به آزمایشگاه ارسال می شود و تمام نیاز های اصلاحی مشخص می شود، به عنوان مثال در صورتی که بافت خاک سنگین باشد پیشنهاد می شود که در حین خاکورزی مقداری خاک با بافت سبک به خاک باغ و یا باغچه اضافه شود و در صورت کمبود عناصر غذایی مشخص می شود که چه نوع کودی و با چه درصدی باید به خاک اضافه شود.
بنابراین اصلاح بافت خاک باغ و باغچه باید با دید کاملا باز و دقیقا مطابق نیاز انجام شود.
همانطور که پیشتر نیز عنوان شد در احداث باغ تکلیف روشن بوده و شما یک رقم درخت انتخاب کرده اید و به خوبی می دانید که اندازه و فاصله ی چاله ها چقدر باید باشد و بنابراین دقیقا مطابق با نیاز خود حفر چاله را انجام می دهید، اما در مورد باغچه قضیه کمی متفاوت است، کاشت انواع درختان میوه و درختچه های زینتی در کنار هم کار را کمی دشوار تر می کند.
در مورد کاشت انواع درختان و درختچه ها شما باید از قبل تعیین کنید که دقیقا چه درختان و درختچه هایی را می خواهید بکارید و با یک حساب و کتاب دقیق و منظم فاصله ی آنها را به درستی از هم در نظر بگیرید، عمق چاله را نیز مطابق با نیاز هر نوع درخت و درختچه ای باید در نظر بگیرید، در این کار بهتر است از یک طراح فضای سبز کمک گرفته و زیباترین باغچه را با مناسبترین ارقامی که می توانید انتخاب کنید ایجاد کنید.
مهمترین مرحله در نگهداری از باغ و باغچه در واقع رعایت اصول داشت از درختان است، در این مورد نیز فرقی نمی کند که یک باغچه کوچک دارید و یا یک باغ چند هکتاری اصول مربوط به داشت درختان باید به درستی انجام شود، بسیاری از صاحبان منازل و باغچه ها صرف اینکه باغچه را هر روز می بینند فراموش می کنند که درختان به رسیدگی نیاز دارند و در واقع درختان در باغچه بیشتر مورد خسارت رها شدگی قرار می گیرند.
در باغچه ها معمولا صاحبان باغچه رسیدگی به درختان را تنها آبیاری می بینند و هرز چند گاهی هم یک کود دامی و یا شیمیایی به درختان می دهند که باردهی خوب داشته باشند اما رسیدگی به درختان تنها آبیاری و کود دهی گاه و بیگاه نیست، رسیدگی به درختان باید طبق اصول زیر باشد.
آبیاری درختان میوه و یا زینتی که در باغ و باغچه کاشته می شوند دقیقا باید متناسب با نیاز آنها صورت بگیرد، در باغ با داشتن یک نوع میوه و یک رقم درخت شما می توانید دقیقا برنامه ریزی کنید که در هر فصلی چه میزان آبیاری را مطابق با سن درختان انجام دهید اما در باغچه باز کار دشوار تر می شود، آبیاری درختان مختلف با نیاز آبی مختلف در یک فضای کوچک کمی دشوار است
اما به هر حال شما بهتر است دور ومیزان آبیاری را در باغچه طبق تحمل گیاها تنظیم کنید و بدانید که درختان می توانند کم آبی را تا حدی تحمل کنند اما آبیاری بیش از اندازه را که سبب خفگی ریشه و با توسعه ی بیماریهای طوقه و ریشه شود نمی توانند تحمل کرده و از بین می روند.
کود دهی به درختان میوه در باغ و یا درختان میوه و زینتی در باغچه باید مطابق با نیاز آنها صورت بگیرد، کود دهی بیش از اندازه وکمتر از نیاز هر دو می تواند خسارت آفرین باشد، در این مورد هم برای باغات بزرگ و هم برای باغچه های کوچک توصیه می شود با تکیه بر نتیجه آزمایش تجزیه ی خاک و برگ باغ و باغچه برنامه ی کودی منظم را تدوین کنید، این آزمایش در مورد باغ بهتر است هر ساله و در مورد باغچه بهتر است هر چند سال یک بار انجام شود.
در مورد کود دهی علاوه بر تعیین کودهای مورد نیاز باید برنامه زمان بندی دقیق برای استفاده از کود نیز در نظر گرفته شود، در صورتی که کود دهی در زمان درست انجام نشود ممکن است گیاهسوزی ویا ریش شکوفه ها را در پی داشته باشد.
در مورد باغ و باغچه هرس درختان از اهیمت ویژه ای برخوردار است، هرس در صورتی که به صورت اصولی انجام شود نه تنها باعث منظم تر شدن باغ و باغچه شده و زیبایی بیشتری به فضا می دهد بلکه با از بین رفتن شاخ و برگ های اضافه باعث تقویت درختان شده و علاوه بر آن سبب تهویه و نورگیری بهتر درختان می شود که این دو سبب افزایش رشد و باردهی درختان می شود.
علاوه بر اینها هرس می تواند به از بین بردن شاخه های بیمار و آفت زده کمک کند و در واقع گام مهمی را با هرس در کنترل آفات و بیماریها در باغ و باغچه بر می دارید، بنابراین در صورتی که می خواهید باغ و باغچه ای زیبا و بارده داشته باشید از اهمیت هرس اصولی غافل نشوید.
در موردهرس درخان در نظر داشته باشیدکه میزان نیاز درختان مختلف به هرس متفاوت است و برخی ارقام و انواع درختان میوه هستند که به هرس نیاز ندارند و در صورت هرس ممکن است عکس العمل منفی نشان دهند، بنابراین در زمان خرید نهال اطلاعات کافی در رابطه با میزان نیاز درختان به هرس را جویا شوید.
در نگهداری از باغ و باغچه از بین بردن علفهای هرز اهمیت بسیاری دارد، کنترل علفهای هرز می تواند در کنترل آفات و بیماریها در باغ یا باغچه موثر باشد و علاوه بر آن مواد غذایی موجود در خاک را صرف تغذیه ی علفهای هرز نخواهید کرد، در مورد باغچه ها شما می توانید با دست علفهای هرز را از زمین حذف کنید اما در باغات وسیع باید طبق اصول خود و یا در صورت نیاز با استفاده از سموم مناسب این کار را انجام دهید.
در مورد کنترل آفات و بیماریها در باغ و باغچه شاید به جرات بتوان گفت در صورتی که اصول باغداری را به خوبی رعایت کنید و درختان قوی داشته باشید هیچ آفت و یا بیماری به درختان شما حمله نمی کند، اما باغ و باغچه ای که به دلیل عدم رسیدگی کافی درختان ضعیفی داشته باشد مورد حمله ی انواع آفات و بیماریها قرار گرفته و هزینه ی سم پاشی و یا سایر اقدامات را بر روی دست صاحبان باغ و باغچه می گذارد، بنابراین با رعایت اصول باغبانی از ابتلا به آنها جلوگیری کنید تا نیازی به پیدا کردن راه درمان نداشته باشید.
در مورد برداشت میوه از درختان میوه در باغ و یا باغچه باید دقت داشته باشید که کمترین صدمه را به درختان بزنید، به عنوان مثال برخی افراد برای برداشت میوه از درختانی مانند گردو و یا بادام از ضربات چوب استفاده می کنند، این چوب را با ضربات محکم با شاخه های درختان می کوبند تا میوه ها بریزند، در این شرایط شاید شما به راحتی میوه برداشت کنید اما خسارتی را که با زخمی کردن شاخه ها می زنید در برخی موارد جبران ناپذیر خواهد بود.
کافی است پس از انجام برداشت با این شیوه بارندگی هم رخ بدهد و انواع بیماری نظیر شانکرها از طریق این زخمها وارد گیاه شود، در این صورت باردهی سالهای بعد را فدای این شیوه ی برداشت کرده اید
کلام آخر:
به طور کلی اصول نگهداری از باغ و باغچه شامل سه مرجله ی اساسی کاشت، داشت و برداشت است، این سه مرحله باید دقیقا طبق قوانین انجام شود تا باغ و باغچه ای شاداب و سالم داشته باشید و بتوانید از باردهی و زیبایی درختان نهایت استفاده را ببرید، نکته ی پایانی اینکه در زمان انتخاب نهال تنها به قیمت نهال توجه نکنید، نهال خریداری شده باید سالم و اصیل باشد تا بتواند نیاز شما را در باغ و یا باغچه ی شما تامین کند، بنابراین نهال میوه را از نهالستانی بخرید که بتواند نهالی سالم، مقاوم و اصیل به شما عرضه کند.
مقالات مرتبط
![نهالستان: خرید نهال با بهترین قیمت [فروش نهال 1402]](https://bartarnahal.ir/wp-content/uploads/2023/05/logo-3-copy.webp "نهالستان: خرید نهال با بهترین قیمت [فروش نهال 1402]"){kind=logo}
نظرات کاربران