یکی از معضلاتی که باغداران گردو معمولا با آن مواجه هستند خشکی شاخه های گردو است، این خشک شدگی ممکن است همراه با علائم زخم های عمیق روی شاخه ها باشد و یا زخم های سطحی و یا اینکه هیچ زخمی روی شاخه و تنه درخت نباشد اما برخی از شاخه ها خشک شده باشند، در این مقاله به بررسی عواملی که می تواند سبب خشک شدن شاخه های گردو چه با زخم عمیق و سطحی و چه بدون آنها شود می پردازیم.
دلیل ایجاد خشکی در شاخه های گردو که با نشانه ی زخم سطحی روی پوست به ویژه در شاخه های پیر شناخته می شود، شانکر باکتریایی با عامل Brenneria nigrifluence است که با نفوذ این باکتری گرم منفی به زخم روی شاخه ها و تنه ی درخت ایجاد می شود، در محل ورود، باکتری به سرعت رشد و تکثیر پیدا کرده و از محل زخم به مرور زمان شیرابه ای مشکی رنگ و مانند قیر یا نفت از درخت خارج می شود، دلیل نامگذاری این گونه به نام nigrifluence نیز همین شیرابه ی مشکی رنگ است.
باکتری در پوسته های درخت و شاخ و برگ آلوده ی ریخته روی زمین و یا زخم روی تنه ی درخت زمستانگذرانی کرده و با مساعد شدن شرایط آب و هوایی به فعالیت خود روی نهال گردو ادامه می دهد، ایجاد زخم در بافت آوند ابکش درختان سبب خشک شدن شاخه های بالا تر از محل زخم شده و علاوه بر آن سبب ریزش میوه ها و کاهش باردهی خواهد شد.
برای کنترل این بیماری اولین ومهمترین راهکار به قبل از احداث باغ بر می گردد، انتخاب ارقام مقاوم و نهال سالم اولین گام در پیشگیری از این بیماری است، اما در صورت مبتلا شدن درختان گردو به این بیماری توصیه می شود محل زخم را تراشیده و با سموم مناسب مانند اکسی کلرور مس روی زخم ضماد کنید، برگ و شاخه های آلوده ریخته کف زمین در پاییز را جمع آوری کرده و بسوزانید و در صورت بروز شدید آلودگی سمپاشی با اکسی کلرور مس یک بار در ابتدای بهار و قبل از تورم جوانه ها و پس از آن در ادمه ی فصل رویش بسته به شدت آلودگی دو یا چند مرتبه نیز در طول فصل با همین سم مناسب خواهد بود.
تقویت درختان با کودهای تقویت کننده مانند اسید هیومیک و عناصر افزایش دهنده ی ایمنی درختان مانند کودهای پتاس بالا نیز در بهبود علائم بیماری کمک می کند، در مورد کنترل این بیماری دقت داشته باشید باکتری رختان صدمه دیده و ضعیف را مورد حمله قرار می دهد، بنابراین انجام هرس در زمانی که باکتری فعال نیست مانند زمستان و همینطور تقویت درختان نقش مهمی برعهده دارند.
در نهایت چنانچه عملیات برداشت را با ماشین برداشت انجام می دهید دقت کنید به تنه ی درختان صدمه وارد نشود تا راه ورود باکتری باز نشود.
این عارضه که بیشتر در سرشاخه های جوان درختان گردو اتفاق می افتد نیز مانند سرخشکیدگی با زخمهای سطحی به وسیله ی یک باکتری با نام علمی Brenneria rubrifacience رخمی دهد، فرق این گونه با گونه ی قبلی این است که شاخه های پیر و یا قطور با سن بالا مورد حمله قرار نمی گیرد و در این نوع بیماری زخم های عمیق با ترشحات صورتی رنگ و یا قرمز رنگ تولید می کنند.
زمانی که این ترشحات روی شاخه خشک می شود ظاهری شبیه به خونریزی پیدا می کند و بنابراین به طور کاملا واضحی از عامل قبلی تفکیک می شود، این بیماری نیز خشکی سر شاخه های گردو را ایجاد می کند با این تفاوت که این نوع باکتری مانند باکتری عامل زخم سطحی در زخم باقی نمانده و در کل درخت سیستمیک خواهد شد.
سیستمیک شدن این بیماری باعث می شود کنترل آن سخت باشد چرا که با تراشیدن و ضدعفونی کردن زخم از بین نمی رود و باکتری در بافت آوندی رسوخ می کند.
روشهای کنترلی عمومی بیماری مانند هر بیماری باکتریایی دیگر به انتخاب ارقام مقاوم و سالم در زمان احداث باغ، تقویت درختان با آبیاری و کود دهی مناسب، ضدعفونی کردن زخمها و سوزاندن بقایای گیاهی پای درختان محدود شده و در صورت رعایت کردن این موراد یا درختان مبتلا نمی شوند و یا اگر مبتلا شوند پیشروی بیماری در درختان آنقدر کم خواهد بود که خسارت بالایی نخواهد زد.
پژمردگی آوندی قارچی با نام ورتیسیلیوم که به صورت سختینه در خاک به سر می برد یک بیماری خاکزاد بوده و از طریق خاک آلوده و از طریق سیستم ریشه ای خرید نهال گردو جذب سیستم آوندی و آوند آبکش درختان گردو می شود، جذب از طریق آوند آبکش و تکثیر قارچ درون آوند سبب ایجاد انسداد آوندی در درخت شده و همین امر موجب خشک شدن شاخه هایی می شود که دچار انسداد آوندی شده اند.
در این نوع خشک شدن شاخه های گردو هیچ گونه زخم روی شاخه های خشک شده مشاهده نمی شود اما زمانی که شاخه ی خشک شده را قطع کنید در مقطع عرضی چوب بریده شده حلقه ی سیاه بافت مرده را که مربوط به آوندهای مسدود است مشاهده خواهید کرد.
همانطور که گفته شد این یک بیماری خاکزاد بوده و از طریق نهال آلوده وارد باغ می شود و یا اینکه در خاک از قبل وجود داشته است، با توجه به جذب قارچ از طریق آوندها و سیستمیک شدن آن کنترل قارچ کار دشواری بوده و قارچ کش سیستمیکی هم که بتواند آن را به طور کامل از بین ببرد وجود ندارد بنابراین مهمترین راه کنترل این بیماری پیشگیری از بیمار شدن است.
خرید نهال سالم و آزمایش خاک باغ قبل از احداث باغ برای پیشگیری از بیماری بسیار واجب است، استفاده از سیستم آبیاری قطره ای و تقویت درختان بیمار رشد قارچ را بسیار محدود کرده و در نهایت قطع شاخه های آلوده سوزاندن آنها نیز به صورت محدود و غیر قابل ملاحظه موثر خواهد بود.
سوسک سرشاخه خوار رزاسه یکی از آفات درجه دو در باغات گردو است که در صورت حساس بودن و ضعیف بودن درختان تبدیل به یک آفت درجه یک در این درختان شده است، این آفت به ویژه در مناطقی که درختان گردو تحت تنش و استرس آبی، گرمای هوا در تابستان و تغذیه نشدن اصولی قرار دارند بسیار خسارت آفرین است و سبب خشکی شاخه های گردو می شود.
شاخه های گردو اگر در اثر خسارت این آفت خشک شده باشند هیچ نشانه ی خاص قابل ملاحظه ای روی شاخه قابل مشاهده نیست به جز سبز خشک شدن سر شاخه و یا در برخی مواقع اگر با دقت نگاه کنید در طول قسمت خشک شده سوراخهایی ایجاد شده که از طریق آن لارو آفت فضولات خود را به بیرون دالان لاروی می راند و چنانچه شاخه ی خشک شده را بشکنید دالان لاروی و در انتهای آن لارو زرد رنگ آفت که در حال تغذیه از کامبیوم مرکزی شاخه است را می بینید.
برای کنترل این آفت خرید نهال مقام و سالم و تقویت درختان به ویژه برنامه منظم آبیاری بسیار تاثیر گذار است، فراموش نکنید که این سوسک درختان ضعیف را برای تخم گذاری انتخاب می کند پس اگر درختان خود را به خوبی تقویت کنید این آفت قدرت حمله به درختان شما را نخواهد داشت.
کرم خراط نیز آفت دیگری است که سبب خشک شدن شاخه های درخت گردو می شود، این آفت که هر دو سال یک نسل خود را کامل می کند بیشتر طول زندگی خود را به صورت لارو درون شاخه های درختان میزبان از جمله گردو گذرانده و سبب خشک شدن شاخه های گردو می شود، این آفت نیز مانند سوسک شاخک بلند رزاسه از شاخه های جوان و همچنین شاخه های پیر تغذیه کرده و با قطع سیستم آوندی سبب خشک شدن شاخه های گردو می شود، تفاوت نشانه های این آفت و سوسک شاخک بلند رزاسه این است که این آفت به طور مرتب در طول دالان به عقب برگشته و فضولات خود را از سوراخ ورودی به خارج می راند و بنابراین در پای درخت و زیر شاخه های خشک شده تجمعی از فضولات لاروی و چوبهای خورده شده را خواهید دید.
این آفت مانند آفت شاخک بلند رزاسه یک سوسک نبوده و در حالت حشره ی کامل به صورت پروانه ظاهر می شود، پروانه ها در زمان ظهور تغذیه ای از درخت نداشته و پس از جفت گیری روی شاخه های درختان به ویژه درختان ضعیف، حساس و بیمار تخم گذاری می کنند و پس از چند روز از بین می روند، بنابراین یکی از راه های کنترلی این آفت استفاده از تله های فرمونی به منظورگیج کردن نرها و اختلال در جفت گیری است.
راه دیگر کنترل این آفت پیدا کردن دالان های لاروی و از بین بردن لارو درون دالان با استفاده از خمیر آغشته به سم است، که راه تنفس لارو را مسدود کرده و آن را مسموم می کند اما این روش در آلودگی محدود و در باغات کوچک قابل انجام است و در سطوح وسیعی کاری زمان بر و غیر دقیق است.
راه دیگر و مطمئن تر کنترل این آفت پیشگیری از خسارت آفت با خرید نهال سالم و مقاوم بوده و با کنترل آفات و بیماریها روی درخت گردو که سبب ضعف آن شده و همینطور تغذیه و آبیاری به میزان نیاز درختان می توان درختان را در مقابله با این آفت قدرت بخشید.
خشک شدن شاخه های درختان گردو می تواند در اثر عواملی اتفاق بیوفتد که ریشه و طوقه را مورد حمله قرار می دهند، یکی از این عوامل کرم سفید ریشه خوار است که به ویژه روی درختان گردوی حساس در مناطق سردسیر بسیار خسارت وارد می کند.
این آفت همراه با کود دامی نپوسیده، و یا نهال آلوده وارد باغ می شود، راه دیگر ابتلای درختان به این آفت این است که باغ گردو را در زمینی احداث کنید که پیش از این در آن گیاهان زراعی حساس مانند سیب زمینی کاشته می شده است، در این شرایط درختان گردو مورد حمله ی این آفت قرار گرفته و در شرایط مساعد این آفت می تواند خشکی شاخه های گردو را ایجاد کند.
آفت کرم سفید ریشه خوار سوسک های درشتی هستند و این آفت نیز مانند دیگر آفات درختان گردوی حساس، بیمار و ضعیف را شناسایی کرده و تخم خود را در کنار ریشه های سطحی درخت تا عمق بیست سانتی متری خاک قرار داده و خسارت جویده شدن ریشه های درخت گردو طی سه سال دوره ی تکامل لاروی این آفت می تواند منجر به خشک شدن درخت گردو شود.
خسارت این آفت به صورت زخم روی شاخه دیده نمی شود و علائمی که دیده می شود در ابتدا شبیه به علائم کمبود تغذیه ای و آبیاری بوده و به مرور در درختان ضعیف خشک شدن شاخه ها شروع شده و به کل درخت می رسد.
کنترل این آفت تنها با تقویت درختان به منظور تولید ریشه های جدید، جلوگیری از حمله ی آفت و همینطور کنترل حشرات کامل با استفاده از تله های نوری و فرمونی امکان پذیر خواهد بود، ضمن اینکه کنترل علفهای هرز و پرهیز از کاشت ارقام زراعی حساس زیر درختان گردو نیز تاثیر ویژه ای در کنترل این آفت خواهد داشت.
علاوه بر این موارد باید سعی کنید در زمان احداث باغ گردو زمین را از نظر وجود آفت بررسی کنید به ویژه اگر قبل از این گیاهان زراعی حساس در زمین می کاشتید و با خرید ارقام مقاوم و نهال سالم از ابتلا و خسارت این آفت جلوگیری کنید. که در قیمت نهال گردو تاثیر دارد.
کلام آخر:
با توجه به این مقاله دریافتید که عوامل بسیاری هستند که می تواند خشکی شاخه های گرو را ایجاد کند اما زمینه ساز همه ی این عوامل حساسیت درختان و ضعف درختان گردو در اثر تنش تغذیه ای و یا آبی بوده و از این رو انتخاب ارقام مقاوم و مدیریت صحیح باغ به ویژه در بحث آبیاری و کود دهی در کنترل آفات و بیماریهایی که موجب خشک شدن شاخه ی درختان گردو می شوند بسیار اهمیت خواهد داشت.
مقالات مرتبط
![نهالستان: خرید نهال با بهترین قیمت [فروش نهال 1402]](https://bartarnahal.ir/wp-content/uploads/2023/05/logo-3-copy.webp "نهالستان: خرید نهال با بهترین قیمت [فروش نهال 1402]"){kind=logo}
نظرات کاربران