کرم های طوقه و ریشه بادام + علائم و درمان

طوقه و ریشه در درختان میوه مانند درختان بادام محل تامین آب و عناصر غذایی به کل درختان هستند، در درختان میوه مانند بادام، زمانی که مورد حمله ی افات طوقه و ریشه قرار بگیرند خسارت زیادی را به واسطه ی عدم تامین آب و مواد غذایی متحمل می شوند، این خسارت در درجه ی اول به صورت ضعف و زردی، در درجه ی دوم ریزش برگ و میوه و در نهایت به صورت مرگ درختان خود را نشان خواهد داد.

کرم های طوقه و ریشه از دسته آفاتی هستند که به این نواحی از درختان بادام حمله کرده و به آن خسارت وارد می کنند، کرم های طوقه و ریشه بادام معمولا متعلق به دو نوع سوسک است که در این مقاله مشخصات زیست شناسی، مورفولوژی و همینطور نحوه ی کنترل آنها را شرح خواهیم داد.

کرم سفید ریشه خوار:

یکی از مهمترین آفات ریشه و طوقه ی نهال بادام به ویژه در مناطق سردسیر کرم سفید ریشه خوار است، این آفت به طور عمده به ریشه ی درختان بادام به ویژه سیستم ریشه ای در بیست سانتی متر ابتدایی خاک آسیب زده و با قطع و جویدن ریشه های بادام مانع از جذب صحیح آب و مواد غذایی می شود.

ریخت شناسی آفت کرم سفید ریشه:

حشرات کامل:

حشرات کامل کرم سفید ریشه سخت بالپوشانی درشت با طول بدن حدود 3 تا چهار سانتی متر است، این آفت با رنگ بدن و بالپوش عموما قهوه ای رنگ همراه با پولکهای سفید رنگ به صورت لکه ای روی بالپوشها و قسمت سینه شناخته می شود، طبق معمول سوسک ماده درشت تر از سوسک نر بوده و فرم شاخک در سوسک نر دارای 7 پره برای دریآفت فرمون حشره ی ماده و در جنس ماده دارای 5 پره و یا ورقه است.

پاهای جلویی در جنس ماده برای کندن خاک تکامل یآفته و در پاهای جلویی حشره ی ماده دو خار بزرگ قرار گرفته است اما در جنس نر این تیغه یا خار کوچکتر است چرا که حشره نر نیاز و تمایلی به رفتن زیر خاک ندارد.

تخم:

تخمها نسبتا درشت و سفید رنگ هستند اما به دلیل اینکه زیر خاک و در نزدیکی ریشه قرار داده می شود به راحتی قابل مشاهده نیستند، اما اگر بخواهید تخم را پیدا کنید قبل از تفریخ شدن خاک کنار ریشه را تا عمق ده سانتی متری کنار زده و به دنبال تخم هایی با اندازه ی حداکثر 4 میلیمتر باشید.

لارو:

لاروها در ابتدای خروج از تخم ریز هستند اما با شروع تغذیه از ریشه به تدریج درشت شده و در زمان نزدیک به شفیرگی به حدود هشت تا نه سانتی متر می رسند که در قیاس با لارو بسیاری از آفات بسیار درشت است، لاروها سفید و قطور اند وروی بدنخود هیچ گونه چین و چروک ندارند.

سیکل زندگی کرم سفید ریشه خوار بادام:

حشرات کامل این این آفت با توجه به شرایط دمایی مناطق مختلف در زمانهای متفاوتی خارج می شوند، اما به طور کلی این حشرات تقریبا در اواخر بهار تا اوایل تابستان به صورت تدریجی و تا یک ماه اتفاق می آفتد، بنابراین در ماه اول تابستان شاهد پرواز حشرات کامل این آفت خواهید بود، کسانی که در روستا ساکن هستند معمولا این آفت را در شب اطراف نور لامپ در حیاط منازل خود می بینند، پس از یک ماه که حشرات کامل به طور کامل خارج شدند به مرور خروج حشرات کامل متوقف شده و تعداد حشره ی کاملی که دیده می شود رو به کاهش می گذارد.

حشرات کامل ماده پس از جفت گیری به عمق ده سانتی متری خاک در کنار ریشه ی درختان بادام نفوذ کرده و تخم خود را در کنار ریشه قرار می دهند، دوره ی جنینی با توجه به دما و رطوبت خاک بین دو تا سه هفته طول می کشد و پس از این مدت لاروها خارج شده و به سرعت شروع به تغذیه از بافت ریشه می کنند.

طول دوره ی لاروی حدود سه سال طول می کشد در طول این سه سال لاروها برای گذراندن شرایط سخت زمستان تا عمق 50 تا 70 سانتی متری نفوذ کرده و در بهار مجددا بالا آمده و از ریشه هایی رویی تغذیه می کنند، و پس از تکمیل دوره ی سوم لاروی لاروها تشکیل شفیره می دهند، درواقع لارو این آفت دو زمستان را سپری کرده و پس از زمستان دوم در بهار سال بعد جلد اندازی کرده و لارو سن سوم تولید می شود، لازم به ذکر است عمده ی خسارت آفت به لارو سن دوم و سوم آفت بر می گردد، در سن سوم لاروها بسیار درشت و بسیار حریص در تغذیه هستند تا بتوانند به سرعت تشکیل شفیره بدهند.

پس از تشکیل شفیره یک ماه در حالت شفیرگی باقی مانده و پس از یک ماه حشرات کامل از شفیره خارج شده و از زیرخاک خارج می شوند، حشرات کامل شب پرواز بوده و در روزها استراحت می کنند، در شبها نرها به دنبال فرمون ماده رفته و جفت گیری انجام می دهند و در بسیاری موارد جذب نور لامپ می شوند.

علائم خسارت آفت کرم سفید ریشه:

با توجه به اینکه این آفت به ریشه خسارت می زند علائم خسارت در ابتدا به صورت کاهش رشد، باردهی، سپس زردی و ضعف درختان و ریزش برگ و میوه و در نهایت این آفت حتی ممکن است باعث خشک شدن درختان شود.

راه های ورود آفت به باغ:

این آفت به طور عمده از طریق کود دامی نپوسیده و خاک آلوده وارد باغ می شود، همچنین حشرات کامل نیز تا حدی قدرت پرواز دارند که ا یک باغ بتوانند به باغ کناری با فاصله ی نزدیک مهاجرت کنند، علاوه بر اینها ممکن است حشرت کامل همراه با ماشین آلات کشاورزی از یک باغ به باغ دیگر برده شوند.

ورود نهال با خاک آلوده نیز می تواند باعث ورود این آفت به باغ شود، در واقع نهالستانی که با رعایت اصول بهداشتی و علمی اقدام به تولید نهال نکرده باشد و گواهی تاییدیه سلامت برای نهال خود دریافت نکرده باشد ممکن است نهال آلوده به شما بفروشد.

کنترل آفت کرم سفید ریشه خوار بادام:

اولین راه کنترل این آفت کنترل ورود آفت به باغ است، در وحله ی اول با خرید نهال بادام سالم و گواهی شده و همینطور کود کاملا پوسیده ی دامی از ورود آفت به باغ جلوگیری کنید، همانطور که دانستید حشرات کامل ممکن است به باغ شما پرواز کنند بنابراین بهتر است در زمان اوج خروج حشرات کامل با قرار دادن تله های نوری حشرات وارد شده را شکار کرده و اجازه ی تخم ریزی را به آنها ندهید.

دومین راه مهم کنترل این آفت به کنترل خسارت آفت روی درختان بر می گردد، جالب است بدانید این آفت بیشتر روی درختانی که تحت تنش تغذیه ای و آبیاری قرار دارند و ضعیف هستند مستقر می شوند، بنابراین با مدیریت اصولی آبیاری و تغذیه جلوی خسارت زیاد این آفت را بگیرید.

خسارت این آفت در صورت کاشت گیاهان زراعی حساس در اطراف باغات بادام مانند سبیب زمینی به شدت افزایش پیدا می کند، بنابراین از کاشت گیاهانی مانند سیب زمینی و گوجه در کنار درختان بادام و همچنین از کاشت نهال بادام در زمینی که قبلا سیب زمینی کاشته می شده است پرهیز کنید.

گیاهان زراعی حساس می تواند به دلیل داشتن ریشه های ظریف تر در ابتدا مورد توجه حشرات کامل برای تخم ریزی قرار بگیرد و پس از بزرگتر شدن لاروها به درختان حمله کرده که در این صورت خسارت بیشتری وارد خواهند کرد.

سومین راه کنترل مبارزه ی مستقیم با لارو و حشره ی کامل این آفت است، بربای کنترل حشرات کامل پس از تعیین زمان پیک پرواز با قرار دادن تله های نوری اقدام به قرار دادن تله های فرمونی در سطح باغ کرده و حشرات کامل نر را شکار کنید، با شکار حشرات نر در تولید مثل و جفت گیری اختلال ایجاد کرده و جمعیت سال بعد به شدت پایین می آید.

کنترل لارو ها با زیر و رو کردن خاک کنار ریشه در فصل تابستان انجام می گیرد چرا که در این فصل لاروها در سطوح بالاتر سطح زمین قرار داشته و به راحتی نمایان می شوند، در این مرحله می توانید با استفاده از سم و یا در جمعیت پایین با استفاده از بیل کرمها را نابود کنید

سوسک کاپنودیس:

این آفت نیز یکی از مهمترین آفاتی است که لارو آن به قسمت طوقه درختان بادام حمله کرده و شدت خسارت آن در درختان ضعیف به حدی می تواند بالا باشد که یک درخت را به ناگهان خشک کرده و از بین ببرد. که در قیمت نهال بادام تاثیر زیادی دارد.

ریخت شناسی آفت سوسک کاپنودیس:

حشره ی کامل

این آفت از راسته ی سخت بالپوشان و یا سوسکها بوده و بنابراین حشره ی کامل سوسکهایی هستند که دارای سر کوچک، قفسه ی سینه ی پهن و بالهای پهنی که در انتها کشیده است، رنگ بدن در تمام قسمتها سیاه بوده و روی بالپوشها و قفسه ی سینه دارای پولکهای سفید به شکل خال هستند.

لارو:

لارو این آفت شکل تیپیک و مشخصی دارد به این صورت که لارو دارای بدن بند بند یا حلقه ای به رنگ زرد بوده و در قسمت سینه به طور کاملا واضح پهن شده است، سر بسیار کوچک و فرورفته در قسمت سینه است، سر به اندازه ای کوچک است که به وضوح دیده نمی شود و برخی با مشاهده ی لاو گمان می کنند قسمت پهن ابتدایی بدن لارو سر آن است، ولی در واقع این پهن شدگی سینه است که در حشره ی کامل نیز سینه پهن است.

سیکل زندگی سوسک کاپنودیس:

این آفت در طول سال دونسل تولید می کند و زمستان گذرانی آفت به وسیله ی حشرات کامل در مناطق معتدل و یا گرمسیری خواهد بود، در این مناطق آفت زمستان را در پناهگاه زمستانه سپری کرده و با گرم شدن هوا پس از جفت گیری مقداری تغذیه کرده و سپس تخم خود را روی خاک کنار طوقه درختان می ریزد، لاروها به سرعت پس از خروج از تخم خزیده و خود را به پوست ناحیه ی طوقه درختان بادام می رسانند، به زیر پوست نفوذ کرده و شروع به تغذیه می کنند، در این ناحیه با تغذیه از بافت زیر پوست سیتم غذا رسانی و آب رسانی را مختل کرده و باعث ضعف و یا حتی خشک شدن درختان می شوند.

علائم خسارت در آفت سوسک کاپنودیس:

خسارت این آفت در مراحل اولیه به صورت ضعف و زردی بوده اما به مرور شاهد فضولات لاروی و بافت جویده شده ای هستید که پای درخت می ریزد، در این شرایط اگر با بیل ضربه ی کوچکی به طوقه بزنید می بینید به راحتی پوست درخت جدا شده و مقدار زیادی بافت خورده شده و فضولات همراه با لاروهای با سینه ی پهن به زمین می ریزد.

این آفت در صورت کنترل نشدن می تواند سبب خشک شدن ناگهانی درختان ضعیف شوند و این نشانه آخری است که در باغ شاهد آن خواهید بود.

کنترل آفت سوسک کاپنودیس:

دقت داشته باشید که این آفت به طور معمول به درختان ضعیف حمله می کند، درختان مقاوم به لحاظ ژنتیکی که از برنامه ی کودی و آبیاری منظم و صحیح برخور دار باشد اصلا تحت تاثیر این آفت قرار نمی گیرد و بنابراین مهم ترین راه کنترل آفت در وحله ی اول کاشت ارقام مقاوم و در وحله ی دوم داشتن برنامه ی آبی و کودی منظم است، رها کردن باغ به حال خود و کنترل نکردن علفهای هرز و جمع آوری نکردن برگ و چوب ریخته پای درخت به آفت فرصت یافتن پناهگاه زمستانه می دهد و بنابراین با از بین بردن این پناهگاه ها به از بین رفتن آفت در زمستان کمک کنید.

علاوه بر این موارد باید درختان آلوده را به سرعت شناسایی کرده و لارو دور طوقه ی آنها را از بین ببرید و سم پاشی کنید، در زمستان با سم پاشی علیه حشرات کامل و در تابستان نیز با استفاده از سم در آب ابیاری و یا پوشاندن سم اطراف طوقه درختان آلوده لاروها را کنترل کنید.

کلام آخر:

در هر دومورد آفت دریافتید که این آفات فرصت طلب بوده و به درختان ضعیف حمله می کنند بنابراین با آبیاری و کود دهی به موقع درختان آنها را تقویت کرده و از درختان در برابر حمله ی آفات فرصت طلب محافظت کنید، کنترل ورود آفات با خریدن نهال سالم نیز تاثیر زیادی در کنترل آفت خواهد داشت.