در شرایط کمبود آب و کاهش فاحش منابع زیر زمینی آب برای بسیاری از باغداران مطرح میشود این است که آیا درخت بادام بدون آب و یا بدون نیاز به آبیاری کردن رشد میکند یا خیر؟ یا سوال دیگر این است که آیا بهره برداری از درختان بادام که به صورت دیم کاشته میشوند مطلوب است یا خیر؟ در این مقاله قصد داریم در رابطه با میزان نیاز درختان بادام به آب و نحوه ی تامین آن با شما صحبت کنیم پس با ما همراه باشید.
در رابطه با میزان نیاز درختان بادام باید توجه داشت نه تنها درختان بادام بلکه بیشتر درختان میوه به یک سیستم آبیاری عادت میکنند و خارج شدن از آن عادت ایجاد تنش آبی در آنها میکند، قطعا هیچ درخت میوهای نمیتواند بدون آب رشد کند اما برخی از انواع درختان میوه هستند که نیاز کمتری به آب داشته و یا نسبت به شرایط کم آبی مقاوم هستند و از این رو در مناطقی که بارش منظمی دارند میتوان بدون آبیاری و به صورت دیم آنها را کاشت.
در رابطه با عادت کردن درخت به یک سیستم آبیاری به یک مثال مراجعه میکنیم، به عنوان مثال نهال بادام آذر خوشه ای که به عنوان یکی از ارقام پربار و بسیار محبوب درخت بادام شناخته میشود هم به صورت دیم کاشته میشود و هم به صورت آبی، اما همین درختی که نسبت به کم آبی مقاومت داشته و به صورت دیم قابل کشت است را اگر به صورت آبی بکارید و دور آبیاری دو هفته را برای آن تعیین کنید اما بنا به دلایلی ناگهان دور آبیاری را در تابسان به 20 روز و یا بیشتر افزایش دهید قرار نیست از خود در برابر کم آبی مقاومت کرده و مورد تنش قرار میگیرد.
همین نهال بادام آذر خوشه ای در صورتی که به صورت مهندسی شده و طبق قاعده در منطقهی مناسب به صورت دیم کاشته شود نیازی به آبیاری دستی نخواهد داشت چرا که از ابتدای کشت به این سیستم تامین آب عادت کرده است و آبیاری دستی درختان تنها در صورتی که میزان بارندگی سالیانه از حدی کمتر شود ضروری است.
بنابراین دانستید که کاشت درخت بادام بدون آب تنها در مناطق خاص به صورت دیم امکان پذیر بوده و مسالهی با اهیمت در تامین نیاز آبی درختان بادام داشتن نظم در آبیاری است و نه میزان آب آبیاری چرا که همان درختی را که به صورت آبی میکارند به صورت دیم نیز می‌توانند بکارند چرا که درخت به این سیستم عادت میکند، در ادامهی مطلب شما را با نحوهی مدیریت آبیاری درختان بادام در شرایط بحران آبی کشور در کشت دیم و آبی آشنا خواهیم کرد.
در صورتیکه قصد کاشت درخت بادام به صورت آبی داشته باشید قبل از خرید نهال بادام باید اقدامات لازم برای تامین نیاز آبی درختان را انجام داده باشید، در این بخش به شما آموزش میدهیم که چگونه میتوانید منابع آبی محدود موجود را برای آبیاری درختان بادام در کشت آبی مدیریت کنید.
بافت خاک سبک به سرعت آب را از خود عبور میدهد، تبخیر سطحی در خاکهای با بافت سنگین و رسی زیاد است اما در مقابل دو نوع خاک سبک و سنگین خاک با بافت لومی و حاوی مواد آلی بالا وجود دارد که قابلیت نگهداری آب را در خود دارد، خاکی که به سرعت آب را از طریق تبخیر و یا از طریق زهکش شدید از دست بدهد قطعا گزینهی مناسبی برای مدیریت آبیاری درختان بادام به ویژه در مناطق با محدودیت منابع آبی نخواهد بود.
بنابراین قبل از اینکه اقدام به احداث باغ بادام به شیوه ی آبی کنید توصیه میشود با انجام آزمون خاک نوع بافت خاک را به درستی تعیین کرده و با استفاده از مشاوران و کارشناسان مراکز فروش نهال بادام و یا نهالستانی که برای خرید نهال به آنجا مراجعه کردهاید بافت خاک را به سمت لومی شدن سوق دهید تا کمترین میزان اتلاف آب را در طول سالهای باغداری خود داشت باشید.
لازم به ذکر است که استفاده از کودهای آلی و یا کود دامی پوسیده میتواند ظرفیت نگهداری آب در خاک را افزایش داده و به ویژه در طول تابستان نیازی به کوتاهتر کردن دور آبیاری و افزایش مصرف آب نخواهد بود.
استفاده از انواع سیستمهای آبیاری نوین شامل انواع سیستمهای آبیاری تحت فشار و یا بدون فشار که آب را درون شیلنگ جریان میدهند میتواند تا حد زیادی در میزان هدر رفت آب موثر باشد، استفاده از شیلنگهای دریچ دار و یا استفاده از تیپهای آبیاری تحت فشار به صورت زیر سطحی و یا نصب روی زمین میتوان سبب کاهش هدر رفت اب از طریق تبخیر در مسیر حرکت آب باشد، قطعا هدر رفت آب در مسیر آبیاری در سیستم آبیاری سطحی بسیار بالا است که این هدر رفت در آبیاری با شیلنگ و یا تیپهای آبیاری کاهش پیدا میکند.
از طرفی در سیستم آبیاری سطحی درصد بالایی از آب در مسیر حرکت جذب نقاطی میشود که ریشه درخت وجود نداشته و در واقع غیر هدف است و همین سبب رشد علف‌های هرز میشود اما در سیستم آبیاری قطره ای و یا دریچه دار آب تنها در جایی از شیلنگ خارج میشود که سایه انداز درختان بادام وجود داشته و مستقیما به ریشهی درختان میرسد.
لازم به ذکر است که در بین سیستمهای آبیاری تحت فشار استفاده از سیستمهای آبیاری زیر سطحی در مناطق گرم و خشک بسیار اثر بخش بوده و مانع از گرم شدن آب در مسیر عبور داخل شیلنگ و صدمه به ریشه درختان میشود، هزینهی تعمیر و نگهداری کمتری نیز دارد چرا که در معرض باد،حرکت انسان، جانوران و یا ماشین آلات کشاورزی و آسیب نور خورشید نیز قرار نمیگیرد، مشکلی که در این روش وجود دارد اینه که از یک سمت آب به ریشه‌ها میرسد و به مرور زمان ریشه‌ها به یک سمت متمایل میشود.
مالچ پاشی کمک بسیاری به کاهش تبخیر سطحی آب از روی زمین کرده و به مدیریت آب در باغات بادام کمک بسیاری میکند، مطالعات انجام شده در استفاده کردن و نکردن از مالچ برای جلوگیری از اتلاف و تبخیر سطحی آب نشانگر اختلاف معنی دار بین این دو تیمار بوده است، فارغ از اینکه مالچ پاشی از داغ شدن ریشهی درختان نیز جلوگیری میکند و در ایجاد نیاز آبی جلوگیری خواهد کرد.
به جز کود دامی پوسیده که میتواند سبب جذب آب بیشتر و نگهداری بیشتر آب در خاک شود موادی نیز به صورت صنعتی تولید میشوند و در فروشگاههای نهادههای کشاورزی به فروش میرسند که ترکیب آنها با خاک سبب افزایش جذب و نگهداری آب در خاک خواهد شد.
کشت دیم به معنای کاشت درخت بادام بدون آب نیست بلکه تنها به معنای کاشت درخت بادام بر پایه ی کافی بودن منابع آبی حاصل از بارندگی در منطقه است، پس بر این اساس باید فکر کاشت درخت بادام به صورت دیم در مناطق با متوسط بارندگی کم را از سر خود بیرون کنید.
در پاسخ به این پرسش که آیا راندمان تولید بادام درکاشت دیم میتواند به خوبی راندمان در کاشت آبی باشد باید گفت قطعا راندمان یکی نخواهد بود اما در صورتی که کاشت دیم به صورت مهندسی شده و بر طبق اصول و محاسبات دقیق صورت بگیرد قطعا راندمان خوبی قابل برداشت خواهد بود، در ادامه به بررسی فاکتورهای مهم در احداث باغ دیم بادام می‌پردازیم.
نیاز سنجی منطقه به لحاظ توانمند بودن یا نبودن منطقه برای کاشت دیم بادام باید صورت بگیرد، در این امر در نظر گرفتن میزان بارش سالیانه وکافی بودن آن برای کاشت ارقام مختلف بادام دیم مورد بررسی قرار گرفته و در صورت مساعد بودن شرایط بارندگی منطقه برای کاشت دیم بادام با توجه به میزان بارندگی نوع درخت بادام مناسب تعیین خواهد شد.
یکی از ارقام معروف و پر بار بادام که در کاشت دیم در منطقهی مناسب نیز عملکرد خوبی دارد نهال بادام آذر خوشهای است، نهال این بادام را میتوانید از نهالستانهای معتبر تهیه کنید اما باید بدانید که با توجه به کیفیت کار نهالستان و معتبر بودن یا نبودن آن قیمت نهال بادام آذر خوشهای در نهالستانهای مختلف متفاوت خواهد بود.
پس از انجام نیاز سنجی اولیه و انتخاب نوع نهال بادام برای کاشت دیم میتوانید مراحل احداث باغ بادام دیم را شروع کنید.
در نظر داشته باشید که کاشت دیم بر مبنای استفادهی حداکثری از منبع آب بارندگی و روان آب حاصل از بارندگی است، بنابراین تسطیح زمین باید با هدف جریان دادن آب پای درختان بادام انجام شود، در باغات دیم مهندسی شده کانال‌ها و مسیرهایی را برای جریان دادن روان آب از سطوح بالا به سمت سطوح پایینتر ایجاد کرده و در اطراف هر درخت و یا هر چند درخت پشتههایی را به صورت مربعی و یا دایرهای ایجاد میکنند تا آبی که در حال حرکت است جذب این پشتهها شود.
پشتهها را میتوانید با خاک دستی ایجاد کنید و یا از خاکی که از چاله کندن برای کاشت بادام خارج شده است استفاده کنید.
نهال بادام را باید به چالههایی که حفر کرده اید منتقل کنید اما به منظور جذب بیشتر رطوبت و افزایش ظرفیت خاک برای جذب آب بهتر است از مواد جاذب رطوبت که در بخش قبل در ارتباط با آن صحبت کردیم و یا دست کم از کود دامی پوسیده در لایهی آخر در هنگام پرکردن چاله استفاده کنید.
این مواد رطوبت ناشی از بارندگی را مدت زمان بیشتری در خود نگه داشته و سبب ایجاد مقاومت درختان به شرایط خشکی و کم آبی میشود.
برای جلوگیری از تبخیر و افزاش ماندگاری آب در خاک باغ دیم از مالچ روشن اطراف تنهی درخت و در سایه انداز درخت استفاده میشود، برخی از باغداران از پوشش پلاستیک شفاف نیز در روی خاک اطراف تنهی درختان بادام استفاده میکنند.
بنابراین با استفاده از روشهای ذکر شده میتوانید در میزان مصرف آب صرفه جویی کرده و منابع آبی در دسترس خود را به خوبی مدیریت کرده و بیشترین بهره برداری را از منابع آب موجود و در دسترس خود داشته باشید.
یکی از موضوعاتی که با جدیت به ویژه در سالهای اخیر دنبال میشود تاثیر استفاده از ارقام مقاوم در برابر کم آبی و یا خشکسالی است، قطعا استفاده از ارقام مقاوم به کم آبی تاثیر زیادی در بهره برداری بهینه از منابع آبی دارد به طوری که میتوان حتی دور آبیاری را در مورد ارقام مقاوم طولانیتر از درختان حساس در نظر گرفت بدون اینکه آسیبی به عملکرد باغ بادام وارد شود.
در رابطه با مدیریت آبیاری درختان بادام باید این نکته را در نظر داشت که تنظیم دقیق دور آبیاری مطابق با نیاز درختان بادام و شرایط آب و هوایی منطقه بسیار اهمیت دارد، دور آبیاری بادام در مناطق گرم و خشک قاعدتا با دور آبیاری درختان بادام در مناطق معتدلی که تابستانهای خنک دارند یکسان نیست اما مسالهای که در این مورد اهمیت بسیار زیادی دارد این است که تغییر ناگهانی دور آبیاری در هر منطقهای به شدت اشتباه است.
چنانچه در مدیریت آبیاری باغ بادام خود در سالهای اخیر دچار مشکل شده اید در نظر داشته باشید که نباید ناگهان چند روز به دور آبیاری اضافه کنید چرا که درختان دچار تنش و استرس شدید شده و زمینه در این باغ برای حملهی آفات و بیمایهای فرصت طلب و ایجاد خسارت بیشتر همراه میشود.
در صورتیکه برای مدیریت منابع آبی نیاز دارید دور آبیاری را افزایش دهید توصیه میشود هر دور یک روز به دور آبیاری اضافه کنید تا درخت بتواند خود را به آن وفق دهد.
یکی از کارهایی که این روزها مورد توجه باغداران قدیمی قرار گرفته است و با افزایش بحران آب نیز شدت گرفته است تغییر سیستم آبیاری از سطحی به قطرهای است.
در زمینهی تغییر سیستم آبیاری از سطحی به قطره ای نیز باید بدانید که بافت خاک و ژنتیک رقم درخت بادام در این امر تاثیر بسزایی دارند، چنانچه بافت خاک به گونهای بوده که ریشه نتوانسته باشد خیلی عمیق شود در تغییر سیستم آبیاری مشکل بزرگی پیش نمیآید و البته نوع رقم نیز در عمق گرفتن ریشه بی تاثیر نیست.
در نظر داشته باشید که تغییر سیستم آبیاری از سطحی به قطرهای برای مدیریت بهتر منابع آبی بسیار مفید است اما باید به صورت مهندسی شده و دقیق و زیر نظر مهندسین آبیاری صورت بگیرد، این مهندسین تمام شرایط موجود در باغ شما و همینطور شرایط آب و هوایی و اقلیم منطقه را در نظر گرفته و نحوهی انتقال سیستم از سطحی به قطرهای را به صورت گام به گام به گونهای که درختان کمترین آسیب را ببینند به شما شرح میدهند.
کلام آخر:
همانطور که در این نوشتار متوجه شدید کاشت درخت بادام بدون آب امکان پذیر نیست اما بدون آب آبیاری و با تکیه بر آب باران و به صورت دیم امکان پذیر است، تنها کافی است رقم مناسب را انتخاب کرده و پروسهی احداث باغ دیم را به صورت مهندسی شده و دقیق پیش ببرید که بتوانید عملکرد لازم از باغ خود را به دست آورید.
مقالات مرتبط
![نهالستان: خرید نهال با بهترین قیمت [فروش نهال 1402]](https://bartarnahal.ir/wp-content/uploads/2023/05/logo-3-copy.webp "نهالستان: خرید نهال با بهترین قیمت [فروش نهال 1402]"){kind=logo}
نظرات کاربران