حیات انسان‌ها به وجود گیاهان پیوند خورده است و حیات گیاهان به گرده افشانی وابسته است زیرا انسان‌ها بخش اعظمی از گونه‌های گیاهی را به عنوان غذا مصرف می‌کنند که این گونه‌های گیاهی برای تکثیر و ادامه حیات خود به گرده افشانی نیاز دارند زیرا انتقال دانه گرده گل نر به کلاله گل ماده با کمک عمل گرده افشانی صورت می‌گیرد بنابراین گرده افشانی یکی از مهمترین فرآیند‌های زیستی در اکوسیستم‌های طبیعی و کشاورزی است.
به غیر از اهمیتی که گرده افشانی برای انسان دارد، در تنوع زیستی جانوران نیز نقش دارد به این دلیل که بسیاری از جانوران از دانه گرده، بذور و میوه‌های گیاهان تغذیه می‌کنند و رژیم غذایی آنها وابسته به برخی از گونه‌های گیاهی است و اگر این گونه‌های گیاهی تکثیر پیدا نکنند و ازبین بروند این جانوران نیز از بین خواهند رفت و می‌توان گفت حشرات و جانوران همسو با گیاهان تکامل پیدا کرده‌اند.
درخت آلبالو یک گیاه گلدار نهان دانه است و برای تولید میوه و باروی به گرده افشانی نیاز دارد در این مقاله قصد داریم به اهمیت گرده افشانی در درختان آلبالو بپردازیم.
به پودر ریز تا درشتی که حاوی گامتوفیت باشد گرده می‌گویند که این گامتوفیت‌ها حاوی گامت نر (سلول‌های اسپرم) در گیاهان دانه دار هستند و به ذرات ریز با اشکال و ساختار متنوع واقع در پرچم یا اندام نر گیاهان دانه دار را دانه گرده می‌نامند که انتقال دانه گرده از پرچم گل نر به کلاله گل ماده از طروق مختلف ( حشرات، باد، آب و غیره) را گرده افشانی می‌گویند.
اگر کلاله و پرچم درون یک گل قرار گرفته باشند به اصطلاح به آن خود گرده افشان می‌گویند (self-pollination) و زمانی که این دو اندام در گلهای مختلف به خصوص روی گیاهان مجزا از یکدیگر قرار گرفته باشند به اصطلاح آن را دگر گرده افشان(cross-pollination) می‌نامند و دستاورد حاصل از عمل گرده افشانی را می‌توان افزایش احتمال تنوع ژنتیکی در فرزاندان دانست.
اگر در یک گونه گیاهی انتقال دانه گرده از یک گل به کلاله همان گل یا به سایر گلهای واقع در همان گیاه صورت گیرد گرده افشانی مستقیم می‌نامند که در این صورت در ایجاد گیاهان جدید (بذور) فقط یک والد یا یک گیاه نقش دارد به همین دلیل فرزاندان به والد خود شبیه‌تر هستند.
اما اگر انتقال دانه گرده به کلاله گل واقع در گیاه دیگری از همان گونه گیاهی صورت بگیرد گرده افشانی غیر مستقیم برشمرده می‌شود که در این حالت دو والد یا دو گیاه مجزا در ایجاد فرزاندان ( بذور) نقش داشته‌اند بنابراین تنوع ژنتیکی نسل جدید بیشتر خواهد بود و سازگاری بالاتری با عوامل محیطی خواهند داشت که در این نوع گرده افشانی دانه گرده به روش‌های مختلف منتقل می‌شود.
این نوع گرده افشانی در گیاهان رایج‌تر است و حشرات جذب شهد، رنگ و بوی گل‌ها می‌شوند و از ترشحات گیاهی یا شهد گل‌ها تغذیه می‌کنند و از طرفی اندازه بدن حشرات متناسب با ساختار و اندازه گل است و این حشرات به خوبی درون گل جا می‌گیرند که این امر سبب شده که حشرات با رفتن به درون گلهای مختلف، دانه‌های گرده چسبیده به بدن خود را به گلهای دیگر منتقل کنند.
بسیاری از گونه‌های گیاهی فاقد گلبرگ و شهد هستند بنابراین دیگر حشرات به سمت آنها جذب نمی‌شوند همچنین گلهای نر و گلهای ماده آنها بر روی دو گیاه مجزا از یکدیگر قرار گرفته است در نتیجه گرده‌های آنها در هوا معلق شده و به کمک باد پخش می‌شوند.
از ویژگی‌های دانه‌های گرده این گیاهان می‌توان به فراوانی، سبک و صاف بودن آنها اشاره کرد همچنین انشعابات پر مانند کلاله و خارج از اندام گل بودن آن سبب شده دانه‌های گرده‌ای که در هوا پخش هستند به راحتی در دام کلاله قرار بگیرند.
حال که با پدیده گرده افشانی و اهمیت آن مطلع شدید لازم است از نقش و نحوی انجام آن در درخت آلبالو آشنا گردید بنابراین در ابتدا نیازاست که با گلدهی و میوه این درخت آشنا شوید.
درخت آلبالو با نام علمی Prunus cerasus از تیره گلسرخیان و جز گیاهان گلدار نهان دانه است و در ابتدای بهار گلهای آن قبل از ظهور برگ‌ها نمایان می‌شوند این گلهای زیبا دوجنسی، کامل، دارای 5 گلبرگ به رنگ سفید، 5 کاسبرگ، یک مادگی دو برچه‌ای و 44-22 پرچم با دمگلی بلند است.
درخت جوان و یک ساله آلبالو ممکن است شروع به گلدهی کند اما گلدهی در سال سوم رایج‌تر است، زمان گلدهی این درخت بستگی به شرایط آب و هوایی منطقه دارد اما غالبا در ابتدای فروردین ماه و به مدت 2 تا 3 هفته شکوفه‌های درخت آلبالو ظاهر می‌شوند.
گلهای این درخت به صورت جانبی و بر روی شاخه‌های یک ساله، سیخک‌های 2 ساله و قدیمی‌تر تشکیل می‌شود که درصد بیشتری از این سیخک‌ها بارده بر روی شاخه‌های 2 تا 3 ساله واقع شده‌اند و معمولا این سیخک‌ها کمتر از 10 سال عمر می‌کنند.
انگیزش جوانه‌های گل در درخت آلبالو در طی تابستان صورت می‌گیرد و هوای گل در این فصل در انگیزش گل‌ها اختلال ایجاد می‌کند و سبب به وجود آمدن میوه‌های دو قلو در سال بعدی می‌شود.
از طرفی درخت آلبالو نیاز سرمایی بالایی در حدود 600 تا 1600 ساعت در دمای 7- درجه سانتی گراد دارد در صورتی که این نیاز برطرف نشود منجر به گلدهی نامنظم، عدم همزمانی در گلدهی با دیگر ارقام و ریزش جوانه‌های گل می‌شود که این امر میزان میوه‌های تشکیل شده را کاهش می‌دهد.
زمانی که 75 درصد از گلهای درخت آلبالو باز شدند زمان گلدهی به اتمام می‌رسد و دوره پذیرش دانه گرده توسط کلاله کمتر از 4 روز است که معمولا مشکل خاصی (به غیر از برخی ارقام) در گرده افشانی این درخت گزارش نشده است.
گلهای آن خود باروند و این درخت را می‌توان به تنهایی در حیاط خانه یا باغ کاشت اما اگر بخواهید باغات تجاری آلبالو را احداث کنید به منظور تلقیح بهتر گل‌ها و افزایش محصول به وجود کندو زنبور عسل در زمان گرده افشانی نیاز دارید.
برخی از ارقام آلبالو با اینکه خود ناسازگار و کمی خود ناسازگار هستند اما چنین به نظر می‌آید که خود سازگار هستند و نیازی به ارقام گرده افشان ندارد اما پیشنهاد می‌شود برای تولید میوه بهتر از ارقام گرده زا استفاده گردد، گاهی این خود ناسازگاری از نوع گامتوفیتی است بنابراین میوه‌های تشکیل شده دارای جنین یا رویان ناقص هستند که بعد از مدتی ریزش می‌کنند بنابراین استفاده از ارقام گرده زا سازگار و کندو گذاری بسیار مهم است.
لازم به ذکر است گرده درخت آلبالو، گلهای درخت گیلاس را نیز بارور می‌کنند که عمل گرده افشانی توسط حشرات گرده افشان انجام می‌گیرد و معمولا برای این منظور درون باغات آلبالو و گیلاس کندو گذاری می‌کنند.
همان طور که گفته شد درخت آلبالو خود بارور هستند اما برخی از ارقام آن مانند رقم آلبالو پیش رس، فرانسوی و گوشواره‌ای برای باروری بهتر به رقم گرده زا نیاز دارند که می‌توان از دیگر ارقام آلبالو مانند رقم آلبالو مجاری، آلبالو تلخ و درخت گیلاس به عنوان رقم گرده زا استفاده کرد و در زمان کاشت نهال آلبالو نسبت 10 اصله نهال آلبالو به 1 اصله نهال گرده زا محاسبه می‌شود.
درخت آلبالو درختی خود بارور است اما همانطور که گفته شد برخی از ارقام آن نیاز به رقم گرده زا دارند و با توجه به اهمیتی که گرده افشانی در کیفیت و کمیت میوه‌های درخت آلبالو دارد بنابراین در هنگام انتخاب نهال آلبالو باید از کارشناسان فروش نهال در نهالستان‌های معتبر در این زمینه اطلاعات کسب کرد و در صورت نیاز اقدام به خرید نهال گرده زا کرد.
در زمان خرید نهال البالو صرفا براساس قیمت نهال آلبالو تصمیم به خریدداری نهال نکنید و با توجه به تمام ویژگی‌های مطلوب نهال آلبالو از جمله نوع گرده افشانی آن بهترین نهال آلبالو را انتخاب کنید.
مقالات مرتبط
نظرات کاربران
![نهالستان: خرید نهال با بهترین قیمت [فروش نهال 1402]](https://bartarnahal.ir/wp-content/uploads/2023/05/logo-3-copy.webp "نهالستان: خرید نهال با بهترین قیمت [فروش نهال 1402]"){kind=logo}
کاش میشد لطف کرده، دز خصوص گیلاس و اینکه چرا علارغم فراوانی گل، محصول زیادی تولید نمی‌کند، البته به همین راحتی و آسانی که تاکنون در موارد بعضی از گیاهان توضیح داده‌اید، که برای امثال بنده نیز کاربردی باشد، که سواد زیادی نداریم، متشکر،
سلام وقت بخیر
با توجه به تجربیاتی که در این ضمینه داریم اکثرا به خاطر این که رقم گرده افشان ندارند گلهای خود را نگه نداشته و باردهیش کم می‌شود، ابتدا باید برای هر ۱۰ عدد گیلاس یه رقم گرده افشان مانند گیلاس زرد یا آلبالو مجاری کاش کنید، و همچنین نسبت به تقویت خاک خود اقدام کنید، بهترین راه برای تقویت خاک اینه که آزمایش خاک بدین و براساس کمبود خاکتون نسبت به تقویت خاک اقدام کنید، در صورت انجام ندادن آزمایش خاک با کودهای ارگانیک و کودهای کامل خاکتون رو تقویت کنید، در مورد تقویت خاک گیلاس مقالات مربوطه را مطالعه کنید
همچنین آبیاریتون رو به‌صورت اصولی انجام دهید و در زمان شکوفه دادن حداالمکان آبیاری نکنید