سوسک شاخک بلند،‌جانوری به دنبال گردو ✔️ برتر نهال

سوسک شاخک بلند،‌جانوری به دنبال گردو

شاید شما هم با علائم سبز خشکیدگی شاخههای گردو به ویژه سر شاخهها مواجه شده باشید، سبز خشکیدگی شاخهها یکی از بدترین اتفاقاتی است که میتواند برای درختان گردو بیافتد، در این مقاله سعی داریم شما را با آفتی که سبب ایجاد این مشکل در باغات گردو میشود بیشتر آشنا کرده و راهای مقابله با آن را به شما بیاموزیم.

سوسک شاخک بلند رزاسه:

نام این آفت نشان دهنده‌ی اطلاعات اولیه در باره ی آفت است، این آفت حشره ای راسته ی سخت بالپوشان و سوسکها است که دارای شاخکهای بلند بوده و بر روی درختان خانواده ی رزاسه یا گلسرخیان ایجاد خسارت میکند، این آفت به ویژه در درختان میوه هسته دار و دانه دار در مناطق سردسیری بیشتر خسارت وارد میکند.

نکتهی مهم در رابطه با این آفت این است که به دلیل مخفی بودن مرحله ی خسارت زای آفت درون شاخههای میزبان سم پاشی موثر نبوده و باید با شناخت دقیق سیکل زندگی آفت، شناخت مرحله ی حساس و استفاده از روش مدیریت تلفیقی سعی در کاهش میزان خسارت آفت داشت.

ریخت شناسی سوسک شاخک بلند رزاسه

تخم:

این آفت تخمهایی به شکل ته سنجاق را روی درخت میچسباند که دارای رنگ سفید مایل به زرد است، اندازهی تخمها ریز وحدود 2 میلیمتر است اما با استفاده از یک لوپ یا ذره بین به راحتی دیده میشوند.

لارو:

لاروهای این افت پا ندارند، رنگبدن لاروها زرد روشن بوده و دارای حلقه روی بدن هستند، اندازه ی بدن این لاروها از سن اول از حدود دو میلیمتر شروع شده و در پایان سن چهارم لاروی به حدود 3 سانتی متر میرسد.

شفیره:

شفیره در ابتدای زمان تشکیل حدود 3 سانتیمتر طول دارد، در مراحل ابتدایی تشکیل شفیره، زرد رنگ بوده و به مرور زمان تیره و کاملا سفت میشود، قبل از تشکیل شفیره لارو وارد مرحله ی پیش شفیره میشود یعنی بدون حرکت شده و این مرحله حدود یک هفته زمان میبرد تا به شفیره تبدیل شود.

حشره ی کامل:

حشره ی کامل سوسکی با بدن کشیده با طول 3 و نیم سانتیمتر بوده و دارای رنگ بدن قهوه ای تیره تا سیاه است، مهمترین مشخصه ی این سوسکها شاخکهای آنهاست، این سوسکها شاخکهای بلندی دارند که از انتهای بدن آنها نیز عبور میکند.

سیکل زندگی سوسک شاخک بلند رزاسه:

این آفت زمستان را به صورت لارو سنین آخر داخل شاخه آلوده سپری کرده و با توجه به نداشتن دیاپوز اجباری به محض گرم شدن هوا شروع به تغذیه و تکمیل دوره ی لاروی می‌کند، چنانچه در اواخر زمستان هوا گرم شود پس از گذشت دوره ی پیش شفیرگی در انتهای دالان لاروی مرحله ی تبدیل به شفیره آغاز شده و شفیره تشکیل میشود.

این آفت معمولا کل فروردین ماه را به صورت لارو سپری میکند، با گرم شدن هوا در اوایل اردیبهشت وارد مرحله ی پیش شفیرگی شده و پس از گذشت یک هفته تا ده روز وارد مرحله ی شفیرگی میشود، با توجه به شرایط آب و هوایی و دمایی مناطق مختلف که در شروع زمان شفیرگی موثر است ظهور حشرات کامل معمولا در اواخر خردادماه اتفاق می افتد.

حشرات کامل معمولا طی دوره ی یک ماهه به طور کامل خارج شده و پس از خروج به سرعت جفت گیری و تخم گذاری میکنند، در نظر داشته باشید که تخم گذاری معمولا در زاویه ی جوانه ی انتهایی شاخههای یک ساله و به صورت انفرادی گذاشته میشود و از آنجایی که هر ماده تا 50 تخم میگذارد میتوان محاسبه کرد که هر حشره ی ماده میتواند به تنهایی تا 50 شاخه را آلوده کند، بنابراین در جمعیت بالای حشره ی کامل میتوانید تصور کنید که چه فاجعه ای در انتظار باغ شماست.

علائم تشخیص ابتلا به این آفت:

اولین نشانه ی حضور این آفت در باغ نشانه ای است که روی سرشاخههای آلوده ایجاد میکند، سرشاخههایی که مورد حمله قرار گرفته باشند در مراحل اولیه ممکن است کمی رنگ پریده شوند اما در بیشتر موارد ناگهان متوجه خشک شدن قسمتی از سرشاخه ی خرید نهال گردو میشوید که بدون زرد شدن و یا تغییر رنگ دادن اتفاق میافتد، این علامت ممکن است با کرم خراط اشتباه گرفته شود.
لارو سرشاخه خوار رزاسه برای خروج فضولات خود در سنین بالا و در شاخههای قطور روی بدنه ی شاخه سوراخ ایجاد کرده و فضولات را از طریق سوراخ به بیرون می ریزد اما در خسارت کرم خراط لاروها فضولات را از همان سوراخ ورودی لارو به شکل گلوله بیرون انداخته که تجمع این گلولهها پای درختان کاملا مشهود است.
صمغ خارج شده از سوراخ ورودی توسط لارو سرشاخه خوار رزاسه به شکل فنری و یا فیتیله ای است اما در مورد کرم خراط صمغ خارج شده شکل خاص ویژه ای ندارد.
در خسارت آفت سارتا که علائم سرخشکیدگی مانند سوسک شاخک بلند رزاسه ایجاد میکند، ترک خوردگی پوست مشاهده میشود در صورتی که آلودگی به سوسک شاخک بلند رزاسه ایجاد ترک در پوست تنه درخت نمیکند.

مناطق انتشار و میزبانان آفت سوسک شاخک بلند رزاسه:

شناسایی مناطق انتشار و همینطور شناخت تنوع میزبانی یک آفت میتواند به ما در تنظیم برنامه ی صحیح مدیریتی به ویژه مدیریت تلفیقی آفت موثر باشد.

سوسک شاخک بلند رزاسه تا قبل از سال 70 شمسی در ایران قرنطینه بود اما به دلیل رعایت نکردن اصول درست قرنطینه این آفت وارد ایران شد و در سال 70 از استانهای آذربایجان شرقی و آذربایجان غربی، استان تهران، استانهای فلات مرکزی مانند اصفهان و استانهای غربی مانند کرمانشاه، سنندج، کهکیلویه و بویر احمد و لرستان گزارش شد.

این آفت در کشورهایی مانند سوریه و افغانستان نیز گزارش شده است که میتواند راه ورود آفت به کشور ما باشند، سوسک شاخک بلند رزاسه به بیشتر اعضای خانواده گلسرخیان مانند هلو، زرد آلو، بادام، سیب، گلابی، به، گیلاس و همینطور درختانی مانند گرو، الزالک، گل محمدی، سنجد، نارون، بید و چنار نیز حمله میکنند.

توجه داشته باشید که حساس بودن هر کدام از این میزبانها در یک منطقه میتوانند سبب افزایش جمعیت آفت به صورت تصاعدی شده و در نهایت آفت روی درخت میزبان مقاوم نیز میتواند خسارت اقتصادی وارد کند.

عوامل شدت دهنده ی خسارت آفت:

تنها عاملی که میتواند خسارت این آفت را در منطقه شدت دهد حساس بودن و ضعیف بودن درختان میزبان است، این آفت به طور هوشمندانه ای پرواز کرده و درختان میزبان حساس و ضعیف را شناسایی میکند و روی آنها تخم گذاری میکند.

ضعیف بودن درختان تنها در صورت کود ندادن ایجاد نمیشود بلکه در صورتیکه درختان تحت تنش و استرس آبی قرار گرفته باشند و یا آفت و یا بیماری کنترل نشده ای در آنها باشد سبب ایجاد ضعف در درختان میشود و زمینه را برای افزایش خسارت این آفت محیا میکند، در مناطق مختلف ایران مشاهده شده است که مناطقی که تحت تنش خشکسالی و به طبع آن نامنظمی در دور آبیاری قرار دارند بیشتر در خطر حمله و طغیان آفت رزاسه قرار داشته اند.

کنترل آفت سوسک شاخک بلند رزاسه:

در مورد کنترل این آفت رجوع به شیوههای کنترل تلفیقی بسیار موثر تر خواهد بودف صرف سم پاشی در زمان ظهور حشرات بالغ نمیتواند موثر باشد چرا که این حشرات قدرت پرواز خوبی داشته و کمتر تحت تاثیر افت کش قرار میگیرند.

کنترل تلفیقی به چه معنا است؟ کنترل تلفیقی به معنای به کار بردن راههای کنترل زراعی و شیمیایی به طور همزمان و در واقع تلفیق کردن این روشها با یکدیگر است،در مورد کنترل آفت سوسک شاخک بلند رزاسه باید روشهای کنترل زراعی و شیمیایی را به خوبی شناخته و آنها را با هم تلفیق کنیم.

روشهای پیشگیرانه از ورود و استقرار آفت روی قیمت نهال گردو:

اولین و موثر ترین شیوه در کنترل این آفت و اولین مرحله در کنترل تلفیقی آفت جلوگیری از استقرار آفت است، به منظور جلوگیری از ورود آفت به ویژه در مناطقی که این افت شیوع دارد و نهالستان نیز در این منطقه است باید ضمن خرید نهال از نهالستان معتبر و مجوز دار نهال با کیفیت، قوی و سالم خریداری شود.

نشانه ی سالم بودن نهال به هیچ وجه ظاهری نبوده و نهالستان باید گواهی سلامت نهال را به شما ارائه کند، ضمن اینکه نهال سلم خریداری میکنید باید نهال مقاوم خریداری کنید، نهال مقاوم بافت پوست قویتری داشته و لارو به راحتی به آن وارد نمیشود که بتواند مستقر شود از طرفی به طور ذاتی فشار آوندی بالاتری داشته و لارو در صورت نفوذ نمیتواند تغذیه کند و از بین میرود.

راه دیگر برای جلوگیری از استقرار آفت داشتن برنامه ی منظم کودی و آبی است، درختان رها شده و درختانی که دارای برنامه ی منظم آبیاری نیستند بیشتر در خطر حمله قرار دارند، بنابراین برای جلوگیری از استقرار آفت نظم در آبیاری وکود دهی را فراموش نکنید.

راه دیگر برای جلوگیری از استقرار آفت کاشت گیاهان تله است، گیاخان تله آفت را برای تخمگذاری به خود جلب میکنند و پس از اتمام مرحله ی تخمگذاری شما میتوانید گیاهان تله را برداشت کرده و بسوزانید، این روش یکی از بهترین و موثر ترین روشها برای کنترل استقرار آفت است، گیاهان تله مانند هویج، پیاز و ازمک که به راحتی کاشته و برداشت میشوند برای این امر بسیار مناسب هستند.

سعی کنید باغ را در زمینهای شنی احداث نکنید، بستر شنی به سرعت رطوبت خود را از دست داده و درست در زمان تخم گذاری آفت درختان در این زمینها تنش آبی بیشتری خواهند داشت.

تقویت درختان با کودهای مناسب نیز باعث جلوگیری از استقرار موفق لارو و در نهایت استقرار آفت در باغ میشود، توجه داشته باشید که استفاده ی بیش از اندازه ی برخی عناصر میتواند سبب سست شدن بافت پوست و نتیجه ی عکس باشد، بنابراین برای دریافت اطلاعات دقیق در رابطه با نوع کود مورد نظر باید به نتیجه ی آزمایش خاک و برگ تکیه کنید.

به طور کلی کودهایی نظیر کودهای پتاسه، کودهای حاوی سیلیس و هیومیک اسیدها سبب افزایش تقویت نهال گردو و افزایش مقاومت در برابر حمله ی آفت میشوند، استفاده از کودهای کم مصرف به صورت محلول پاشی نیز برای افزایش مقاومت درختان به میزان سه در هزار هر دو هفته یکبار و به تعداد سه بار در یک فصل رویشی بهتر است مورد استفاده قرار گیرد.

یکی دیگر از روشهای طبیعی که به منظور جلوگیری از استقرار آفت میشود روغن پاشی درختان با استفاده از روغن دانه چریش است، روغن پاشی باید قبل از ظهور حشرات کامل و تخم ریزی آنه انجام شود، در این صورت زمانیکه حشرات کامل از شفیره خارج شدند و خواستند روی درختان تخم بگذارند اصلا به درختان روغن پاشبی شده نزدیک نمیشوند.

کنترل زراعی و شیمیایی آفت:

هرس درختان: هرس سرشاخههای آلوده مهمترین اقدام زراعی است که برای کنترل این آفت انجام میشود، همانطور که دانستید این سرشاخهها که با علائم سبز خشکیدگی مشخص میشوند حاوی لارو آفت بوده و در سال بعد حشره کامل از این شاخهها خارج میشوند، بنابراین شاخه های سبز خشک را تا کمی پایینتر از قسمت خشک هرس کرده و حتما بسوزانید.
حمایت از جمعیت دشمنان طبیعی مانند زنبورهای پارازیتوئید تنها با مصرف به اندازه ی سموم انجام میشود، چه در مورد این آفت و چه در مورد آفت دیگر تعادل در سم پاشی را رعایت کنید تا کنترل طبیعی دچار اختلال نشود.
کنترل شیمیایی: همانطور که با مطالعه ی چرخه ی زنگی آفت متوجه شدید این آفت دارای مرحله ی خسارتزای پنهان در شاخه است، بنابراین سم پاشی علیه این آفت توصیه نمیشود.
شکار حشرات کامل: این روش نیز در برخی مناطق که جمعیت پایین آفت وجود دارد با استفاده از تلههای مختلف انجام میشود اما کارایی صد در صددی نداشته و باید حتما از روشهای زراعی به صورت تلفیقی استفاده کرد.

کلام آخر:

این آفت در شرایط محیطی مساعد و در برخورد با درختان ضعیف و تحت تنش بسیار خسارتزا است، در درجه ی اول از تنش خشکی درختان گردو و ضعف غذایی آنها جلوگیری کنید و در درجه دوم از روشهای زراعی بسیار کارآمد مانند روغن پاشی، هرس سرشاخههای سبز خشک شده و کاشت گیاهان تله به صورت تلفیقی در طول یک فصل زراعی استفاده کنید.

در صورت توجه به این نکات زراعی ساده این آفت به عنوان یک آفت درجه دو در باغ فعال بوده ولی خسارت اقتصادی نمی زند اما در صورت توجه نکردن به این نکات ساده خسارت بسیار زیادی را باید تحمل کنید.

در ضمن قبل از احداث باغ گردو نسبت به خرید نهال مقاوم و سالم و گواهی دار نهایت دقت را به خرج داده و سعی کنید نهال را از مراکز و نهالستانهای معتبر و مجوز دار تهیه بفرمایید.