همه ی ما استان کرمان را به عنوان اولین قطب تولید پسته در ایران می‌شناسیم، چه فاکتورهایی کرمان را تبدیل به قطب پسته در ایران کرد؟ پاسخ به این سوال می‌تواند چراغ روشنایی بخش مسیر باغدارانی شود که در استانهای دیگر اقدام به احداث باغ پسته کرده اند، جالب است بدانید با توجه به کاهش بارندگیها قطب پسته ی ایران در حال تغییر بوده و این استان به مرور در حال کاهش تولید محصول است، بنابراین این فرصت در اختیار استانهای دیگر قرار می‌گیرد که بتوانند در صورت مساعد بودن شرایط شهر خود را به قطب تولید پسته در ایران و حتی خاور میانه تبدیل کنند، با ما همراه باشید تا به شما مسیر تبدیل شدن شهرتان به قطب پسته را نشان دهیم.
اگر بدانید استان کرمان چه ویژگیهایی داشته که توانسته در زمینه ی تولید پسته موفق عمل کند می‌توانید تشخیص دهید که آیا شهر شما نیز برای تبدیل شدن به قطب پسته مناسب است یا خیر؟ در ادامه به بررسی این ویژگیها خواهیم پرداخت:
استان کرمان در فلات مرکزی ایران قرار دارد که بیشترین سطح آن را مناطق کویری با آب و هوای گرم در تابستان و سرد در زمستان تشکیل می‌دهد اما سرمای هوا در زمستان به ندرت به زیر صفر می‌رسد، در واقع سرمای هوا در زمستان در این استان بین صفر تا ده درجه بوده و در این دما بدون اینکه درختان پسته آسیب ببینند می‌توانند زمستان را سپری کنند، گرمای هوا ممکن است در بسیاری از مناطق به بیشتر از 40 درجه در اوج تابستان برسد که این گرما برای رشد و باردهی درختان پسته مشکلی ایجاد نمی کند.
با وجود اینکه درخت پسته در شرایط آب و هوایی گرمسیر رشد می‌کند اما به عنوان یک درخت میوه ی معتدله و خزان دار که در زمستانبه خواب می‌رود برای شکوفایی در بهار نیاز سرمایی خاص خود را دارد، نیاز سرمایی درختان پسته ممکن است کم باشد اما تامین همین نیاز سرمایی در تولید میوه و عملکرد درختان پسته تاثیر بسیار زیادی دارد، شهرهای مختلف استان کرمان مانند کرمان سیرجان و رفسنجان با توجه به اقلیم و شرایط آب و هوایی خاصی که دارند به خوبی می‌توانند نیاز سرمایی ارقام مختلف پسته را تامین نمایند.
ارقام معروف و تجاری پسته مانند نهال پسته کله قوچی، نهال پسته هیبرید، نهال پسته احمد آقایی و نهال پسته اکبری همگی بین 600 تا 1200 ساعت نیاز سرمایی دارند، این میزان نیاز سرمایی در مناطق مختلف استان کرمان قابل تامین شدن است.
یکی از عوامل مهم موثر در کاهش محصول پسته در مناطق مختلف سرمای دیر رس بهاره است که در اغلب مناطق معتدله رخ می‌دهد، این مشکل به ندرت در استان کرمان و شهرستانهای پسته کار این استان رخ می‌دهد اما باز هم باغداران ریسک سرمازدگی بهاره را به جان نخرید و با تکنیکهایی مانندت روغن پاشی در زمستان سبب دیر باز شدن گلها و فرار از سرما زدگی بهاره می‌شوند، این مشکل امروزه با تولید ارقام دیر گل مهار شده و برای باغدارانی که در مناطق با معضل سرمازدگی بهاره قصد احداث باغ را دارند این نوید وجود دارد که نیازی به نگران بودن در این رابطه وجود ندارد.
درخت پسته به خاک با زهکش مناسب نیاز دارد اما برای رشد در خاک شور و قلیا مشکلی نداشته و حتی در خاکهای شور و قلیایی بهتر رشد می‌کند، استان کرمان با توجه به موقعیت جغرافیایی خاصی که در کشور دارد در اغلب مناطق دارای خاک سبک تا نیمه سنگین و شور و قلیا است، شور بودن خاک و یا آهکی بودن آن در مناطق مختلف استان متفاوت است و در برخی از مناطق شوری به حدی بالا است که تنها علف شور در ان رشد می‌کند اما در بسیاری دیگر از مناطق شوری و آهکی بودن خاک به حد قابل تحمل و مورد نیاز درختان پسته بوده و گسترش کاشت پسته در این مناطق سبب تولید گسترده ی پسته در استان کرمان شده است.
ارتفاع مناسب منطقه از سطح دریا یکی از فاکتورهایی است که بر میزان و کیفیت باردهی درختان پسته اثر گذار است و باید در انتخاب منطقه ی مناسب این فاکتور حتما در نظر گرفته شود، ارتفاع استان کرمان از سطح دریا به طور میانگین 1756 متر بوده و برای کاشت ارقام مختلف پسته ارتفاع 900 تا 1800 متر از سطح دریا مورد نیاز است، در واقع ارتفاع استان کرمان از سطح دریا برای کاشت ارقام مختلف پسته اپتیمم بوده و این عامل نیز سبب تبدیل شدن کرمان به قطب تولید پسته شده است.
درست است که استان کرمان به عنوان قطب پسته ی ایران برای سالیان دراز شناخته شده است اما به مرور زمان و با گرم تر شدن هوا و همچنین کاهش میمزان بارش سالیانه که تمام مناطق کشور را درگیر کرده است به تدریج شرایط استان کرمان برای تولید پسته از حالت ایده آل در حال خارج شدن است، محدودیت شدید منابع آب از یک سود و از سویی دیگر تبخیر بیش از اندازه ی آب از سطح خاک به واسطه ی گرمای بیش از اندازه ی هوا سبب شده رشد درختان پسته در این اقلیم با مشکل مواجه شود.
از طرفی دیگر کشاورزی غیر اصولی مانند استفاده ی غیر اصولی از سموم و کودهای شیمیایی بی کیفیت به همراه اثر گرما و تبخیر آب از سطح خاک روز به روز باعث افزایش سطح شوری خاک شده و شوری خاک را از آستانه ی قابل تحمل درختان پسته عبور داده است، بنابراین در سالهای اخیر باغداران بیش از هر زمان دیگری با مشکل خشک شدن درختان پسته در اثر شوری خاک و کمبود آب مواجه شده اند.
عامل محدود کننده ی دیگری که در این استان بر سر راه تولید بالای پسته در سالهای اخیر قرار گرفته است کنترل غیر اصولی آفات با استفاده از سموم غیر مجاز و سم پاشیهای بی رویه سبب طغیان برخی آفات مانند پسیل پسته شده است که طغیانی شدن این آفت نیز به طور فزاینده ای بر روی تولید محصول استان اثر گذاشته است.
این مشکلات را به مشکل استفاده از ارقام قدیمی و پیوند خورده بر پایه های غیر مناسب اضافه کنید، پیوند زدن ارقام پسته بر پایه ی غیر مناسب سبب افزایش و طغیان آفات و بیماریها و همچنین کاهش مقاومت درختان در برابر شوری و کم آبی شده و همین امر سبب شده که با کاهش منابغ آبی و افزایش شوری خاک درختان قدیمی و کهن سال با مشکل مواجه شده و باغداران به فرک واکاری درختان خشک شده بیوفتند.
محدودیتهای ذکر شده سبب کاهش کیفی و کمی تولید محصول پسته در استان کرمان شده و برخی از مشکلات این استان مانند کمبود شدید منابع آب و استفاده از سیستم آبیاری غرقابی در باغات کهن سال و غیر مقاوم به کم آبی و همینطور مشکل افزایش روز افزون میزان شوری خاک و منابع آب مشکلاتی است که در بسیاری موارد غیر قابل حل و در برخی موارد حل کردن آنها هزینه های گزافی را در پی دارد، بنابراین در سالهای اخیر قطب تولید پسته ی کشور در حال تغییر است و در شهرهای دیگری که شرایط مشابه با استان کرمان داشته باشند احداث باغات جدید و مدرن می‌تواند سبب تبدیل آن شهرها به قطب جدید پسته ی ایران شود.
به خاطر داشته باشید که استان کرمان تنها قطب تولید پسته در ایران نبوده و تولید پسته در این استان نیاز پسته در بسیاری از کشورهای دنیا را تامین می‌کرده است و هر شهری که بتواند جایگزین این استان در تولید پسته شود می‌تواند بازار جهانی و یا آسیایی صادرات و فروش پسته را که متعلق به این استان بوده است را از آن خود کند.
برای اینکه بدانید آیا می‌توانید در شهر خود باغ پر بار و اقتصادی پسته تاسیس کنید باید به نیازهای اولیه ی درختان پسته را در نظر بگیرید، نیازهایی که در بخش اول به عنوان نقطه ی قوتهای استان کرمان عنوان شدند مانند نیاز سرمایی، نیاز به کاشت در بستر سبک و شور و قلیا، نیاز به گرمای تابستان و سرمای نسبی در زمستان، نیاز به تامین نیاز سرمایی و در نهایت نیاز به ارتفاع مناسب از سطح دریا برای کاشت پسته همگی نیازهایی هستند که در صورت تامین شدن آنها می‌توانید منطفه ی خود را برای احداث باغ پسته مناسب بدانید.
در نظر داشته باشید گرمای هوا در تابستان نباید بیشتر از 45 درجه باشد و در زمستان سرما و یخبندان زمستانه هم می‌تواند منجر به خشک شدن و مرگ درختان پسته شود بنابراین در زمان بررسی عوام محیطی این دو عامل باید در نظر گرفته شود.
پس از اینکه از نظر شرایط آب و هوایی، خاک و شرایط جغرافیایی منطقه ای را برای احداث باغ پسته ناسب دیدیدبرای اینکه بتونید سالیان سال از بهره برداری از باغ پسته ی خود سود ببرید باید از عوامل محدود کنده ای که در استان کرمان به مرور زمان سبب کاهش کیفیت و کیمت تولید پسته شدند درس بگیرید، در ادامه به صورت تیتر وار به شما می‌آموزیم که رعایت چه نکاتی می‌تواند شما را در باغداری پسته به یک باغدار موفق بدل کند.
دانستید که کمبود منابع آب یکی از مهمترین عوامل محدودکننده ای بود که در سالهای اخیر سبب از بین رفتن باغات پسته در استان کرمان و کاهش تولید پسته در این استان شده است، با توجه به گرمایش زمین که راه حل منطقی هم در دنیا برای آن پیدا نشده است و قطعا مناطق پر آب را نیز در سالهای آتی تحت تاثیر قرار خواهد داد به منظور مواجه نشدن با این مشکل در سالهای آتی بهتر است از این مشکل در استان کرمان درس گرفته و برای آبیاری باغات خود از سیستم کهنه و بسیار مضر آبیاری سطحی استفاده نکنید.
استفاده از سیستمهای آبیاری نوین مانند سیستم آبیاری قطره ای به ویژه سیستم آبیاری تحت فشار زیر سطحی می‌تواند باغات پسته را از خطر کم آبی مصون بدارد.
همانطور که می‌دانید باردهی درختان پسته در خاک شور بیشتر است اما استفاده از سیستم آبیاری سطحی به طور فزاینده ای سبب افزایش شوری خاک شده و رشد درختان پسته را محدود کرده و حتی ممکن است منجر به خشک شدن درختان پسته شود، برای حل این مشکل که در سالهای آتی ممکن است گریبان گیر شما شود بهتر است از سیستم های آبیاری نوین تحت فشار استفاده کنید تا این مورد نیز نتواند در آینده برای تولید پسته در باغ شما ایجاد مشکل کند.
دانستید که استفاده ی بی رویه از سموم غیر جاز در استان کرمان سبب طغیان آفات و بیماریهای خاص در این استان شد تا حدی که کنترل برخی از آفات از دست باغداران خارج شده است، برای حل این مشکل و یا بهتر است بگوییم برای جلئگیری از بروز این مشکل بهتر است در همان ابتدای احداث باغ پسته کنترل آفات و بیماریها را به صورت اصولی انجام دهید، اصول مهم کنترل آفات و بیمارها بدون استفاده ی بی رویه از سموم را ذکر خواهیم کرد.
خرید نهال پسته در ارقام مقاوم اولید راه کنترل اصولی آفات و بیماریها در پسته است، مقاومت از پایه به پیوند منتقل می‌شود بنابراین پیوند زدن رقم پسته بر پایه ی مقاوم و مناسب از اهیمت بالایی برخوردار است، برای این منظور به شما توصیه می‌شود که از مراکز فرو نهال پستهکه به صورت معتبر فعایت می‌کنند نهال مورد نظر خود را خریداری کنید تا از مناسب بودن پایه و پیوند و مقاوم بودن آن اطمینان داشته باشید.
یکی از مهمترین منابع آلودگی در باغات پسته که توجه نکردن به آن سبب طغیان آفات و بیماریها در باغات پسته ی استان کرمان شده است خرید نهال آلوده به آفت و یا بیماری از نهالستانهای غیر معتبر بوده و سبب شده باغدار از همان سلهای اول مجبور به استفاده از سموم مجاز و غیر مجاز تنها به خاطر کنترل آفات و بیماریهایی باشد که با نهال آلوده وارد باغ او شده است.
قیمت نهال پسته دارای گواهی سلامت ممکن است کمی بیشتر از نهال پسته بدون گواهی باشد اما در نظر داشته باشید که با خرید نهال کاملا سالم سلامت باغ خود را می‌تونید تضمین کنید پس هزینه ی بیشتر قطعا ارزشمندتر خواهد بود.
از بین بردن برگ و شاخه های آلوده کف باغ، هرس شاخه های آلوده، آبیاری و تغذیه ی اصولی باغات پسته سبب افزایش مقاومت درختان در برابر آفات و بیماریها شده و باعث می‌شود کمتر نیاز به سم پاشی در باغ پسته احساس شود.
پایش مستمر باغ سبب ایجاد آگاهی به موقع از وقوع آفت و یا بیماری در باغ می‌شود، زمانی که باغ را به حال خود رها کنید یک آفت و یا بیماری خاص زمان کافی برای طغیان پیدا می‌کند در حالی که با پایش مستمر شما به محض مشاهده ی تک درخت آلوده آن را کنترل کرده و مجال طغیان به آفت و یا بیماری نخواهید داد.
داشتن دانش کافی در مورد آفات و بیماریهایی که ممکن است در آینده باغ شما را تهدید کنند می‌تواند در انجام پایش اصولی شما را یاری کند، به عنوان مثال زمانی که بدانید ممکن است باغ شما مورد تهدید آفت پسیل قرار بگیرد با زمان بندی مناسب و با استفاده از شیوه های اصولی مدیریت می‌توانید از طغیانی شدن آفت در باغ جلوگیری کنید، داشتن دانش کافی در رابطه با آفات و بیماریها و حتی اصول تغذیه و آبیاری درختان پسته که منجر به بروز مقاومت در این درختان می‌شود کار ساده ای نبوده و بهتر است از دریافت مشاوره از افراد کاردان و ماهر در این زمینه برای مدیریت باغ خود بهره ببرید.
با توجه به مشکلاتی که برای استان کرمان و شهر رفسنجان به ویژه در زمینه ی تامین منابع آبی پیش آمده است استان خراسان به ویژه خراسان جنوبی و مرکزی با توجه به شرایط آب و هوایی و شرایط اقلیمی خاصی که دارد می‌تواند جایگین بالقوه در تولید پسته باشد، در نظر داشته باشید استانهایی مانند استان سمان و شهر دامغان، استان یزد و استان اصفهان نیز سالیان سال است که مبادرت به احداث باغ پسته کرده اند و اگر کمی به خود بجنبند می‌توانند در این جایگاه بایستند.
کلام آخر:
با توجه به شرایط مورد نیاز درخت پسته می‌توانید منطقه ی مناسب برای احداث باغ پسته را شناسایی کنید و با درس گرفتن از اشتباهات باغداران پیشین و باغداران سنتی می‌تونید باغاتی را تاسیس کنسد که به مرور زمان هیچ عامل محدود کننده ای بر سر راه تولید محصول آنها قرار نگیرد.
برای دریافت مشاوره در رابطه با احداث باغ پسته به صورت اصولی و مدرن و تعیین مناسب بودن منطقه برای احداث باغ پسته می‌توانید از کمک مشاوران ما بهره مند شوید، حتی در صورتی که در مدیریت باغ خود با شکست مواجه شده باشید مشاوران ما سعی می‌کنند با پیدا کردن ایراد و برطرف کردن آن به شما کمک کنند تا باغ خود را از نو بسازید.
مقالات مرتبط
![نهالستان: خرید نهال با بهترین قیمت [فروش نهال 1402]](https://bartarnahal.ir/wp-content/uploads/2023/05/logo-3-copy.webp "نهالستان: خرید نهال با بهترین قیمت [فروش نهال 1402]"){kind=logo}
نظرات کاربران