به دلیل پیشینه ی زمین شناختی که کشور ما دارد آهک در خاک بسیاری از مناطق و استانهای کشور کم و بیش وجود دارد، در برخی از مناطق درصد آهک به قدری بالا است که آن منطقه را عملا برای بهره برداری کشاورزی بی فایده کرده است و در برخی مناطق با انجام برخی اصلاحات می توان آن زمین را برای کشاورزی مورد استفاده قرار داد، اما در برخی موارد میزان آهک به اندازه ای است که در صورت کاشت درختان متحمل به آهک و یا حتی تا حدی آهک دوست می توان بهره برداری خوبی از این زمینها داشت، در این مقاله به منظور احداث باغ در زمینهایی که مقدار پایینی آهک در خود دارند برخی از درختان میوه را معرفی می کنیم.
پیش از اینکه درختان میوه ی مناسب برای کاشت در زمین آهکی را به شما معرفی کنیم بد نیست کمی در رابطه با چالشها و مشکلاتی و همینطور فوایدی که خاک آهکی ممکن است در باغداری و کشاورزی ایجاد کند آشنا شوید، به طور علمی هر خاکی که بیشتر از 15 درصد کربنات کلسیم درخود داشته باشد را تحت عنوان خاک آهکی می شناسیم و این درصد آهکی بودن است که تعیین می کند این خاک آیا قابلیت کشاورزی با اصلاح و یا بدو اصلاح را دارد یا خیر؟
در ادامه به برخی از مهمترین مشکلات و فواید خاک آهکی برای باغداری اشاره خواهیم کرد.
یکی از ویژگیهای مثبتی که خاک آهکی برای کشاورزی دارد بهبود دانه بندی خاک است، از آنجایی که در بشتر موارد خاکهای رسی دارای آهک بالاتری هستند و یا بهتر است بگوئیم در مناطقی که بافت خاک رسی است مانند مناطق مرکزی کشور و مناطقی که دارای آب و هوای گرم و خشک و یا گرم و نیمه خشک هستند آهک خاک بالا تر است، آهک می تواند از پراکندگی ذرات رس جلوگیری کرده و آنها را در کنار هم نگه دارد، بهبود دانه بندی در فرآیند رشد ریشه بدون آسیب دیدن بسیار موثر است، نفوذ آب کشاورزی یکی از فواید دانه بندی درست خاک است.
یکی از عناصر ریز مغذی اما بسیار حیاتی برای درختان میوه عنصر کلسیم است، این عنصر که در تشکیل میوه و فرم گیری میوه نقش اساسی دارد در صورت تامین نشدن می تواند حتی سبب ریزش گلها در بهار شود، سوختن جوانه های انتهایی و رشد نکردن اصولی نهال میوه از دیگر نشانه های کمبود کلسیم در درختان است، کربنات کلسیم فرم قابل حل کلسیم در خاک است و در صورت آهکی بودن خاک نیاز به تامین کلسیم از طریق کود کمتر احساس می شود.
برخی از قارچها و باکتریهای خاکزاد در خاک آهکی به واسطه ی بالا بودن اسیدیته و یا قلیایی بودن خاک با مشکل در رشد و تکثیر مواجه شده و آهکی بودن خاک می تواند جمعیت آنها را در حد کنترل شده و زیر آستانه ی زیان اقتصادی نگه دارد.
در برخی موارد خاکهایی که دارای آهک بالایی باشند در لایه های زیرین دارای لایه ی سخت و نفوذ ناپذیر آهک بوده که بسته به عمق لایه این لایه می تواند در رشد و عمق گیری و استقرار ریشه ی درختان میوه ایجاد اختلال کند، بنابراین در خاکی که وجود درصد بالاتری آهک در آن تشخیص داده شده است حتما باید با گرفتن پروفیل از آن وجود لایه ی سخت را تشخیص داده و بسته به عمق لایه ی سخت در صورت نیاز باید شخم عمیق و از بین بردن و خرد کردن این لایه قبل از احداث باغ صورت بگیرد.
در خاکهای آهکی به دلیل محصور شدن مواد آلی با آهک سخت سبب می شوند که ماده ی آلی در خاک عملا از دسترس گیاه خارج شده و برای درخت میوه قابل جذب نباشد، همانطور که می دانید مواد آلی در خاک علاوه بر تاثیری که در تامین عناصر غذایی برای درخت میوه دارند با ایجاد خاصیت جذب و نگهداری طولانی مدت تر آب در خاک سبب می شوند که درختان زود به زود نیاز به آبیاری پیدا نکتنند و با توجه به محصور شدن مواد آلی در خاک آهکی این ویژگی نیز از خاک باغ شما حذف شده و باید بدانید که دور آبیاری در خاک آهکی پایین تر می آید.
محصور شدن مواد آلی در خاک همچنین می تواند موجب کمبود ازت برای درختان باغ شما شود و یکی از معایب بزرگی که خاک آهکی در این زمینه ایجاد می کند این است که ازت استفاده شده توسط شما به شیوه ی کود دهی را نیز می تواند بلوکه کرده و از دسترس گیاه خارج کند، بنابراین شرایطی ایجاد می شود که درختان با وجود مصرف کود ازت ممکن است علائم اختلال در رشد و یا کمبود ازت را نشان دهند.
یکی دیگر از مشکلانی را که خاک آهکی در احداث باغ ایجاد می کند کمبود عنصر آهن است، آهن یک عنصر کم مصرف اما بسیار ضروری در باغداری است، این عنصر که در خاکهای آهکی توسط کربنات کلسیم برطرف می شود برای کاشت برخی از درختان میوه حتی بیشتر از سایرین ایجاد مشکل می کند.
به عنوان مثال کاشت مرکبات در خاک با درصدی آهک بلامانع است اما این درختان در خاک آهکی یک مشکل بسیار بزرگ دارند و آن هم علائم کمبود آهن به صورت دائمی است، در بیشتر موارد شما به ندرت با استفاده از کود آهن در خاک و یا آب آبیاری می توانید نیاز این درختان را بر طرف کنید و برای تامین آهن نیاز به محلول پاشی پیدا خواهید کرد.
با توجه به محصور شدن مواد آلی در خاک آهکی کمبود و یا فقر شدید فسفر در این گونه خاکها قابل پیش بینی است، کمبود فسفر در درختان میوه اختلالات جدی را می تواند ایجاد کند و از این رو باید با توجه به درصد آهکی بودن خاک و درصد عناصر غذایی در دسترس مانند فسفر پیش از احاث باغ و کاشت درخت اصلاحات لازم در صورت نیاز انجام شود.
در خاکهای آهکی به دلیل رقابتی که بین کلسیم و پتاسیم در جذب به وجود می آید با وجود اینکه در خاکهای آهکی پتاسیم وجود دارد اما کمبود پتاسیم احساس شده و یکی از مشکلات خاکهای آهکی اختلال در جذب پتاسیم است.
برخی از میکرو ارگانیسمهای مفید موجود در خاک به واسطه ی افزایش اسیدیته ی خاک و قلیایی بودن خاک عملکرد خود را از دست داده و حتی ممکن است تلفاتی در جمعیت آنها به وجود بیاید از طرفی محصور شدن ماده آلی در خاک نیز منبع غذایی آنها را محصور کرده و اجازه ی رشد و تکثیر به آنها نمی دهد و همین امر سبب می شود رشد درختان در صورت بالا بودن درصد آهک در خاک با مشکل مواجه شود.
تا به اینجا با برخی از مهمترین اختلالاتی که خاک آهکی می تواند در رشد درختان میوه ایجاد کند آشنا شدید، دانستید که بالا بودن درصد آهک در خاک می تواند باردهی درختان را به شدت تهدید کند اما این تهدید به درصد آهک در خاک بر می گردد به طوری که در خاکهای کمی آهکی کاشت برخی از درختان میوه امکان پذیر بوده و حتی راندمان بهتری نیز خواهند داشت.
اما در برخی از موارد تجاوز زیاد آهک از حد مجاز سبب می شود که نیاز به اصلاح داشته باشید، نحوه ی اصلاح خاک آهکی را می توانید در مقالات مربوطه دنبال کنید اما چیزی که در اینجا اهمیت دارد این است که در صورتی که احتمال می دهید خاک زمین مورد نظر شما حاوی آهک است قبل از اقدام به کاشت نهال حتما آزمایش تجزیه ی خام را انجام داده و درصد آهکی بودن را تعیین کنید.
مشاوران موجود در مراکز فروش نهال با توجه به درصد آهک در خاک شما می توانند شما را به نحو احسنت جهت اصلاح خاک راهنمایی کرده و یا در صورتی که نیاز به اصلاح نباشد با معرفی درختان میوه ی مقاوم به آهک و مناسب برای اقلیم منطقه ی شما به شما کمک کنند تا بهترین بهره برداری را از باغ خود داشته باشید.
در این بخش برخی از انواع درختان میوه ای که می توانید در خاک آهکی البته با درصد آهک قابل تحمل بکارید را به شما معرفی می کنیم و شما می توانید در هنگام خرید نهال برای احداث باغ این موارد را در نظر داشته و بهترین نوع درخت میوه که بتواند سود آوری مطلوبی برای شما داشته باشد و تناسب بیشتری با شرایط اقلیمی شما داشته باشد را انتخاب کنید.
یکی از انواع بسیار سود آور و محبوب درخت میوه در بین باغداران درخت بادام است و خبر خوب اینکه این درخت بادام می تواند نسبت به بالا بودن آهک در خاک تحمل داشته باشد و حتی به دلیل نیاز بالا به کلسیم برای تشکیل پوست سخت و چوبی میوه این خاک می تواند سبب افزایش عملکرد درختان میوه شود.
خبرخوب دیگر در مورد کاشت درخت بادام در خاک آهکی این است که درخت بادام را می توان در مناطق گرمسیر و هم مناطق سردسیر کاشت و از آنجایی که مشکل آهکی بودن در مناطق گرمسیر و نیمه گرمسیر وجود دارد بنابراین می تواند گزینه ی مناسبی برای احداث باغ در مناطق گرمسیر باشد.
نکته ی مثبت دیر بادام برای کاشت در مناطق گرمسیر با خاک آهکی این است که در این مناطق با مشکل کمبود آب نیز مواجه خواهید بود و درخت بادام می تواند نحمل خوبی نسبت به کم آبی و خشکی داشته باشد، ارقامی از درخت بادام مانند نهال بادام آذر خوشه ای، نهال بادام تونو و یا نهال بادام شاهرودی 7 می توانند در این مناطق تا 7 تن باردهی در هکتار داشته باشند.
یکی دیگر از گزینه های مناسب برای کاشت در خاک آهکی درخت عناب است، این درخت که به طور گسترده در شرایط آب و هوایی استان خراسان کاشته می شود از چین وارد ایران شده و مقاومت آن به آب و هوای سرد و نیمه خشک سبب موفقیت پرورش عناب در استان خراسان شده است.
مقاومت این درخت به درصدی آهک در خاک نیز از مزایای آن در موفقیت باغدار خواهد بود چرا که در استان خراسان نیز درصدی آهک در خاک برخی مناطق وجود داشته و برای کاشت برخی از درختان میوه می تواند ایجاد مشکل کند.
خرمالو را می توانید در مناطق گرمسیر و یا نیمه گرمسیر بکارید ودر مناطق سردسیر عملکرد خوبی نخواهد داشت، در مناطق گرمسیر و نیمه گرمسیر هم که عمدتا مشکل آهکی بودن خاک وجود دارد اما این موضوع سبب کاهش عملکرد درخت خرمالو نمی شود چرا که درخت خرمالو مانند نهال خرمالو ژاپنی مقاومت نسبی به آهک در خاک داشته و نگرانی از این موضوع وجود ندارد.
درخت آلو می تواند زینه ی خوبی برای احداثباغ در مناطق سردسیر و یا معتدلی باشد که خاک آن درصدی آهک در خود دارد، درخت آلو مقاومت نسبی به آهک از خود نشانداده ووجود کلسیم در خاک آهکی می تواند سبب بهبود عملکرد درختان آلونیز بشود.
انجیر به طور عمده در مناطق گرمسیر کشور و مناطقی که معمولا به مشکل آهکی بودن خاک مواجه هستند کاشته می شود و به دلیل مقاومت بالایی که به آهک نشان می دهد می توان عملکرد بسیار خوبی داشته باشد، البته پیش از احداث باغ انجیر با دریافت آنالیز خاک و درصد دقیق آهک در صورت لزوم باید اقدام به اصلاح خاک کنید و سپس درخت انجیر را بکارید.
سابقه ی کاشت موفقیت آمیز انار در مناطق گرمسیر مرکزی کشور مانند استان یزد، اصفهان و شهر ساوه نشان می دهد که انار توانسته با وجود آهکی بودن خاک در این استانها به خوبی از پس این مشکل برآمده و باردهی مطلوبی داشته باشد.
ارقامی از انار مانند نهال انار ساوه میکس در شهری مانند ساوه به خوبی رشد کرده و باردهی بالایی دارد و باغداران از کاشت این ارقام توانسته اند سود خوبی به دست بیاورند.
پسته یا طلای سبز در بسیاری از شهرها تنها گزینه برای احداث باغ به دلیل شوری و یا آهکی بودن بالای خاک بوده و این یگانه بودن حق انتخاب حتی برای باغداران در این مناطق به نفع آنها تمام شده است به طوری که می بینیم در شهرهای مرکزی کشور که خاک شور و آهکی و حتی خاک سنگین و با درصد پایین مواد غذایی دارند پسته در سطوح وسیع کاشته شده و ایران را به یکی از معدود کشورهای تولید کننده ی پسته در دنیا بدل کرده است.
کاشت درخت سیب به طور عمده در مناطق سردسیر، نیمه سردسیر و یا معتدل انجام می شود، در این مناطق معمولا مشکل آهکی بودن خاک وجود ندارد اما در صورتی که درصدی آهک در خاک وجود داشته باشد خبر خوب برای باغداران این است که درخت سیب می تواند درصد پایین آهک در خاک را به خوبی تحمل کرده و مشکلی با این موضوع داشته باشد.
کاشت درخت گلابی نیز مانند درخت سیب به طور عمده در مناطق معتدل و سردسیر انجام می شود اما مقاومت به گرما سبب شده این درخت در شهرهای مرکزی مانند اصفهان نیز کاشته شود که در این شهرها مشکل آهکی بودن خاک وجود دارد اما درخت گلابی نیز می تواند مانند درخت سیب و بسیاری انواع دیگر درختان میوه آهکی بودن خاک را تا حدی تحمل کند.
دانستید که آهک در خاک بسیاری از مناطق کشور ممکن است وجود داشته باشد و این درصد آهک در خاک است که می تواند تعیین کند خاک قابلیت کشاورزی کردن دارد یا خیر و یا اینکه باید قبل از کاش درخت اصلاح شود، با در نظر گرفتن مزایا و معایبی که خاک آهکی برای کشاورزی ایجاد می کند باید به دنبال درخت میوه ای باشید که بتواند آهک را در خاک تحمل کرده و حتی واکنش مثبت به وجود آهک در خاک از خود نشان دهد.
پس از انتخاب بهترین نوع درخت میوه در صورتی که خاک نیاز به اصلاح و یا شکستن لایه ی سخت دارد عملیات اصلاح را انجام داده و سپس اقدام به کاشت نهال کنید، برای دریافت مشاوره و راهنمایی برای اصلاحبافت خاک آهکی و دریافت قیمت نهال مناسب برای خاک آهکی می توانید با مشاوران ما در تماس باشید.
مقالات مرتبط
![نهالستان: خرید نهال با بهترین قیمت [فروش نهال 1402]](https://bartarnahal.ir/wp-content/uploads/2023/05/logo-3-copy.webp "نهالستان: خرید نهال با بهترین قیمت [فروش نهال 1402]"){kind=logo}
نظرات کاربران