هرس با اهداف مختلف روی درختان میوه انجام می شود و با توجه به نوع درخت میوه شیوه ی انجام هرس متفاوت خواهد بود، یکی از اشتباهات باغداران این است که یک نوع هرس خاص را برای همه انواع درختان میوه به کار می بندند در صورتی که جونه های میوه دهنده با توجه به نوع درخت میوه بر شاخه های با سن متفاوت ظاهر شده و از این رو یک نوع هرس ممکن است برای یک درخت افزایش باردهی و برای درخت دیگر کاهش باردهی را در پی داشته باشد، در این مقاله انواع هرس، اهداف انجام آن هرسها و همچنین نحوه ی انجام دادن آنها را برای درخت سیب مورد بررسی قرار خواهیم داد.
هرس در درختان سیب با توجه به هدفی که از انجام هرس دنبال می شود انواع مختلفی دارد اما به طور کلی هدف همه ی انواع هرس ها در درختان سیب افزایش سلامت، طول عمر مفید و همچنین افزایش باردهی درختان سیب در باغ خواهد بود که باید برای رسیدن به این اهداف انواع روشهای هرسی که برای درخت سیب وجود دارد به صورت درست و اصولی انجام شود، در این بخش انواع هرسی که می توانید برای رسیدن به این اهداف روی درختان سیب انجام دهید را به شما آموزش می دهیم.
هرس فرم دهی یکی از معروفترین انواع هرسی است که روی درختان میوه و درخت سیب انجام می شود، در واقع با انجام هرس فرم دهی در سالهای اول باغداران سعی می کنند که فرم خاصی را به رشد شاخه های درخت سیب داده و درخت سیب تا پایان عمر خود این فرم را حفظ خواهد کرد.
قطعا هرس فرم دهی برای درخت سیب مزایایی را به دنبال دارد که باغداران در پی رسیدن به این مزایا این نوع هرس را انجام می دهند، برخی از مهمترین مزایای انجام هرس فرم دهی را در این درختان ذکر می کنیم.
تراکم در باغ سیب را باید با رعایت فاصله ی مناسب بین درختان سیب در زمان کاشت نهال تنظیم کرد اما حتی با در نظر گرفتن فاصله ی مناسب ممکن است به دلیل رشد شاخه هایی با جهت های گوناگون تراکم درختان در باغ افزایش پیدا کند و این موضوع مشکلاتی مانند کاهش نور دریافتی، کاهش تهویه و علی الخصوص دشواری در عبور و مرور کارگران و وسایل و ماشین آلات کشاورزی را به دنبال خواهد داشت.
افزایش دریافت نور و تهویه در باغ سیب تنها در شرایطی امکان پذیر است که شاخه هایی که نا به جا رشد کرده و باردهی ندارند حذف شده و درختان فرم مناسب برای دریافت نور بیشتر داشته باشند، در صورت انجام هرس فرم دهی باغداران به درختان باغ خود این فرصت را می دهند که نور و اکسیژن بیشتری دریافت کنند و این دریافت نور و اکسیژن بیشتر به رشد بهتر و باردهی بهتر درختان سیب کمک خواهد کرد.
از طرفی افزایش تهویه در بین شاخ و برگ درختان سیب و همینطور افزایش دریافت نور سبب می شود که پس از بارندگی رطوبت به سرعت از شاخ و برگ درختان سیب از بین رفته و تبخیر شود و بنابراین فرصت رشد و توسعه به بیمارگرهای رطوبت دوستی مانند کپک دودی، تقطه مگسی، بیماری شانکر درختان سیب،بیماری باکتریایی آتشک سیب و بسیاری بیماریهای قارچی و باکتریایی دیگر که در صورت وجود داشتن رطوبت روی شاخ و برگ توسعه ی بیشتری پیدا می کنند نمی دهد.
قطعا پیامد افزایش دریافت نور، افزایش تهویه و کاهش شدت بیماریهای قارچی و باکتریایی ذکر شده افزایش رشد و باردهی درختان سیب خواهد بود، نقصان در شرایط دریافت نور و تهویه و همینطور هجوم بیمارگرها همیشه به عنوان عوامل محدود کننده در باردهی درختان سیب بودند و هر روشی که بتواند این شرایط را برای آنها مطلوب کند می تواند درختان سیب را به باردهی بیشتر نزدیک کند.
عمر مفید درختان سیب در شرایط مطلوب رشدی معمولا بیشتر از 50 سال است، اما این تنها در صورت برخورداری از شرایط مطلوب رشدی است، هرس فرم دهی با مزیتهایی که به رشد درخت سیب می بخشد می تواند در افزایش عمر مفید درختان سیب به باغداران کمک کند، در نظر داشته باشید که قیمت نهال سیب در ارقام پربار و البته زوود بازده ممکن است کمی گران تر از ارقام معمولی باشد و در شرایطی که هزینه ی زیادی برای احداث باغ صرف می شود هر چه عمر مفید درخت بالاتر باشد برای باغداران به صرفه تر خواهد بود.
پس از اینکه هرس فرم دهی به خوبی انجام شد و بعد از گذشت چند سال که درختان سیب فرم خاص خود را گرفتند باغداران باید اقدام به هرس باردهی کنند، لزوم انجام این نوع هرس زمانی آشکار می شود که شاخه های درخت سیب به مرور مسن شده اما جوانه های بارده بر شاخه های یک تا سه ساله درخت سیب رشد می کنند.
بنابراین زمانی که سن درخت سیب از سه یا چهار سال تجاوز میکند انجام هرس باردهی برای تولید شاخه های جوان در میزان باردهی درختان سیب بسیار موثر خواهد بود، با انجام هرس باردهی باغداران علاوه بر حذف شاخه های عیر مثمر که سبب کاهش قدرت درخت سیب می شوند درخت سیب را به تولید شاخه های جوان و بارده به صورت مستمر تحریک کرده و بنابراین این نوع هرس پس از فرم گیری درخت سیب از سال چهارم یا پنجم تا پایان عمر درخت سیب انجام می شود.
این نوع هرس در کاهش شدت آفات و بیماریها بسیار موثر است، به عنوان مثال شاخه های بیماری را در نظر داشته باشید که آلوده به بیماریهایی مانند بیماری باکتریایی آتشک سب و گلابی و یا بیماری شانکر تنه و شاخه ی درختان سیب باشند، در صورتی که نسبت به حذف این شاخه ها و سوزاندن آنها اقدام نشود این شاخه ها می توانند به عنوان منبع اولیه ی بیماری در سالهای بعد عمل کرده و در واقع باعث افازیش اینوکولوم اولیه ی بیماری شوند.
هر چه اینوکولوم اولیه ی یک بیماری در باغ بیشتر باشد آن بیماری در سال بعد با شدت بیشتری بروز پیدا خواهد کرد و خسارت بیشتری را به باغداران می زند، انجام هرس کنترل کننده با حذف این شاخه ها یم تواند باعث کاهش اینوکولوم اولیه ی بیماری در باغ شود.
شیوه ها و زمان درست انجام انواع هرس درختان سیب:
با توجه به اینکه هرس با چه هدف و تحت چه عنوانی در دختان سیب انجام می شود شیوه ی انجام هرس و زمان انجام آن متفاوت خواهد بود، در این بخش شیوه ی انجام و همینطور زمان بندی دقیق انجام هرسهای گوناگون ذکر شده در بخش پیشین را به شما آموزش می دهیم.
با توجه به اینکه هدف از هرس کنترل کننده حذف شاخه های بیمار است بنابراین شیوه ی خاصی برای انجام ای ننوع هرس وجود نداشته و باغداران باید در هر زمان از سال هر شاخه ای را که آلوده به بیماری و یا آفت بود هرس کرده و بسوزانند، در برخی از موارد باغدارن باید علاوه بر انجام هرس و سوزاندن شاخه ها سم پاشی نیز انجام دهند تا تاثیر هرس در کنترل بیماریها و آفات درخت سیب تشدید شود.
نکات مهمی را در مورد این نوع هرس باید رعایت کنید که انجام این هرس نتیجه ی عکس نداشته باشد، نکته ی اول سوزاندن شاخه های آفت زده و بیمار است، این شاخه ها نباید حتی بیرون باغ انبار شوند و باید هر چه سریعتر نسبت به امهاء و سوزاندن آنها اقدام کنید چرا که با نسوزاندن آنها شما گامی در جهت کاهش اینوکولوم اولیه عملا برنداشتید.
نکته ی دوم اینکه با توجه به اینکه این نوع هرس بیشتر برای کنترل بیماریهای باکتریایی و قارچی انجام می شود استریل کردن قیچی اهمیت زیادی داشته و باید پس از اصلاح هر شاخه ی بیمار قیچی خود ا با آۀب وایتکس ده درصد استریل کرده و سپس برای درخت بعدی مورد استفاده قرار دهید تا با دست خود اقدام به گسترش بیمارگر در باغ نکنید.
نکته ی سوم اینکه در مورد انجام این هرس محدودیت زمانی و فصلی وجود ندارد اما پس از انجام هرس و یا کمی قبل از آن نباید بارندگی رخ داده باشد و در واقع هرس شاخه های بیمار در حالی که شاخه ها خیس هستند می تواند خسارت سنگینی را به بار بیاورد.
و در آخر سمپاشی با سمومی مانند اکسی کلرور مس پس از انجام هرس می تواند نقش بسیار مهمی در کنترل بیماریهای مهم درخت سیب مانند بیماریهای باکتریایی آتشک سیب و شانکر درختان سیب داشته باشد پس از انجام این هرس برای کنترل آنها غافل نشوید.
هرس باردهی در سال چهارم یا پنجم پس از کاشت نهال انجام شده و هرساله تا پایان عمر درخت سیب انجام می شود، این نوع هرس هر ساله باید باید در اواخر زمستان انجام شود تا رشد رویشی در اوایل بهار منجر به رویش شاخه های جدید و یکساله شود، در مسیر انجام هرس باردهی رعایت نکات زیر الزامی است:
هرس فرمدهی همانطور که از نام آن پیداست با هدف فرم دادن به درخت با مزایایی که قبلا در مورد آن صحبت کریم انجام می شود، برای انجام هرس فرمدهی که از زمان کاشت نهال باید به صورت مرحله به مرحله تا سال چهارم یا پنجم ادامه داشته باشد باید مراحل زیر را به درستی انجام دهید.
اولین گام در جهت فرم دهی به درختان سیب سربرداری نهال تازه کاشته شده است، نهال سیب پیوندی که به طور معمول دو ساله خریداری می شود از ارتفاع کمی برخوردار بوده و شاخه های فرعی زیادی ندارد اما قاعده این است که تمام شاخه های نهال از ارتفاع 40 سانتی متری از کف زمین سربرداری شود، این نوع هرس در واقع شدید ترین نوع هرسی است که نهال تجربه می کند و رشد رویشی درخت در سال اول پس از کاشت و البته توسعه ی ریشه ی نهال در زمین را برای استقرار سریعتر سرعت می بخشد.
در سال دوم پس از کاشت نهال زمان مناسب برای انجام هرس فرم دهی زمستان است در فصل زمستان شاهد دو رنگ شاخه هستید، شاخه های تیره و شاخه هایی با پوست روشن و یا صورتی ، در این زمان شما تنها باید شاخه هایی را که تیره شده اند و مسن تر هستند را از قسمت یک سوم بالای آنها ببرید و روی آنها را با چسب باغبانی بپوشانید.
در سال سوم پس از کاشت نهال نیز شما باید مجددا هرس را در فصل زمستان انجام دهید، در این زمان نیز دقیقا هرسی مسابه با سال قبل بر شاخه های تیره ی درخت سیب پیاده می کنید.
در این سال نیز در فصل زمستان شاخه های شکسته و بیمار را حذف کرده و شاخه های صورتی رنگ را تنها در صورتی که بیمار و یا آفت زده نباشند نگه دارید، پس از سال چهارم درخت فرم کلی را به خود گرفته و آماده ی انجام هرس باردهی از سال بعد خواهد بود.
برای اینکه بدانید دقیقا چه فرمی را بهتر است با توجه به منطقه و رقم درخت سیبی که انتخاب می کنید اجرا کنید بهتر است در زمان خرید نهال سیب مشاوره های لازم را در این زمینه از کارشناسان نهال سیب دریافت کنید تا ایشان با توجه به نوع رقم سیب انتخابی شما هرسهای لازم را به شما آموزش دهند.
مقالات مرتبط
![نهالستان: خرید نهال با بهترین قیمت [فروش نهال 1402]](https://bartarnahal.ir/wp-content/uploads/2023/05/logo-3-copy.webp "نهالستان: خرید نهال با بهترین قیمت [فروش نهال 1402]"){kind=logo}
نظرات کاربران