روشی که گیاهان و درختان میوه به صورت ذاتی برای تکثیر خود دارند قطعا و بدون شک بذر آنها است، در واقع بذر راهی برای بقا و تولید مثل گیاهان است و در بیشتر موارد این بذر می تواند برای انسان و سایر موجودات زنده قابل خوردن باشد مانند درخت گردو که میوه ی گردو و یا در واقع بذر آن برای بقا به شمار می رود، اما به مرور زمان و با پیشرفت بشر در علم کشاورزی راه های بسیاری برای تولید بیشتر و انبوه درختان میوه به وجود آمد که می توانست جایگزین بهتری برای تکثیر با بذر باشد.
در این مقاله روش تکثیر بذری و پیوندی را برای تولید نهال گردو مورد بررسی قرار می دهیم تا به خوبی دریابیم که کدام روش می تواند مناسب تر باشد.
این روش یکی از روشهای قدیمی برای تولید نهال گردو به شمار می رود، با استفاده از این روش باغداران میوه ی گردو از رقم مورد نظر و محبوب خود را در خاک با بافت مناسب و در شرایط کنترل شده می کارند و پس از رشد نهال به اندازه ی کافی نهال را در شرایط مساعد به زمین اصلی منتقل می کنند.
قطعا هر روش تکثیری می تواند مزایا و معایب خاص خود را داشته باشد اما با توجه به روشهای دیگر تکثیر به جای استفاده از روش بذری مسلما معایب این روش بیشتر از مزایای انبوده است، در این بخش مزایا و معایب استفاده از روش تکثیر بذری برای تکثیر ارقام مختلف گردو را مورد بررسی قرار می دهیم.
یکی از مشکلاتی که در مورد تکثیر با بذر برای انواع درختان میوه و به ویژه گردو ممکن است به وجود بیاید مشکل تفرق صفات است، ارقام بومی و محلی گردو خود گرده افشان هستند اما مشکلی که وجود دارد این است که گرده افشانی گردو به صورت صد در صد با باد انجام می شود و ممکن است همراه با باد گرده هایی از ارقام دیگر گردو در منطقه به گردو رقم مورد نظر ما برسد و در این صورت میوه و یا بهتر است بگوییم بذر نمی تواند ویژگیهایی صد در صد مشابه با پایه ی مادری داشته باشد.
به این مشکل تفرق صفات میگویند که در مورد تکثیر با بذر به وجود خواهد آمد، بنابراین نهالی که با بذر تکثیر می شود ممکن است صد در صد شبیه به پایه ی مادری و مورد نظر ما نداشته و این امر برای باغداری آن هم در سطوح وسیع می تواند یک ایراد بزرگ قلمداد شود.
در صورتی که از نهالهای اصلاح شده بخواهید نهال بذری تهیه کنید قطعا و بدون شک نهال تولید شده حساسیت بالایی به انواع بیماریها و آفات درخت گردو ، شرایط نامساعد محیطی و همینطور شرایط نامساعد خاک نشان می دهند، این در حالی است که در صورتی که از یک رقم بومی و محلی تولید نهال کنید این نهال مانند پایه ی مادری از مقاومت بالایی به شرایط نامساعد محیطی، شرایط نامساعد خاک و همینطور آفات و بیماریها نشان خواهد داد.
بنابراین می توان گفت انتقال مقاومت از طریق بذر یک امر قطعی بوده و ارقامی که مقاومت بالا نداشته باشند بذر و نهال حساس تولید کرده و ارقام مقاوم بذر و نهال مقاوم تولید می کنند، همین امر سبب شده که استفاده از نهال های مقاوم تولید شده از بذر ارقام بومی و محلی به عنوان پایه برای تکثیر نهالهای غیر بومی و حساس استفاده می شود.
باغداری که قصد احداث باغ تجاری گردو دارد زمان و سرمایه ی بالا برای صرف کردن در راه رشد نهال ندارد و استفاده از ارقام و یا نهالهایی که دوره ی رشد طولانی تا زمان رسیدن به باردهی دارند برای آنها قطعا مناسب نیست، نهالهای بذری معمولا دوره ی رشد طولانی داشته و بازدهی آنها دیر هنگام است. ارقام بذری تا زمان رسیدن به بارهی ممکن است 8 الی ده سال زمان نیاز داشته باشند که این یک ویژگی منفی برای کاشت نهال بذری در باغ به شمار می رود.
تجربه ثابت کرده است که شیوه ی تکثیر نهال می تواند تاثیر زیادی بر راندمان تولید میوه داشته باشد، باغداران تجاری همواره به دنبال ارقامی هستند که در بازه زمانی کوتاهتر باردهی بالاتری داشته و سود بیشتری را عاید ایشان کند، باردهی ارقام بذری معمولا بیشتر از دو تن در هکتار نبوده و همین امر سبب می شود باغداران تمایلی خرید نهال بذری نداشته باشند.
اینکه چه عامل و یا عواملی سبب شده این روش تولید نهال در مسیر تولید نهال گردو به تدریج جایگزین روش تولید نهال با بذر شود موضوعی است که در این بخش به آن خواهیم پرداخت.
مشکل تفرق صفات که در رابطه با روش تکثیر نهال بذری وجود داشت در مورد روش تکثیر پیوندی وجود ندارد این موضوع به این بر می گردد که در روش تکثیر پیوندی شما از جوانه که بافت رویشی نهال مورد نظر شما است برای تکثیر استفاده می کنید و گرده در این روش تکثیر دخیل نیست، بنابراین نهال تولید شده به صورت صد در صد ویژگیهای پایه ی مادری را دارد.
در مورد روش تکثیر پیوندی دیگر بحث بالا بودن و یا پایین بودن مقاومت وجود ندارد چرا که در هر صورت از پایه ی مقاوم برای تکثیر نهال استفاده شده و هر رقمی را که بخواهید تکثیر کنید از پایه ی بذری، بومی، محلی و مقاوم برای پیوند زدن استفاده می شود.
جالب است بدانید مقاومت همواره از پایه به پیوند منتقل شده و پایه ی انتخاب شده هر میزان مقاومت و هر نوع مقاومتی را که داشته باشد می تواند به پیوند انتقال دهد به همین دلیل است که این روش تبدیل به یک روش مطمئن برای تکثیر ارقامی از گردو شده که حساسیت بالایی به شرایط نامساعد محیطی و زیستی داشته و البته غیر بومی هستند، ارقامی مانند نهال گردو چندلر و یا نهال گردو فرنور با همین روش تکثیر شده و بازدهی بسیار خوبی هم داشته اند.
باردهی و بازدهی دو اصطلاحی است که ممکن است به غلط مترادف در نظر گرفته شده و به جای هم استفاده شوند اما باردهی به میزان تولید میوه در واحد هکتار و یا به ازای هر درخت گفته می شود در حالی که بازدهی به مدت زمانی که از کاشت نهال تا شروع باردهی صرف می شود گفته می شود.
در مورد ارقام پیوندی معمولا باردهی بالاتر از سه تن در هکتار بوده و در برخی موارد مانند نهال گردو ژنوتیپ برتر می تواند به 8 تن در هکتار نیز برسد، بازدهی در مورد ارقام پیوندی بسیار زود هنگام بوده و باغدار معمولا یک سال پس از کاشت نهال پیوندی شاهد رویش اولین میوه ها برشاخه های درخت خود هستند.
رشد طولی و حجم تاج درخت در ارقام پیوندی نسبت به ارقام بذری بسیار محدود تر بوده و این امر هم رسیدگی به درخت را ساده تر می کند و هم میزان نور دریافتی به شاخ و برگ را افزایش می دهد، هر چه نور دریافتی بیشتر باشد فتوسنتز بیشتر بوده و درخت قدرت بیشتری در دفاع از خود در برابر حملات آفات و بیماریها داشته و البته راندمان تولید بالاتری هم خواهد داشت.
با توجه به حجم و ارتفاع محدود تر ارقام پیوندی را می توانید با فاصله ی کمتری از هم بکارید و دیگر مجبور به رعایت فاصله ی زیاد بین درختان برای دریافت نور بیشتر نیستید، با وجود اینکه فاصله را حدود 6 تا 7 متر در نظر می گیرد اما همه گیری بیماریها و آفات در باغات گردوی پیوندی کمتر است چرا که حجم تاج محدود سبب می شود شاخ و برگ درختان کمتر با هم تماس پیدا کرده و سرایت آفت و بیماری کمتر باشد.
علاوه بر بالا بودن مقاومت ارقام پیوندی به واسطه ی پیوند زدن بر پایه های مقاوم به واسطه ی تاج محدود تری که تولید می کنند سایه اندازی روی شاخ و برگها کمتر بوده و همین امر سبب می شود رطوبت روی شاخ و برگ درختان گردو به واسطه ی دریافت نور بیشتر به سرعت تبخیر شده و کاهش رطوبت روی شاخ و برگ درختان شرایط را برای استقرار و نفوذ آفات و بیمارگرها کاهش می دهد.
بیمارگرهایی مانند شانکرهای پوستی و عمیق گردو که عامل باکتریایی دارند باید به کمک رطوبت انتقال پیدا کرده و وارد بافت درخت گردو می شوند، همچنین بیماری باکتریایی لکه سیاه گردو که سبب از بین رفتن میوه های گردو می شود برای نفوذ به بافت جوان نیاز به زخم و رطوبت به طور همزمان به ویژه در اوایل بهار دارد.
در اوایل بهار همزمان بارندگی وجود داشته و هم ممکن است به فاصله ی کمی از بارندگی هرس گردو انجام شده باشد و در صورتی که رطوبت به سرعت از شاخ و برگ درختان گردو تبخیر نشود می تواند با سرعت و شدت بالایی در کل باغ منتشر شده و خسارت بالایی ایجاد کند، این در حالی است که در شاخ و برگ درختان گردو پیوندی استعداد رشد و همه گیری به دلیل حجم کمتر شاخساره پایین خواهد بود.
عمق ریشه همواره در ارقام بذری، بومی و محلی به عنوان یک عامل محدود کننده در رشد و یا کاشت نهال گردو به شمار می رفت چرا که این ارقام تمایل به عمیق شدن ریشه متناسب با حجم تاج داشتند، حجم تاج و ارتفاع ارقام بومی و غیر پیوندی زیاد بوده و متناسب با آن عمق ریشه بیشتری نبز دارند و به همین دلیل باغداران همواره نگران این موضوع بودند که در چه عمقی از زمین مورد نظرشان لایه ی سخت وجود دارد و آیا می تواند برای رشد درختانشان ایجاد محدودیت کند یا خیر؟
در مورد ارقام پیوندی اما عمق و توسعه ی ریشه متناسب با ارتفاع و حجم تاج کمتر بوده و نگرانی از بابت وجود لایه ی سخت در عمق خاک برای رشد و باردهی آن ارقام وجود ندارد.
همانطور که در شرح ویژگیهای نهال بذری مطالعه کردید دانستید که نهالهای بذری سرعت رشد کمی داشته و همین امر سبب می شود این ارقام دیر بازده تر باشند اما در مقابل سرعت رشد نهال پیوندی بسیار بیشتر بوده و همین سرعت رشد و تکامل بالاتر در روش نکثیر پیوندی سبب می شود این ارقام زود تر به بلوغ باردهی برسند و سود دهی این باغات سریعتر آغاز می شود.
با توجه به ویژگیهای بسیار مثبت نهال گردو پیوندی دانستید که روش تکثیر و کاشت نهال پیوندی بسیار به صرفه تر بوده و همین امر سبب شده که در نهالستانها و مراکز فروش نهال گردو از روش تکثیر پیوندی برای تکثیر ارقام تجاری و پر بار گردو استفاده کنند.
البته در نهالستان از روش تکثیر بذری برای تکثیر پایه های ارزشمند و مقاوم بومی برای پیوند زدن ارقام تجاری و حساس استفاده می شود، به عنوان مثال پایه ای که برای تکثیر نهال تجاری گردو چندلر و گردو فرنور استفاده می شود ارقام بومی و بذری هستند که می تواند مقاومت و تحمل بیشتری را ایجاد کند.
اینکه نهال پیوندی بهتر از نهال بذری است سبب نمی شود باغداران به شرایط خاص خرید و کاشت نهال پیوندی توجه نداشته باشند، توجه به نکات بسیار مهم و اساسی در این زمینه می تواند منجر به از بین رفتن درختان کاشته شده و هدر رفتن سرمایه ی شما شود، در ادامه برخی از شرایط مهم خرید و کاشت نهال پیوندی گردو را شرح خواهیم داد.
تشخیص رقم نهال از روی ظاهر کار دشواری است و در صورت خرید نهال گردو از مراکز نامعتبر ممکن است نهالی به شما عرضه شود که پایه و یا پیوندک در رقم مناسب و معرفی شده نباشد بنابراین توصیه می شود نهال گردو پیوندی را حتما از نهالستانهای معتبری خریداری کنید که شناسنامه و البته ضمانتنامه ارائه می دهند.
شاید برخی گمان کنند که در صورت خرید نهال پیوندی با سن بالاتر زود تر به بازدهی و بلوغ باردهی خواهند رسید در صورتی که اگر شما نهال پیوندی بالاتر از دو سال سن را خریداری کنید نه تنها بلوغ باردهی و بازدهی به تاخیر می افتد بلکه احتمال گیرایی نهال نیز به شدت پایین آمده و ممکن است نهال کاشته شده در همان سال اول پس از کاشت خشک شود.
در زمان کاشت نهال گردو پیوندی توجه داشته باشید که ناحیه ی پیوند خورده دست کم 15 سانتی متر بالای خاک قرار گیرد چرا که تماس این ناحیه با خاک و یا آب آبیاری می تواند منجر به خشک شدن نهال جوان پیوندی شود.
ارقامی از گردو مانند نهال گردو چندلر، نهال گردو فرنور، نهال گردو اسرائیلی، نهال گردو تویسرکان و نهال گردو ژنوتیپ برتر و بسیاری ارقام دیگر که باردهی بالا دارند و به صورت پیوندی در نهالستانهای معتبر کشور تولید می شوند تمامی ویژگیهای مثبت ذکر شده در بالا را داشته و نکته ی حائز اهمیت در مورد این ارقام این است که قیمت نهال گردو با توجه به نوع رقم می تواند متفاوت باشد.
با توجه به برتر بودن نهال گرد پیوندی نسبت به بذری هیچ شکی در انتخاب این روش تکثیر و تولید نهال باقی نمی ماند اما توجه به نکات مهم در زمان خرید و کاشت این نوع نهال ها نیز بسیار اهمیت دارد، برای این منظور توصیه می شود در زمینه ی خرید و مشاوره کاشت نهال پیوندی گردو با کارشناسان مشورت کرده و کار احداث باغ را با مشورت با آنها انجام دهید.
مقالات مرتبط
نظرات کاربران
![نهالستان: خرید نهال با بهترین قیمت [فروش نهال 1402]](https://bartarnahal.ir/wp-content/uploads/2023/05/logo-3-copy.webp "نهالستان: خرید نهال با بهترین قیمت [فروش نهال 1402]"){kind=logo}
ب نظر من کشت بذری شاید در نظر اول خوب ب نظر نیاد اما طی سال های اتی نتیجه خیلی بهتری میده.
هم مقاوم ب بیماری و هم کم ابی
تشکر بابت نظری که دادین